Home » Publicaties » Anne Frank Stichting

Anne Frank Stichting - AFS

Filter

Publicaties

33 resultaten

Monitor Extreemrechts in Nederland 2020

Jaar:
2022
Taal:Aantal blz:
23
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In deze monitorrapportage rechtsextremisme wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van het extreemrechtse veld in Nederland in 2020. Dit gebeurt in een longitudinale context, waarbij we de onderzoeksperiode steeds binnen het kader van een langere ontwikkeling plaatsen. Wij besteden eerst aandacht aan definitie en afbakening van het begrip extreemrechts. Vervolgens geven we inzicht in verschijningsvormen en manifestaties van extreemrechts. Ten slotte gaan we in op verschillende vormen van (overheids)respons op het verschijnsel.
Voor de samenstelling van dit overzicht is gebruik gemaakt van open bronnen, in belangrijke mate primaire bronnen: publicaties, websites en andere digitale mediakanalen van extreemrechtse organisaties en hun aanhang, gesprekken met (voormalige) rechtsextremisten en observaties van publieke activiteiten (demonstraties) van deze organisaties. De verzamelde data zijn verder geanalyseerd en ingekaderd met behulp van bestaande literatuur over rechtsextremisme in Nederland en vergeleken en geduid met inzichten van andere waarnemers van het extreemrechtse veld.

Factsheet extreemrechts in Nederlandse gemeentes

Update april 2021
Jaar:
2021
Taal:Aantal blz:
77
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In het voorjaar van 2021 is de actieve aanhang van georganiseerd extreemrechts bij voortduring klein en versnipperd, het aantal uitgevoerde acties bescheiden en de geweldsdreiging minimaal. Op internet is recent echter sprake van een veranderde dynamiek rond extreemrechts, die nieuwe
dreigingen met zich mee brengt. Daarnaast is er sinds enkele jaren een vermindering te
zien van de maatschappelijke en politieke weerstand tegen extreemrechts, extreemrechtse
opinies en organisaties.

Zevende rapportage racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld in Nederland

INCIDENTEN, AANGIFTES, VERDACHTEN EN AFHANDELING IN 2017
Jaar:
2018
Taal:Aantal blz:
79
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit is de zevende rapportage antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld in Nederland. De huidige rapportage doet verslag van deze feiten in het jaar 2017 en de ontwikkelingen ten opzichte van de jaren daarvoor. De rapportage is tot stand gekomen in opdracht van de Anne Frank Stichting. De Anne Frank Stichting beheert het Anne Frank Huis en brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De Stichting stelt zich onder meer ten doel voorlichting te geven en educatieve activiteiten te verzorgen over discriminatie en mensenrechten, ter bevordering van het goed functioneren van een open, pluriforme, democratische samenleving.
Een belangrijk doel van deze rapportage is input leveren voor de educatieve activiteiten van de Anne Frank Stichting. Verder dient het als periodieke rapportage aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 33 t/m 51

Factsheet Extreemrechts in Nederlandse Gemeentes

Update oktober 2018
Jaar:
2018
Taal:Aantal blz:
56
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Voor u ligt de actualisering van de ‘factsheet extreemrechts in Nederlandse gemeentes’ uit oktober 2018, waarin een actueel beeld wordt geschetst van de in Nederland actieve extreemrechtse organisaties. Deze factsheet moet inzicht geven in de omvang, regionale spreiding, betekenis en betrokkenheid bij geweldsincidenten van de verschillende extreemrechtse organisaties in Nederland.
De samenstelling van de lijst met organisaties en de gepresenteerde feiten over deze organisaties zijn verzameld in het kader van het Monitorproject Racisme, Antisemitisme en Extreemrechts Geweld in Nederland.

Zesde rapportage racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld in Nederland

INCIDENTEN, AANGIFTES, VERDACHTEN EN AFHANDELING IN 2016
Jaar:
2017
Taal:Aantal blz:
73
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Deze zesde rapportage antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld in Nederland, doet verslag van deze feiten in het jaar 2016, en de ontwikkelingen ten opzichte van de jaren daarvoor. De rapportage is tot stand gekomen in opdracht van de Anne Frank Stichting. De Anne Frank Stichting beheert het Anne Frank Huis en brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De Stichting stelt zich onder meer ten doel voorlichting te geven en educatieve activiteiten te verzorgen over discriminatie en mensenrechten, ter bevordering van het goed functioneren
van een open, pluriforme, democratische samenleving. Een belangrijk doel van deze rapportage is input leveren voor de educatieve activiteiten van de Anne Frank Stichting. Verder dient het als periodieke rapportage aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 35-50

Factsheet Extreemrechts in Nederlandse Gemeentes

Update Maart 2017
Jaar:
2017
Taal:Aantal blz:
42
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Voor u ligt de actualisering van de ‘factsheet extreemrechts in Nederlandse gemeentes’ uit maart 2017, waarin een actueel beeld wordt geschetst van de in Nederland actieve extreemrechtse organisaties. Deze factsheet moet inzicht geven in de omvang, regionale spreiding, betekenis en betrokkenheid bij geweldsincidenten van de verschillende extreemrechtse organisaties in Nederland. De samenstelling van de lijst met organisaties en de gepresenteerde feiten over deze organisaties zijn verzameld in het kader van het Monitorproject Racisme, Antisemitisme en Extreemrechts Geweld in Nederland.

Factsheet Extreemrechts in Nederlandse Gemeentes

Jaar:
2016
Taal:Aantal blz:
34
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Voor u ligt de eerste actualisering van de ‘factsheet extreemrechts in Nederlandse gemeentes’, waarin een actueel beeld wordt geschetst van de in Nederland actieve extreemrechtse organisaties. Deze factsheet moet inzicht geven in de omvang, regionale spreiding, betekenis en betrok- kenheid bij geweldsincidenten van de  verschillende extreemrechtse organisaties in Nederland. De samenstelling van de lijst met organisaties en de gepresenteerde feiten over deze organisaties zijn verza- meld in het kader van het Monitorproject Racisme, Antisemitisme en Extreemrechts Geweld in Nederland . De keuze om bepaalde organisaties wel en niet op te nemen volgt de defnitie en afbakening die binnen dat project wordt gehanteerd. Deze factsheet is in opdracht van de Expertise-unit Sociale Stabiliteit (ESS)  van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geschreven. De verant- woordelijkheid voor de inhoud ligt bij de auteur.

Vijfde rapportage racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld in Nederland

INCIDENTEN, AANGIFTES, VERDACHTEN EN AFHANDELING IN 2015
Jaar:
2016
Taal:Soort Uitgave:
Beschrijving:

In deze rapportage wordt verslag gedaan van antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld in Nederland in het jaar 2015, en de ontwikkelingen ten opzichte van de jaren daarvoor. De rapportage is tot stand gekomen in opdracht van de Anne Frank Stichting. De Anne Frank Stichting beheert het Anne Frank Huis en brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De stichting stelt zich onder meer ten doel voorlichting te geven en educatieve activiteiten te verzorgen over discriminatie en mensenrechten, ter bevordering van het goed functioneren van een open, pluriforme, democratische samenleving. Een belangrijk doel van deze rapportage is input te leveren voor de educatieve activiteiten van de Anne Frank Stichting. Verder dient het als periodieke rapportage aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 42-54
VJI 4e rapport Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie

Vierde rapportage racisme, antisemitisme, en extreemrechts geweld in Nederland

Incidenten, aangiftes, verdachten en afhandeling in 2014
Jaar:
2015
Taal:Aantal blz:
96
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Deze rapportage laat zien dat het aantal racistische en antisemitische incidenten in 2014 is toegenomen ten opzichte van 2013. De verklaring voor de sterke toename van het aantal racistische incidenten is onduidelijk. Een mogelijke verklaring zou een verharding in het politieke en maatschappelijke klimaat kunnen zijn na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014. Het grote aantal aangiftes tegen Geert Wilders is echter niet meegenomen in deze rapportage. De toename van het aantal antisemitische incidenten is mogelijk te verklaren door de intensivering van het Israëlisch-Palestijns conflict in de zomermaanden van 2014. In die maanden vonden in Nederland meer antisemitische incidenten plaats. Door het kleine aantal incidenten kunnen we hier echter geen conclusies aan verbinden. Tegenover bovengenoemde toename staat een moeilijk te verklaren afname van het aantal racistische en antisemitische scheldincidenten. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat het type scheldwoorden dat wordt gebruikt modegevoelig is, waardoor bepaalde scheldwoorden met antisemitische of racistische connotatie in 2014 minder werden gebruikt.

Drie andere punten vallen op in dit rapport. Het eerste is dat antisemitisch geweld en racistisch geweld plaatsvinden binnen een verschillende dynamiek. Het belangrijkste verschil is de aanleiding: bij antisemitisch geweld waren dit veel vaker antisemitische intenties dan dat bij racistisch geweld racistische intenties de aanleiding waren. Het tweede punt is dat, ondanks de stabiel kleine omvang van extreemrechtse formaties, we met enige terughoudendheid constateren dat het extreemrechts geweld licht lijkt toe te nemen. Het derde punt is dat het Openbaar Ministerie heeft aangegeven vanaf 2015 commune-delicten met discriminatoir aspect in haar registratie mee te nemen. Hierdoor verwachten we in 2016 een sterke verbetering van het inzicht in de afdoening van discriminatie-incidenten.

Bijzonderheden: Extreemrechtse formaties en extreemrechts geweld op blz 39 t/m 50

VJI 3e rapport Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie

Incidenten, aangiftes, verdachten en afhandeling in 2013
ISBN:
978-90-5830-662-3
Jaar:
2014
Taal:Aantal blz:
126
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In het navolgende komen alle klassiek extreemrechtse organisaties die in 2013 actief waren in Nederland kort aan de orde. Nederland kent verschillende extreemrechtse groepen. Die onderscheiden zich lang niet allemaal langs ideologische lijnen. Vaker gaat het om groepen die zich van andere groepen onderscheiden door onderlinge ruzies, incompatibilité d’humeur en persoonlijke conflicten. Maar deze verschillende groepen zijn wel in twee ideologische categorieën in te delen. We maken een onderscheid tussen identitaire formaties, die zich vooral beroepen op een Nederlandse identiteit, en neonazi’s, die zich meer richten op de oude nationaalsocialistische idealen van het Derde Rijk. Na de bespreking van de ontwikkelingen rond deze groepen in 2013 geven wij een beredeneerde schatting van het aantal leden van genoemde formaties. Tot slot kijken we kort naar de veranderende interactie in 2013 tussen klassiek extreemrechtse formaties en de Partij voor de Vrijheid (PVV).

Bijzonderheden: Extreemrechtse formaties en extreemrechts geweld blz 51 t/m 68

VJI 2e rapportage Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie in Nederland

Incidenten, aangiftes, verdachten en afhandeling in 2012
ISBN:
ISBN 978-90-5830-613-5
Jaar:
2013
Taal:Aantal blz:
84
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De Anne Frank Stichting beheert het Anne Frank Huis en brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De Stichting stelt zich onder meer ten doel voorlichting te geven en educatieve activiteiten te verzorgen over discriminatie en mensenrechten, ter bevordering van het goed functioneren van een open, pluriforme, democratische samenleving.

Deze rapportage geeft een cijfermatig beeld van de mate waarin antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld in het jaar 2012 voorkwamen in Nederland. Daarnaast worden de trends op deze thema’s tussen 2010 en 2012 weergegeven. Het rapport is onder meer bedoeld als basis voor de educatieve activiteiten van de Anne Frank Stichting. Verder dient het mede als periodieke rapportage aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).
In de periode 2004 – 2010 gaf de Anne Frank Stichting in samenwerking met de Universiteit Leiden de jaarlijkse Monitor Racisme & Extremisme uit. Over 2010 en 2011 is door het Verwey-Jonker Instituut, in opdracht van de Anne Frank Stichting, een andere wijze van dataverzameling en rapportage van antisemitische en racistische incidenten en extreemrechts geweld gehanteerd. Deze werkwijze houdt in dat het cijfermatig beeld in deze rapportage is gebaseerd op gegevens van de Nederlandse politiekorpsen (verzameld in de BVH, de Basis Voorziening Handhaving) en het Openbaar Ministerie (verzameld door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) in OMDATA). Deze werkwijze is grotendeels een continuering van de werkwijze voor de rapportage in 2010 en 2011. Om inhoudelijke redenen zijn echter enkele wijzigingen toegepast. Deze lichten wij toe in paragraaf 1.1 en 2.1.

Lees verder in de rapportage

VJI 1e rapportage Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie in Nederland 2013

Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie in Nederland
ISBN:
978-90-5830-568-8
Jaar:
2013
Taal:Aantal blz:
94
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De onderwerpen racisme, extreemrechts geweld, antisemitisme en discriminatie zijn veelbesproken thema’s in Nederland. Niet voor niets betreft gelijke behandeling en het gelijkheidsbeginsel Artikel 1 van onze Grondwet. Dit toont hoe belangrijk dit thema voor onze samenleving is. Een terugkerende vraag in de maatschappelijke en politieke discussies is: hoe vaak wordt het discriminatieverbod overtreden? In deze monitor is deze vraag kwantitatief uitgewerkt voor de jaren 2010 en 2011. De inhoud is gebaseerd op een nieuwe manier van gegevensverzameling bij de politie, die vergelijkingen met andere gegevensbronnen mogelijk maakt.

Deze rapportage is uitgevoerd in opdracht van de Anne Frank Stichting. Te lezen is hoe vaak de genoemde onderwerpen voorkomen in politieregistraties, met het aantal aangiftes, verdachten en de aard van de incidenten. Ook zijn regionale verschillen in Nederland weergegeven en valt te lezen hoe zaken worden afgehandeld door het Openbaar Ministerie.

Lees verder in de rapportage

In en uit extreemrechts

Jaar:
2010
Taal:Aantal blz:
134
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Deze rapportage gaat over jongeren en jongvolwassenen die betrokken zijn geraakt in extreemrechtse bewegingen en er vervolgens weer uitstapten. Het is tot stand gekomen op basis van onderzoek waarin de eigen levensverhalen van de betrokkenen een centrale plaats innemen. Het extreemrechtse veld in Nederland is de afgelopen decennia aan grote verandering onderhevig geweest. Terwijl extreemrechts zich in de jaren tachtig en negentig grotendeels via politieke partijen manifesteerde, kwam deze politieke oriëntatie het afgelopen decennium vooral
tot uiting op internet en daarnaast op een meer diffuse wijze in straatactivisme.

AFS Monitor Racisme & Extremisme

Negende rapportage
ISBN:
978 90 8555 043 3
Jaar:
2010
Taal:Aantal blz:
254
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dienen politici zich voor hun uitspraken over etnische of religieuze
minderheidsgroepen voor de rechter te verantwoorden? Of dient deze
verantwoording zich uitsluitend in het publieke debat te voltrekken?
Deze vraag kan ook worden opgeworpen voor tekenaars van spotprenten,
columnisten of cabaretiers. Het gaat hier om een belangrijke maatschappelijke
kwestie: waar eindigt de grens van de vrije meningsuiting
en begint die van het verbod op discriminatie?
Die grens is niet statisch, maar afhankelijk van tijd, plaats en omstandigheden.
In Nederland speelt deze botsing van grondrechten nadrukkelijk
bij de juridische vervolging van pvv-voorman Geert Wilders. Begin
2010 is die vervolging door het Gerechtshof Amsterdam bevolen. De
rechtszaak is van groot belang voor het vaststellen van de grens tussen
beide grondrechten in Nederland, maar is niet allesbepalend. Eveneens
speelt mee dat Nederland zich aan internationale mensenrechtenverdragen
heeft gecommitteerd en zich dient te houden aan het Grondrechtenhandvest
van de Europese Unie.
Verwant aan deze discussie is het zoeken naar en vaststellen van de
grens tussen slachtoffer en dader bij incidenten waarin racisme of discriminatie
een rol speelt. In de praktijk van alledag blijkt rolwisseling
gemakkelijk te kunnen plaatsvinden. Moslims kunnen slachtoffer zijn
van islamofoob geweld, maar radicale moslims kunnen tevens dader zijn
van terroristische misdrijven. Soms plegen extreemrechtse jongeren geweld,
doordat zij vroeger slachtoffer zijn geweest van allochtoon geweld.
In het eerdergenoemde voorbeeld van Geert Wilders geldt deze dubbele
rol in het bijzonder. Als verdachte van onder meer haatzaaien tegen moslims
is hij tevens slachtoffer van bedreigingen tegen zijn persoon die een
al jarenlang durende 24-uursbeveiliging noodzakelijk maken.

Lees verder in de monitor

Deradicaliseren in de praktijk

Jaar:
2009
Taal:Aantal blz:
94
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De problematiek van racistische en extremistische uitingen onder jongeren heeft omstreeks 2004 en vooral na de moord op Theo van Gogh – 2 november 2004 – een hoge vlucht genomen. Ook in 2005 hebben zogenoemde ‘Lonsdalejongeren’ vrijwel dagelijks in de publicitaire belangstelling gestaan.1 Niet zelden ging de aandacht daarbij uit naar interetnische confrontaties.2 Deze vorm van geweld is in de periode van 2002 tot 2006 gestaag toegenomen en dit was voor een belangrijk deel toe te schrijven aan het opkomende verschijnsel ‘Lonsdalejongeren’. Van diverse zijden is getracht aan de problematiek van extreemrechtse
jongerengroepen het hoofd te bieden.

AFS Monitor Racisme en Extremisme CAHIER

Racistisch en extreemrechts geweld in 2008
Jaar:
2009
Taal:Aantal blz:
9
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Sinds het midden van de jaren negentig wordt getracht systematisch inzicht te krijgen in de problematiek van racistisch en extreemrechts geweld, met name via het onderzoeksproject Monitor Racisme & Extremisme.1 In de laatste algemene rapportage – de achtste, verschenen in december 2008 – werden de gewelddadige incidenten in het jaar 2007 onder de loep genomen.2 In deze tussenrapportage zullen wij aandacht besteden aan racistisch en extreemrechts geweld in 2008. De centrale vraag van deze rapportage is: Hoe heeft het racistisch en extreemrechts geweld zich ontwikkeld in 2008, in omvang en aard, en hoe verhoudt dit zich tot het beeld van de voorgaande jaren?

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme & Extremisme

Achtste rapportage
ISBN:
978 90 8555 004 4
Jaar:
2008
Taal:Aantal blz:
306
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Fortuyns befaamde slogan ‘Ik zeg wat ik denk’ heeft de laatste jaren niet
alleen op grote schaal navolging gekregen, maar ook geleid tot felle discussies
over de grenzen van de vrijheid van meningsuiting. Begin 2006, tijdens
de wereldwijde ophef over de Deense ‘Mohammed-cartoons’, pleitte vvd-
Kamerlid Ayaan Hirsi Ali voor ‘het recht op beledigen’.1 Een van de Deense
prenten was een afbeelding van de profeet Mohammed met een tulband in
de vorm van een bom met aangestoken lont. Deze spotprent kreeg in 2008
een hoofdrol in de film van Wilders, Fitna, die al evenzeer heeft geleid tot
verhitte discussies over de grenzen van de vrijheid van meningsuiting. Dat
die grenzen opgeschoven zijn en dat er meer gezegd kan worden dan voorheen
lijkt wel duidelijk. Een treffende illustratie is de opschudding over de
politie-inval in mei 2008 bij een Nederlandse cartoontekenaar ‘Gregorius
Nekschot’ die jarenlang de islam op de korrel heeft genomen. De aanhouding
van de cartoonist, die ervan verdacht werd de discriminatieverboden
te hebben geschonden, wekte grote publieke en politieke verontwaardiging.
Spotprenten zouden moeten kunnen, zo werd alom betoogd, ongeacht
hun inhoud. De vraag waar de grenzen van vrije meningsuitingen dan
wel zouden moeten liggen, bleef op de achtergrond. Wel is in discussies
gedurende de laatste jaren steeds vaker betoogd dat de grens zou moeten
worden getrokken bij aanzetten tot geweld.
Maar, zo zeggen anderen, ook zonder aanzetten tot geweld kan grote
schade worden berokkend, want de verruimde uitingsvrijheden zijn van
invloed op het vóórkomen van intolerantie en discriminatie. Als argument
voor deze stellingname worden indicaties voor een tamelijk hoog niveau
van islamofobie in Nederland aangehaald. Uit enquêteonderzoek blijkt
dat meer dan de helft van de Nederlandse, niet-islamitische schoolgaande
veertien- tot zestienjarige jongeren negatief staan ten opzichte
van moslims.2 Als een van de oorzaken wordt negatieve beeldvorming
genoemd: ‘negatieve stereotypen van moslims en negatieve clichés van
de islam, negatieve berichten van ouders en de beste vriend of vriendin
over moslims en de islam, en de overtuiging dat moslims een bedreiging
vormen voor de veiligheid een belangrijk effect op de attitude’.

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme en Extremisme CAHIER

Opsporing en vervolging in 2006
ISBN:
978 90 8555 032 7
Jaar:
2007
Taal:Aantal blz:
65
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit onderzoek is een rapportage over opsporing en vervolging in het kader
van het project Monitor Racisme & Extremisme. Het project wordt uitgevoerd
door de Anne Frank Stichting en de Universiteit Leiden.1
Zevenmaal werd deze rapportage gepubliceerd als onderdeel van een
brede rapportage die voor het eerst verscheen in 1996. De laatste algemene,
brede rapportage verscheen in december 2006. In 2003 waren de
cijfers over opsporing en vervolging aanleiding om een eigenstandige
publicatie in de vorm van een cahier uit te brengen.
In 2007 is wederom voor een eigenstandige publicatie gekozen om de
traditie van een jaarlijkse analyse van deze cijfers vast te houden. Hiermee
wordt de stagnatie ondervangen bij de Monitor Rassendiscriminatie
die verschijnt in opdracht van de minister voor Wonen, Wijken en Integratie
(wwi). Deze monitor is voor het eerst verschenen in 2006 en dient
tweejaarlijks te worden uitgebracht. De eerstvolgende publicatie wordt
echter pas in 2009 verwacht.
Vanaf volgend jaar is het de bedoeling dat het onderzoek naar opsporing
en vervolging jaarlijks afwisselend wordt gepubliceerd in de Monitor
Racisme & Extremisme (van de Anne Frank Stichting en de Universiteit
Leiden) en in de Monitor Rassendiscriminatie (van de minister voor wwi).
In 2008 wordt weer een brede rapportage van de Monitor Racisme & Extremisme
uitgebracht.

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme en Extremisme CAHIER

Racistisch en extreemrechts geweld in 2006
Jaar:
2007
Taal:Aantal blz:
22
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit is de negende geweldsrapportage van de Monitor Racisme & Extremisme, uitgevoerd door de Anne Frank Stichting en de Universiteit Leiden. Het project wordt gesteund door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Zeven maal werd deze rapportage gepubliceerd als onderdeel van een brede rapportage en een keer, in 2003, waren de geweldscijfers aanleiding om een eigenstandige publicatie in de vorm van een cahier uit te brengen.
Dit is de eerste keer dat we een eigenstandige digitale rapportage naar buiten brengen over dit onderwerp. Directe aanleidingen daarvoor zijn de lancering van de website van de Monitor Racisme & Extremisme in 20061 en de succesvolle samenwerking met het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD). Deze samenwerking maakt het mogelijk om in korte tijd beter materiaal voorhanden te krijgen. Daardoor was het mogelijk om tot een goede, gesystematiseerde rapportage met cijfers over 2006 te komen. Het lijkt ons zinvol om deze rapportage nu te publiceren en niet te wachten tot een nieuwe brede rapportage, die naar verwachting eind 2008 zal verschijnen.
Deze rapportage bevat ons verslag van onderzoek naar racistisch en extreemrechts geweld in het jaar 2006.

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme & Extremisme

Zevende rapportage
ISBN:
90-8667-960-9
Jaar:
2006
Taal:Aantal blz:
256
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Met de Monitor Racisme & Extremisme wordt beoogd uiteenlopende vormen van racisme, extremisme en antisemitisme — en reacties op deze verschijnselen — te
volgen en daarover periodiek te rapporteren. Allereerst wordt er gekeken naar de verschijnselen: op welke wijze doen racisme, extremisme en antisemitisme zich in de Nederlandse samenleving voor. Hierbij kan worden gekeken naar de uitingsvorm, bijvoorbeeld politiek georganiseerd racisme, en naar de uitsluitingsvorm, bijvoorbeeld horecadiscriminatie. Sommige verschijnselen beperken zich naar hun aard niet tot het Nederlandse territoir, zoals discriminatie via het internet. In dergelijke gevallen wordt de extraterritoriale context meegenomen. Vast patroon in het monitoronderzoek is dat geprobeerd wordt zo goed als mogelijk verschillende soorten slachtoffers en daders te identificeren. Deze exercitie kan betrekking hebben op zowel autochtonen als allochtonen, waaronder laatstgenoemden zich weer laten opdelen in diverse minderheidsgroepen. De respons op racisme, extremisme en antisemitisme kan verschillend van aard zijn, van educatief tot juridisch. Veelal is de aard van de respons afhankelijk van de verschijningsvorm van de discriminatie, de categorie slachtoffers en de achtergrond van de daders. Bovendien kunnen sommige vormen van respons naast elkaar functioneren of elkaar zelfs versterken. Het periodiek monitoren van de verschijnselen, de slachtoffers, de daders en de respons dient meerdere doelen. Op deze wijze wordt getracht een bijdrage te leveren aan het inzicht in de bestrijding van racisme, extremisme en antisemitisme. Bovendien vindt accumulatie van kennis plaats door de vaste systematiek en de periodiciteit van het onderzoek. Tot slot wordt ook een beeld verkregen van ontwikkelingen op de lange termijn en worden op basis van ervaringen uit het verleden suggesties gedaan voor oplossingen in de toekomst.

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme en Extremisme CAHIER

Het Lonsdalevraagstuk
ISBN:
90-86670-00-8
Jaar:
2005
Taal:Aantal blz:
80
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De problematiek van racistische en extremistische uitingen onder jongeren heeft in het jaar 2004 en vooral na de moord op Theo van Gogh – 2 november 2004 – een hoge vlucht genomen. In de eerste maanden van 2005 hebben zogenoemde Lonsdalejongeren vrijwel dagelijks in de publicitaire belangstelling gestaan. Het gaat om een bekend doch in veel mindere mate gekend verschijnsel: op veel vragen naar aard, omvang en achtergronden moet men het antwoord schuldig blijven.
Over de benaming ‘Lonsdalejongeren’ is veel te doen geweest. Lonsdale is een Brits kledingmerk dat populair is onder gabbers, ook diegenen met een extreemrechtse, racistische oriëntatie. Deze gabbers plegen hun kledingmerken – niet alleen Lonsdale, maar ook Pitbull en Hooligan – vaak opzichtig dragen, zodat deze merken zijn gaan fungeren als een uiterlijk kenmerk van deze jongeren. Extreemrechtse, racistische gabbers zijn vervolgens kennelijk zo beeldbepalend geworden dat een omkering heeft plaatsgevonden: met ‘Lonsdalejongeren’ werden gaandeweg niet zozeer jongeren aangeduid die Lonsdale dragen, maar de extreemrechtse, racistische jongeren onder hen. Gelet op de ernst en de omvang van incidenten waarmee deze jongeren de aandacht trokken is de ‘besmetting’ wel te begrijpen. De bekende socioloog Goffman zou spreken van ‘een bedorven identiteit’. Hierdoor worden echter ook veel jongeren ten onrechte getroffen, om maar niet te spreken van het kledingmerk Lonsdale, dat niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor ontsporingen van hen die Lonsdale dragen, waardoor het merk een negatief stigma heeft gekregen. Sommigen zijn van oordeel dat daarom op de benaming Lonsdalejongeren een taboe zou moeten rusten. Daar is wat voor te zeggen, maar negatieve beeldvorming is naar onze mening niet eenvoudigweg te beïnvloeden en te verhullen door er een andere naam aan te geven. Wij verwachten dat de benaming Lonsdalejongeren van beperkte duur zal zijn, al is nu niet te overzien wanneer de houdbaarheidsdatum precies zal zijn verstreken.

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme & Extremisme ANNEX

Ontwikkelingen na de moord op Van Gogh
Jaar:
2004
Taal:Aantal blz:
5
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Op 2 november 2004 werd Theo van Gogh vermoord. De dader schoot Van Gogh neer, stak hem vele malen met een mes en liet een vastgeprikte dreigbrief op zijn borst achter. Op de vlucht schoot hij op de politie, die de achtervolging had ingezet. Uiteindelijk werd de dader in zijn been geschoten en kon hij worden gearresteerd. In de eerste twee weken na de moord werd duidelijk dat het in het geval van de moordenaar niet ging om een losstaand individu, maar dat er sprake was van een netwerk van radicale moslims, waar een aanzienlijke en concrete terreurdreiging vanuit gaat. Als gevolg van deze dreiging moesten diverse volksvertegenwoordigers
beveiligd worden. Twee leden van het parlement moesten zelfs worden ondergebracht op streng bewaakte, geheime locaties. Zowel de moord als de ervaren terreurdreiging bleken impulsen te zijn voor racistische, anti-moslim uitingen, alsmede voor uitingen die daar weer een reactie op vormden. Dit ging gepaard met een heftige reeks geweldplegingen van uiteenlopende aard die sterk aanzwol in het midden van de maand november om vervolgens tegen het einde van de maand november weer enigszins weg te ebben. Gaandeweg kwamen ook allerlei extreem-rechtse uitingen meer en meer in beeld.

AFS Monitor Racisme & Extreem-rechts

Zesde rapportage
ISBN:
90-72972-94-5
Jaar:
2004
Taal:Aantal blz:
191
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Met de Monitor racisme en extreem-rechts wordt beoogd uiteenlopende vormen van racisme, extreem-rechts en discriminatie — alsmede respons op deze verschijnselen — te volgen en daarover periodiek te rapporteren. Het initiatief tot dit onderzoeksproject is medio jaren negentig door de Leidse Universiteit genomen.
Sedert de vierde rapportage wordt het monitorproject gezamenlijk uitgevoerd door de Universiteit Leiden en de Anne Frank Stichting. Het nut van een periodieke monitorrapportage is divers. Er wordt op basis van een ‘vaste meetlat’ de balans opgemaakt van de belangrijkste uitingen en incidenten van rassendiscriminatie, racisme en rechts-extremisme, alsmede van de ontwikkeling van strategieën ter bestrijding. Door de rapportages worden politici, bestuurders en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties in staat gesteld zich op de problematiek te bezinnen en tot oplossingsstrategieën te komen. De rapportages kunnen immers door hun systematische en periodieke karakter bijdragen aan accumulatie van kennis en inzicht. Er wordt tevens inzicht verkregen in ontwikkelingen die zich op langere termijn voordoen. Dat geldt niet alleen voor de achterliggende periode maar ook voor de toekomst. De monitor kan voorts bijdragen aan vroegtijdige onderkenning van relevante, nieuwe ontwikkelingen. Tot slot kan de rapportage dienstig zijn bij de beantwoording van de talloze praktische vragen over dit onderwerp die vanuit
binnen- of buitenland gesteld worden.

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme en Extremisme CAHIER

Roma en Sinti
ISBN:
90-72972-92-9
Jaar:
2004
Taal:Aantal blz:
65
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Veel mensen zouden dit een onderzoek naar ‘zigeuners’ noemen. Echter, onder Roma en Sinti is het in het algemeen niet gebruikelijk om de term ‘zigeuner’ te hanteren. Dat is evenwel de term waarmee Roma en Sinti in het dagelijkse spraakgebruik worden aangeduid. Bovendien is lang niet iedereen zich bewust van het verschil tussen ‘zigeuners’ en woonwagenbewoners. De term woonwagenbewoners verwijst naar de woonvorm, terwijl Roma en Sinti zijn te beschouwen als een etnische groep. De term ‘zigeuners’ heeft voor de Roma en Sinti gemeenschap een sterk negatieve connotatie en zou refereren aan de Duitse woorden voor ‘rondtrekkende boef’ (ziehender Gauner). Een en ander is voor ons voldoende aanleiding om in dit onderzoek van Roma en Sinti te spreken. Op 1 mei 2004 is de Europese Unie uitgebreid met staten uit Midden- en Oost-Europa. Dit heeft de vraag opgeroepen of deze landen voldoende kansen en bescherming bieden aan de binnen hun landsgrenzen verblijvende Roma en Sinti. Het is algemeen bekend dat Roma en Sinti in deze landen een weinig benijdenswaardige positie innemen. Daarom is vanuit verschillende Europese instellingen – zoals de Raad van Europa – herhaaldelijk opgeroepen deze bevolkingsgroep extra te helpen en te beschermen tegen discriminatie. De vraag dringt zich echter op of de positie van Roma en Sinti in West-Europa zoveel beter is, of dat er minder aandacht voor hen is omdat de populatie geringer in omvang is. En in hoeverre worden deze mensen in Nederland geconfronteerd met achterstelling en ongelijke behandeling? Het is deze laatste vraag die wij in dit onderzoek willen beantwoorden.

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme en Extreem-rechts CAHIER

Opsporing en vervolging in 2002
ISBN:
90-72972-78-3
Jaar:
2003
Taal:Aantal blz:
39
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De basis voor de huidige discriminatieverboden ligt in het Internationaal Verdrag ter Uitbanning van al le vormen van Rassendiscriminatie (ivur). Dit verdrag is in 1966 door Nederland geratificeerd en leidde in 1971 tot nieuwe discriminatieverboden in het Wetboek van Strafrecht. Op dat moment meende menig Kamerlid nog dat de Nederlandse situatie geen aanleiding gaf om tot dergelijke wetgeving over te gaan. Inmiddels weten we beter. Het debat dat ruim dertig jaar geleden in de Tweede Kamer werd gevoerd over de grenzen tussen de vrije meningsuiting en het discriminatieverbod is nog steeds actueel. Vandaag de dag wordt soms betoogd dat de rechtspraak teveel ten faveure van het non-discriminatiebeginsel is (geweest). Sommigen menen zelfs dat afschaffing van deze strafrechtelijke discriminatieverboden de voorkeur verdient.1 Het is in dit verband van belang te benadrukken dat de discriminatieverboden hun grondslag niet hebben in art.1 Grondwet, maar in het ivur. Het schrappen van de strafrechtelijke verboden zou onmiddellijk consequenties hebben voor de nakoming door Nederland van het verdrag. Daarbij dient in ogenschouw te worden genomen wat mede de achtergrond van de totstandkoming van verdragen als het ivur is geweest: de internationale gemeenschap heeft middels dergelijke verdragen getracht mensenrechten zodanig te verankeren dat individuele staten zich hier niet meer aan konden onttrekken zonder afbreuk te doen aan de eisen van een democratische rechtsstaat.

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme en Extreem-rechts CAHIER

Racistisch en extreem-rechts geweld in 2002
ISBN:
90-72972-79-1
Jaar:
2003
Taal:Aantal blz:
41
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De terroristische aanslagen in de Verenigde Staten op 11 september 2001 liggen ruim twee jaar na dato nog vers in het geheugen. Direct na deze aanslagen deden zich in ons land tal van vijandige inci denten voor die gericht waren tegen moslims en objecten van moslims. Deze voorvallen varieerden van pesterijen en scheldpartijen tot brandstichtingen en vernielingen. De kortstondige, maar hevige reeks van gewelddadigheden van na 11 september is blikbepalend geweest voor het racistische geweld in het jaar 2001. Ongeveer 60% van het totaal aantal gewelddadige voorvallen in het jaar 2001 vonden plaats na 11 september. Een belangrijke gebeurtenis in het jaar 2002 was de moord op de politicus Pim Fortuyn op 6 mei. Na de aanslag waren er tal van uitingen van racisme en een voor Nederlandse begrippen ongekend aantal dreigingen aan het adres van politici. In de loop van het jaar werd zelfs gerept van een ‘dreigcultuur’ die zou zijn ontstaan. Sedert geruime tijd wordt getracht systematisch inzicht te krijgen in de problematiek van racistische en extreem-rechtse gewelddadige incidenten, met name via het onderzoeksproject Monitor racisme en extreem-rechts, dat wordt uitgevoerd door de Anne Frank Stichting en de Universiteit Leiden. In de vijfde rapportage – verschenen in januari 2003 – werden met name de gewelddadige incidenten in het jaar 2001 onder de loep genomen.

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme en Extreem-rechts

Vijfde rapportage
ISBN:
90-72972-75-9
Jaar:
2002
Taal:Aantal blz:
198
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In de vijfde rapportage Monitor racisme en extreem-rechts staan de jaren 2001 en – waar mogelijk – 2002 centraal. De aanslagen op de Verenigde Staten van 11 september 2001 en de moord op Pim Fortuyn op 6 mei 2002 zijn van grote invloed geweest op het totale beeld van deze verslagperiode. Beide gebeurtenissen hebben diepe sporen achtergelaten op de interetnische verhoudingen in Nederland. Deze sporen zijn terug te vinden in de vijfde rapportage. Het gaat om vragen als: stijgt of daalt het aantal racistische gewelddadigheden in Nederland? Welke extreem-rechtse politieke partijen zijn verdwenen en welke daarvoor in de plaats gekomen? Neemt het aantal discriminatiezaken dat bij het Openbaar Ministerie terechtkomt toe of af? En wat voor zaken worden daar aangebracht en in welke mate leiden die tot veroordelingen? Het initiatief tot het project Monitor racisme en extreem-rechts is medio jaren negentig door de Leidse Universiteit genomen. Het monitorproject wordt tegenwoordig gezamenlijk uitgevoerd door de Universiteit Leiden en de Anne Frank Stichting. Deze rapportage kwam tot stand met steun van de Directie Integratie en Coördinatie Minderhedenbeleid van het Ministerie van Justitie.

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme en Extreem-rechts

Vierde rapportage
ISBN:
90-72972-72-4
Jaar:
2001
Taal:Aantal blz:
136
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Is er in ons land sprake van toenemend of afnemend racistisch geweld? Hoe is het gesteld met de tolerantie in Nederland? Heeft het lokale beleid tegen horecadiscriminatie succes of houdt het aantal klachten aan? Voor de beantwoording van dit soort vragen is het van groot belang dat er periodiek monitoronderzoek plaatsvindt naar de verschijningsvormen van rassendiscriminatie en extreem-rechts. Dit belang is medio jaren negentig door de Leidse Universiteit onderkend en aldaar is het project Monitor racisme en extreem-rechts ontwikkeld. Thans wordt het project uitgevoerd door de Leidse Universiteit in samenwerking met de Anne Frank Stichting en met steun van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Monitoronderzoek is inmiddels een internationaal erkend instrument voor het waarnemen van racisme en discriminatie, en het ontwikkelen van beleid hiertegen. In 1999 ging in Wenen het Europese Waarnemingscentrum tegen Racisme
en Xenofobie van start. Het Weense waarnemingscentrum tracht via nationale monitorcentra de ontwikkelingen in de Europese Unie te volgen en te analyseren. Het project Monitor racisme en extreem-rechts vormt een belangrijke bron voor toelevering van gegevens aan het Europese waarnemingscentrum. In de Europese richtlijn van 29 juni 2000 voor gelijke behandeling van personen op grond van ras of etnische afstamming is eveneens een monitorbepaling opgenomen: na de totstandkoming van de nationale regelgeving in (uiterlijk) 2003 dient met ingang van 2005 elke vijf jaar verslag gedaan te worden over de effectiviteit van deze nationale maatregelen.

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme en Extreem-rechts

Derde rapportage
ISBN:
90-74062-02-4
Jaar:
2000
Taal:Aantal blz:
150
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Hoe intolerant zijn de autochtone Nederlanders jegens allochtonen? Al bijna
25 jaar peilt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) de publieke opinie over
allochtonen en publiceert daar geregeld over. Eind jaren tachtig, begin jaren
negentig zien we een lichte verharding van het opinieklimaat, maar volgens het
SCP zijn er over het algemeen weinig veranderingen. Ongeveer 80% van de
bevolking vindt dat autochtonen en allochtonen gelijke behandeling moeten
hebben bij verdelingsvraagstukken, zoals bij huisvesting en werkgelegenheid.
Ongeveer 13% van de autochtone bevolking staat afwijzend tegenover
allochtonen. Ongeveer 50% van de autochtone bevolking is tegen immigratie
gekant.
Wat dit laatste betreft vond het NIPO in 1998 een andere uitkomst:1 niet de
helft, maar driekwart van de autochtone Nederlanders is tegen verdere
immigratie gekant. Er is – volgens het NIPO – een groeiend draagvlak voor
immigratiebeperking terwijl tegelijkertijd het vertrouwen in integratie en
aanpassing van allochtonen afneemt. Het NIPO vond deze trend aan de hand
van opiniepeilingen in de jaren 1993, 1995 en 1998.
Eind 1999 bleek uit ander NIPO-onderzoek dat eenderde van de Nederlanders
gekant is tegen het verlenen van asiel aan politieke of economische
vluchtelingen.2 Tweederde van de Nederlanders ondersteunde wel het beleid
van de overheid om politieke vluchtelingen die in hun eigen land vrezen voor
hun leven asiel te geven. Ongeveer de helft van de ondervraagden vond dat
asielzoekers overlast geven. Verder dacht zo’n veertig procent dat asielzoekers
gemiddeld crimineler zijn dan Nederlanders.

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme en Extreem-rechts

Tweede rapportage
ISBN:
90-76400-03-2
Jaar:
1998
Taal:Aantal blz:
147
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit is de tweede rapportage van het project Monitor racisme en extreem-rechts, dat wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het monitor-project heeft twee centrale doelstellingen:
1. monitor racisme en extreem-rechts: het waarnemen van deze verschijnselen in Nederland, alsmede van de overheidsrespons op deze verschijnselen; periodieke rapportage, op twee manieren:
(a) ‘generale rapportage’: een algemene rapportage aan de hand van een vast stramien;
(b) een ‘verdiepingsslag’: rapportage waarin een speciaal onderwerp wordt belicht.
2. De periodiciteit van het project houdt in dat in het ene jaar een generale rapportage verschijnt en in het andere een ‘verdiepingsslag’. De eerste rapportage van 1997 was een generale, waarin het gaat om een breed beeld van de verschijnselen racisme en extreem-rechts in Nederland, alsmede van overheidsreacties daarop. Ook die van het komende jaar (1999) zal een generale rapportage zijn. Deze voorliggende tweede rapportage is gewijd aan een ‘speciaal’ onderwerp: de relatie tussen enerzijds de media en anderzijds racisme en extreemrechts.

Lees verder in de monitor

AFS Monitor Racisme en Extreem-rechts

Eerste rapportage
ISBN:
90-71042-96-0
Jaar:
1997
Taal:Aantal blz:
152
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit is het eerste verslag van het project Monitor racisme en extreem-rechts dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Onder ‘racisme’ worden hier ook verstaan: antisemitisme, rasvooroordeel, vreemdelingenhaat, xenofobie en rasdiscriminatie. De monitorwerkzaamheden zijn niet uitsluitend gericht op uitingen van racisme, maar tevens op de bestrijding van deze verschijnselen.
Het project heeft twee doelstellingen:
1. permanente monitoring van racisme en racismebestrijding
2. een periodieke rapportage over de belangrijkste bevindingen
Het nut van periodieke rapportage is velerlei. Jaarlijks wordt op basis van een vast stramien de balans opgemaakt van de belangrijkste uitingen van racisme en rechtsextremisme, alsmede van de ontwikkeling van strategieën ter bestrijding. De rapportages kunnen door hun systematische en periodieke karakter bijdragen aan accumulatie van kennis en inzichten. Er wordt inzicht verkregen in ontwikkelingen die zich op langere termijn voordoen. Dat geldt niet alleen de achterliggende periode maar ook de toekomst.
De monitor kan bijdragen aan vroegtijdige onderkenning van relevante, nieuwe ontwikkelingen.
De algemene vraagstelling luidt:
1. hoe hebben uitingen van (racistisch) rechts-extremisme zich (in Nederland) ontwikkeld?
2. welke patronen van respons zijn er geweest?

Lees verder in de monitor

Oud en nieuw fascisme

Uitgever:ISBN:
9060124952
Jaar:
1981
Taal:Aantal blz:
207
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Met het boek „Oud en nieuw fascisme” wil de Anne Frank Stichting een hanteerbare omschrijving geven van het verschijnsel „fascisme”. Het is een publikatie geworden met een bundeling van acht, meest reeds eerder verschenen artikelen. Oven fascisme en anti-fascisme, Italiaans fascisme en Duits nazisme, vrouwen en jongeren en fascisme en georganiseerd neofascisme en rechts-extremisme in Nederland.