In 2003 werd het Rotterdamse raadslid Michiel Smit uit Leefbaar Rotterdam gezet vanwege zijn voortdurende vrijages met extreemrechtse organisaties, waaronder het Vlaams Blok. Hij richtte een eigen partij, Nieuw Rechts, op. deze partij vertegenwoordigde de radicale vleugel van de Fortuyn-aanhangers en had enige tijd een substantiele aanhang. De partij profileerde zich vooral met straatacties. Na steeds verdergaande samenwerking met extreemrechtse groepen, vooral met de NNP, marginaliseerde de partij. Bij verkiezingen ging de raadszetel van Smit verloren en financieel wanbeheer zorgde voor het verdwijnen van de partij.
Bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021 doet de nieuwe partij “Wij zijn Nederland” mee in een klein aantal kieskringen. Het partijtje is afkomstig uit de extreemrechtse beweging in Nederland en presenteert zichzelf als vertegenwoordiger van de protestbeweging tegen de coronamaatregelen. Diverse kandidaten en ondersteuners hebben een extreemrechtse achtergrond. Op 21 juni 2020 strijkt een… Lees verder
Nijmegen Rechtsaf is een actiegroep met een kleine aanhang. Zij weten echter wel veel reuring teweeg te brengen. Ze kenmerken zich door kleine mediagenieke prikacties en proberen op strategische wijze invloed uit te oefenen op de lokale politiek in Nijmegen. Wat hierbij opvalt is dat zowel de media als de lokale politiek vaak niet op… Lees verder
“Eigen Volk Eerst”! “Vlaardingen Nederlands & Vrij”, “Stop Islamisering”. De bevolking van Vlaardingen wordt in de campagnetijd ineens opgeschrikt door schreeuwende rood-wit-blauwe borden met deze teksten van een nieuwe extreemrechtse partij. Bij een andere partij, ONS Vlaardingen zien we wat oude bekenden onder meer van de neonazipartij CP’86. Dit is een zesde deel van een… Lees verder
Sinds 2013 zijn politieke partijen verplicht jaarlijks alle giften vanaf € 4500 openbaar te maken. Uit het jaaroverzicht van 2015 blijkt de PVV € 108.000 van de David Horowitz Foundation te hebben gekregen. En twee keer € 4500 van een aanvankelijk anonieme donateur uit Nederland. Geen enkele andere Nederlandse donateur schenkt zo’n groot bedrag. Deze… Lees verder
Dat de onrust rond de komst van grote groepen vluchtelingen naar Nederland koren op de molen van bestaande extreemrechtse organisaties is, is zacht uitgedrukt. Van neonazi’s tot aan de PVV komen rechtsextremisten in actie. Ze sluiten zich aan bij protesten, ze organiseren zelf acties en bemoeien zich met lokale initiatieven van boze buurtbewoners. Maar bovenal… Lees verder
Op 9 juni 2015 zijn in Den Haag de nieuwe senatoren geïnstalleerd in de Eerste Kamer. Onder hen ook een opkomende jonge PVV’er uit Noord-Brabant, Alexander van Hattem (1983) uit Steensel. Voor het grote publiek is hij een onbekend gezicht, maar toch loopt Van Hattem al sinds 2002 rond op het politieke toneel. Hij startte… Lees verder
Op 21 mei 2013 bezocht Geert Wilders de Schilderswijk in Den Haag. “Om te laten zien dat dit Nederland is, waar onze wetten en normen gelden”. De actiegroep Pro Patria wilde op 10 augustus 2014 een protestmars door de Schilderswijk houden, om te laten zien dat dit “nog steeds Nederlands grondgebied is, waar Nederlandse wetten… Lees verder
Capelle aan den IJssel In deze Rotterdamse satellietgemeente is Leefbaar Capelle de grootste partij die met drie wethouders in het bestuur zit. Wethouder Dick van Sluis (1965) is bovendien de voorzitter van zijn oude partij Leefbaar Rotterdam die zich steeds meer op de PVV-lijn oriënteert. Joost Eerdmans (1971) is de tweede Capelse wethouder en ook… Lees verder
Leefbaar Rotterdam (LR) is de laatste jaren steeds meer verweven geraakt met de PVV. In 2011 verklaarde de huidige lijsttrekker Joost Eerdmans (1971) al dat hij regelmatig dineerde met Geert Wilders. Eerdmans was aanvankelijk ook betrokken bij de oprichting van de PVV toen Wilders vers uit de VVD gestapt was, maar dat hield destijds geen… Lees verder
Haarlemmermeer Forza! Nederland is een uiterst rechts Fortuynistische partijtje dat sinds 2010 vertegenwoordigd is in de gemeenteraad van de verzamelgemeente Haarlemmermeer. Ze begonnen met drie raadsleden, maar 2012 was een roerig jaar waarin het ene raadslid Forza! verliet en het voormalige Trots op Nederland-raadslid Conny de Bree zich bij hen aansloot. De kern van de… Lees verder
Almelo PVA De Partij Vrij Almelo (PVA) is in allerlei opzichten op de Partij voor de Vrijheid (PVV) van Geert Wilders gericht. Het bezoek van de provinciale PVV Statenfractie aan de PVA in januari staat dan ook prominent op de website. Nu in verkiezingstijd geeft de PVA hiermee overduidelijk het signaal af dat de potentiële… Lees verder
Bergen op Zoom Lijsttrekker Ton Linssen (1952) van zijn partij Lijst Linssen heeft zich vaak verdedigt. Hij stelt dat zijn partij helemaal niet extreemrechts of racistisch is. Als wethouder werkt Linssen in Bergen op Zoom samen met een brede coalitie met VVD en PvdA. Bij de Lijst Linssen zijn zowel afvallige SP’ers als Wildersfans welkom,… Lees verder
Met het verschijnen van de eerste uitgave van het tijdschrift Alert! in 1997 verscheen ook de eerste ‘Onder de Loep’, het artikel dat onderzoeksgroep Kafka verzorgt. Na 15 jaar en bijna 60 afleveringen is het tijd voor een terugblik. Een kritische terugblik: hebben we het al die tijd gedaan zoals we wilden? Hadden de artikelen… Lees verder
In dit artikel behandelen we de extreemrechtse activist Paul Peters. Peters is interessant, omdat hij belangrijk is binnen extreemrechts vanwege zijn lange carrière – hij is volgens eigen zeggen al ruim vijftien jaar actief in het wereldje –, die hele periode erg actief is geweest en van veel betekenis voor allerhande organisaties. Maar bovenal is… Lees verder
Bij Parlementsverkiezingen presenteren partijen zich doorgaans met gelikte verkiezingsspotjes, veelkleurige promotiefolders met de speerpunten, uitgewerkte partijprogramma’s vol nobele plannen en websites waarop de kandidaten zich van hun beste kant laten zien. De Antifascistische Onderzoeksgroep Kafka keek eens wat beter naar de politici die nu kandidaat staan voor de Tweede Kamerverkiezingen. Daarnaast bekeken we de politieke… Lees verder
Mussolini-fan, SS-bewonderaar en Tweede Kamerlid Centrumdemocraten steunen Wilders De Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders doet in maart mee aan de Provinciale Statenverkiezingen in alle provincies. Sinds de oprichting probeert de PVV tuig, onruststokers en bekende rechtsextremisten buiten de deur te houden. Dat dit niet eenvoudig is, bleek de afgelopen maanden. De ene na… Lees verder
In dit artikel gaan we terugblikken op het afgelopen decennium. De reden daarvoor is dat er naar onze mening momenteel sprake is van een overgangsperiode, misschien zelfs wel het einde van een tijdperk. Bepaalde organisaties staan op het punt te verdwijnen, veel extreemrechtse activisten zijn de afgelopen periode afgehaakt. Tegelijkertijd is er een partij in… Lees verder
Zijn de deelnemende partijen extreemrechts of zijn het gewone rechtse partijen die een aantrekkingskracht hebben op rechtsextremisten? Als we alleen naar de partijprogramma’s kijken zijn conclusies soms moeilijk te trekken. Misschien helpt een kijkje achter de schermen? Welke mensen zijn betrokken bij deze verkiezingen? De PVV van Geert Wilders doet maar in twee gemeentes mee…. Lees verder
Zelfverklaarde vrienden van Pim gaan tekeer In november is aangifte gedaan tegen D’66-leider Alexander Pechtold. Hij zou zich volgens de stichting Vrienden van Pim Fortuyn en de stichting Beeld van Pim schuldig hebben gemaakt aan smaad, opruiing en het zaaien van haat door Geert Wilders een racist en een rechts-extremist te noemen. Hij werd beschouwd… Lees verder
De omgang van extreemrechts met het internet is niet van vandaag of gisteren. Midden jaren negentig, toen het internet langzaam toegankelijk werd voor een breed publiek, raakten in diverse landen rechtsextremisten actief op het internet. Wat ze er precies mee moesten was nog niet duidelijk, maar het was nieuw, hip en leek een handig medium… Lees verder
Onlangs onthulde Nova dat Ruud Sablerolle, zelfbenoemd coördinator voor de Partij Voor de Vrijheid in Den Haag, actief is geweest bij Nieuw Rechts. Dit werd ondersteund door foto’s van een demonstratie van Jong Rechts, waar Sablerolle op te zien is. Jong Rechts was de jongerenafdeling van Nieuw Rechts. In een reactie op deze onthulling meldde… Lees verder
Nieuw Rechts doet mee aan de Statenverkiezingen in Overijssel en Zuid-Holland. Althans, dat was de bedoeling. In Overijssel regelt oud-Centrumdemocraat Harry de Olde (1947) de zaakjes keurig, maar in Zuid-Holland mislukt de helft. Van de vier kieskringen lukt het Nieuw Rechts alleen in Leiden en Den Haag om precies het aantal van dertig steunhandtekeningen te… Lees verder
Het is goed gebruik bij extreemrechtse organisaties om met enige regelmaat te scheuren. Zo vond er onlangs weer een scheuring plaats binnen de Nationale Alliantie. Een actieve groep leden uit Zeeland nam de benen en richtte vervolgens een nieuwe club op, de “Dietse Kameraden”. Het eerste dat opvalt aan de Dietse Kameraden is het familiale… Lees verder
Terwijl zaterdag 11 november extreemrechtse demonstranten door Zoetermeer (de Nederlandse Volksunie) en Middelburg (de Nationalistische Volks Beweging) lopen, organiseert een andere fascistische partij een ledencongres. De Nationale Alliantie (NA) viert hiermee haar driejarig bestaan. In een “keurige zaal” luisteren de aanwezigen naar het voormalig CP’86-bestuurslid Stewart Mordaunt en naar Ben van der Kooi. Van der… Lees verder
Hoe een website voor gabbers toegang biedt tot extreemrechtse politiek. Wat op straat verboden is, mag ook niet op het internet. Toch bestaan er verschillende websites waarop openlijk wordt gediscrimineerd, opgeroepen wordt tot geweld en wordt gehandeld in racistische en fascistische waar. Een treffend voorbeeld van een dergelijke website is Holland Hardcore. Deze site richt… Lees verder
De afgelopen jaren keken wij regelmatig naar vertegenwoordigers van de “nieuwe politiek”, om te onderzoeken of er ook sprake was van rechtsextremisten die zich hierbij aansloten. Wij keken naar Leefbaar Nederland, de LPF en allerlei partijtjes die zich hiervan afsplitsten. Het is dus interessant om eens te kijken hoe het er nu mee staat. De… Lees verder
Nieuw Rechts is zoals de meeste extreemrechtse partijen in Nederland ontstaan uit een ruzie en een splitsing van een andere partij. Zo is Michiel Smit in 2003 uit Leefbaar Rotterdam gezet, onder andere wegens zijn aanhoudende contacten met het Vlaams Blok en de NNP. Al snel blijkt dat de eenmansfractie Smit de pretentie heeft een… Lees verder
Volgens een aloude traditie binnen extreemrechts is de Nationale Alliantie voortgekomen uit een afsplitsing van een andere extreemrechtse partij. Jan Teijn, NNP-lid en deelraadslid in Rotterdam Feijenoord, kreeg in het voorjaar van 2003 ruzie met de partijvoorzitter van de NNP. Aanleiding daarvoor was het verdelen van geld en Teyn’s handel in neonazistische cd’s. Deze ruzie… Lees verder
In 1999 deden de Centrumdemocraten van Hans Janmaat voor het laatst mee aan de verkiezingen. Bij de Provinciale Statenverkiezingen verloren ze in dat jaar al hun zetels. Enkele maanden later probeerde de CD het nog een keer tijdens de Europese verkiezingen, maar ook dat liep op een fiasco uit. Een jaar eerder waren bij de… Lees verder
Medio augustus 2005 wist minister van justitie Donner in antwoord op Kamervragen – te melden dat het openbaar ministerie een onderzoek is begonnen naar strafbare uitlatingen op het Nederlandstalige webforum van de site Stormfront.org. Het openbaar ministerie zelf dekt zich echter bij voorbaat in en meldt: Het is geen gemakkelijk onderzoek omdat deelnemers vaak gebruik… Lees verder
“Wordt ik dan opnieuw gearresteerd zoals afgelopen dinsdagavond in Den Haag?? Interesseert me geen reet!! ’t Is maar dat justitie het weet. OP NAAR EEN MOSLIMVRIJ EUROPA!!” (Ben van der Kooi op het Stormfront-forum) Eind vorige week werd Ben van der Kooi gearresteerd als verdachte van brandstichting in een Surinaamse moskee in Rotterdam. Voor wie… Lees verder
Midden jaren negentig waren gabbers hot news. De keiharde muziek, opzichtige kledingstijl, de grote hoeveelheden drugs, maar vooral de populariteit van de subcultuur zorgde voor grote mediabelangstelling. De publicaties gingen vaak over het negatieve karakter van de scene: het drugsgebruik, maar ook de vermeende extreemrechtse ideeën van Gabbers. Na de moord op Theo van Gogh… Lees verder
Sinds twee jaar is de extreemrechtse beweging een illustere persoonlijkheid rijker: Virginia Kapic (1978). Begonnen als internetactiviste, verliet ze binnen ruim een jaar met slaande deuren de NVU en de NNP, om daarna de Nationale Alliantie (NA) op te richten. Inmiddels is ze een van de hoofdpersonen binnen de NA. Virginia Kapic verscheen eind 2002… Lees verder
Op zondag 22 augustus was het gehucht Steenstrate bij Ieper in Vlaanderen het decor van een merkwaardig samenkomen. Een kleine 5.000 nationalisten herdachten op een afgelegen weiland de gevallenen uit de Eerste Wereldoorlog. Dit gebeurt normaliter op de traditionele IJzerbedevaart, nu een week later. Maar de radicalere stroming van de Vlaamse Beweging heeft zich sinds… Lees verder
De Raad voor de Journalistiek, een orgaan dat klachten behandelt over de juistheid en zorgvuldigheid van journalistieke publicaties, deed afgelopen 16 april uitspraak in een opmerkelijke zaak. De Jonge Fortuynisten (JF) had een klacht ingediend tegen het NRC Handelsblad over de foto bij een kort artikeltje over een JF-demonstratie. Op de foto stond onder andere… Lees verder
Kandidaat europarlementariër René van Gool van Nieuw Rechts zegt op zijn weblog dat hij gevangenen wil kunnen martelen om informatie los te krijgen. Als voorbeelden draagt hij een pedofielennetwerk en Fortuyns moordenaar Volkert van der Graaf aan. Van Gool staat op de 6e plaats van de kandidatenlijst van Nieuw Rechts, de partij van Michiel Smit…. Lees verder
Op zaterdag 5 juni 2004 was Den Haag het toneel van een tweetal demonstraties. Rond het Malieveld demonstreerden zo’n 70 neonazi’s van de NVU en rond Het Plein keerden zo’n 300 betogers van de Anti-Fascistische Actie (AFA) zich hiertegen. De NVU-mars zelf leek op het eerste gezicht op een herhaling van een eerder ritueel. Onder… Lees verder
In maart van dit jaar zag een nieuw extreemrechts initiatief het licht, het comité “Nee tegen Turkije”. In het tempo waarmee de laatste tijd nieuwe extreemrechtse splinters worden opgericht is dat niet echt verbazingwekkend. Toch verdient deze club iets meer aandacht, vooral door de onverwacht samenwerkende groepen. Het comité “Nee Tegen Turkije” richt zich tegen… Lees verder
Op 10 juni kunnen de kiezers weer stemmen voor de leden van het Europese Parlement. Ook de extreem-rechtse partij Nieuw Rechts doet met 25 kandidaten mee. Een aantal van hen heeft een interessante achtergrond. Een deel is uit de LPF afkomstig, maar veel hebben er contacten gehad met veel radicalere organisaties zoals de NNP, het… Lees verder
Donderdagavond 4 maart kreeg de politie in Amsterdam een vreemde melding: er liepen drie mannen met bivakmutsen rond het huis van een persfotograaf. Deze fotograaf maakt regelmatig foto’s van linkse acties en fotografeerde onlangs een confrontatie in Amsterdam tussen extreem-rechtse activisten en antifascisten. De drie mannen belden bij hem aan en maakten foto’s van zijn… Lees verder
Op 11 september jongstleden voltrekt zich een bizar schouwspel bij het standbeeld van Pim Fortuyn in Rotterdam. Daar verzamelt zich een groepje mensen voor een demonstratieve optocht om de 11 september aanslagen in Amerika te herdenken. Het organiserende comité wil vooral de Nederlandse slachtoffers herdenken en spreekt haar zorg uit over moslimsorganisaties in Nederland die… Lees verder
Anderhalf jaar geleden verscheen in een van de uithoeken van het internet een onooglijke website met de titel Weerwolf Nederland. De site met informatie over vijanden van het nationaal-socialisme, was een initiatief van het Aktiefront Nationale Socialisten (ANS): “This site is to inform political soldiers about their enemies (…) Werwolf netherlands is a part of… Lees verder
Leefbaar Rotterdam raadslid Michiel Smit: “Er is een ding erger dan een Neger, een blanke Neger!” Op 6 maart schudt Rotterdam op zijn grondvesten. Pim Fortuyns Leefbaar Rotterdam haalt bijna 35 procent van de stemmen en komt met zeventien personen in de Rotterdamse raad. De kersverse raadsleden hebben enkele overeenkomsten, maar ook grote onderlinge verschillen…. Lees verder
In Rotterdam organiseert de gemeente een informatiebijeenkomst over de komst van een AZC voor 600 mensen in de wijk Beverwaard. De voormalige Nieuw Rechts activist Martin Dijkhuizen roept op tot verzet en hij wil handtekeningen inzamelen tegen het AZC. Ook Leefbaar Rotterdam roept op tot protest. Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam staat uiteindelijk tegenover bijna 500 woeste inwoners van Beverwaard om uitleg te geven. In een vijandige en bij vlagen grimmige sfeer maken de buurtbewoners duidelijk dat ze geen AZC willen. De Rotterdamse afdeling van Identitair Verzet zegt zelf dat ze hier bij aanwezig is. Ook buiten is de sfeer grimmig, vooral omdat niet iedereen in de zaal past. Buiten arresteert de politie zes mensen. Binnen roept iemand naar de in Marokko geboren burgemeester dat ‘in zijn cultuur‘ pedofilie normaal zou zijn en hij krijgt meer verwensingen en dreigementen naar zijn hoofd.
The investigation into the extreme
right-wing movement and right-wing
extremist movement in the Netherlands is
the longest running investigation by the
AIVD and its predecessors. In this publication
the AIVD presents the current state of
affairs in the Netherlands based on the
results of that investigation.
The AIVD investigation shows that the
threat of right-wing extremism and the
extreme right to the democratic legal order
in the Netherlands is minimal. The
movement is characterised by a small
following, mutual disagreement and
personal animosity, ideologically different
views and organisational fragmentation.
Nonetheless, the threat attributed to
right-wing extremism and the extreme right
is often much more significant. A gap exists
between the actual threat and the perceived
threat.
Lees verder in de publicatie
Tot een aantal jaar geleden was weinig bekend over radicalisering in de gemeente
Rotterdam. In 2005 start het programma Meedoen of Achterblijven; het Rotterdamse
actieprogramma tegen radicalisering (waarbij de aandacht vooral is komen te liggen
bij islamitische radicalisering). Gelijktijdig start een centraal informatiepunt: het InformatieSchakelPunt Radicalisering (ISPR)1. Dit informatiepunt brengt – naast de politie
die ook informatie en inlichtingen over extremisme en radicalisering in de regio verzamelt
– signalen van radicalisering en extremisme bijeen vanuit gemeentelijke diensten,
deelgemeenten, aan de overheid gelieerde instellingen en eerstelijnswerkers.
Voor de gemeenten binnen de regio Rotterdam-Rijnmond is extreemrechts geen
nieuw verschijnsel. Het ISPR brengt jaarlijks een rapportage uit met een actueel
beeld van aard en omvang van radicalisering, waaronder extreemrechts.
Dienen politici zich voor hun uitspraken over etnische of religieuze
minderheidsgroepen voor de rechter te verantwoorden? Of dient deze
verantwoording zich uitsluitend in het publieke debat te voltrekken?
Deze vraag kan ook worden opgeworpen voor tekenaars van spotprenten,
columnisten of cabaretiers. Het gaat hier om een belangrijke maatschappelijke
kwestie: waar eindigt de grens van de vrije meningsuiting
en begint die van het verbod op discriminatie?
Die grens is niet statisch, maar afhankelijk van tijd, plaats en omstandigheden.
In Nederland speelt deze botsing van grondrechten nadrukkelijk
bij de juridische vervolging van pvv-voorman Geert Wilders. Begin
2010 is die vervolging door het Gerechtshof Amsterdam bevolen. De
rechtszaak is van groot belang voor het vaststellen van de grens tussen
beide grondrechten in Nederland, maar is niet allesbepalend. Eveneens
speelt mee dat Nederland zich aan internationale mensenrechtenverdragen
heeft gecommitteerd en zich dient te houden aan het Grondrechtenhandvest
van de Europese Unie.
Verwant aan deze discussie is het zoeken naar en vaststellen van de
grens tussen slachtoffer en dader bij incidenten waarin racisme of discriminatie
een rol speelt. In de praktijk van alledag blijkt rolwisseling
gemakkelijk te kunnen plaatsvinden. Moslims kunnen slachtoffer zijn
van islamofoob geweld, maar radicale moslims kunnen tevens dader zijn
van terroristische misdrijven. Soms plegen extreemrechtse jongeren geweld,
doordat zij vroeger slachtoffer zijn geweest van allochtoon geweld.
In het eerdergenoemde voorbeeld van Geert Wilders geldt deze dubbele
rol in het bijzonder. Als verdachte van onder meer haatzaaien tegen moslims
is hij tevens slachtoffer van bedreigingen tegen zijn persoon die een
al jarenlang durende 24-uursbeveiliging noodzakelijk maken.
Lees verder in de monitor
Sinds de tweede helft van de jaren negentig ontwikkelt het internet zich in een rap tempo. Voor een ieder die dat wil is het mogelijk om aangesloten te worden op het world wide web. De snelle technische ontwikkelingen zijn sinds de oprichting in 1997 ook van invloed (geweest) op de werkzaamheden van het Meldpunt Discriminatie Internet (MDI). In de beginjaren ontving het MDI slechts enkele meldingen, de afgelopen jaren lag dat aantal ver boven de duizend. Uit deze meldingen is over de jaren heen een aantal trends waarneembaar. Eén daarvan is een snelle toename van het aantal meldingen van discriminatie op interactief internet, zoals discussiefora
en interactieve weblogs. Een tweede trend is een overminderd hoog aantal strafbare uitingen op extreemrechtse websites. Deze bevinding wordt ondersteund door een recent rapport van de Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie van de Raad van Europa (ECRI), waaruit blijkt dat in Nederland de voornaamste groei van rechtsextremisme, met name onder jongeren, plaatsvindt in apolitieke bewegingen die informeel, hoofdzakelijk via digitale communicatie-middelen, zijn georganiseerd. Deze gegevens hebben het MDI ertoe bewogen onderzoek te doen naar de omvang en de aard van extreemrechts op het Nederlandse deel van het internet, met als focus de discriminerende uitingen op deze websites.
Lees verder in de publicatie
Fortuyns befaamde slogan ‘Ik zeg wat ik denk’ heeft de laatste jaren niet
alleen op grote schaal navolging gekregen, maar ook geleid tot felle discussies
over de grenzen van de vrijheid van meningsuiting. Begin 2006, tijdens
de wereldwijde ophef over de Deense ‘Mohammed-cartoons’, pleitte vvd-
Kamerlid Ayaan Hirsi Ali voor ‘het recht op beledigen’.1 Een van de Deense
prenten was een afbeelding van de profeet Mohammed met een tulband in
de vorm van een bom met aangestoken lont. Deze spotprent kreeg in 2008
een hoofdrol in de film van Wilders, Fitna, die al evenzeer heeft geleid tot
verhitte discussies over de grenzen van de vrijheid van meningsuiting. Dat
die grenzen opgeschoven zijn en dat er meer gezegd kan worden dan voorheen
lijkt wel duidelijk. Een treffende illustratie is de opschudding over de
politie-inval in mei 2008 bij een Nederlandse cartoontekenaar ‘Gregorius
Nekschot’ die jarenlang de islam op de korrel heeft genomen. De aanhouding
van de cartoonist, die ervan verdacht werd de discriminatieverboden
te hebben geschonden, wekte grote publieke en politieke verontwaardiging.
Spotprenten zouden moeten kunnen, zo werd alom betoogd, ongeacht
hun inhoud. De vraag waar de grenzen van vrije meningsuitingen dan
wel zouden moeten liggen, bleef op de achtergrond. Wel is in discussies
gedurende de laatste jaren steeds vaker betoogd dat de grens zou moeten
worden getrokken bij aanzetten tot geweld.
Maar, zo zeggen anderen, ook zonder aanzetten tot geweld kan grote
schade worden berokkend, want de verruimde uitingsvrijheden zijn van
invloed op het vóórkomen van intolerantie en discriminatie. Als argument
voor deze stellingname worden indicaties voor een tamelijk hoog niveau
van islamofobie in Nederland aangehaald. Uit enquêteonderzoek blijkt
dat meer dan de helft van de Nederlandse, niet-islamitische schoolgaande
veertien- tot zestienjarige jongeren negatief staan ten opzichte
van moslims.2 Als een van de oorzaken wordt negatieve beeldvorming
genoemd: ‘negatieve stereotypen van moslims en negatieve clichés van
de islam, negatieve berichten van ouders en de beste vriend of vriendin
over moslims en de islam, en de overtuiging dat moslims een bedreiging
vormen voor de veiligheid een belangrijk effect op de attitude’.
Lees verder in de monitor
Dit is de negende geweldsrapportage van de Monitor Racisme & Extremisme, uitgevoerd door de Anne Frank Stichting en de Universiteit Leiden. Het project wordt gesteund door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Zeven maal werd deze rapportage gepubliceerd als onderdeel van een brede rapportage en een keer, in 2003, waren de geweldscijfers aanleiding om een eigenstandige publicatie in de vorm van een cahier uit te brengen.
Dit is de eerste keer dat we een eigenstandige digitale rapportage naar buiten brengen over dit onderwerp. Directe aanleidingen daarvoor zijn de lancering van de website van de Monitor Racisme & Extremisme in 20061 en de succesvolle samenwerking met het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD). Deze samenwerking maakt het mogelijk om in korte tijd beter materiaal voorhanden te krijgen. Daardoor was het mogelijk om tot een goede, gesystematiseerde rapportage met cijfers over 2006 te komen. Het lijkt ons zinvol om deze rapportage nu te publiceren en niet te wachten tot een nieuwe brede rapportage, die naar verwachting eind 2008 zal verschijnen.
Deze rapportage bevat ons verslag van onderzoek naar racistisch en extreemrechts geweld in het jaar 2006.
Lees verder in de monitor
Er is in Nederland een aantal extreemrechtse partijen. De meest bekende zijn: de
Centrumdemocraten(CD), Nieuw Rechts (NR), Nieuwe Alliantie (NA) en de Nederlandse Volksunie(NVU).
In een aantal plaatsen nemen zij deel aan de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2006: Almelo (NR), Apeldoorn (NVU), Arnhem (CD en NVU), Eindhoven (NR), Nijmegen (NVU), Oss (NVU), Ridderkerk (NA en NR), Rotterdam (NA en NR) en Venray (NVU). Alleen Nieuw Rechts behaalt een zetel, nl. in Ridderkerk. Antisemitisme is vooral binnen de NVU en de Nieuwe Alliantie vast onderdeel van de ideologie. Zie ook onder Internet.
Lees verder in overzicht
Met de Monitor Racisme & Extremisme wordt beoogd uiteenlopende vormen van racisme, extremisme en antisemitisme — en reacties op deze verschijnselen — te
volgen en daarover periodiek te rapporteren. Allereerst wordt er gekeken naar de verschijnselen: op welke wijze doen racisme, extremisme en antisemitisme zich in de Nederlandse samenleving voor. Hierbij kan worden gekeken naar de uitingsvorm, bijvoorbeeld politiek georganiseerd racisme, en naar de uitsluitingsvorm, bijvoorbeeld horecadiscriminatie. Sommige verschijnselen beperken zich naar hun aard niet tot het Nederlandse territoir, zoals discriminatie via het internet. In dergelijke gevallen wordt de extraterritoriale context meegenomen. Vast patroon in het monitoronderzoek is dat geprobeerd wordt zo goed als mogelijk verschillende soorten slachtoffers en daders te identificeren. Deze exercitie kan betrekking hebben op zowel autochtonen als allochtonen, waaronder laatstgenoemden zich weer laten opdelen in diverse minderheidsgroepen. De respons op racisme, extremisme en antisemitisme kan verschillend van aard zijn, van educatief tot juridisch. Veelal is de aard van de respons afhankelijk van de verschijningsvorm van de discriminatie, de categorie slachtoffers en de achtergrond van de daders. Bovendien kunnen sommige vormen van respons naast elkaar functioneren of elkaar zelfs versterken. Het periodiek monitoren van de verschijnselen, de slachtoffers, de daders en de respons dient meerdere doelen. Op deze wijze wordt getracht een bijdrage te leveren aan het inzicht in de bestrijding van racisme, extremisme en antisemitisme. Bovendien vindt accumulatie van kennis plaats door de vaste systematiek en de periodiciteit van het onderzoek. Tot slot wordt ook een beeld verkregen van ontwikkelingen op de lange termijn en worden op basis van ervaringen uit het verleden suggesties gedaan voor oplossingen in de toekomst.
Lees verder in de monitor
CIDI ontvangt ondermeer via Kafka zeven meldingen over een uitgebrachte Hitlergroet. De Regiopolitie Amsterdam-Amstelland meldt dat in mei een jongen de Hitlergroet brengt en daarbij “Heil” roept in de richting van het Anne Frank Huis. Dezelfde jongen brengt later (o.a. bij Homomonument, de Dam) wederom een aantal keer de Hitlergroet. De jongen maakt deel uit van een groep die als geheel wordt aangehouden. Op 4 mei wordt tijdens de dodenherdenking in een Fries dorp in een jongerencentrum “Heil Hitler” geroepen.
Lees verder in jaaroverzicht
De problematiek van racistische en extremistische uitingen onder jongeren heeft in het jaar 2004 en vooral na de moord op Theo van Gogh – 2 november 2004 – een hoge vlucht genomen. In de eerste maanden van 2005 hebben zogenoemde Lonsdalejongeren vrijwel dagelijks in de publicitaire belangstelling gestaan. Het gaat om een bekend doch in veel mindere mate gekend verschijnsel: op veel vragen naar aard, omvang en achtergronden moet men het antwoord schuldig blijven.
Over de benaming ‘Lonsdalejongeren’ is veel te doen geweest. Lonsdale is een Brits kledingmerk dat populair is onder gabbers, ook diegenen met een extreemrechtse, racistische oriëntatie. Deze gabbers plegen hun kledingmerken – niet alleen Lonsdale, maar ook Pitbull en Hooligan – vaak opzichtig dragen, zodat deze merken zijn gaan fungeren als een uiterlijk kenmerk van deze jongeren. Extreemrechtse, racistische gabbers zijn vervolgens kennelijk zo beeldbepalend geworden dat een omkering heeft plaatsgevonden: met ‘Lonsdalejongeren’ werden gaandeweg niet zozeer jongeren aangeduid die Lonsdale dragen, maar de extreemrechtse, racistische jongeren onder hen. Gelet op de ernst en de omvang van incidenten waarmee deze jongeren de aandacht trokken is de ‘besmetting’ wel te begrijpen. De bekende socioloog Goffman zou spreken van ‘een bedorven identiteit’. Hierdoor worden echter ook veel jongeren ten onrechte getroffen, om maar niet te spreken van het kledingmerk Lonsdale, dat niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor ontsporingen van hen die Lonsdale dragen, waardoor het merk een negatief stigma heeft gekregen. Sommigen zijn van oordeel dat daarom op de benaming Lonsdalejongeren een taboe zou moeten rusten. Daar is wat voor te zeggen, maar negatieve beeldvorming is naar onze mening niet eenvoudigweg te beïnvloeden en te verhullen door er een andere naam aan te geven. Wij verwachten dat de benaming Lonsdalejongeren van beperkte duur zal zijn, al is nu niet te overzien wanneer de houdbaarheidsdatum precies zal zijn verstreken.
Lees verder in de monitor
1. Inleiding
Beeldbepalend binnen extreem rechts in Nederland zijn momenteel de ongeorganiseerde
(groepen) van individuen en jongerensubculturen die op velerlei manieren en al dan niet politiek gemotiveerd een extreem rechtse of racistische boodschap uitdragen. Steeds meer autochtone jongeren maken gebruik van extreemrechtse symbolen om hun identiteit te benadrukken.
Omdat verschillende allochtone jongeren zich in de openbare ruimte eveneens in groepen
manifesteren, komt het vooral in de kleinere steden en op middelbare scholen in het land
regelmatig tot provocaties en confrontaties. Daarbij gaat het initiatief tot de provocatie nu eens
uit van de autochtone jongeren en dan weer van de allochtone jongeren. Bij incidenten die op
deze manier worden veroorzaakt is alleen al het uiterlijke extreemrechtse vertoon van de
autochtone jongeren voldoende voor grote maatschappelijke weerstand. Vooral jongeren die
zich graag kleden in het merk Lonsdale, in de volksmond “Lonsdale-jongeren” genoemd, zijn
het afgelopen jaar onderwerp van grote maatschappelijke, politieke en media aandacht
geweest. Lonsdale is niet meer dan een Brits kledingmerk dat graag gedragen wordt binnen de
grootste jongerensubcultuur in Nederland. Het overgrote deel van de jongeren dat Lonsdale
draagt manifesteert zich zonder politieke ideologie en in losse verbanden. Hoewel de
problemen die zij veroorzaken vooral op het terrein van de openbare orde liggen, kan het feit
dat een aantal van hen zich uniform kleedt en rechts-extremistische symbolen hanteert, de
gepercipieerde rechts-extremistische dreiging die van hen uitgaat versterken.
Lees verder in de nota
4.3 Extreem rechts
De twee belangrijkste neonazistische bewegingen in Nederland, de Nederlandse Volks Unie (NVU) en de Racial Volunteer Force (RVF), zijn op dit moment beperkt van omvang en relatief geïsoleerd in hun extreme opvattingen. De RVF is een kleine, van oorspong Britse Blood&Honour organisatie die medio 2002 uit onvrede met de gematigde koers van de NVU werd opgericht. De RVF en NVU hebben het afgelopen jaar weinig van zich doen spreken. De NVU organiseerde op 5 juni 2004 in Den Haag een demonstratie. Deze demonstratie zorgde voor ongeregeldheden die voornamelijk werden veroorzaakt door extreemlinkse tegendemonstranten.
Lees verder in het jaarverslag
5 januari – Melding via Kafka: In Wolvega brengt een 21-jarige man de Hitlergroet
naar twee passerende agenten. Hij krijgt een boete en zegt er spijt van te
hebben.
15 januari – Bij de voetbalwedstrijd Roda JC-Schalke 04 brengt een Duitse man
de Hitlergroet. Hij krijgt een boete van € 260.
maart – Melding via Kafka: Een inwoner van Zwolle brengt de Hitlergroet naar
politieagenten. Hij wordt daarvoor op 9 april 2004 veroordeeld.
mei-december – Melding bij ADB Den Haag, Kafka: Gedurende deze maanden
vier meldingen (Scheveningen, Duindorp, Lekstraat en Papendrecht) van stickers
met een mannetje dat een davidster in een prullenbak gooit. Tekst: ‘Verzet je
tegen de leugen’.
Lees verder in het jaaroverzicht
Op 2 november 2004 werd Theo van Gogh vermoord. De dader schoot Van Gogh neer, stak hem vele malen met een mes en liet een vastgeprikte dreigbrief op zijn borst achter. Op de vlucht schoot hij op de politie, die de achtervolging had ingezet. Uiteindelijk werd de dader in zijn been geschoten en kon hij worden gearresteerd. In de eerste twee weken na de moord werd duidelijk dat het in het geval van de moordenaar niet ging om een losstaand individu, maar dat er sprake was van een netwerk van radicale moslims, waar een aanzienlijke en concrete terreurdreiging vanuit gaat. Als gevolg van deze dreiging moesten diverse volksvertegenwoordigers
beveiligd worden. Twee leden van het parlement moesten zelfs worden ondergebracht op streng bewaakte, geheime locaties. Zowel de moord als de ervaren terreurdreiging bleken impulsen te zijn voor racistische, anti-moslim uitingen, alsmede voor uitingen die daar weer een reactie op vormden. Dit ging gepaard met een heftige reeks geweldplegingen van uiteenlopende aard die sterk aanzwol in het midden van de maand november om vervolgens tegen het einde van de maand november weer enigszins weg te ebben. Gaandeweg kwamen ook allerlei extreem-rechtse uitingen meer en meer in beeld.
Met de Monitor racisme en extreem-rechts wordt beoogd uiteenlopende vormen van racisme, extreem-rechts en discriminatie — alsmede respons op deze verschijnselen — te volgen en daarover periodiek te rapporteren. Het initiatief tot dit onderzoeksproject is medio jaren negentig door de Leidse Universiteit genomen.
Sedert de vierde rapportage wordt het monitorproject gezamenlijk uitgevoerd door de Universiteit Leiden en de Anne Frank Stichting. Het nut van een periodieke monitorrapportage is divers. Er wordt op basis van een ‘vaste meetlat’ de balans opgemaakt van de belangrijkste uitingen en incidenten van rassendiscriminatie, racisme en rechts-extremisme, alsmede van de ontwikkeling van strategieën ter bestrijding. Door de rapportages worden politici, bestuurders en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties in staat gesteld zich op de problematiek te bezinnen en tot oplossingsstrategieën te komen. De rapportages kunnen immers door hun systematische en periodieke karakter bijdragen aan accumulatie van kennis en inzicht. Er wordt tevens inzicht verkregen in ontwikkelingen die zich op langere termijn voordoen. Dat geldt niet alleen voor de achterliggende periode maar ook voor de toekomst. De monitor kan voorts bijdragen aan vroegtijdige onderkenning van relevante, nieuwe ontwikkelingen. Tot slot kan de rapportage dienstig zijn bij de beantwoording van de talloze praktische vragen over dit onderwerp die vanuit
binnen- of buitenland gesteld worden.
Lees verder in de monitor