Home » Publicaties » Rapporten

Rapporten

Filter

Publicaties

305 resultaten

Online extreemrechtse radicalisering

Handvatten voor een preventieve aanpak
Auteurs:
, , ,
Jaar:
2022
Taal:
Aantal blz:
42
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Extreemrechts lijkt bezig aan een voorzichtige opmars in Nederland. Deze
speelt zich met name online af en onderscheidt zich daarom op belangrijke
punten van het ‘traditionele’, op fysieke ontmoetingen geënte extreemrechts.
Er zou zelfs sprake zijn van een “geheel nieuwe generatie rechtsextremisten”
(Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland, nr. 53, 54).
Er zijn meerdere factoren die dit tot een zorgwekkende ontwikkeling maken.
Allereerst kan online radicalisering zich heel snel voltrekken. Vanwege de
anonimiteit die het computerscherm biedt, zijn conversaties binnen chatgroepen
veelal extremer dan in de fysieke sfeer, waarbij nieuwkomers in
dergelijke groepen zich razendsnel conformeren aan de groepsmores – zonder
daarbij te beseffen dat sommige uitspraken voortkomen uit overdrijvingen en/
of stoerdoenerij (Wagenaar, 2021).
Daarnaast biedt het internet toegang tot internationale netwerken, die na
verwijdering vaak weer onder een andere naam opduiken (Hart et al. 2021).
Dit heeft ertoe geleid dat het huidige extreemrechts in Nederland sterk internationaal
georiënteerd is, waarbij vooral de invloed van extreemrechts vanuit
de Verenigde Staten is toegenomen. Dit komt bijvoorbeeld terug in de steun
voor de zogeheten internationale accelerationistische netwerken, waarin wordt
gesproken over zaken zoals het ontketenen van een rassenoorlog door middel
van terroristische aanslagen. Een paar honderd Nederlandse jongeren zouden
onderdeel uitmaken van dergelijke netwerken. De NCTV meldde onlangs dat
het gevaar van een aanslag in Nederland in het geval van extreemrechts met
name in deze hoek schuilt (Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland, nr. 56).

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Fenomeenanalyse Extremisme Noord-Nederland

Auteurs:
, ,
Jaar:
2022
Taal:
Aantal blz:
66
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De afgelopen jaren heeft het extremistische landschap in Nederland zich sterk ontwikkeld. Waar in de publieke beeldvorming de nadruk lang heeft gelegen op het jihadisme, zijn de laatste jaren andere vormen van extremisme sterker op de voorgrond getreden. Sinds de uitbraak van de coronapandemie in 2019 zijn toenemende verharding en verdeeldheid van het maatschappelijke en politieke debat zichtbaar. Antioverheidssentimenten worden explicieter publiekelijk geuit, bijvoorbeeld in relatie tot het corona- en stikstofbeleid. Bovendien lijken meer mensen online te radicaliseren onder invloed van complotdenkers en/of radicaal- en extreemrechtse groeperingen.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 21 - 23 en verder
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 57

Auteur:
Jaar:
2022
Taal:
Aantal blz:
39
Soort Uitgave:
Beschrijving:
Rechts-extremisme
Het accelerationisme blijft de voornaamste rechts-extremistische geweldsdreiging. Deze stroming propageert terroristisch geweld als legitiem middel om het ideaal van een witte etnostaat te bereiken. Een van de pijlers binnen het accelerationisme is de zogenoemde omvolkingstheorie, een complottheorie die in Nederland steeds meer onderdeel wordt van het publieke debat. Volgens accelerationisten kan de vermeende omvolking worden tegengegaan met geweld en het bespoedigen van een rassenoorlog. Hoewel accelerationistische aanslagen in Europa tot dusverre weinig zijn voorgekomen en accelerationisten zich vooral online uiten, maakt het inherent gewelddadige gedachtegoed een aanslag vanuit deze stroming voorstelbaar.
(…)
De voornaamste rechts-extremistische geweldsdreiging blijft voortkomen uit het accelerationisme. Net als veel andere rechts-extremistische stromingen is het accelerationisme op de omvolkingstheorie gebaseerd (zie ‘Normalisering van de omvolkingstheorie in Nederland’), waarbij aanhangers van het accelerationisme de nadruk leggen op het bespoedigen van een rassenoorlog. Met deze oorlog willen accelerationisten chaos creëren en het huidige politieke bestel vervangen door een witte nationaalsocialististische etnostaat. Zoals beschreven in eerdere DTN’s beschouwen zij het gebruik van terroristisch geweld als een gerechtvaardigd middel bij het ontketenen van die strijd. Nieuwe accelerationistische publicaties onderschrijven nog maar eens dat aanslagen door alleenhandelende daders en grootschalige aanslagen op vitale infrastructuur, zoals het stroomnetwerk, telecommunicatie en olietransport, moeten bijdragen aan de beoogde ontketening van een rassenoorlog.
Er zijn waarschijnlijk een paar honderd Nederlandstalige aanhangers van dergelijk rechts-terroristisch gedachtegoed. Het aantal Nederlandstalige aanhangers lijkt sinds 2021 niet te zijn toegenomen. Ondanks deze stagnatie kent de beweging wel verloop: sommige personen verlaten accelerationistische netwerken en anderen komen er juist nieuw bij. Het Nederlandstalige rechts-terroristische milieu kent daarnaast een lage organisatiegraad. Van een enkeling gaat een geweldsdreiging uit. Ook het profiel van de aanhangers is ongewijzigd. Het gedachtegoed oefent met name een aantrekkingskracht uit op kwetsbare jongens en mannen van 13 tot 30 jaar oud, die vaak een instabiele thuissituatie kennen en soms kampen met psychosociale problemen of psychopathologische condities, wat het aangaan van sociale contacten bemoeilijkt. Zij komen via internet en online gaming in contact met het gedachtegoed. Het online karakter maakt het lastig om in te schatten wie overgaat tot geweld: zij die online het hardst schreeuwen zijn niet per se diegenen die ook fysiek actie ondernemen.
Online gebruiken Nederlandstalige accelerationisten open en besloten socialemediaplatforms voor communicatie, rekrutering en het delen van propaganda. Het grote bereik van open socialemediaplatforms wordt benut, waarna wordt doorverwezen naar gesloten kanalen. Aldaar hebben accelerationisten meer ruimte om hun gedachtegoed in de meest extreme vorm te ventileren. Ook de trend richting alternatieve end-to-end versleutelde sociale media, zoals Wire en Element (voorheen Riot), gaat door. Dit is in lijn met het groeiende privacy- en veiligheidsbewustzijn van rechts-extremistische bewegingen en bemoeilijkt het zicht van inlichtingen- en veiligheidsdiensten op hun uitingen online. Accelerationisten blijven niet voortdurend op dezelfde socialemediaplatforms, maar bewegen van het ene naar het andere platform. Soms doen zij dit vrijwillig, bijvoorbeeld door de opkomst van geavanceerde platformen. In andere gevallen moeten zij door de contentmoderatie noodgedwongen uitwijken naar andere socialemediaplatforms. Ook komen er regelmatig nieuwe groepen bij terwijl andere verdwijnen.
Buiten het internet komt rechts-terrorisme minder vaak voor dan aanvankelijk werd aangenomen. Aanslagen met een rechts-extremistisch of accelerationistisch motief komen in Europa weinig voor. Dit betekent echter niet dat er van dit gedachtegoed geen dreiging uitgaat, want de mogelijkheid van geweld blijft bestaan. Zo vond in Slowakije begin oktober 2022 een aanslag met accelerationistisch motief plaats, waarbij twee mensen om het leven kwamen (zie paragraaf ‘Rechts-terroristische aanslagen geïnspireerd door accelerationisme en de omvolkingstheorie’). Daarnaast zijn vorig jaar zes personen in Europa aangehouden voor het plannen of voorbereiden van een terroristische aanslag vanuit een dergelijk motief en ook dit jaar zijn opnieuw verschillende accelerationisten gearresteerd, bijvoorbeeld in Engeland, Duitsland en Slowakije.
In oktober werd in Nederland een man veroordeeld wegens opruiing en de online verspreiding van rechts-terroristisch materiaal. De online verspreiding van dergelijk materiaal kan aanzetten tot terroristische misdrijven. Ook de verspreiding van ogenschijnlijk minder opruiende content, bijvoorbeeld in de vorm van zogenaamd humoristische memes, draagt bij aan de verspreiding en normalisering van radicaal gedachtegoed.
Normalisering van de omvolkingstheorie in Nederland
Een overeenkomst tussen het accelerationisme en de meeste andere rechts-extremistische stromingen is het geloof in de omvolkingstheorie. Terroristen legitimeren hun acties ermee, maar de theorie is afkomstig van alt-right. Het is een gegeven dat de demografische samenstelling van westerse landen de afgelopen decennia is gewijzigd, maar aanhangers van de omvolkingstheorie gaan uit van kwade opzet. Volgens de theorie zouden bepaalde groepen, vaak ‘de Joden’ of ‘de linkse elite’, op planmatige wijze de bevolkingssamenstelling van Westerse landen veranderen door witte mensen te vervangen door mensen met een andere culturele of etnische achtergrond. Vanuit de gedachte dat het voortbestaan van het witte ras door een Joodse elite wordt tegengehouden leidt de omvolkingstheorie tot een opleving van antisemitisme. Rechts-extremisten vinden dat de geboortecijfers van witte mensen omhoog moeten en keren zich tevens tegen rassenvermenging, feministen, de lhbti-scene en immigranten. Accelerationisten zien geweld en rassenoorlog als hét antwoord op de veronderstelde omvolking.
Een zorgelijke ontwikkeling is dat de omvolkingstheorie ook in Nederland van de uithoeken van het internet naar meer mainstreamdiscussies is verplaatst. Het openlijk en kritiekloos bespreken van dergelijk xenofoob en deels racistisch gedachtegoed, en andere complottheorieën, draagt bij aan de sociale acceptatie. Uit onderzoek blijkt dat het herhaaldelijk uitdragen van dergelijk gedachtegoed in de media en op sociale media bijdraagt aan verdere normalisering ervan. Daarmee is absoluut niet gezegd dat alle uitdragers van het gedachtegoed ook terroristisch geweld goedkeuren, maar het kan er wel aan bijdragen dat rechts-extremisten zich gelegitimeerd voelen in hun denkbeelden.
Rechts-terroristische aanslagen geïnspireerd door accelerationisme en de omvolkingstheorie
Dit jaar bleek al meermaals dat geweld kan voortkomen uit rechts-extremistische online milieus. Zowel de 18-jarige dader van een aanslag in mei op gekleurde bezoekers van een supermarkt in de Amerikaanse plaats Buffalo (tien doden), als de 19-jarige dader van een aanslag op een lhbti-bar in de Slowaakse hoofdstad Bratislava in oktober (twee doden) deelden rechts-extremistische manifesten waarin zij hun daden rechtvaardigden. De Slowaak, die naar eigen zeggen radicaliseerde op rechts-extremistische internetfora, verwees in zijn manifest naar het accelerationisme, eerdere rechts-terroristische aanslagplegers, mogelijke doelwitten en jodenhaat. Ook de dader van de aanslag in Buffalo vond inspiratie bij eerdere rechts-terroristische aanslagplegers. De Amerikaan deelde beelden van zijn aanslag via een livestream en ook hij publiceerde een lijvig manifest waarin hij zichzelf omschreef als een racist, fascist en antisemiet. Ideologisch baseert de dader van de aanslag in Buffalo zich vooral op de bovengenoemde omvolkingstheorie. Hoewel de dader niet expliciet naar het accelerationisme verwijst staat het idee dat de vermeende omvolking met geweld moet worden gestopt ook in zijn manifest centraal.
Het manifest van de Slowaakse aanslagpleger wordt op accelerationistische en neonazistische kanalen gedeeld en geprezen. Volgens partnerdiensten wordt de aanslag in Buffalo in besloten kanalen van Nederlandse rechtsextremisten verschillend beoordeeld. Klassieke neonazi’s zien weinig in een dergelijke aanslag omdat dit soort aanslagen contraproductief zijn voor hun eigen politieke projecten – waarbij zij zich eveneens op de omvolkingstheorie beroepen. Accelerationisten reageren juist positiever: zij verspreiden grappen en memes en verwijzen naar de dader – net als bij eerdere rechts-terroristische aanslagplegers – als heilige.
Rechts-extremistische groepen komen weer samen
Klassieke rechts-extremisten ontmoeten elkaar weer vaker tijdens fysieke bijeenkomsten. Sinds het wegvallen van de beperkende coronamaatregelen begin 2022 zoeken kleine groepjes neonazi’s en anti-islamdemonstranten elkaar op voor demonstraties, protestacties, stickeracties, fysieke trainingen of gezamenlijke activiteiten als wandelingen en borrels. Enkele tientallen Nederlanders bezochten daarnaast extreemrechtse evenementen in België, Duitsland en Hongarije en hebben contact met gelijkgestemden in Scandinavië. Daarnaast laten gekende en nieuwe rechts-extremistische groepjes online en via zichtbare uitingen in de publieke ruimte van zich horen. Het animo voor de gekende rechts-extremistische groeperingen in Nederland blijft beperkt en er gaat geen directe geweldsdreiging van uit. Wel kan sprake zijn van intimidatie van tegenstanders.
De dreiging van het klassieke rechts-extremistische gedachtegoed uit zich met name in de ondermijning van de democratische rechtsorde en in de aantasting van de rechtsstaat en de sociale cohesie in de samenleving. De normalisering van de omvolkingstheorie is daar een voorbeeld van. Rechts-extremisten dragen zulk gedachtegoed actief uit en hebben online en offline bereik. Gedachtegoed over bijvoorbeeld de stichting van een witte etnostaat tornt aan de grondrechten van groepen in de samenleving. Rechts-extremistisch gedachtegoed kan zich ook verspreiden via aansluiting bij andere protesten. Zo leidde eerdere aansluitingen bij het radicale deel van het coronaprotest en complotdenkers tot een vermenging van discoursen. Het is inmiddels soms lastig om rechts-extremisten te onderscheiden van anti-overheidsextremisten: er is sprake van een amorfe groep, waarbij onduidelijke, veranderende en gemengde denkbeelden vaak samengaan met persoonlijke grieven en psychische problemen.
Rechts-extremistische interesse voor een baan bij Defensie houdt aan
In 2020 constateerde Defensie een toegenomen interesse van rechts-extremistische jongeren voor een carrière binnen de Nederlandse krijgsmacht, zoals ook in het vorige DTN werd beschreven. Ze denken dat de krijgsmacht goed aansluit bij hun visie op mannelijkheid, strijd en zelfredzaamheid. Een deel van deze rechts-extremisten wil de militaire training die ze bij de krijgsmacht kunnen krijgen, inzetten om de samenleving te veranderen naar een witte etnostaat. Uit vervolgonderzoek van de MIVD blijkt dat de interesse van rechts-extremisten in een baan bij de krijgsmacht voortduurt. Het betreft momenteel een relatief kleine groep jongemannen en er zijn geen aanwijzingen dat zij op dit moment terroristische intenties hebben. Desondanks kan de aanwezigheid van rechts-extremisten de inzetbaarheid van de krijgsmacht schaden, met name door uitholling van de sociale cohesie en vermindering van het draagvlak voor het beschermen van de democratie en de pluriforme samenleving. Daarmee vormen zij een dreiging tegen de nationale veiligheid en de democratische rechtsorde.
Animo rechts-extremisten voor uitreis Oekraïne blijft minimaal
Nederlandse rechts-extremisten zijn nog altijd niet bereid om uit te reizen naar Oekraïne om te strijden bij een van de oorlogvoerende partijen. Kort nadat Rusland eind februari 2022 Oekraïne aanviel ontstond een discussie tussen rechts-extremisten over de vraag of ze aan Russische of Oekraïense zijde staan. Enerzijds werd Rusland gezien als agressor, anderzijds hadden zij moeite met de joodse achtergrond van de Oekraïense president. Meer algemeen beschouwen rechts-extremisten de oorlog als een broederstrijd waarbij witte mensen slachtoffer worden, en houden zich afzijdig. Tot op heden zijn dan ook nauwelijks Nederlandse rechts-extremisten naar Oekraïne vertrokken. Er lijkt ook geen sprake van een grote toestroom naar het strijdgebied van rechts-extremisten uit andere Europese landen.(…)Binnen het stikstofprotest grijpen verschillende actoren de kabinetsplannen vanuit verschillende motieven aan om in verzet te komen. Er is sprake van verschillende groepen die veelal los van elkaar en zonder afstemming, strategie of coördinatie opereren. In de eerste plaats gaat het om boeren die door de kabinetsplannen worden getroffen en die vooral uit economische en identitaire overwegingen in actie komen. Daarnaast bestaat er een groep van boeren die niet direct door de kabinetsplannen worden geraakt en andere sympathisanten die zich met de protesten verwant voelen. Deze groep wordt ook gedreven door identitaire motieven of anti-overheidssentimenten. Een laatste groep vormen anti-overheidsactivisten en -extremisten, complotdenkers en in mindere mate rechts-extremisten die aansluiting zoeken bij het protest. Zij zien het stikstofbeleid als onderdeel van een kwaadaardige onderdrukkende agenda die de overheid volgens zowel het elite-narratief als de omvolkingstheorie zou nastreven. Het onderscheid tussen de groepen die samen het stikstofprotest vormen is niet absoluut: ze kennen geen harde grenzen en kunnen in elkaar overvloeien. Het is ook niet altijd duidelijk wie achter specifieke acties zit; protesterende boeren of anti-overheidsactievoerders.
De aansluiting van anti-overheidsextremisten en complotdenkers bij het stikstofprotest kan verharding in de hand werken. Enkele uitzonderingen daargelaten, lijken de meeste boeren vooralsnog weinig ontvankelijk te zijn voor de bemoeienis van anti-overheidsextremisten en rechts-extremisten. Tot op heden lijkt geen sprake te zijn van significante en/of duurzame samenwerking tussen protesterende boeren en extremistische groepen. Wel lijkt het alsof delen van de boerenprotestbeweging de werkwijze van de anti-overheidsbeweging overnemen. Een toenadering is in de toekomst wel mogelijk gezien de raakvlakken die in ieder geval de anti-overheidsextremisten zien, de terminologie die protesterende boeren gebruiken en de mogelijkheden die vereniging tussen beide groeperingen zou bieden voor vergroting van de achterban.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Monitor Extreemrechts in Nederland 2020

Auteurs:
,
Jaar:
2022
Taal:
Aantal blz:
23
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In deze monitorrapportage rechtsextremisme wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van het extreemrechtse veld in Nederland in 2020. Dit gebeurt in een longitudinale context, waarbij we de onderzoeksperiode steeds binnen het kader van een langere ontwikkeling plaatsen. Wij besteden eerst aandacht aan definitie en afbakening van het begrip extreemrechts. Vervolgens geven we inzicht in verschijningsvormen en manifestaties van extreemrechts. Ten slotte gaan we in op verschillende vormen van (overheids)respons op het verschijnsel.
Voor de samenstelling van dit overzicht is gebruik gemaakt van open bronnen, in belangrijke mate primaire bronnen: publicaties, websites en andere digitale mediakanalen van extreemrechtse organisaties en hun aanhang, gesprekken met (voormalige) rechtsextremisten en observaties van publieke activiteiten (demonstraties) van deze organisaties. De verzamelde data zijn verder geanalyseerd en ingekaderd met behulp van bestaande literatuur over rechtsextremisme in Nederland en vergeleken en geduid met inzichten van andere waarnemers van het extreemrechtse veld.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Onderzoek Online antisemitisme in 2020

Utrecht Data School Universiteit Utrecht
Auteurs:
, , , , ,
Jaar:
2022
Taal:
Aantal blz:
67
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Onderzoek in opdracht CIDI.

Samenvatting:

Het onderzoek concentreert zich op tekstuele uitingen op zes verschillende mainstreambronnen: Twitter, Facebook, Reddit, YouTube, Telegram en een selectie van weblogs en
websites. Aan de hand van automatische classificatiemodellen heeft dit onderzoek in totaal
200.395 uitingen van online antisemitisme in 2020 onder de loep genomen. De belangrijkste
bevindingen van dit onderzoek zijn per platform:

1. Op Twitter treffen we veruit de meeste antisemitische uitingen in de hoek van rechtsconservatieve accounts en complotdenkers. Binnen deze groep worden in absolute
aantallen meer dan zeven keer zoveel antisemitische berichten geplaatst dan door de
groep met de op één na meeste antisemitische uitingen. Opvallend is dat dit cluster
tegelijkertijd nauwe banden heeft met pro-Israël-accounts. Het antisemitisme in deze
groep richt zich veelal op bekende mikpunten van samenzweringstheoretici: de joodse
miljardair George Soros en de Bilderbergconferentie.

2. Op websites, blogs en forums blijkt het grootste deel van de antisemitische uitingen te
vinden in de reacties die door gebruikers worden achtergelaten. Ook hier spelen George
Soros en Bilderberg een hoofdrol. Rechts-populistische nieuwssites en complotblogs
zijn zowel absoluut als relatieve zin dominant in het aantal antisemitische uitlatingen.

3. Het aantal antisemitische berichten op Facebook ligt in dit onderzoek relatief laag. Dat
is grotendeels te wijten aan de beperkte toegang tot Facebookdata. Het aandeel
antisemitische berichten is in Facebookgroepen ongeveer acht keer zo hoog als op
Facebookpagina’s. In de groepen met de meeste antisemitische berichten treffen we
veel complottheorieën aan; ook vanuit een Christelijk achtergrond.

4. Op Telegram zien we vooral veel antisemitisme in jongerengroepen. Dit antisemitisme
is veel explicieter dan dat we op Facebook en Twitter aantreffen: ‘Joods’ wordt hier als
scheldwoord gebruikt, en het Jodendom als iets verachtelijk gepresenteerd. De
antisemitische uitingen zijn hier minder sterk gepolitiseerd. Naast jongerengroepen
vinden we ook antisemitisme in complotgroepen, waar de vorm ook explicieter is dan
in vergelijkbare complotgroepen op Facebook en Twitter.

5. Op YouTube vinden we relatief veel antisemitisme: opvallend hier is dat de
antisemitische uitingen vooral geplaatst worden onder video’s van mainstreamkanalen, zoals PowNed, WNL, Telegraaf en Rijnmond.

6. Op Reddit zien we minder duidelijke patronen in de antisemitische uitingen, vooral
omdat complottheorieën hier in hoge mate ironisch worden besproken, en het voor
onze computermodellen nog relatief moeilijk blijkt subtiele vormen van ironie van
ernst te onderscheiden. Wel zien we veel impliciete antisemitische uitingen in de
(onofficiële) subreddit van Forum voor Democratie, terwijl de expliciete antisemitische
uitingen vooral het gebruik van ‘Joods’ als scheldwoord betreffen

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Hoe Forum-politici antisemitisme versterken op Twitter

Kwalitatief en kwantitatief onderzoek naar antisemitisme in accounts die worden geretweet door FVD-politici
Auteurs:
, ,
Jaar:
2022
Taal:
Aantal blz:
39
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit onderzoek bekijkt het retweeten van antisemitische accounts door FVDers.

Conclusie uit dit rapport:
FVD-politici retweeten en liken significant vaker tweets van antisemitische accounts
of tweets met een antisemitische ondertoon dan politici van andere partijen. Uit de
kwalitatieve analyse blijkt dat de twee belangrijkste categorieën in de antisemitische
tweets van deze accounts ‘hardcore’ en ‘diffuus’ antisemitisme zijn. De eerste soort
richt zich expliciet tegen Joden en maakt deel uit van de kernboodschap van de
accounts. De tweede kenmerkt zich door antisemitische stereotypen en
verhaalmotieven, maar is verweven met andere complottheorieën zoals QAnon en
de Great Reset.
Uit de kwantitatieve analyse blijkt dat geen enkele Nederlandse politieke partij
zelfstandig ‘hardcore antisemitisme’ tweet. Wel retweeten en liken politici van Forum
voor Democratie bijna vijf maal vaker tweets van ‘hardcore antisemitische’ accounts
dan willekeurige Twitter-gebruikers (hierbij gaat het met name om niet expliciet
antisemitische tweets van accounts die wel structureel ‘hardcore antisemitische’
tweets verspreidden). Andere Nederlandse politieke partijen retweeten of liken zo
goed als nooit tweets van ‘hardcore antisemitische’ accounts. Forum retweet en liket
gemiddeld 33 ‘hardcore antisemitische’ tweets per 5000 tweets, retweets en likes.
Voor de willekeurige set ligt dit getal op 9, voor de PVV op 1 en voor alle andere
partijen op 0. Bovendien volgen 17 uit 36 FvD-accounts 1 of meer ‘hardcore
antisemitische’ accounts. Voor bijvoorbeeld de PVV ligt dit getal ‘slechts’ op 1 en
voor andere partijen op 0.
Daarnaast bestaat maar liefst meer dan 10 procent van de gehele Twitter-activiteit
van de onderzochte FVD-politici uit het liken en retweeten van ‘diffuus
antisemitische’ accounts. Voor de PVV ligt dit getal op 2 procent, voor de
willekeurige set op iets minder dan 1 procent en voor alle andere partijen op 0. Ook
verspreidt FVD de meeste Holocaust-vergelijkingen en tweets die alt-right jargon
bevatten (jargon gelinkt aan antisemitische fringe media). Alleen voor de categorie
‘anti-Israël’ vinden we de hoogste activiteit terug bij de partij DENK. DENK liket en
retweet gemiddeld 9 ‘anti-Israël’-tweets per 5000 likes en retweets. Voor Bij1, D66,
FVD, GL en de willekeurige set ligt dit getal op 1. Voor PVV en SGP op 0.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

AIVD jaarverslag 2021

Auteur:
Jaar:
2022
Taal:
Aantal blz:
35
Soort Uitgave:
Beschrijving:
Binnen Nederland hielden veel dreigingen in 2021 verband met toenemende verdeeldheid en verharding in de samenleving. Afgelopen jaar kreeg de AIVD beter zicht op ‘accelerationisten’: een nieuwe generatie jonge rechts-extremisten die in online groepen terroristisch geweld verheerlijken met als doel: het in Nederland ontketenen van chaos en rassenoorlog. Ook zag de AIVD een deel van het anti-overheidsprotest radicaliseren tot gewelddadig extremisme. Dat was terug te zien aan soms publiekelijke intimidatie en eigenrichting en aan (doods)bedreigingen tegen onder meer prominente politici.
(…)

Rechts-extremisme

■ In 2021 kregen rechts-extremistische groepen meer aanhang. Onder andere complotdenken gaf daaraan een impuls.
■ Rechts-extremisten proberen hun wereldbeeld normaal te laten lijken voor een groter publiek.
■ Als rechts-extremistische ideeën breder worden omarmd, dreigt dat de democratische rechtsorde te ondermijnen.
■ Rechts-extremisten juichen chaos toe, sluiten minderheden uit en praten geweld goed, in de hoop op werkelijke, gewelddadige omwenteling in Nederland.

Ondanks hun verschillen, delen nationaalsocialistische, volksnationalistische, alt-right en neonazistische groepen een wereldbeeld waarin de blanke bevolking van (onder meer) Nederland structureel wordt benadeeld, en zelfs in het voorbestaan wordt bedreigd door ‘omvolking’ of genocide. De voornaamste bron van die  dreiging werd in het recente verleden nog gezien in immigratie, vooral uit moslimlanden. Rond 2015, toen ISIS opkwam en tienduizenden Syrische vluchtelingen naar het Westen kwamen, ontstonden veel nieuwe, extremistische anti-islam groepjes. Zij vonden dat ze iets moesten doen om Nederlanders en Nederlandse
tradities te verdedigen tegen gewelddadige jihadisten, en tegen wat zij zagen als de import van islamitische waarden door de overheid, bedoeld om eigen ras en cultuur te vernietigen. Rechts-extremisten zien immigratie nog steeds als een gevaar, vooral als het om moslims gaat. Maar momenteel zien ze de grootste dreiging vooral in complotten van een machtige Joodse elite die erop uit zou zijn het volk te onderdrukken. In de lezing van rechts-extremisten kunnen Joden dat doen dankzij internationale netwerken en invloedrijke posities in onder meer de financiële en culturele wereld. Het idee dat Joden een vooropgezet plan hebben om de wereld te domineren is al oud in rechts-extremistische kringen. Met name de alt-rightstroming blaast dit nu nieuw leven in. De complottheorieën van anti-overheidsextremisten over vrijheidsbeperkende maatregelen geven daaraan nog een impuls. Rechtsextremisten proberen actief te werven onder anti-overheidsactivisten, inspelend op hun onvrede. Daarbij raken rechts-extremistische ideeën vermengd met de ideeën van sommige anti-overheidsextremisten, en vervagen soms de grenzen tussen de verschillende groepen. Dat maakt het een kleine stap om coronamaatregelen uit te leggen als weer een nieuwe manier om blanke westerlingen in het nauw te brengen. Of tot nieuwbakken complottheorieën te komen. Zoals het idee dat Bill Gates, al dan niet in afstemming met een (Joodse) schaduwelite, het corona-vaccinatieprogramma gebruikt om een deel van de bevolking te chippen en controleren, of zelfs te verzwakken en doden.

Rechts-extremisten voelen de bedreiging ook op cultureel vlak: in de emancipatie van vrouwen, homo’s of transgender personen, en in de woke-beweging. Die zouden de media, het onderwijs en de cultuursector gebruiken om traditionele waarden en rollenpatronen aan te vallen.
Veel rechts-extremisten leven in de verwachting dat die culturele botsing binnen vijf tot tien jaar zal leiden tot daadwerkelijke, gewelddadige strijd in Nederland – een rassenoorlog. Ze geloven dat die ruimte geeft voor het stichten van een fascistische, witte etnostaat.
Toch waken de meeste rechts-extremistische groepen er momenteel voor dat gewelddadige wereldbeeld al te confronterend uit te dragen. Hoewel ze online expliciete haat niet schuwen, lijken ze van het verleden te hebben geleerd dat publiekelijk agressief optreden – zoals de skinheads van weleer – potentiële aanhang vaker afstoot dan aantrekt.
De meeste groepen lijken zich vooral te concentreren op het in diskrediet brengen van de huidige rechtsstaat en het domineren van het culturele debat, om zo hun aanhang te vergroten en meer geesten rijp te maken voor hun (politieke) agenda.
Een uitzondering daarop zijn terroristische spin-offs en eenlingen, voor wie chaos, geweld en het uiteenvallen van de samenleving niet snel genoeg kunnen komen. Lees meer over Rechts terrorisme op pagina 6.
Veel rechts-extremistische groepen zorgen ervoor niet opvallend af te steken ten opzichte van de rest van de bevolking door bijvoorbeeld woordkeuze of kleding. Geen legerkisten of tatoeages – de dresscode bij veel rechts-extremistische groepen is jasje-dasje.
Ook nemen veel extremisten publiekelijk afstand van geweld. Toch vinden ze geweld wel degelijk een gerechtvaardigd middel om hun agenda te realiseren. Dat bespreken ze bewust alleen in eigen (besloten) kring.

In hun uitingen liften rechts-extremisten mee op al levende onvrede. Zoals gezegd bij antioverheidsactivisten. Maar ook bij mensen die geen betaalbare woonruimte kunnen vinden. (Voor extremisten een opening om immigratie ter sprake te brengen.) Uitwassen van de woke-beweging (een actie-beweging die zich bezig houdt met maatschappelijke ongelijkheid, vooral racisme) vergroten ze uit, om te kunnen inspelen op ergernis daarover. Van verreweg de meeste rechts-extremistische groepen in Nederland valt momenteel geen terroristische aanslag te verwachten. Ze zijn echter wel degelijk een gevaar voor de democratische rechtsorde.
Door anderen hun rechten te ontzeggen, dreigen ze de rechtsorde langzaam te ondermijnen. Dat legt een basis voor de gewenste chaos, haat en geweld.
Zulke sluipende ondermijning treedt al op als meer mensen hun extremistische ideeën als normaal en feitelijk accepteren. Daartoe gebruiken extremisten soms (pseudo)wetenschappelijk jargon.
Rechts-extremisten slagen in hun opzet als het bijvoorbeeld gewoon wordt om samenleven uitsluitend te zien als voortdurend conflict, in termen van wij en zij. Als (verkapt) antisemitisme en haat tegen culturele minderheden, vrouwen, homo’s en transgender personen niet meer als zodanig worden herkend. En als veel mensen het vertrouwen zouden verliezen, dat de beste behartiger van ieders belangen uiteindelijk een gedeelde rechtsstaat is.

Rechts terrorisme
■ ‘Accelerationisme’ – een gewelddadige stroming binnen het rechts-extremisme – was in 2021 een groeiend probleem.
■ In besloten online chatgroepen verheerlijken accelerationisten terroristisch geweld. Veelal kwetsbare jongens worden daarin meegezogen, en kunnen snel radicaliseren.
■ Een aanslag van rechts terroristische eenlingen of groepjes is voorstelbaar.
Afgelopen jaar heeft de AIVD beter zicht gekregen op een nieuwe generatie jonge rechts-extremisten, die in afgesloten onlinegroepen met elkaar terroristisch geweld verheerlijken en fantaseren over het plegen van geweld. Opgeteld hebben de groepen enkele honderden aanhangers en er komen steeds nieuwe groepen bij. Net als andere rechts-extremisten verwachten ze in de toekomst een rassenoorlog, die de kans biedt een witte etnostaat te stichten.
Maar anders dan de meeste rechts-extremisten wil deze stroming die strijd zo snel mogelijk zien losbarsten. Zo nodig willen ze die zelf op gang brengen, door terroristische aanslagen te plegen en (daarmee) bevolkingsgroepen tegen elkaar op te zetten. De verwachting is dat maar een kleine minderheid zelf terroristisch
geweld wil gaan gebruiken, maar het is niet goed te voorspellen wie die stap zal maken.
Vanwege die wens om chaos en rassenoorlog te versnellen, wordt de stroming aangeduid met ‘accelerationisme’. Die term werd gemunt door de Amerikaanse nationaalsocialist James Mason, die een inspiratiebron is voor de beweging. Mason meent dat rechts-extremisten nooit via de politieke weg macht kunnen krijgen – de overheid zou hen in de weg staan. Daarom moeten zittende overheden en bestaande machtsstructuren worden weggevaagd. Alleen geweld en chaos kunnen daarvoor zorgen. Voor zover bekend zijn het voornamelijk (jonge) mannen die deelnemen aan accelerationistische groepen. De meesten zijn tussen de 13 en 30 jaar oud. Het is een generatie die is opgegroeid met het internet. Dat is waar ze naar toe gaan voor contact en om informatie te zoeken. Dat is dan ook vooral waar ze elkaar ontmoeten. Buiten het zicht van hun omgeving, wat maakt dat radicalisering lang onzichtbaar kan blijven.

Accelerationistisch gedachtegoed slaat vooral aan bij jongeren die door hun achtergrond extra vatbaar zijn voor radicalisering. Velen kampen met psychopathologische stoornissen die rechtlijnig, zwart-witdenken aantrekkelijk voor ze maken. Dat geldt in zekere mate voor extremisten van alle geledingen.

Vaak komen accelerationisten uit gebroken gezinnen, en hebben ze geen sociaal vangnet. Sommigen zijn gepest en hebben moeite op school. De rechts-extremistische nadruk op blanke superioriteit, op mannelijkheid en geweld is voor sommigen aantrekkelijke compensatie daarvoor. Een wapen hebben betekent macht – daarom zijn ze geïnteresseerd in steek- en vuurwapens en in werken bij Defensie. Ze zien dat bovendien als voorbereiding op de in hun ogen
onvermijdelijke rassenoorlog. Accelerationistische groepen rekruteren kwetsbare jongeren op een geraffineerde manier. Dat gebeurt via onlinegamingplatforms en
sociale media. Potentiële leden worden uiteindelijk gevraagd voor besloten groepen.
Groepen hebben weliswaar aanjagers (de beheerder van een chatgroep meestal) en een vorm van interne hiërarchie, maar dat betekent niet dat er echte leiding is. Het zijn meer groepen van eenlingen die elkaar inspireren. Groepen zijn flexibel. Ze kunnen oppoppen en weer verdwijnen, en terugkomen in een andere vorm op een andere plek.
Eenmaal in zo’n onlinechatgroep worden jongeren onderdeel van een wereld waarin voortdurend vijandbeelden, haat, racisme en geweld worden gedeeld. En waar zeer denigrerend over ingebeelde vijanden wordt gepraat. Leden hebben het met elkaar over het kopen van wapens, het fabriceren van bommen, en het plegen van aanslagen. Ze delen manifesten die aanslagplegers (uit andere landen) ter inspiratie hebben verspreid, en livestreams van aanslagen. Ook vereren ze aanslagplegers als heiligen. Sommige groepen hebben ideeën over een soort walhalla, dat blanke martelaars voor de goede zaak zou wachten.
Enkelingen helpen elkaar daadwerkelijk bij het voorbereiden en plegen van aanslagen. Daartoe worden wapenhandleidingen, militaire trainingsvideo’s en guerillatactieken gedeeld. Accelerationisme heeft wereldwijd geleid tot terroristisch geweld waarbij mensen zijn gedood. In Nederland nog niet.
Wel zijn er in 2021 door de AIVD zes ambtsberichten verzonden over accelerationisten, op basis waarvan het Openbaar Ministerie (OM) en de Nationale Politie konden optreden. Dat heeft geleid tot diverse aanhoudingen.
Naar aanleiding van een ambtsbericht van de AIVD zijn in december 2021 twee Nederlanders veroordeeld voor opruiing tot een terroristisch misdrijf, en voor deelname aan de rechts-extremistische en terroristische organisatie ‘The Base’.
Aanhangers van het accelerationisme stellen de samenleving voor een bijzondere uitdaging. Omdat het veelal gaat om kwetsbare eenlingen die elkaar voortdurend ophitsen, kan de stap naar geweld snel worden gezet en slecht worden opgemerkt door de omgeving. Dat vraagt alertheid en resoluut optreden.

Om waar mogelijk verdere radicalisering, uitmondend in geweld, te voorkomen, levert de dienst maatwerk. Daarbij betrekt de AIVD binnen en buiten de strafrechtketen partners in de zorg en hulpverlening. Als inlichtingen van de dienst door zulk maatwerk bijdragen aan een zorginterventie, draagt dit ook bij aan de nationale veiligheid.

Anti-overheidsextremisme
■De AIVD zag in 2021 een deel van het anti-overheidsprotest, vooral tegen coronamaatregelen, radicaliseren.
■Daardoor is gewelddadig anti-overheidsextremisme ontstaan. Een terroristische aanslag uit die hoek is inmiddels voorstelbaar.
■Een groeiende groep mensen verliest bovendien het vertrouwen in de democratische rechtsorde en keert die de rug toe.
Dat een deel van de anti-overheidsactivisten afgelopen jaar radicaliseerde, is te zien aan de onrustbarende toename van het aantal bedreigingen van onder anderen ministers, leden van de Tweede Kamer, wetenschappers, medici, politieagenten en journalisten.
Tellingen van onder meer de politie Den Haag, het OM en meldpunt Persveilig laten meer dan een verdubbeling zien van het aantal meldingen (600 van politici, 272 van journalisten). Sommige bedreigingen waren voor veel Nederlanders zichtbaar en ingrijpend, zoals die tegen premier Rutte en andere bewindspersonen die symbool stonden voor het Nederlandse coronabeleid.
Anti-overheidsextremisten zien en behandelen hen (en anderen die ze als ‘de elite’ zien) als gehate vijanden van de bevolking. In vaak zeer grove mails, tweets, filmpjes en posts kondigen ze aan geweld tegen hen te zullen gebruiken, wensen ze de ontvanger dood, of roepen ze anderen op hem of haar wat aan te doen.
Bij sommige bedreigingen werd daadwerkelijk het voornemen gezien om de dreigementen uit te voeren, en werd voorwerk daartoe gedaan. Eén anti-overheidsextremist is in 2021 bijvoorbeeld gearresteerd op verdenking van het voorbereiden van een moordaanslag op (onder meer) premier Rutte. Een ander is veroordeeld voor het dreigen met terroristisch geweld. Hij had een vuurwapen bij zich toen hij werd aangehouden. Gedurende het jaar zaten tussen de vijf en tien anti-overheidsextremisten in detentie, één van hen op de terroristenafdeling. Zij waren veroordeeld voor (ernstige) bedreiging of opruiing. Voorgaande jaren kwam dit niet of nauwelijks voor.
De AIVD waarschuwde in het jaarverslag 2020 nog voor het ontstaan van een voedingsbodem voor anti-overheidsextremisme. Het protest tegen de overheid, in het bijzonder tegen de corona-maatregelen, was toen vooral activistisch, al waren er wel al extremistische elementen. Die hebben sindsdien een vlucht genomen.
Dat anti-overheidsextremisten radicaler zijn gaan denken en handelen, komt voor een deel doordat ze daartoe worden opgezweept door aanjagers: aansprekende complotdenkers en critici van onder meer het coronabeleid van de regering, met eigen mediakanalen. Daarmee bereiken ze zeker tienduizenden mensen.
In uitzendingen, op websites en in tijdschriften schilderen ze onder meer politici en wetenschappers af als het nieuwe ‘kwaad’ (‘satanisten’ of ‘kindermisbruikers’), dat met vooropgezette plannen de bevolking kwaad doet (‘onderdrukken’ of ‘decimeren’). En ze laten het klinken alsof het begrijpelijk of zelfs goed is als mensen in reactie daarop geweld zouden gebruiken. Hetzij spontaan (‘lynchen’), hetzij georganiseerd in de vorm van ‘tribunalen’. Vaak kiezen ze hun woorden zo, dat die net niet strafbaar zijn.
De aanjagers profileren zichzelf op hun mediakanalen als experts. Vaak zijn ze welbespraakt en goed opgeleid, wat ze voor hun publiek geloofwaardig maakt. Ze hebben het niet alleen over corona, maar gebruiken allerlei nieuwsgebeurtenissen om dezelfde soort boodschappen te herhalen en hun aanhang te vergroten (zogenoemde ‘triggerevents’, bijvoorbeeld de invoering van 5G). Daartoe delen ze structureel desinformatie – verhalen die in hun wereldbeeld passen, maar waarvan ze vaak weten dat die niet kloppen.
Hun boodschappen vinden sneller weerklank bij mensen die zich onzeker voelen over hun inkomen of toekomst, en dat de overheid verwijten. En bij mensen die vinden dat de regering oneerlijk handelt. Een deel van hun aanhang werd de afgelopen jaren daadwerkelijk de dupe van het falen van de overheid, of ze zagen dat anderen daarvan het slachtoffer werden.
Ook kan de boosheid van mensen zich richten op één specifiek onderwerp, bijvoorbeeld het asiel-, klimaat- of stikstofbeleid of het niet kunnen vinden van woonruimte. Dat kan hen gevoelig maken voor ideeën van aanjagers. Net als groepen die toch al het idee hadden dat het helemaal de verkeerde kant op gaat met de samenleving. Wie dat wil, vindt makkelijk aansluiting omdat het anti-overheidsprotest geen vaststaand ideologisch programma heeft.
De verharding onder anti-overheidsextremisten lijkt te worden verergerd door (sociale) isolatie. Velen van hen brengen veel tijd online door, en komen daar door eenzijdige informatiegaring en de werking van algoritmes alleen maar extremer boodschappen tegen. Tegengeluiden horen ze ook in de fysieke wereld minder.
Discussies over onder meer het coronavirus drijven soms een wig in families en vriendengroepen. Dat kan ervoor zorgen dat mensen niet alleen het vertrouwen verliezen in instituties, maar ook in de mensen om hen heen, zodat ze vooral nog gelijkgezinden opzoeken.
De verharding komt ook door de betrokkenheid van rechts-extremistische groepen. Rechts-extremisten kapen soms het anti-overheidsprotest om hun eigen (gewelddadige) boodschap aan de man te brengen en om mensen te rekruteren. Op sommige thema’s groeien rechts-extremisten en anti-overheidsextremisten ook naar elkaar toe. Ook delen ze complotdenken. Beide kunnen opportunistisch zijn in hun samenwerking: samen hebben ze meer massa.
Al die ontwikkelingen maken anti-overheidsextremisme harder en gevaarlijker. In de eerste plaats is er het gevaar dat extreme ideeën kunnen ontaarden in geweld. Een terroristische aanslag van een anti-overheidsextremist is zo voorstelbaar. Tegelijk is er een sluipend en serieus gevaar voor de democratie: dat wantrouwen, desinformatie en polarisatie die zullen aantasten.
Dat het zo gewoon wordt om vijandig te denken over politici, wetenschappers, journalisten, politie, rechters en mensen die anders denken, dat Nederland meer verdeeld wordt en geloof in de democratische rechtsorde afbrokkelt.
Het aanpakken van zulke ondemocratische doelen, of gebruik van ondemocratische middelen, is lastig maar noodzakelijk. Het extremisme moet daarbij worden onderscheiden van volstrekt legitiem protest. En mensen die de overheid niet vertrouwen, zullen meer optreden van het openbaar gezag juist zien als een bevestiging van hun ideeën.

Sommige anti-overheidsextremisten en -activisten trekken zich ondertussen meer en meer terug in een eigen parallelle samenleving. Enkele extremisten organiseren eigen ‘politie’ of zogenaamde ‘defendgroepen’, die het geweldsmonopolie van de staat niet erkennen en uitdagen – zelf zeggen ze demonstranten te moeten beschermen tegen de vermeende gewelddadigheid van de politie.
Er zijn activisten die alleen nog eigen media volgen, en overgaan tot thuisonderwijs en het van school halen of houden van hun kinderen. Honderden mensen lieten zich uitschrijven uit het kiesregister, omdat ze geen vertrouwen meer hebben in eerlijk bestuur. Zo wenden ze zich geleidelijk, maar steeds meer, af van de rest van de maatschappij.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 56

Auteur:
Jaar:
2022
Taal:
Aantal blz:
34
Soort Uitgave:
Beschrijving:
Over extreemrechts staat het volgende geschreven:
Rechts-extremisme
Binnen het rechts-extremisme is het accelerationisme de stroming
waar de meeste geweldsdreiging vanuit gaat. Enkele honderden
Nederlandse accelerationisten zijn online in beeld gekomen; van
enkelen kan dreiging uitgaan. Op diverse online netwerken van
deze stroming blijkt een fascinatie voor wapens te bestaan. Er
bestaan daarbij zorgen dat individuen met deze ideologische
achtergrond zich bij de krijgsmacht of bij een schietvereniging
willen aanmelden om zo ervaring op te doen met het gebruik van
wapens. De oorlog in Oekraïne kan aantrekkingskracht uitoefenen
op Nederlandse rechts-extremisten, maar vooralsnog lijkt er bij
rechts-extremisten weinig animo te zijn om te vertrekken naar
Oekraïne en zich aan te sluiten bij rechts-extremistische groepen
aan Oekraïense of Russische zijde.

(…)

De rechts-extremistische dreiging ontleed
Om belangrijke ontwikkelingen en incidenten in het huidige
Nederlandse rechts-extremistische landschap te kunnen duiden
kan een indeling in drie categorieën worden gemaakt,
namelijk: het klassiek rechts-extremisme (waaronder het
neonazisme), het intellectueel rechts-extremisme (bijvoorbeeld
Erkenbrand) en het accelerationisme. Klassieke neonazistische
organisaties zoals Blood & Honour, Combat 18 en Racial
Volunteer Force lijken momenteel nauwelijks een rol van
betekenis te spelen in Nederland en het intellectueel rechts extremisme is het laatste half jaar weinig in beeld gekomen.
In eerdere DTN’s is al aandacht besteed aan het
accelerationisme, dat in relatief korte tijd vanuit de Verenigde
Staten ook in andere westerse landen wortel heeft geschoten.
Aanhangers van deze rechts-extremistische ideologie
verheerlijken en rechtvaardigen terroristisch geweld om zo
versneld een rassenoorlog te ontketenen. Hierdoor willen zij
chaos creëren en het huidige politieke bestel vervangen door
een witte (nationaalsocialistische) etnostaat. Binnen het rechts extremistische spectrum in Nederland gaat de meeste
geweldsdreiging uit van deze beweging. Het gaat om een paar
honderd Nederlandse jongeren die zich op heimelijke
online communicatieplatforms begeven waar het
accelerationistische gedachtegoed wordt gepropageerd. De
inschatting blijft dat van enkelen een geweldsdreiging kan
uitgaan. Daarbij moet vooral rekening worden gehouden met
kleine tot middelgrote aanslagen met reguliere
aanslagmiddelen, zoals steek- en vuurwapens en explosieven.
Gezien de psychosociale problemen waar verschillende
accelerationisten mee worstelen, hun jeugdigheid en de lage
organisatiegraad is het wel de vraag in hoeverre zij
daadwerkelijk in staat zijn een aanslag met enige complexiteit
voor te bereiden en uit te voeren.
Eerder strafrechtelijk onderzoek naar The Base in Nederland
leidde eind 2020 tot de arrestatie en later tot de veroordeling
van twee jonge mannen. In december 2021 veroordeelde de
rechtbank in Rotterdam deze mannen van 20 en 21 jaar voor
deelname aan een terroristische organisatie en opruiing tot een
Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 56
22
terroristisch misdrijf. Beiden kregen 24 maanden
gevangenisstraf, waarvan 18 maanden voorwaardelijk, en een
taakstraf. De 21-jarige man werd vrijgesproken van het
voorbereiden van een terroristisch misdrijf. Hij stelde in een
chatroom dat hij een document zou bezitten met daarin de
fietsroutes van premier Rutte. Een dergelijk document is echter
niet in zijn bezit aangetroffen. De 21-jarige man zou eind
november 2020 beginnen aan een opleiding binnen defensie,
hetgeen door zijn arrestatie is verhinderd. Na de arrestaties
van eind 2020 zijn er geen arrestaties meer verricht van jonge
Nederlandse accelerationisten.
De laatste maanden valt op dat de verschillen tussen de
uiteenlopende groepen binnen de brede rechts-extremistische
online scène eerder worden toegedekt dan uitvergroot zolang
de kern of het ultieme doel van het rechts-extremistische
gedachtegoed maar overeind blijft, namelijk de witte
wereldheerschappij.
De rechts-extremistische beweging in Nederland die al jaren
offline beperkt zichtbaar was, is ook ten tijde van de
coronamaatregelen maar beperkt in staat geweest om effectief
in te spelen op de onvrede over het coronabeleid. Het anti overheidsnarratief van een onderdrukkende overheid sluit
echter goed aan bij de rechts-extremistische complottheorie
dat de Joodse/linkse elite de Nederlandse traditie, cultuur, ras
en taal niet zou beschermen. Hierdoor is er wel meer
verwevenheid ontstaan tussen anti-overheidsextremisten en
rechts-extremistische aanhangers en weet men elkaar
voornamelijk online te vinden. Tijdens coronaprotesten was er
al sprake van enige vermenging met rechts-extremisten.
Interesse vanuit rechts-extremistische hoek voor
vuurwapens
De politie doet onderzoek naar strafbare online uitingen van
leden en beheerders van accelerationistische accounts en
chatgroepen. In deze kringen blijkt een grote fascinatie voor
allerlei wapens te bestaan. Op woensdag 9 februari 2022 werd
na een ambtsbericht van de AIVD een 33-jarige verdachte in
Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 56
23
Zeeland aangehouden vanwege het beschikken over een 3D geprint semi-automatisch vuurwapen. De man deed online
verscheidene rechts-extremistische en racistische uitingen en
was ook in bezit van rechts-extremistische vlaggen en andere
memorabilia. Deze aanhouding lijkt daarmee een illustratie van
de waarneming dat rechts-extremistische personen steeds
vaker geïnteresseerd zijn in 3D-geprinte vuurwapens. Dit is
zorgelijk omdat dit de drempel tot het daadwerkelijk plegen
van (terroristisch) geweld kan verlagen. De Landelijke Eenheid
van de Politie voert op dit moment een breder onderzoek uit
naar 3D-geprinte vuurwapens in Nederland, die voornamelijk
voorkomen binnen het (niet-ideologische) criminele circuit. Bij
de politie komen verscheidene signalen binnen dat subjecten
binnen het rechts-extremistische landschap lid zijn of proberen
te worden van een schietvereniging of anderszins interesse
hebben in wapens en in het trainen ermee.
Zorgen om aantrekkingskracht van de krijgsmacht op
rechts-extremistische jongeren
De MIVD constateerde in zijn jaarverslag in 2020 dat sommige
rechts-extremistische jongeren in Nederland het aantrekkelijk
vinden om te werken voor de krijgsmacht. De eerder
genoemde 21-jarige man lijkt daar een nieuw voorbeeld van te
zijn. Radicalisering binnen elementen van de krijgsmacht is
risicovol, vooral gelet op de toegang tot en de training met
wapens. In het buitenland waren er de laatste jaren diverse
voorbeelden van defensiemedewerkers die radicaliseerden en
geweld toepasten of daarmee dreigden. De aantrekkingskracht
van de krijgsmacht op rechts-extremistische jongeren is te
verklaren. Zo is de externe presentatie van accelerationistische
groepen erg militaristisch geïnspireerd. Waarden en normen die
binnen de krijgsmacht gelden, zoals kameraadschap, moed en
trouw, staan ook bij veel rechts-extremisten hoog in aanzien.
Ook is er binnen delen van de rechts-extremistische beweging
een sterke affiniteit met wapens. Een relatief nieuw fenomeen
is dat in accelerationistische online netwerken wordt
geadviseerd het defensieapparaat te benutten voor het opdoen
van gevechts- en wapenvaardigheden om zich fysiek voor te
bereiden op een eventuele (eind)strijd. De aanwas van de
Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 56
24
rechts-extremistische beweging is vaak heel jong. Het zijn
personen die hun beroepskeuze voor de toekomst nog moeten
maken en deze gemakkelijk kunnen laten beïnvloeden door
rechts-extremistisch sentiment.
Vooralsnog weinig animo rechts-extremisten om te
vertrekken naar Oekraïne
Kort nadat Rusland eind februari 2022 Oekraïne militair
aanviel, kondigde de Oekraïense president Zelensky aan dat er
een ‘vreemdelingenlegioen’ opgezet zou worden. Al snel waren
er volgens de Oekraïense ambassade in Den Haag ruim 200
aanmeldingen uit Nederland, zowel van mensen met een
Oekraïense of Poolse achtergrond als van autochtone
Nederlanders, onder wie veteranen. Omdat deze groep
mogelijk gevechtstraining op kan gaan doen, kunnen er
veiligheidsrisico’s (vooral binnen eigen persoonlijke
levenssfeer) optreden als zij terugkomen. Vanwege het niet extremistische karakter van het officiële Oekraïense
‘vreemdelingenlegioen’ is het onwaarschijnlijk dat deelname
hieraan vanuit CT-perspectief risico’s voor Nederland met zich
mee zal brengen. Er bestaat echter ook een risico dat de oorlog
in Oekraïne aantrekkingskracht kan uitoefenen op rechts extremisten in Nederland. Dit zou geen nieuw fenomeen zijn.
Tussen 2014 en 2021 vochten volgens wetenschappers enkele
Nederlandse rechts-extremisten in Oekraïne, sommigen bij de
Oekraïense, anderen bij de separatistische/Russische
strijdgroepen. Eventueel zouden deelnemers aan het
gewelddadige conflict terecht kunnen komen bij rechts extremistische eenheden. Bij terugkeer in Nederland zouden zij
een risico kunnen vormen voor de nationale veiligheid.
Vooralsnog is het echter onwaarschijnlijk dat grote aantallen
rechts-extremisten naar het oorlogsgebied zullen vertrekken.
Bij de meeste rechts-extremisten in Nederland lijkt namelijk op
dit moment de bereidheid om naar Oekraïne te gaan te
ontbreken.
Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 56
25
Internationale ontwikkelingen rechts-extremisme
Verwevenheid rechts-extremistische groepen en anti overheidsgroepen in het buitenland
In Canada, Spanje, Ierland, Australië, het Verenigd Koninkrijk
en Duitsland hebben veiligheid- en inlichtingendiensten een
grote verwevenheid van het coronaverzet met rechts extremistische organisaties vastgesteld. Meer dan in Nederland
verloopt het protest op gewelddadige wijze. Een paar
voorbeelden uit andere landen illustreren de gewelddadige
polarisatie die in de afgelopen DTN-periode rond het
coronaverzet zichtbaar is geworden. Eind 2021 raakten in New
York rechts-extremisten tijdens antivaccinatie-bijeenkomsten
slaags met tegendemonstranten. In oktober 2021 namen
Italiaanse neofascisten en demonstranten in Rome deel aan
een massaprotest tegen vaccins dat ontaardde in geweld en
een poging om het kantoor van de premier te bestormen. In
hetzelfde land hebben rechts-extremisten na een betoging
tegen de coronapas het hoofdkwartier van een vakbond
vernield. In België werd de rechts-extremistische
instrumentalisering van de coronaprotesten merkbaar toen er
tijdens protesten in Brussel tegen de maatregelen eind 2021 en
begin 2022 rellen uitbraken.

(…)

Tijdens een fakkelprotest tegen het coronabeleid
op 12 januari 2022 in Utrecht was sprake van een
gewelddadige confrontatie vanuit een groepje antifascisten die
zich keerden tegen anti-coronamaatregelendemonstranten,
onder wie personen verbonden aan de extreemrechtse
splinterpartij NVU.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Factsheet extreemrechts in Nederlandse gemeentes

Update april 2021
Auteurs:
,
Jaar:
2021
Taal:
Aantal blz:
77
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In het voorjaar van 2021 is de actieve aanhang van georganiseerd extreemrechts bij voortduring klein en versnipperd, het aantal uitgevoerde acties bescheiden en de geweldsdreiging minimaal. Op internet is recent echter sprake van een veranderde dynamiek rond extreemrechts, die nieuwe
dreigingen met zich mee brengt. Daarnaast is er sinds enkele jaren een vermindering te
zien van de maatschappelijke en politieke weerstand tegen extreemrechts, extreemrechtse
opinies en organisaties.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

AIVD jaarverslag 2020

Auteur:
Jaar:
2021
Taal:
Aantal blz:
24
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Rechts-extremisme
Rechts-extremisten zochten vaker het grote publiek door ideeën te presenteren als
respectabel en door aan te sluiten bij publieke protesten. Online was er intensief
contact tussen extremisten wereldwijd, waarbij zeer gewelddadige propaganda
werd gedeeld.
Rechts-extremistische groepen in Nederland presenteerden
hun ideeën afgelopen jaar vaker als een intellectuele manier
van denken, die de aandacht verdient van het grote publiek.
Het zogenoemde alt-rightgedachtengoed is een mengelmoes van
complottheorieën, opvattingen over blanke suprematie, en fascistische,
nationaalsocialistische en conservatief-christelijke denkbeelden.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 55

Auteur:
Jaar:
2021
Taal:
Aantal blz:
34
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Momenteel zijn er geen concrete aanwijzingen dat personen in Nederland een aanslag voorbereiden, maar dit is wel voorstelbaar. Ook vanuit rechts-extremistische hoek is een aanslag voorstelbaar, maar de huidige dreiging vanuit jihadistische en rechts-extremistische hoek leidt niet tot een hoger dreigingsniveau.

Rechts-terrorisme
De voorstelbaarheid van een terroristische aanslag in Nederland uit rechts-extremistische hoek is vooral gebaseerd op de betrokkenheid van jonge Nederlandse mannen bij internationale, online accelerationistische netwerken. Het accelerationisme is een rechts-extremistische ideologie die via diverse – voornamelijk besloten – sociale mediaplatformen wordt verspreid. De aanhangers verheerlijken en rechtvaardigen terroristisch geweld om versneld een rassenoorlog te ontketenen. Hierdoor willen zij chaos creëren in de samenleving waarin het huidige politieke bestel kan worden vervangen door een witte (nationaalsocialistische) etnostaat. Vanuit dit gedachtegoed zijn de afgelopen drie jaar in westerse landen enkele terroristische aanslagen gepleegd. In Nederland gaat het om ten minste een paar honderd Nederlanders van tussen de 12 en 20 jaar, die veel tijd online doorbrengen op internationale fluïde netwerken waar zich wereldwijd enkele duizenden deelnemers manifesteren. Voor wat betreft de Nederlandse deelnemers kan worden geconstateerd dat zij relatief vaak lijken te kampen met psychosociale problematiek en een gebrekkig sociaal vangnet hebben.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 3, 14, 19, 27 en 29
PDF
Download deze publicatie als PDF.

European Union Terrorism Situation and Trend report 2021

Auteur:
Jaar:
2021
Taal:
Aantal blz:
113
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Interessante stukjes over extreemrechts, buiten het speciale hoofdstuk op blz 80-91:

Right-wing (RW) terrorism
In 2020, three EU Member States experienced four terrorist
incidents motivated by right-wing extremism. One terrorist
attack using firearms was committed in Germany and
resulted in the death of nine people;8 another attack plot in
Germany was disrupted. A failed attempt to attack a public
institution occurred in Belgium, while one plot was foiled in
France.
At least three of the four perpetrators were nationals of the
country in which the attack took place or was planned, and
one of them was female.
In 2020, 34 individuals were arrested in eight EU Member
States on suspicion of involvement in right-wing terrorist
activity. Where the offence leading to arrest was reported,9
the most frequent offences were membership of a
terrorist group and attack planning and preparation, often
accompanied by possession of weapons. The suspects
were predominantly male, with an average age of 38, and
nationals of the country in which they were arrested.
The perpetrator of the completed right-wing terrorist
attack in Hanau (Germany) was motivated by racist and
xenophobic ideas, but does not seem to have referred to
previous right-wing attacks like the one in Christchurch (New
Zealand) in 2019, or taken part in transnational right-wing
online communities.10
Arrests of suspects planning to commit terrorist or extremist
attacks were made in several EU Member States in 2020. It
is concerning to note the increasingly young age of suspects
– many of whom were minors at the time of arrest. Most
are linked to transnational violent online communities with
varying degrees of organisation.
These online communities espouse the ‘leaderless
resistance’ concept of the SIEGE culture and accelerationist
ideas. Such ideologies promote the view that attacks by
individuals or small groups, rather than large organisations,
are required to accelerate the anticipated breakdown of
society. This can be used to justify lone-actor attacks, like
those observed in 2019.
Right-wing terrorism and extremism continued
to comprise a very heterogeneous set of
ideologies, political objectives and forms of
organisation, ranging from lone individuals linked
to extremist online communities to hierarchical
organisations. Violent Neo-Nazi and white
supremacist groups were dismantled and/or
banned in several EU Member States, including
Germany and Spain. Their stated aim was to
attack those whom they considered ‘non-whites’,
including people of Jewish or Muslim faith, to
destroy the democratic order, and to create new
communities based on racist ideology. Some of
these groups financed their activities through
criminal means, including drug trafficking.
Combat training and access to weapons are
factors increasing the capabilities of rightwing
extremists to commit acts of violence.
Right-wing extremists often own, and in many
cases collect weapons, and they tend to have
an increasing interest in paramilitary training,
sometimes outside the EU, for example in
Russia.
In 2020 enhanced public awareness of climate
and ecological crises led right-wing extremists
to increasingly promote eco-fascist views.
According to eco-fascism, these crises can be
attributed to overpopulation, immigration and
the democratic systems’ failure to address them.
Video games and video game communication
applications were increasingly used in 2020
to share right-wing terrorist and extremist
propaganda, in particular among young people.
Right-wing extremists continued to use a variety
of online platforms, from static websites to
social media and messenger services.
In the EU, Turkish ultranationalists were
involved in confrontations with critics of
Turkish government policies, including Kurdish
protesters.

(…)

Among right-wing extremists also, COVID-19 was observed
to accelerate the trend of spreading propaganda online,
rather than offline. EU Member States noted an increase
in transnational right-wing activities online, while in-person
contact was limited by COVID-19 restrictions on movement.
…

Right-wing extremists exploited COVID-19 to
support their narratives of accelerationism and conspiracy
theories featuring anti-Semitism, and anti-immigration and
anti-Islam rhetoric. Left-wing and anarchist extremists also
incorporated criticism of government measures to combat
the pandemic into their narratives.

(…)

The level of activity concerning explosiverelated
attacks linked to right-wing terrorism
or extremism did not increase further
compared to 2019 and the identified trends.
The methods still included the commission
of arson and explosive attacks with simple
improvised incendiary devices (IIDs) or IEDs
constructed with readily available materials. In
addition, some incidents once more showed
that right-wing terrorists were still interested in
and capable of manufacturing more complex
HMEs, such as TATP and nitroglycerine.

(…)

Right-wing extremists discussed methods to use
COVID-19 as a weapon: close contact, airborne and fomite
transmissions were suggested as sources of contamination
targeting minorities, politicians, police officers and
medical staff. Shipping of contaminated products was
also suggested. Taking advantage of the COVID-19 crisis,
right-wing extremists further suggested attacks on critical
infrastructure, governmental facilities and the use of cyanide
to contaminate drinking products.

(…)

Links to larger criminal networks appear to be less common.
Nevertheless, an overlap between organised crime groups
and right-wing extremists, in particular with regard to
weapons procurement and drug trafficking, has been
observed. In January 2020 in Mallorca, for example, Spain
arrested 16 members of United Tribuns Nomads Spain,
the Spanish chapter of an international organisation linked
to drug trafficking and sexual exploitation of women. Part
of the group’s proceeds in Spain was used to finance its
members’ activities in violent right-wing extremist groups,
including football hooligans and neo-Nazi groups38. Also
in Spain, a transnational group trafficking in weapons,
including military weapons, was dismantled in late 2020. The
group was providing weapons to drug trafficking networks in
southern Spain. Three individuals were arrested, including a
German citizen who was linked to right-wing extremist and
neo-Nazi networks and had at his home a collection of Nazi
objects, uniforms and flags.

(…)

Organisations can rely on their members for funding
activities. Violent right-wing extremist organisations in
Finland and Sweden, for example, finance their activities
mainly through membership fees and donations from their
members and supporters. Poland observed that, in addition
to collections from members, right-wing extremist groups
fund their activities through legal private businesses run
by members or by selling nationalist paraphernalia.

(…)

RIGHT-WING TERRORISM
The number of convictions for right-wing terrorism
increased in 2020 (11) compared to 2019 (6). In Germany,
eight German nationals appeared before the Higher Regional
Court of Dresden on charges of participation in a terrorist
organisation and, in one case, leadership of a terrorist
organisation. Five of the defendants were also charged with
other offences of breach of the peace and grievous bodily
harm. The court determined that, in September 2018, the
defendants set up an extremist, right-wing orientated chat
group with the aim of initiating a violent overthrow of the
existing social order. They had planned demonstrations
to take place on the 4 October National Day in Berlin and
considered using firearms. A few days before that, a trial run
took place in the Schlossteichinsel area of Chemnitz, during
which five members of the group were arrested. Further
planning by the defendants was revealed, partly from data
saved on their mobile phones. On 24 March 2020, the court
found all eight defendants guilty. The leader of the group
was sentenced to five years and six months’ imprisonment,
while the other seven defendants were given prison
sentences between two years and three months and three
years and nine months.
In Lithuania, on 18 September 2020 the Vilnius Regional
Court sentenced one defendant to a prison term of two
years and four months after it established that the man,
who belonged to the right-wing extremist group Feuerkrieg
Division (FKD, ‘Fire War Division’), attempted to commit an
act of terrorism. On 5 October 2019, he placed an improvised
explosive device (IED) at a building but it failed to explode.
He was also convicted of holding explosives for terrorist
purposes and a firearms-related offence.

(…)

The average prison term for separatist and right-wing
terrorism-related offences in 2020 was six years, and for
left-wing terrorism-related offences it was five years. This
average is higher than the average for right-wing terrorismrelated
offences (three years) and separatist terrorismrelated
offences (four years), and lower than the average for
left-wing terrorism-related offences in 2019 (19 years).

Bijzonderheden: Rapportage over terreurdreiging in EU. Blz 80-91 bevat hoofdstuk dat gaat over extreemrechts.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

De verschillende gezichten van de coronaprotesten

Auteur:
Jaar:
2021
Taal:
Aantal blz:
30
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) 53 schreef de NCTV over de aanhoudende en soms intimiderende manifestaties van maatschappelijk ongenoegen sinds de uitbraak van COVID-19.

De zorgen over de coronaprotesten binnen de samenleving en het openbaar bestuur zijn alleen maar groter geworden door recente ongeregeldheden, zoals de rellen na de invoering van de avondklok op 23 januari 2021. Het is belangrijk om niet te vervallen in generalisaties, maar om juist de verschillende gezichten van de coronaprotesten te beschrijven. Rellende jongeren en hooligans zijn niet dezelfde mensen als vreedzame demonstranten met bijvoorbeeld grieven over de overheid. Binnen het uiteenlopende coronaprotest sinds de uitbraak van COVID-19 in februari 2020 zijn verschillende achtergronden en motivaties te ontwaren.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 7 en 8, 22 en 23.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 54

Auteur:
Jaar:
2021
Taal:
Aantal blz:
34
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Het dreigingsniveau wordt op basis van DTN 54 vastgesteld op niveau 3. Een terroristische aanslag in Nederland is voorstelbaar. Er zijn op dit moment in Nederland personen die radicaliseren of sterk geradicaliseerd zijn en een dreiging (kunnen) vormen. Momenteel zijn er geen aanwijzingen dat personen in Nederland een aanslag voorbereiden. Wel is het voorstelbaar dat een eenling overgaat tot het plegen van aanslag. De afgelopen jaren zijn aanslagen in Europa veelal door islamistische en jihadistische alleenhandelende daders gepleegd, bij wie extremistisch gedachtegoed soms gepaard kan gaan met psychosociale of psychiatrische problemen. De aanslagen in Frankrijk en Oostenrijk in het najaar van 2020 passen in het beeld van de dreiging die kan uitgaan van individuen. Het dreigingsniveau is gebaseerd op de onderstaande elementen.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 4, 12 t/m 14, 19 en 20 en 27 t/m 29.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Monitor antisemitische incidenten 2020

Auteur:
Jaar:
2021
Taal:
Aantal blz:
110
Soort Uitgave:
Beschrijving:

CIDI registreerde in 2020 135 antisemitische incidenten in Nederland. Hiermee zijn we terug op hetzelfde niveau als de door ons geregistreerde anti-Joodse incidenten in 2018. 2019 was wat aantal gemeten incidenten betreft een triest dieptepunt in de jaarlijkse CIDI-monitor, die dit jaar voor de 37e keer verschijnt.

Helaas zagen we het afgelopen jaar het aantal volgers van complottheorieën ernstig toenemen, zowel op sociale media als daarbuiten. Niet zelden worden Joden aangewezen als veroorzaker en/of belanghebbende bij het coronavirus. Het is goed te zien dat antisemitismebestrijding op de politieke agenda is gekomen, zowel landelijk als in sommige gemeentes. Er is nog veel werk te doen, maar de ingeslagen weg stemt hoopvol.

Bijzonderheden: Extreemrechts antisemitisme op blz 24 t/m 26
PDF
Download deze publicatie als PDF.

De rechtsstaat, een quickscan

De partijprogramma's voor de verkiezingen 2021 rechtsstatelijk?
Auteur:
Jaar:
2021
Taal:
Aantal blz:
43
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De commissie heeft bij zeven van de veertien onderzochte partijprogramma’s voorstellen aangetroffen die de toets aan de minimumnormen van de rechtsstaat niet doorstaan. Het gaat dan vaak om voorstellen op het gebied van immigratie en asiel. Die voorstellen kregen de diskwalificatie rood, meestal omdat ze openlijk discrimineren ten opzichte van bepaalde groepen burgers of hun de toegang tot de rechter ontzeggen of belemmeren.
Maar toch is het beeld dat de commissie heeft gekregen van de plannen van de meeste onderzochte partijen uiteindelijk positief. Het is duidelijk dat alle partijen worstelen met het antwoord op de vraag hoe onze democratie staatkundig moet worden (her)ingericht om te voldoen aan de eisen van deze turbulente tijd, hoe burgers beter betrokken kunnen worden bij ingrijpende besluiten die door de politiek genomen moeten worden, hoe instituties als de rechterlijke macht versterkt kunnen worden, juist om de grondrechten van burgers te beschermen.
Dit is de rechtsstatelijke opgave die voor de komende vier jaar partijen verbindt.

Bijzonderheden: Forum voor Democratie op blz 27 en 28, Ja21 op blz 30 en 31,PVV op blz 33 en 34,
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Factsheet Online radicaal en extremistisch gedrag

Auteur:
Jaar:
2021
Taal:
Aantal blz:
23
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Steeds openlijker
De afgelopen decennia heeft het online radicaal- en extreemrechtse landschap een vlucht genomen. Daarbij worden racistische en dehumaniserende uitingen niet enkel meer onder een pseudoniem in een hoekje van het internet gedaan op een webforum als Stormfront, maar steeds openlijker op sociale media gedeeld. Deze factsheet is opgesteld om meer inzicht te krijgen in deze online wereld en de betekenis voor de offline wereld. De online wereld vervult hierbij verschillende functies: rekruteren, aandacht genereren, mobiliseren, ideologie verspreiden, vinden van gelijkgestemden, ideologische rechtvaardiging, trollen en doxing, ondermijning van sociale cohesie en overheid en vermaak. Hoewel het online bereik van bekende fysieke (offline) radicaal- en extreemrechtse groepen relatief klein is en de geweldsdreiging al jaren gering is, is er wel een voortzetting zichtbaar van een eerder waargenomen ‘dreigcultuur’. Racistische en dehumaniserende berichten worden niet vanuit grote kanalen verspreid, maar eerder bottom-up door een netwerk van individuele gebruikers gedeeld. Deze toegenomen racistische commentaren en hate speech dragen bij aan verdere polarisatie en ondermijning van de sociale cohesie, met name wanneer het gaat om dehumanisering en het vergroten van de vijandigheid ten aanzien van groepen met een migratieachtergrond. Het online landschap is voortdurend in beweging. De informatie in de factsheet is een momentopname van september 2020. We actualiseren deze factsheet periodiek.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

STATE OF HATE

FAR-RIGHT EXTREMISM IN EUROPE
Auteurs:
, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,
Jaar:
2021
Taal:
Aantal blz:
126
Soort Uitgave:
Beschrijving:

The year 2020 will forever be marred by the global pandemic which spread around the world, locking us in our homes, hiding our faces behind masks and tragically taking hundreds of thousands of lives. As we enter 2021 the death toll continues to rise though the arrival of numerous vaccines has provided a much needed glimmer of hope. However, while a thin shard of light has begun to lift the seemingly unending darkness of last year, the ramifications of the pandemic will continue to be felt for years to come; not least the impending economic crisis set to grip the world economy. Yet, it has by no means been all bad news. In the face of such tragedy we have seen communities come together, neighbours and strangers helping one another and examples of heart-breaking sacrifice, love and hope.

Blz 99:

Activist far rights group are small, badly organised and infighting. Main typology of action is to try and attract (media) attention by organising provocative actions (tearing pages out the Quran, grilling pig meat in front of a mosque, occupying roof tops of mosques or refugee centers) with small numbers of activists.
Next to activist groups we see online appearance, internationalisation and radicalisation of larger groups of (mainly young, sometimes very young) extreme right activist.

Last, there is the Political party Forum voor Democratie (FvD, Democratic Forum) with two members in Parliament. FvD, and more specific party leader Thierry Baudet and his trustees, associate themselves on frequent occasions with right extremist ideology and right extremist people.

Bijzonderheden: Situatie Nederland beschreven op blz 99.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Beter vandaag dan morgen

Rechts-extremistische accelerationistische online bewegingen
Auteur:
Jaar:
2020
Taal:
Aantal blz:
64
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De laatste jaren zijn er nieuwe vormen van rechts–extremisme ontstaan. Deze zijn veelal
gestoeld op bestaande ideeën, maar zijn ook aangepast aan ontwikkelingen, zoals de
opkomst van het internet. In de vorige publicatie van NTA (‘NTA, De nieuwe generatie
extreemrechts en haar online schaduw’) 1 beschreven we hoe extreemrechts via het internet
zijn boodschap verspreidt en nieuwe mensen bij de ideologie betrekt. In deze publicatie
zoomen we in op de meest extreme stromingen van extreemrechts: de nieuwe generatie
rechts–extremisten. Deze hangen veelal “accelerationisme” aan; het geloof dat als er een
strijd moet komen tegen vijanden, deze beter vandaag dan morgen kan uitbreken.
Aanslagen hebben als doel deze strijd aan te wakkeren.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 53

Auteur:
Jaar:
2020
Taal:
Aantal blz:
39
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De mogelijkheid dat een extreemrechts georiënteerde eenling in Nederland copycat gedrag vertoont naar aanleiding van een aanslag zoals in Christchurch (maart 2019), is voorstelbaar. Het Nederlandse extreemrechtse landschap is doorgaans niet gewelddadig, marginaal, gefragmenteerd en ontbeert aansprekende leiders. Online is wel rechts-extremistische activiteit. Bovendien zijn er personen die vanuit rechtsextremistische, maar ook vanuit identitaire- en antioverheidshoek, soms (online) dreigen met geweld. Dit is nog nergens concreet geworden.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 4, 14, 15, 30, 33, 35 en 36.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Extreemrechts & extreemlinks

in de gemeenten Schiedam, Rotterdam, Vlaardingen & Maassluis
Auteur:
Jaar:
2020
Taal:
Aantal blz:
73
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dankzij een combinatie van toenemende polarisatie, nieuwe internetmogelijkheden en een ideologische vernieuwing van met name extreemrechtse groeperingen is er de afgelopen jaren een opleving van de fenomenen extreemrechts en (in de schaduw) extreemlinks waarneembaar in West-Europa. In Nederland heeft de vluchtelingencrisis (2013-2016) een grote rol gespeeld in deze opleving. Daarnaast is de Zwarte Pieten-discussie, die nu al een paar jaar zeer fel gevoerd wordt, aangegrepen, door zowel extreem- rechts als links, om te spreken van een cultuur-oorlog. De gemeenten Schiedam, Rotterdam, Vlaardingen en Maassluis willen naar aanleiding van deze ontwikkelingen antwoord op de vraag: “Wat zijn op dit moment de gevaren die voortkomen uit politiek extremistisch gedachtegoed binnen de regio, en hoe kunnen de gemeenten daar effectief op inspelen?” Door middel van kwalitatief onderzoek in de regio, gecombineerd met internet- en literatuuronderzoek dat in de periode april-september 2019 verricht is, tracht dit rapport antwoord te geven op deze vraag.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Report of the Special Rapporteur on contemporary forms of racism, racial discrimination, xenophobia and related intolerance

Racism, racial discrimination, xenophobia and related forms of intolerance, follow-up to and implementation of the Durban Declaration and Programme of Action
Auteurs:
,
Jaar:
2020
Taal:
Aantal blz:
21
Soort Uitgave:
Beschrijving:

At the invitation of the Government, the Special Rapporteur on contemporary forms of racism, racial discrimination, xenophobia and related intolerance, E. Tendayi Achiume, visited the Netherlands from 30 September to 7 October 2019. The present report contains her findings, which identify significant strengths in the State’s racial equality frameworks. Nonetheless, the Special Rapporteur calls for swift action to address persisting structures of racial discrimination.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

European Union Terrorism Situation and Trend report 2020

Auteur:
Jaar:
2020
Taal:
Aantal blz:
98
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In the Netherlands, several convictions were pronounced in relation to right-wing terrorism. One defendant, for example, was convicted by a court of appeal for preparing to commit murder with terrorist intent, illegal possession of a weapon and ammunition, with the intent to commit a terrorist offence or of preparing or facilitating such an offence. He was associated with a Facebook profile of the group Anti-Terreur Brigade (ATB, ‘Anti-Terror Brigade’) that the court considered a right-wing extremist association, within which violence against Muslims was considered justified and people were trained to use violence. This group also discussed actions against left-wing extremists. According to the defendant, he was the administrator of the group’s Facebook page and partly  responsible for the communication on the page. He also actively recruited new members for the group, based, among other things, on their willingness to efight against Muslimsf. The defendant also possessed a firearm, which he stated in a chat conversation was suitable for shooting left-wing protagonists. The court sentenced the defendant to three years’ imprisonment, partially  suspended for 12 months, with a probation period of three years.

Hungarian right-wing extremist organisations often consist of a hard core of five to ten people and highly fluctuating membership. They maintain connections primarily in neighbouring countries, but also with like-minded groups in other EU Member States, including Germany, Italy, the Netherlands and the UK. In Hungary, right-wing extremist organisations focus on organising rallies and ‘marches’ to mark anniversaries of historical events. During such events, behaviour, symbols and chanting disparaging political, religious or ethnic minorities has been observed. For example, it has been reported that neo-Nazis from different parts of Europe gather each February in Budapest to mark what they call the ‘Day of Honour’. Music and concerts play a key role in providing coherence to and propagating neo-Nazi groups across Europe. The Oi! and ‘Rock against Communism’ (RAC) music genres are reported to be one of the main unifying elements. With their aggressiveness, they constitute one of the vectors of expression of neo-Nazi or skinhead groups and pose as an ‘underground’ culture. Right-wing extremist groups try to circumvent bans in one country by organising or attending meetings or concerts in other countries. In Belgium, for example, these concerts can bring together several dozens or even several hundred participants and also attract neo-Nazi audiences from abroad, including Germany, Hungary,the Netherlands, Sweden and the UK.

Bijzonderheden: Rapportage over terreurdreiging in EU. Over extreemrechts in Nederland op blz 28 en 68.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Discriminatiecijfers in 2019

Een rapport over registraties van discriminatie-incidenten door de politie, en meldingen bij antidiscriminatievoorzieningen en andere organisaties in Nederland
Auteurs:
, , ,
Jaar:
2020
Taal:
Aantal blz:
88
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit rapport geeft inzicht in de discriminatie-incidenten en -ervaringen die bij een officiële instantie, zoals de politie of antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s), zijn vastgelegd. De meldingen en geregistreerde incidenten laten maar een deel van het fenomeen discriminatie zien, omdat
discriminatie niet in alle gevallen gemeld wordt of tot aangifte leidt. Tegelijkertijd is discriminatie, ook los van de officiële meldingen en registraties, regelmatig het onderwerp van verhitte publieke en politieke discussies. Zo ontstond begin 2019 veel ophef over de Nashville-verklaring, was discriminatie op de arbeidsmarkt wederom een veelbesproken thema en zorgden racistische spreekkoren op de voetbaltribunes voor geschokte reacties.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Ervaren discriminatie in Nederland II

Auteur:
Jaar:
2020
Taal:
Aantal blz:
219
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Daarnaast lijken conservatieve opvattingen over de rol, rechten en positie van vrouwen in
het progressieve Nederland aan terrein te winnen ofwel zichtbaarder te worden. Zo laten
Muis et al. (2019) zien dat de huidige generatie twintigers en dertigers conservatiever denkt
over abortus dan de generaties voor hen. De Swaan (2019) beschrijft hoe de opmars van
vrouwen in allerlei terreinen van de samenleving gepaard gaat met weerstand daartegen.
Enerzijds is er in relatief korte tijd sprake van een sterke verbetering van de positie van
vrouwen (bv. het gestegen opleidingsniveau, toegenomen arbeidsdeelname), anderzijds
bestaat er, met name in orthodox religieuze hoek en vanuit (extreem)rechts-georiënteerde
groeperingen, weerstand jegens vrouwen die zich niet houden aan de voorgeschreven traditionele
rolpatronen. Op internet, maar ook in de politieke arena, wordt deze weerstand,
die ook wel omslaat in vijandigheid, openlijk geuit. Het debat dat naar aanleiding van dit
soort uitspraken is ontstaan, kan er tegelijkertijd ook voor zorgen dat seksisme beter herkend
wordt.

Bijzonderheden: Over extreemrechts op blz 117
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 52

Auteur:
Jaar:
2020
Taal:
Aantal blz:
38
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Rechts-extremisme
In Europa, en ook in Nederland, is een rechts-terroristische aanslag door een eenling voorstelbaar. Hoewel de Nederlandse rechts-extremistische offline scene wordt gekenmerkt door fragmentatie, zwak leiderschap, persoonlijke animositeit en het ontbreken van een consistente organisatievorm, kan de dreiging van een (internet-)eenling komen. Verder lijkt in Nederland enige resonantie van de terroristische aanslag in Christchurch te bespeuren bij enkele individuen. Zij worden niet zozeer gedreven door vastomlijnde rechts-extremistische ideeën, maar winden zich vanuit een mix van persoonlijke grieven en psychische problemen al langer op over maatschappelijke ontwikkelingen in de samenleving en de politiek in het bijzonder.

(…)

Rechtsterrorisme
De rechts-terroristische aanslag in Christchurch heeft wereldwijd meerdere daders geïnspireerd, zoals in El Paso, Oslo, Halle en Hanau. Ook in Nederland is een rechtsterroristische aanslag door een eenling voorstelbaar. Deze inschatting is vooral gebaseerd op de mogelijkheid dat een Nederlandse (internet)eenling radicaliseert en tot een rechtsextremistische geweldsdaad overgaat. Het Nederlandse extreemrechtse en rechts-extremistische organisatorische landschap is gefragmenteerd, groepen zijn marginaal en niet gewelddadig en er zijn geen aansprekende leiders die grote groepen weten te mobiliseren. Juist hierin schuilt een gevaar wat betreft de dreiging die uitgaat van eenlingen omdat ze ongeorganiseerrd (online) kunnen radicaliseren.

(…)

De dreiging vanuit rechts-extremistische hoek neemt toe, rechts-terroristische aanslagen worden online verheerlijkt en vormen een inspiratiebron voor gelijkgestemden.

(…)

Wereldwijde rechts-extremistische internetgemeenschap
De laatste jaren is een toename van rechts-extremistisch geweld te zien in verschillende Europese landen, zoals Groot-Brittannië en Duitsland. In Duitsland vonden bijvoorbeeld drie aanslagen plaats in de afgelopen negen maanden (de moord op Lübcke, Halle en Hanau). Kenmerkend voor de huidige rechtsextremistische aanslagplegers is dat zij geen lid meer zijn van een neonazistische groepering, maar zich vaak onderdeel lijken te voelen van een wereldwijde internetgemeenschap. Verheerlijking van dergelijke aanslagen op rechtsextremistische fora vormt een inspiratiebron voor gelijkgestemden. Het narratief, dat op internationale online fora wordt gebezigd, is mede geïnspireerd door de antisemitische en racistische periodiek Siege, dat in de jaren tachtig in de Verenigde Staten verscheen. Dit gedachtegoed heeft ook enkele sympathisanten onder Nederlandse rechtsextremisten, waardoor een dergelijke copycat-aanslag ook in Nederland voorstelbaar is.

Confrontaties tussen rechts- en links-extremisten
In de afgelopen jaren zijn tegenstellingen en confrontaties tussen extreemrechtse en extreemlinkse groepen in landen als de Verenigde Staten en Duitsland meer aan de oppervlakte gekomen. Het gepolariseerde politiek klimaat in de Verenigde Staten klinkt mede door op internationale extremistische online kanalen die ook door Nederlanders worden gebruikt.

(…)

Extremisme, radicalisering en polarisatie

Manifestaties van rechts-extremisme in Nederland zijn gering in het straatbeeld, in de omvang van geweldsincidenten, in organisatie, in financiering en in geweldsbereidheid. Ook is de groep Nederlandse rechts-extremisten die internationaal online actief is beperkt.

Rechts-extremisme in Nederland
In tegenstelling tot landen als Duitsland, Frankrijk, België, Groot-Brittannië en Italië kent Nederland weinig extremistische organisaties en weinig activisten. In Nederland is al jarenlang sprake van een klein aantal extremistische geweldsincidenten per jaar. De zichtbaarheid van rechts-extremisten op straat is marginaal. De Nederlandse rechts-extremistische scene is wat betreft aantallen, organisatiestructuren, financiering en geweldsbereidheid onvergelijkbaar met de ons omringende landen.

De Wutbürger
Er zijn recent twee rechtszaken gestart die meer licht werpen op de aantrekkingskracht die de terroristische daad in Christchurch en de drijfveren daarachter op individuen in de Nederlandse samenleving kunnen uitoefenen. De profielen van de verdachten in deze rechtszaken zijn anders dan die van de aanslagpleger in Christchurch en diens epigonen. Het gaat hier niet om jonge mannen die mede via internet zijn geradicaliseerd, maar om oudere mannen waarvan de ideologische achtergrond lijkt te stroken met het Duitse begrip Wutbürger: woedende (systeemhatende) burgers die niet zozeer worden gedreven door vastomlijnde rechtsextremistische ideeën, maar zich vanuit een mix van persoonlijke grieven en psychische problemen al langer opwinden over maatschappelijke ontwikkelingen in de samenleving in het algemeen en in de politiek in het bijzonder. Vaak moeten vluchtelingen en moslims het ontgelden, omdat die het ‘eigene’ van de Nederlands samenleving zouden bedreigen.

Online rechts-extremisme
Uit de recent gehackte database van het fascistische en neonazistische besloten webforum IronMarch blijkt dat een kleine groep van Nederlandse rechts-extremisten internationaal online actief was en zocht naar rechts-extremistische content. Dit forum wordt gelinkt aan internationale Neonazistische (online) groeperingen, zoals Atomwaffen Division en Feuerkrieg Division, en kende in een periode van zeven jaar tussen de tien tot vijftien gebruikers die uit Nederland lijken te komen. Niet zozeer het aantal Nederlanders, maar vooral het gebezigde apocalyptische en gewelddadige ‘Siege-narratief’, waaraan ook Nederlandse jongeren zich laven is verontrustend.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

MIVD jaarverslag 2019

Auteur:
Jaar:
2020
Taal:
Aantal blz:
44
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De MIVD verricht onderzoek naar verschijnselen van rechts–extremisme en de invloed hiervan op Defensie. Rechts-extremisme binnen de defensieorganisatie kan de interne veiligheid van de krijgsmacht ondermijnen. Het gaat bijvoorbeeld om interne onrust als gevolg van discriminatie van militairen, waardoor zowel de hiërarchische structuur binnen een eenheid als de onderlinge samenwerking onder druk komen te staan. Het is daarom van belang personen of groepen binnen de defensieorganisatie, die het extremistische gedachtegoed aanhangen dan wel (actief) steun verlenen aan extremistische partijen en organisaties, tijdig  te onderkennen.
In 2019 heeft de MIVD een tweetal gevallen onderzocht van mogelijk rechts-extremisme. Dit heeft geen dreiging tegen de krijgsmacht aan het licht gebracht. De MIVD heeft in 2019 geen aanwijzingen ontvangen dat binnen Defensie een polariserend discours over de islam wordt gevoerd. Hiervoor zijn binnen Defensie geen aanwijzingen. Onderzoek van de MIVD heeft in 2019 ook geen indicaties opgeleverd dat binnen de krijgsmacht sprake is van rechts-extremistische netwerken.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 27
PDF
Download deze publicatie als PDF.

AIVD jaarverslag 2019

Auteur:
Jaar:
2020
Taal:
Aantal blz:
25
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Rechts-extremisme

Gedurende een aantal decennia werd het rechts-extremisme in Nederland gekenmerkt door een neonazistisch, fascistisch en antisemitisch gedachtegoed. Bestaande groepen waren klein en hadden over het algemeen weinig invloed. In de afgelopen jaren is dit beeld veranderd; andere vormen van rechts-extremisme zijn in de plaats gekomen van de traditionele neonazi’s, die altijd een marginale groep zijn gebleven. Dit betekent overigens niet dat de ideologie van neonazi’s compleet verdwenen is. De verschillende varianten van rechts-extremisme zijn veel meer een mengvorm van verschillende ideologieën geworden, oud en nieuw. Het anti-islamstandpunt is de belangrijkste nieuwe ideologische drijfveer die de afgelopen jaren steeds meer naar voren is gekomen. 2019 was het jaar van rechts-extremistische aanslagplegers wereldwijd. Naast een aantal aanslagen van rechts-extremisten in de Verenigde Staten is deze trend ook zichtbaar in Europese landen en in Nieuw-Zeeland en Australië. Vooral de aanslag van een Australiër in Christchurch, Nieuw-Zeeland, waarbij 51 mensen in een moskee werden gedood, heeft mensen aangezet tot copycat-gedrag. Het gebruik van sociale media en vooral het livestreamen van aanslagen (zoals in Christchurch) speelt daarbij een rol. Zo beschouwden de aanslagplegers van Oslo in Noorwegen en Halle in Duitsland de aanslagpleger in Christchurch als een heilige en verklaarde een van hen dat deze hem als zijn opvolger had aangewezen. Copycat-gedrag wordt versterkt doordat aanslagplegers en hun sympathisanten elkaar vinden op rechts-extremistische websites. Van daaruit worden uitnodigingen verzonden naar besloten groepen, waar nog extremere uitlatingen worden gedaan dan op de websites. Extreme content kan mensen aanzetten tot radicalisering of zelfs tot geweld. Ook Nederlanders zijn lid van dergelijke internationale onlinegroepen.Een voorbeeld van een organisatie die met democratische middelen ondemocratische doelstellingen nastreeft, is Erkenbrand. Deze Nederlandse alt-rechtsbeweging heeft als uiteindelijk doel om een autoritair politiek bestel te realiseren dat alleen de grondrechten van de witte burger (man) waarborgt. Traditionele rechts-extremisten reageren zeer sterk op de acties van vooral de antiracisme-activisten en zoeken daarbij aansluiting bij lokaal protesterende burgers. Dit heeft al verschillende malen tot (dreiging met) geweld geleid waarbij huisadressen van antiracisme-activisten worden gepubliceerd en worden bezocht of waarbij anti-Zwarte Piet-demonstranten worden belaagd, soms met deelname van groepjes voetbalhooligans.

Bijzonderheden: Over extreemrechts op blz 15
PDF
Download deze publicatie als PDF.

De hand van de overheid voedt nog altijd de Grijze Wolven

Een rapport over de (subsidie)relaties tussen Nederlandse gemeenten en Turks extreem-rechts
Auteur:
Jaar:
2020
Taal:
Aantal blz:
35
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Nederland kent een aantal relatief kleine openlijk ultra-nationalistische, fascistische en nazistische organisaties en netwerken. Hun belangrijkste doelwitten zijn zoals bekend migranten, vluchtelingen, moslims, in grote lijnen iedereen die niet wit is, die er in hun ogen niet bij hoort.
Gelukkig bestaat er in brede kring nog een anti-racistische reflex om het op te nemen voor de doelwitten en slachtoffers van dit extreem-rechts. En geen gemeente zal het daarom ook in haar hoofd halen om deze groepen te subsidiëren, een ruimte te verhuren of een pand te verkopen.

Ook binnen minderheden bestaan er extreem-nationalistische en fascistische stromingen en organisaties. Door die anti-racistische reflex neigen veel mensen ertoe dat specifieke extreemrechts niet te willen zien. En dat heeft grote gevolgen voor de minderheden binnen de minderheidsgroepen die hun doelwit en slachtoffer zijn.
De Turkse Grijze Wolven vormen zo’n fascistische organisatie. Voor Koerden, alevieten, Armeniërs, en linksen en feministen met een achtergrond in Turkije vormen ze hier in Nederland een dagelijkse bedreiging. Maar richting de Nederlandstalige meerderheid spelen de Grijze Wolven de rol van onschuldige culturele organisaties. En zo weten ze in een reeks steden goede contacten te onderhouden met gemeentebesturen, die hen voorzien van subsidies en ruimten om te huren of te kopen.
Daarom hebben we onderzocht welke gemeenten de Turkse fascisten financieel of in een andere vorm ter wille zijn. We hebben 22 gemeenten via de Wet Openbaar Bestuur (WOB) verzocht om hun documenten te overleggen die betrekking hebben op hun (financiële) relaties met Grijze Wolven-organisaties in de periode 2013 tot en met 2018.

Zie https://www.doorbraak.eu/de-hand-van-de-overheid-voedt-nog-altijd-de-grijze-wolven/ voor meer informatie

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Monitor antisemitische incidenten 2019

Auteur:
Jaar:
2020
Taal:
Aantal blz:
99
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De Monitor van 2019 telt 182 antisemitische incidenten (exclusief online antisemitisme). Dit is het hoogste aantal incidenten sinds CIDI de Monitor Antisemitisme opstelt en toe-name van 35 procent ten opzichte van de 135 incidenten geregistreerd in 2018. Het aantal incidenten is zelfs hoger dan het piekjaar 2014 (171 incidenten). Toen is een verband gelegd met de oorlog tussen Israel in Gaza; dit was niet het geval in 2019.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

EUROPEAN UNION TERRORISM SITUATION AND TREND REPORT 2019

Auteur:
Jaar:
2019
Taal:
Aantal blz:
82
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In 2018, terrorism continued to constitute a major threat to security in EU Member States. Horrific
attacks perpetrated by jihadists like those in Trèbes, Paris, Liège and Strasbourg killed a total of
thirteen people and injured many more. In addition, one terrorist attack by a right-wing extremist in Italy and numerous arrests of suspected right-wing terrorists for attack-planning across the European Union (EU) indicate that extremists of diverging orientation increasingly consider violence as a justified means of confrontation.

Bijzonderheden: Op blz 60 t/m 62 aandacht voor Nederland
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Racisme, sociale kramp en innerlijke drijfkrachten in het betaald voetbal

Auteur:
Jaar:
2019
Taal:
Aantal blz:
17
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Sport, en voetbal in het bijzonder, wordt vaak gezien als een spiegel van de samenleving en de daarin voorkomende sociale kwesties. Daarbij vindt soms uitvergroting plaats van maatschappelijke problemen en soms wordt het voetbal eerder verbeeld als een ideale tegenwereld. Dat laatste gebeurt regelmatig als het gaat om sociale inclusie, vooral ten aanzien van etnisch-raciale diversiteit.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 51

Auteur:
Jaar:
2019
Taal:
Aantal blz:
17
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Rechts-extremisme
In de Nederlandse samenleving zijn er zorgen over de dreiging van rechts-extremisme. Deze ontstonden na de rechts-terroristische aanslag in Nieuw-Zeeland (Christchurch) in maart 2019 en zijn versterkt door enkele copy-cat aanslagen daarna in de Verenigde Staten (El Paso) en Europa (Oslo, Halle). Deze zorgen zijn geen juiste afspiegeling van de werkelijke dreiging. De extreemrechtse scene in Nederland is klein, gefragmenteerd en vrijwel geweldloos. Er bestaat echter ook in Nederland het risico dat een extreemrechts georiënteerde eenling online inspiratie opdoet of dat een gewelddadige eenling copy-cat gedrag vertoont naar aanleiding van een aanslag zoals in Christchurch.

Rechts terrorisme
Een rechts-terroristische aanslag door een eenling in Nederland is voorstelbaar. Deze inschatting is vooral gebaseerd op de mogelijkheid dat een Nederlandse (internet-) eenling radicaliseert en tot een rechts-extremistisch geïnspireerde geweldsdaad overgaat. Rechts-extremistische groepen in Nederland zijn marginaal en niet-gewelddadig. Rechts-terroristisch geweld in andere Europese landen vertaalt zich niet automatisch in aanslagen in Nederland.

Risico copy-cat Christchurch
De daders van El Paso, Oslo en, meest recent, Halle hebben zich sterk laten inspireren door de rechts-terroristische aanslag van Brenton Tarrant in Christchurch. Daarmee is het in DTN 50 gesignaleerde gevaar voor copy-cat gedrag als gevolg van de aanslagen in Nieuw-Zeeland een reëel risico geworden. Zowel de aanslagpleger van El Paso (20 doden) als die van Oslo had, net zoals Tarrant, de aanslagen aangekondigd op een internationaal internetforum. En ook zij gebruikten de in rechts-extremistische kringen populaire ‘omvolkingstheorie’ om hun rechts-terroristische aanslagen te onderbouwen. De centrale these van de ‘omvolkingstheorie’ is dat er een grote demografische vervanging gaande is van Europese ‘stamvolken’ in de Westerse wereld door de toename van het aantal migranten die wordt veroorzaakt door een doelbewuste migratiepolitiek van de politieke elite. Wat opvalt is dat de manifesten van Christchurch en El Paso behalve traditionele rechtse thema’s ook elementen bevatten die vaak als ‘links’ worden gezien, zoals kritiek op het internationale bedrijfsleven en aandacht voor ecologie; dit laatste thema is overigens ook een element in rechts-extremistisch gedachtengoed. Ook Nederlanders zijn actief op internetfora zoals 4Chan, 8kun en EndChan waarop, naast heel veel andere content, volop rechts-extremistische content wordt gedeeld. Ook in Nederland zijn er signalen over radicaliserende personen met rechts-extremistische oriëntatie. Het kan mede daarom niet worden uitgesloten dat daardoor een Nederlandse eenling al dan niet via internet radicaliseert en tot een terroristische daad overgaat.

Dreiging rechts-extremisme in Europa
In de afgelopen DTN-periode vonden in het buitenland diverse ernstige geweldsdaden plaats met een rechts-extremistisch motief: een politieke moord met een rechts-extremistisch motief in Kassel (Duitsland), een aanslag met een rechts-extremistisch motief in El Paso (Verenigde Staten), een mislukte aanslag van een rechts-extremistische terrorist in Oslo (Noorwegen) en een mislukte aanslag op een synagoge en twee moorden door een rechts-extremistische terrorist in Halle (Duitsland). De aanslagen in het buitenland dienen in eerste instantie vooral in lokale en nationale context te worden bezien. De laatste jaren is in de Europese Unie en de Verenigde Staten een toename te zien van rechts-extremistisch geweld. De dreiging van gewelddadig rechts-extremisme in Europa kan over het algemeen echter worden ingeschat als laag. Omdat er inmiddels meerdere rechts-terroristische aanslagen hebben plaatsgevonden door personen die zich hebben laten inspireren door de aanslagpleger in Christchurch, zijn pamflet of vergelijkbaar (online) gedachtegoed, is het voorstelbaar dat de komende tijd meer copy-cat aanslagen kunnen plaatsvinden.(…)
Rechts-extremisme
De Nederlandse rechts-extremistische offline scene wordt gekenmerkt door fragmentatie, zwak leiderschap, persoonlijke animositeit en het ontbreken van een consistente organisatievorm. Rechts-extremistische en extreemrechtse organisaties in Nederland hebben bij elkaar enkele honderden leden. De Nederlandse rechts-extremistische scene is hoegenaamd geweldloos. De scene kent diverse ideologische richtingen: onder meer neo-nazisme, counter-jihad beweging en de ‘identitaire’ beweging. De scene staat onder toenemende invloed van ‘alt-right’ en diens witte identiteitspolitiek. Hoewel de rechts-extremistische scene gefragmenteerd is, bestaan er wel onderlinge banden tussen leden en organisaties.
Rechts-extremisme online
Tijdens de massale instroom van vluchtelingen in Europa in 2015 en 2016 is er in Nederland een enorme toename geweest van rechts-extremistische online content. Deze toename was vooral zichtbaar op de sociale media pagina’s van enkele rechts-extremistische en extreemrechtse actiegroepen, zoals Pegida, Identitair Verzet, NVU, Erkenbrand en Voorpost, die voornamelijk actief zijn op de grote platforms als Facebook, Twitter en YouTube. De groei van rechts-extremistische content op de webpagina’s van deze actiegroepen is in de jaren daarna vrijwel gestagneerd, net als de kortstondige boost van de online aanhang (volgers) van deze actiegroepen.
Nederlandse rechts-extremisten zijn tegenwoordig ook meer buiten de extreemrechtse en rechts-extremistische actiegroepen om internationaal online actief en op zoek naar rechts-extremistische content. Ze zijn actief op alternatieve sociale media platforms als back-up, uitwijkplaats of aanvulling op de grote meer gangbare platforms. Alternatieve fora, platforms en chatapps als 4chan, 8kun (voorheen 8chan), Endchan, diverse gamefora, Gab (in plaats van Twitter), Minds en VKontakte (in plaats van Facebook), Telegram (in plaats van Whatsapp) en Bitchute (in plaats van YouTube) zijn minder restrictief in hun beleid ten aanzien van extremistische of gewelddadige content dan Facebook, Twitter en Google. Echter, ook deze alternatieve platforms staan onder toenemende maatschappelijke en politieke druk om rechts-extremistische content te verwijderen. Omwille van een maximaal online bereik blijven de meeste Nederlandse extreemrechtse en rechts-extremistische actiegroepen ook actief op de grote platforms Facebook, YouTube, Twitter en Instagram.
Onder invloed van sociale media bereikt het rechts-extremistische gedachtegoed een online internationale gemeenschap. Rechts-extremisten uit allerlei voornamelijk westerse landen staan met elkaar in contact op internationale webfora of chatapps, zoals bovengenoemde 4chan, 8kun, Endchan en Telegram. Dergelijke platforms krijgen sinds de aanslagen in Christchurch veel aandacht in de media en bij overheden. De dader maakte gebruik van deze fora onder meer om zijn manifest te publiceren zodat zo veel mogelijk mensen met vergelijkbaar gedachtegoed dit konden lezen. Op deze fora is een discours gaande waarbij geweld wordt aangemoedigd en verheerlijkt en een fascinatie voor games en wapens naar voren komt. Tevens worden er vaak ‘memes’ gedeeld: humoristisch bedoelde boodschappen die racisme, homo-, vrouwen-, moslim- en jodenhaat promoten. Rechtse terroristen als Tarrant en Breivik, aanslagpleger in 2011 die 77 mensen doodde in Noorwegen, worden als heiligen gezien en Hitler en het nationaalsocialistische gedachtegoed worden vaak als voorbeeld genomen. Deze voornamelijk Engelstalige internationale platforms kunnen als voedingsbodem voor snelle radicalisering en geweld fungeren. Het is evident dat Nederlandse rechts-extremisten actief zijn op deze fora en apps, maar het is moeilijk een volledig beeld te krijgen van de Nederlandse presentie vanwege de omvang en omloopsnelheid van de berichten. De fora zijn gemakkelijk bereikbaar. Leden kunnen anoniem blijven: registratie is overbodig en de locatie kan worden verhuld.
‘Optel-activisme’ van Pegida
Kleine extreemrechtse en rechts-extremistische groeperingen blijven actief met demonstraties en intimiderende en radicale acties rond AZC’s en moskeeën. Dit roept antifascistische en links-extremistische reacties op, zoals tegendemonstaties. Bij confrontaties tussen beide kampen lijkt de geweldsbereidheid onder ‘links’ nog altijd groter dan onder rechts-extremisten. Extreemrechtse en rechts-extremistische demonstraties en acties zorgen daarnaast blijvend voor onrust binnen moslimgemeenschappen. Opvallend was de aanwezigheid van Turkse moslims in Eindhoven bij een Marokkaanse moskee op 15 juni tijdens een provocatieve flyeractie van een tiental actievoerders van de extreemrechtse anti-islamgroep Pegida. De voorman van Pegida, Edwin Wagensveld, werd door een aantal tegendemonstranten aangevallen. Zijn actiegroepje bereikt door ‘optel-activisme’, het blijven herhalen van kleinschalige acties, met minimale middelen maximale polarisatie bij een groep moslims waarbij veel aandacht van de media wordt gegenereerd.
Geweld tegen bijeenkomst Kick Out Zwarte Piet
Dat het opkomen voor het ‘eigene’ rond een kinderfeest als Sinterklaasfeest zelfs kan leiden tot openlijke geweldpleging tijdens een vergadering werd vrijdagavond 9 november in Den Haag zichtbaar. De achtergrond van de tientallen voorstanders van Zwarte Piet die daar een bijeenkomst van Kick Out Zwarte Piet (KOZP) met veel geweld verstoorden is nog onbekend. Deze actie kan niet los worden gezien van boze gevoelens van ontevreden burgers tegenover de gemeente Den Haag, welke bij de organisatie van de intocht had geopperd om, in lijn met de nationale intocht, louter roetveegpieten te gebruiken. Dit streven leidde twee dagen voor het geweld al tot een verhitte demonstratie in Scheveningen, waar honderden mensen onder de leus “Vreugdevuren, kerst of Zwarte Piet, afwijken van onze tradities doen wij niet” bij elkaar kwamen. Los van deze lokale component is het geweld een duidelijke illustratie van de haat die de tegenstanders van het ‘traditionele’ Sinterklaasfeest bij een groepje voornamelijk blanke Nederlanders oproept. Omdat een kleine groep activisten tegen Zwarte Piet heeft aangekondigd ook de komende jaren met volharding door te gaan om alle intochten van Zwarte Piet te ontdoen, zal de polarisatie rond deze cultuurstrijd aan de flanken niet worden beslecht met een beroep op matiging en redelijkheid. Daarbij zorgt sinds 2018 de aanwezigheid van voetbalhooligans tijdens verschillende intochten voor extra onrust.(…)
Reacties ´boerkaverbod´
De invoering van het verbod op gezichtsbedekkende kleding in bepaalde publieke ruimten – in de volksmond het ‘boerkaverbod’ – heeft tot dusver vooral online een mobiliserende werking gehad. Net voor de invoering van het verbod op 1 augustus 2019 nam op sociale media de aandacht voor de wet ineens sterk toe na berichtgeving van het Algemeen Dagblad waarin door een woordvoerder van het Openbaar Ministerie werd bevestigd dat een burgerarrest van nikabdraagsters was toegestaan. Een tweet van Geert Wilders (818.000 volgers) waarin de PVV-leider begrip toonde voor dat soort initiatieven zorgde voor online spanningen tussen voor- en tegenstanders van de wet omdat op sommige rechts-populistische social media-pagina’s werd gezinspeeld op burgerarresten en andere vormen van eigenrichting. In reactie hierop kwamen jihadisten en salafisten met uiteenlopende (online) initiatieven zoals de invoering van ‘buurtwachten’. In het pro-ISIS kanaal Greenb1rds werd op de dag van de invoering van het ‘boerkaverbod’ een bedreiging geplaatst tegen Nederland. Ook uitten jihadisten dreigementen jegens Geert Wilders. Er zijn geen aanwijzingen dat de personen achter deze berichten een concrete dreiging vormen.
Enkele nikabdraagsters kozen ervoor om ondanks de invoering van het verbod demonstratief in nikab met het openbaar vervoer te reizen. Deze online dynamiek zorgde verder niet voor een grote opkomst bij demonstraties tegen en demonstraties voor het ‘boerkaverbod’. Hoewel op rechts-populistische en rechts-extremistische online fora werd gezinspeeld op eigenstandige acties om de nieuwe wet te handhaven bleek ook die actiebereidheid in de publieke ruimte tot dusver niet groot. In de weken na de invoering van het verbod bleven salafisten en jihadisten moslims online mobiliseren rond dit thema, bijvoorbeeld door het online ‘exposen’ van vermeende daders die nikabdraagsters lastig (zouden) vallen. Mede omdat de landelijke en gemeentelijke overheid geen uniform verhaal heeft over het belang van de handhaving van de wet blijft de wet een thema waaromheen sterke maatschappelijke polarisatie kan plaatsvinden. Extreme krachten aan beide zijden (salafistisch-jihadistisch en rechts-extremistisch) kunnen en zullen zich in de toekomst blijven profileren op dit thema dat vanwege het lage aantal nikabdraagsters (circa 200) slechts weinig mensen concreet raakt. Vanwege het gepolariseerde (online) landschap kan het ‘boerka-verbod’ tijdens een mogelijke escalatie in een publieke ruimte uitstijgen boven een probleem van de openbare orde en een brede ideologische discussie doen ontbranden.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Quickscan naar extreemrechts

Gemeente Arnhem
Auteur:
Jaar:
2019
Taal:
Aantal blz:
31
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit rapport is een quickscan van de gemeente Arnhem naar extreemrechts. Dit onderzoek maakt
duidelijk in welke vormen extreemrechts zich al dan niet manifesteert in Arnhem (zowel online als
offline). Aanleiding voor dit onderzoek zijn twee recente ontwikkelingen die een reactie van extreemrechtse actoren teweeg hebben gebracht (en eventueel in de toekomst kunnen brengen): de aanhouding van een aantal terrorisme verdachten (2018) en het openen van een AZC (2016). Dit
onderzoek is een kwalitatief onderzoek met een deel literatuurstudie en een deel antropologisch
veldonderzoek. Belangrijk om hierbij te vermelden is dat dit geen diepgaand onderzoek naar dit
fenomeen is (verspreid over een langere onderzoeksperiode). Het is wel een eerste aanzet om inzicht te krijgen in welke extreemrechtse actoren aanwezig zijn in Arnhem en in welke mate zij actief zijn.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Rapportagefeitenonderzoek

Onderzoek naar frauduleuze declaraties door PVV- Zeeland
Auteur:
Jaar:
2019
Taal:
Aantal blz:
48
Soort Uitgave:
Beschrijving:

U bent onlangs bekend geworden met signalen van mogelijke onregelmatigheden bij de besteding van het fractiebudget bij een van de partijen in Provinciale Staten van Zeeland. Deze signalen zien ondermeer toe op mogelijke belangenverstrengeling bij de aanstelling van medewerkers binnen de fractie van de PVV en de aanwending van de aan de PVV-fractie toegekende fractievergoedingen en de verantwoording daarvan in de jaarverantwoording van de fractiebudgetten van de PVV over de jaren 2011-2018.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

WHITE SUPREMACY EXTREMISM

The Transnational Rise of the Violent White Supremacist Movement
Auteur:
Jaar:
2019
Taal:
Aantal blz:
79
Soort Uitgave:
Beschrijving:

From Pittsburgh to Poway and Charleston to El Paso, white supremacist extremists (WSEs) pose a clear terrorist threat to the United States. And while extremist groups operating on American soil are often labeled or categorized as domestic terrorist organizations, this report will demonstrate that they maintain links to transnational networks of like-minded organizations and individuals, from Australia, Canada, Russia, South Africa, and elsewhere. The danger of terrorism is growing in the United States, just as it is elsewhere in the world, with white supremacist extremists strengthening transnational networks and even imitating the tactics, techniques, and procedures of groups like al-Qaeda and the Islamic State (IS). These networks share approaches to recruitment, financing, and propaganda, with Ukraine emerging as a hub in the broader network of transnational white supremacy extremism, attracting foreign recruits from all over the world.

Op https://www.ad.nl/buitenland/extreemrechts-gebruikt-strijdtoneel-in-oekraine-als-oefenterrein~ab33f02c/ is er een artikel over dit rapport verschenen

Bijzonderheden: Volgens figuur 3 op blz 29 neemt een aantal extreemrechtse Nederlanders deel aan de strijd in Oekraine.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

ECRI report on the Netherlands. Fifth monitoring cycle

Evaluatierapport van de European Commission against Racism and Intolerance (ECRI) over het Nederlandse discriminatiebeleid in 2018.
Auteur:
Jaar:
2019
Taal:
Aantal blz:
65
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Since the adoption of ECRI’s fourth report on the Netherlands on 20 June 2013,
progress has been made in a number of fields.
A process is under way to include further discrimination grounds in the Constitution,
and the second chamber of the Dutch Parliament adopted an amendment to the
General Equal Treatment Act (AWGB) stating explicitly that discrimination on the
ground of sex also covers a person’s sexual characteristics, gender identity and gender
expression.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 50

Auteur:
Jaar:
2019
Taal:
Aantal blz:
11
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De rechts- terroristische aanslag op twee moskeeën in Nieuw-Zeeland heeft vanwege de aard, ernst en omvang een wereldwijde uitstraling en leidde tot brede afschuw en veroordeling. De
aanslag zal komende jaren verschillende groepen in de rechtsextremistische scene blijven
aanspreken. Ook het gevaar voor copycat gedrag in Europa is vergroot . In vergelijking met de ons omringende landen is de geweldsdreiging vanuit de Neder landse rechts-extremistische scene overigens minder groot. Instabiele potentiële ‘lone actors’ gaan eerder tot handelen over ten tijde van maatschappelijke onrust en publiek zichtbaar geweld. In Duitsland wordt een 45- jarige man verdacht van een politieke moord met een rechtsextremistisch motief op de christendemocratische politicus Walter Lübcke. Terroristische geweldsincidenten kunnen tevens een trigger vormen voor
(terroristische) gewelddadige tegen- of vergeldingsacties door jihadisten of rechts-extremisten.

Ook binnen de Nederlandse context hebben de AIVD en NCTV eerder gewaarschuwd voor
rechts-terroristische eenlingen die online kunnen worden geactiveerd door het steeds agressiever en opruiender internationale internetdiscours waarvan onder andere alt – right zich steeds vaker
bediend. Kleine rechts-extremistische groeperingen zijn vooral actief met intimiderende en radicale acties waarmee ze voor onrust zorgen binnen moslimgemeenschappen.

Bijzonderheden: Over extreemrechts op blz 3, 7 en 9
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Discriminatie-cijfers in 2018

Een rapport over registraties van discriminatie-incidenten door de politie, en meldingen bij antidiscriminatievoorzieningen en andere organisaties in Nederland
Auteurs:
, , ,
Jaar:
2019
Taal:
Aantal blz:
81
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit rapport geeft inzicht in de discriminatie-incidenten en -meldingen die in Nederland in 2018 door een officiële instantie zijn geregistreerd. Meldingen bij antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s), door de politie geregistreerde discriminatie-incidenten, verzoeken om een oordeel bij het College voor de Rechten van de Mens (hierna: College) en gegevens van het meldpunt internetdiscriminatie MiND
(hierna: MiND) worden naast elkaar gepresenteerd. Deze bieden daarmee een inkijk in een deel van het brede fenomeen discriminatie in Nederland.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Strafbare Discriminatie in Beeld 2018

Auteur:
Jaar:
2019
Taal:
Aantal blz:
43
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In het rapport Strafbare Discriminatie in Beeld 2018 wordt gerapporteerd over de in 2018 ingestroomde en afgedane specifieke discriminatiefeiten bij het Openbaar Ministerie (OM). Specifieke discriminatiefeiten zijn de feiten die worden ingeschreven en waar een beslissing over wordt genomen op grond van één van de discriminatieartikelen uit het Wetboek van Strafrecht (Sr): artikel 137c, 137d, 137e, 137f, 137g of 429quater Sr.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

MIVD jaarverslag 2018

Auteur:
Jaar:
2019
Taal:
Aantal blz:
65
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De rechts-extremistische scene in Nederland focust zich de afgelopen jaren vooral op de islam. Het rechts-extremisme kent een opleving in Nederland. Rechts-extremisme binnen de defensieorganisatie kan de interne veiligheid van de krijgsmacht ondermijnen. Het gaat
bijvoorbeeld om interne onrust als gevolg van discriminatie van militairen, waardoor zowel de hiërarchische structuur binnen een eenheid als de onderlinge samenwerking onder druk kunnen komen te staan.
Het is daarom van belang personen of groepen binnen de defensieorganisatie, die het extremistische gedachtegoed aanhangen dan wel (actief) steun verlenen aan extremistische partijen en organisaties, tijdig te onderkennen. Een rechts-extremistische geweldsdreiging
richting Defensie is vooralsnog niet onderkend.
Defensie heeft in 2018 drie onderzoeken ingesteld naar aanleiding van signalen over racistische uitingen met verwijzingen naar Nazi-Duitsland. De AIVD-rapportage over rechts-extremisme meldt onder andere dat binnen rechts-extremistische kringen een polariserend discours over de islam wordt gevoerd. Hiervoor zijn binnen Defensie geen aanwijzingen. Evenmin heeft de MIVD op dit moment indicaties dat binnen de krijgsmacht sprake is van rechts-extremistische netwerken.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 36
PDF
Download deze publicatie als PDF.

AIVD jaarverslag 2018

Auteur:
Jaar:
2019
Taal:
Aantal blz:
32
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Voor bepaalde rechts-extremisten staat immigratie nog altijd gelijk aan islamisering. Immigratie en islamisering leveren in hun ogen een gevaar op voor de Nederlandse identiteit. Het voelt voor deze rechts-extremisten alsof de overheid de Nederlandse cultuur in de uitverkoop doet door vluchtelingen uit islamitische landen toe te laten. Een zichtbare vertegenwoordiger van dat gedachtegoed is bijvoorbeeld de groepering Identitair Verzet. Het anti-islamstandpunt kent binnen het extremisme veel supporters, waarbij het steeds minder exclusief mannen zijn zoals voorheen. Ook trekt het anti-overheidssentiment dat binnen deze groep heerst sympathisanten aan die geen historie hebben met het rechts-extremisme. Zij koesteren eveneens wantrouwen tegen de (Europese) politiek en soms ook tegen de wetenschap en (massa-)media.Het behoeft geen betoog dat de AIVD kritiek op de islam, immigratie of de overheid op zichzelf niet als een vorm van rechts-extremisme beschouwt. Dit valt immers onder de vrijheid van meningsuiting. Wij beoordelen dergelijke uitingen als extremistisch als deze overgaan in haatzaaien, intimidatie en bedreigingen.Een deel van de extremisten pleit zelfs voor het voorkomen van vermenging van rassen. Dit etnisch-nationalistisch gedachtegoed vindt gehoor binnen de kring van aanhangers van het alt-rechtsgedachtegoed, zoals het ‘studiegenootschap’ Erkenbrand. Op zich hebben zij – naar eigen zeggen – niets tegen het bestaan van meerdere rassen, maar Nederland is voor de Nederlanders. Er zijn ook extremisten die overtuigd zijn van de blanke suprematie. Deze personen nemen een antidemocratisch standpunt in en streven een racistische samenleving na waarin mensen niet als gelijk worden beschouwd. Dit is in strijd met de democratische rechtsorde.

Bijzonderheden: Aandacht voor extreemrechts op blz 18 en 19
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 49

Auteur:
Jaar:
2019
Taal:
Aantal blz:
15
Soort Uitgave:
Beschrijving:
Veranderingen in de dreiging vanuit jihadistische zijde vallen samen met ontwikkelingen in salafistische en rechts-extreme kringen, zoals hun toegenomen assertiviteit en onderlinge wisselwerking. De toename van de invloed van de salafistische beweging vindt plaats in een tijd waarin in rechts-populistische en rechts-extremistische kringen grote weerstand bestaat tegen de veronderstelde groeiende invloed van de islam in de samenleving. Het anti-islamdiscours is de laatste jaren op sociale media toegenomen en verhard. Vooral rechts-extremistische kringen, waar de strijd tegen de islam en het jihadisme belangrijke mobiliserende en verenigende factoren zijn, grijpen salafistische denkbeelden aan om een islamofobe agenda te legitimeren. Op hun beurt verwijzen salafistische voormannen voortdurend naar islamofobe narratieven die de islam in algemene zin problematiseren om hun eigen boodschap kracht bij te zetten. Deze wisselwerking draagt bij aan maatschappelijke polarisatie.  Mede door de toegenomen polarisatie is de terroristische dreiging die uitgaat van de rechts-extreme lone actor inmiddels belangrijker dan de dreiging van terroristisch geweld door grotere rechts-extremistische groepsverbanden. Toch uit de opleving van het rechts-extremisme in Nederland zich vooralsnog in geringe mate in geweld, maar meer in een steeds agressiever en opruiender internetdiscours – ook richting politici en bestuurders.

(…)

Groei van rechts-extremistisch geweld lijkt door te zetten Hoewel de rechts-extremistische en rechts-terroristische geweldcijfers in Europa tot 2018 niet eenduidig zijn, krijgt de NCTV de laatste drie jaar van partnerorganisaties duidelijke signalen dat zowel de ernst als de omvang van rechts-extremistisch geweld in diverse West-Europese landen en Noord-Amerika toeneemt. Dit blijkt ook uit een onderzoek van het Institute for Economics & Peace. Het aantal doden als gevolg van geweld door rechts-extreme groepen en personen groeide tussen 2014 en 2017 van 4 naar 17. De toegenomen populariteit van rechts-populisme en rechts-extremisme in Europa en de Verenigde Staten vertaalt zich in de toenemende dreiging die uitgaat van rechtse terroristen en de daadwerkelijke uitoefening van rechts-terroristisch geweld. Onder meer in Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Spanje werden kleine groepen en eenlingen gearresteerd die voorbereidingen aan het treffen waren voor aanslagen. Doelwitten zijn onder andere vluchtelingen, moslims, linkse tegenstanders, vooraanstaande politici en overheidsinstellingen. De geweldsdreiging is sinds de jaren zeventig sterk verschoven van grote rechts-terroristische bewegingen naar kleine cellen en eenlingen. Drie rechts-terroristische aanslagen in de Verenigde Staten in oktober en de ogenschijnlijk overeenkomstige daderprofielen van de drie blanke mannen hebben daar een verhitte discussie laten ontstaan over de vraag of de daders in beweging zijn gebracht door het taalgebruik van president Donald Trump. Trumps discours resoneert ook in rechts-extreme kringen in Europa. Deze resonantie bij de aanslagplegers (nationalisme, xenofobie, moslimhaat, antisemitisme en geloof in complottheorieën) voedt opvattingen van politici, wetenschappers en (radicale) linkse tegenstanders dat Trump medeverantwoordelijk is voor deze aanslagen. Analyses van de statistieken van de FBI (en andere organisaties) over hatecrimes in de VS laten echter zien dat de stijging van het aantal haatmisdrijven in de VS al van vóór Trumps overwinning zijn.

(…)

Links-extremistische en extreemlinkse organisaties die strijden tegen (vermeend) racisme en fascisme roeren zich actiever. Waar zij enkele jaren geleden er nog voor kozen om demonstraties van extreemrechtse groepen vooral te negeren, organiseren zij sinds anderhalf jaar een tegendemonstratie bij iedere extreemrechtse demonstratie van enige omvang. Dat leidt tot een verharding in de confrontaties. Links bediende zich al veel langer van geweld tegen rechts en zocht de confrontatie met rechts ook bewust op. Door toegenomen zelfvertrouwen bij extreemrechts gaan die ook de confrontatie meer aan. Toch lijken links-extremisten nog niet een heldere strategie te hebben om de nieuwe verschijningsvormen van het rechts-extremisme van repliek te dienen. Het is voorstelbaar dat links-extremisten de komende tijd vaker van zich zullen laten horen tegen het nieuwe elan van rechts-extremisten.

(…)

Rechts-extremisme
De rechts-extremistische beweging in Europa kent twee gezichten. Aan de ene kant een beweging gekenmerkt door fragmentatie, zwak leiderschap, persoonlijke animositeit, en het ontbreken van een consistente organisatievorm. Aan de andere kant oefenen kleinschalige professionele cellen en eenlingen/lone actors steeds vaker ernstig geweld uit in verschillende Europese landen. In de afgelopen drie jaar zijn politici in diverse Europese landen minstens acht keer het doelwit geweest van persoonsgericht geweld met een terroristisch oogmerk of verijdelde plannen daartoe. Uit de casussen van de afgelopen drie jaar blijkt dat de dreiging van persoonsgericht geweld tegen nationale politici afkomstig is van zowel rechts-extremisten (4 van de 8), links-extremisten (2 van de 8) als jihadisten (2 van de 8) en dat het geweld wordt gepleegd dan wel beoogd door zowel eenlingen als groepen. In Europa hebben Nederlandse rechts-extremisten geen voortrekkersrol. Recente studies van de AIVD en de NCTV over de rechts-extremistische scene in Nederland en Europa tonen een beeld van een beweging met veel on- en offlineactiviteit buiten de bekende organisaties om, waarbij de zeer fluïde verbanden opvallen. Het gevaar dat uitgaat van de lone actor bij de toepassing van rechts-terroristisch geweld is in Nederland inmiddels belangrijker dan de dreiging van geweld door grotere groepsverbanden. Zo heeft een man zich schuldig gemaakt aan het voorbereiden en bevorderen van het plegen van moord met een terroristisch oogmerk en aan verboden bezit van een wapen en munitie met datzelfde oogmerk. Daarbij richtte de man zijn vizier op moslims en op linkse kopstukken. Hij is veroordeeld tot 36 maanden. (Aanvulling KafkaL Zie /https://kafka.nl/extreemrechtse-terreurverdachte-lid-anti-terreur-brigade/ voor een artikel over deze man) AIVD en NCTV waarschuwen voor de impact van het gepolariseerde maatschappelijke debat op ‘lone actors’. De opleving van het rechts-extremisme in Nederland uit zich vooralsnog niet zozeer in het plegen van geweld, maar in een steeds agressiever en opruiender internetdiscours. Het nieuwe zelfvertrouwen komt ook terug in het openlijk zoeken van de confrontatie door rechts met linkse tegenstanders in steden met een actieve linkse beweging zoals Amsterdam en Nijmegen. Kleine rechts-extremistische groeperingen zijn daarnaast vooral actief met intimiderende en radicale acties waarmee ze voor onrust zorgen binnen moslimgemeenschappen. De aantrekkingskracht van de alt-rightbeweging is sinds de opkomst van Donald Trump duidelijk zichtbaar in verschillende Europese landen waaronder Nederland en België. De Nederlandse alt-rightscene is online erg gericht op het buitenland en dan met name op de Verenigde Staten.

Polarisatie rondom Zwarte Piet is verbreed
De Zwarte Piet-discussie loopt al jaren, maar is sinds 2014 feller van toon waarbij er steeds meer identiteitskwesties met de discussie verknoopt raken. Het feit dat tegenstanders van Zwarte Piet het kinderfeest aanmerken als racistisch zorgt voor bijval maar ook voor weerstand binnen de samenleving. Vooralsnog zijn er geen concrete aanwijzingen dat er sprake is van een toenemende geweldsdreiging, maar deze is wel voorstelbaar. Voor de overheid is een complicerende factor dat de dreiging van geweld niet uit hoeft te gaan van gekende groepen, maar dat ook boze burgers op eigen initiatief buitenwettelijke actie organiseren. De breed levende polarisatie bergt daarnaast het risico in zich dat een incident kan escaleren met mogelijk buitenwettelijke acties tot gevolg. Een ander risico van de polarisatie is dat het voor sommigen het vertrouwen in de overheid aantast. Een breed gedragen maatschappelijk compromis over de wijze waarop het Sinterklaasfeest gevierd wordt is niet in zicht, zodat de discussie nog wel enige jaren veiligheidsvraagstukken met zich mee zal blijven brengen.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 3, 8 en 13
PDF
Download deze publicatie als PDF.

De nieuwe generatie extreemrechts en haar online schaduw

Auteur:
Jaar:
2018
Taal:
Aantal blz:
24
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Hoe ziet extreemrechts er vandaag de dag uit, hoe verhouden de verschillende groeperingen zich tot elkaar en welke ideologieën schuilen erachter? Waar ontmoeten leden elkaar, hoe communiceren zij en welke strategieën gebruiken zij om hun gedachtegoed en idealen te verspreiden? Welke nuances en kanttekeningen zijn hierbij te plaatsen?

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Strafbare Discriminatie in Beeld 2017

Auteur:
Jaar:
2018
Taal:
Aantal blz:
48
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In het rapport Strafbare Discriminatie in Beeld 2017 (voorheen: Cijfers in Beeld) wordt gerapporteerd over de in 2017 ingestroomde en afgedane specifieke discriminatiefeiten bij het Openbaar Ministerie (OM). Specifieke discriminatiefeiten zijn de feiten die worden ingeschreven en waar een beslissing over wordt genomen op grond van één van de discriminatieartikelen uit het Wetboek van Strafrecht (Sr): artikel 137c, 137d, 137e, 137f, 137g of 429quater Sr.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Antisemitism

Overview of data available in the European Union 2007–2017
Auteur:
Jaar:
2018
Taal:
Aantal blz:
88
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Antisemitism can be expressed in the form of verbal and physical attacks, threats, harassment, discrimination and unequal treatment, property damage and graffiti or other forms of speech or text, including on the internet. Antisemitic incidents and hate crime violate fundamental rights, including the right to human dignity, the right to equality of treatment and the freedom of thought, conscience and religion.
The present report provides an overview of data on antisemitism as recorded by international organisations and by official and unofficial sources in the 28 European Union (EU) Member States, based on their own definitions and categorisations. ‘Official data’ are understood here as those collected by law enforcement agencies, other authorities that are part of criminal justice systems and relevant state ministries at the national level. ‘Unofficial data’ refers to data collected by civil society organisations.
This annual overview provides an update of the most recent figures on antisemitic incidents, covering the period 1 January 2007–31 December 2017, across the EU Member States, where data are available. In addition, it includes a section that presents evidence from international organisations.

Bijzonderheden: Nederlandse situatie beschreven op blz 59 t/m 64.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Zevende rapportage racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld in Nederland

INCIDENTEN, AANGIFTES, VERDACHTEN EN AFHANDELING IN 2017
Auteurs:
, , , , ,
Jaar:
2018
Taal:
Aantal blz:
79
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit is de zevende rapportage antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld in Nederland. De huidige rapportage doet verslag van deze feiten in het jaar 2017 en de ontwikkelingen ten opzichte van de jaren daarvoor. De rapportage is tot stand gekomen in opdracht van de Anne Frank Stichting. De Anne Frank Stichting beheert het Anne Frank Huis en brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De Stichting stelt zich onder meer ten doel voorlichting te geven en educatieve activiteiten te verzorgen over discriminatie en mensenrechten, ter bevordering van het goed functioneren van een open, pluriforme, democratische samenleving.
Een belangrijk doel van deze rapportage is input leveren voor de educatieve activiteiten van de Anne Frank Stichting. Verder dient het als periodieke rapportage aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 33 t/m 51
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Factsheet Extreemrechts in Nederlandse Gemeentes

Update oktober 2018
Auteurs:
,
Jaar:
2018
Taal:
Aantal blz:
56
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Voor u ligt de actualisering van de ‘factsheet extreemrechts in Nederlandse gemeentes’ uit oktober 2018, waarin een actueel beeld wordt geschetst van de in Nederland actieve extreemrechtse organisaties. Deze factsheet moet inzicht geven in de omvang, regionale spreiding, betekenis en betrokkenheid bij geweldsincidenten van de verschillende extreemrechtse organisaties in Nederland.
De samenstelling van de lijst met organisaties en de gepresenteerde feiten over deze organisaties zijn verzameld in het kader van het Monitorproject Racisme, Antisemitisme en Extreemrechts Geweld in Nederland.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

De golfbewegingen van rechts-extremistisch geweld in West-Europa

Aard, ernst en omvang van de rechts-extremistische geweldsdreiging in West-Europa, inclusief Nederland
Auteur:
Jaar:
2018
Taal:
Aantal blz:
40
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De NCTV heeft over de rechts-extremistische geweldsdreiging gepubliceerd sinds de verschijning van het eerste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) in 2005. Hierbij wordt breed gekeken
naar alle dreigingsontwikkelingen die in potentie kunnen leiden tot terroristisch geweld. De geschiedenis, maar ook de actualiteit, toonden aan dat terroristisch geweld niet beperkt blijft tot
jihadisme. Ook in de Nationale Contraterrorisme Strategie 2016-2020 staat dat rechts-extremisme de bijzondere aandacht heeft van de NCTV.1 Het rechts-extremisme raakte niettemin in de
beeldvorming vaak ondergesneeuwd door het jihadisme. Dit is in belangrijke mate ook begrijpelijk omdat de jihadistische geweldsdreiging, in ieder geval in Nederland, het laatste decennium de
bepalende factor is geweest in het dreigingsbeeld terrorisme.
De NCTV publiceerde om deze reden de laatste jaren ook diverse fenomeenstudies op het vlak van jihadisme (bijvoorbeeld ‘Minderjarigen bij ISIS’ uit 2017). Nieuwe binnenlandse en buitenlandse gebeurtenissen en ontwikkelingen op het vlak van rechts-extremisme en rechts-terrorisme zorgen ervoor dat het fenomeen de laatste jaren aan relevantie heeft gewonnen voor het dreigingsbeeld.

PDF
Download deze publicatie als PDF.
aivd

Rechts-extremisme in Nederland

Een fenomeen in beweging
Auteur:
Jaar:
2018
Taal:
Aantal blz:
21
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Gedurende een aantal decennia werd het rechts-extremisme in Nederland gekenmerkt door een neonazistisch, fascistisch en antisemitisch gedachtegoed. In de afgelopen jaren is dit veranderd; neonazi’s vormen nog slechts een marginale groep en andere vormen van rechts-extremisme zijn hiervoor in de plaats gekomen.
Anti-islamgedachtegoed naar de voorgrond De belangrijkste ideologische drijfveer die in de afgelopen jaren steeds meer naar voren is gekomen voor groepen en personen binnen de rechts-extremistische beweging is het anti-islamstandpunt. Deze ontwikkeling begon vanaf 2014 duidelijke vormen aan te nemen als gevolg van twee gebeurtenissen:
• het uitroepen van het kalifaat door ISIS en de reeks van jihadistisch terroristische aanslagen in West-Europa die daarop volgde;
• de vluchtelingenstroom die in de loop van 2015 op gang kwam naar Europa en Nederland.
Al langer bestaande groepen in de rechts-extremistische scene in Nederland, zoals de Nederlandse Volks-Unie (NVU), grepen de opkomst van ISIS en de vluchtelingenstroom aan om zich te profileren en zo een breder publiek te bereiken. Ze deden dit onder meer door anti-ISIS demonstraties of demonstraties bij asielzoekerscentra te organiseren. Gelijktijdig ontstond een verscheidenheid aan nieuwe initiatieven. Voorbeelden hiervan zijn Demonstranten tegen Gemeenten (DTG) en United We Stand Holland (UWS). Ook zag de AIVD een toename van
rechts-extremistische uitingen op internet gericht tegen moslims en asielzoekers.

Toen in 2016 de instroom van migranten stagneerde, verdwenen veel van bovengenoemde initiatieven weer. Niettemin bleef het anti-islamgedachtegoed de boventoon voeren. Er wordt daarbij nauwelijks onderscheid gemaakt tussen anti-islam- en anti-migratieretoriek. Migranten zijn moslims, zo lijkt de redenatie.
De personen die zich aangetrokken voelen tot de anti-islamretoriek hebben voor een groot deel geen historie in het rechts-extremisme. Traditionele rechts-extremistische thema’s zoals antisemitisme en Hitlerverheerlijking komen binnen deze groep daarom niet veel voor. Wanneer hier wel sprake van is, wordt er soms om opportunistische redenen voor gekozen dit niet uit te dragen.

Lees verder in de publicatie.

Zie onze reactie op deze publicatie op https://twitter.com/Kafkanet/status/1047229307377131520

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 48

Auteur:
Jaar:
2018
Taal:
Aantal blz:
12
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Nederlandse extreemrechtse groeperingen zijn vooral actief met intimiderende en radicale acties, maar er zijn geen aanwijzingen dat zij gewelddadig zouden willen gaan opereren. De focus blijft gericht op acties tegen de vermeende islamisering van Nederland, de komst van asielzoekers en het vermeende verlies van de Nederlandse identiteit. Rechts in Verzet (RiV), een afsplitsing van Pegida, is een nieuwe groepering met enkele leden die de laatste periode verantwoordelijk was voor een aantal intimiderende protestacties. Vooral het ophangen van een onthoofde pop en dreigbrief bij een moskee in Amsterdam Noord in januari 2018, waarmee geprotesteerd werd tegen de komst van een “megamoskee”, trok veel politieke en media-aandacht. De aankondiging van Pegida om tijdens de ramadan bij een aantal moskeeën varkensvlees te gaan barbecueën, leidde eveneens tot veel media-aandacht. Opvallend is verder dat sommige extreemrechtse groeperingen aan zelfvertrouwen lijken te winnen en het tegenwoordig aandurven om te demonstreren in als politiek ‘links’ bekend staande steden zoals Amsterdam en Nijmegen. Hiermee neemt de kans op confrontatiegeweld met extreemlinkse tegendemonstranten toe. In algemene zin wordt al langer ingeschat dat ernstig extreemrechts geweld voornamelijk voorstelbaar is vanuit snel radicaliserende groepjes of eenlingen. De man die in augustus in Schiedam werd aangehouden, nadat hij in reactie op de dood van een Haags PVV-gemeenteraadslid op sociale media een dreiging had geuit, is van dit laatste mogelijk een voorbeeld.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 9
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 47

Auteur:
Jaar:
2018
Taal:
Aantal blz:
10
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De extreemrechtse geweldsdreiging in Nederland blijft relatief beperkt. Anders dan in omliggende landen in Europa en vooral Duitsland, zijn er in Nederland geen aanwijzingen voor rechtsterroristische structuren of groeperingen. Potentieel ernstig extreemrechts geweld is voornamelijk voorstelbaar uit de hoek van eenlingen of snel geradicaliseerde groepjes. Nadrukkelijke uitzondering op de stagnerende groei is de racistische groepering Erkenbrand. Deze groep trekt steeds meer geïnteresseerden, wat mede blijkt uit de aanwezigheid van meer dan tweehonderd personen bij het jaarlijkse congres. Vanwege het antidemocratische gedachtegoed bij Erkenbrand gaat er van deze groepering
een gevaar uit voor de democratische rechtsorde. Bij diverse aanhangers van Erkenbrand leven ideeën van een op handen zijnde rassenoorlog (zoals bij meer radicale groepen). Hoewel de nadruk bij de organisatie ligt op het houden van radicale lezingen, kan verdere radicalisering plaatsvinden. Met de alt right beweging en Erkenbrand als Nederlandse exponent daarvan, is het antisemitisme in extreemrechtse kringen weer terug van (nooit helemaal) weggeweest.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 7
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Monitor antisemitische incidenten in Nederland 2017

Auteur:
Jaar:
2018
Taal:
Aantal blz:
54
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Antisemitisme is een hardnekkig kwaad dat tot in de recente geschiedenis heeft geleid tot catastrofale gevolgen. En hoewel openlijk antisemitisme in Nederland sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog algemeen als onacceptabel wordt gezien, blijven antisemitische uitingen regelmatig de kop opsteken. Dat vraagt om permanente waakzaamheid en om die reden publiceert CIDI al 34 jaar de Monitor antisemitische incidenten in Nederland.
In 2017 heeft CIDI voor het eerst antisemitische uitingen op internet en in het politieke domein apart geregistreerd. De rol van internet en sociale media in informatievoorziening en opinievorming is enorm. Dat leidt er helaas ook toe dat holocaustontkenning en allerlei antisemitische complottheorieën breed worden verspreid, wat zich kan vertalen in toenemende verbale en fysieke agressie tegen Joden. CIDI werkt nauw samen met het door de overheid ingestelde Meldpunt Internet Discriminatie (MiND) en doet regelmatig ook zelf aangifte tegen personen of websites die zich schuldig maken aan antisemitisme.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 38. Het CIDI telde geen incidenten in de categorie 'Extreemrechts'.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

POPULISM IN EUROPE: FROM SYMPTOM TO ALTERNATIVE?

Auteurs:
,
ISBN:
2564-9086
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
70
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Two-thirds of younger people in liberal democracies such as the US, Britain and the Netherlands believe that it is not essential to live in a democracy. About the same percentage of millennials (those born since the early 1980s) would not regard a military takeover as illegitimate per se, if the government was deemed incompetent or failing, according to a study by the political scientists Yascha Mounk and Roberto Stefan Foa. Older age cohorts are more supportive of democratic principles, but their support has been waning over the last decade as well.

Bijzonderheden: Op blz 27 - 29 aandacht voor Nederland
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Zesde rapportage racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld in Nederland

INCIDENTEN, AANGIFTES, VERDACHTEN EN AFHANDELING IN 2016
Auteurs:
, , , , ,
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
73
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Deze zesde rapportage antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld in Nederland, doet verslag van deze feiten in het jaar 2016, en de ontwikkelingen ten opzichte van de jaren daarvoor. De rapportage is tot stand gekomen in opdracht van de Anne Frank Stichting. De Anne Frank Stichting beheert het Anne Frank Huis en brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De Stichting stelt zich onder meer ten doel voorlichting te geven en educatieve activiteiten te verzorgen over discriminatie en mensenrechten, ter bevordering van het goed functioneren
van een open, pluriforme, democratische samenleving. Een belangrijk doel van deze rapportage is input leveren voor de educatieve activiteiten van de Anne Frank Stichting. Verder dient het als periodieke rapportage aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 35-50
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 46

Auteur:
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
10
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Geregeld vinden in Nederland vernielingen en bekladdingen plaats bij/van moskeeën en islamitische scholen. Ook zijn er voorbeelden van moskeeën die met dreigbrieven worden geïntimideerd, zoals in juni de AsSoennah moskee in Den Haag. De meest zichtbare manifestatie van extreemrechts wordt in Nederland bepaald door groepen als Pegida, Identitair Verzet (ID-Verzet) en in toenemende mate Erkenbrand. De genoemde groeperingen kenmerken zich door extreemrechts gedachtegoed, maar hanteren geen gewelddadige methodes om hun doelen te bereiken.
Zorgelijk is wel de toegenomen radicale koers van Pegida gedurende het laatste jaar. Dit komt tot uiting door de verbreding van de focus op het ageren tegen de islam, moslims en asielzoekers in zijn algemeenheid. Ook werkt de groep in Nederland inmiddels samen met rechts-extremistische organisaties uit het buitenland zoals HoGeSa (Hooligans gegen Salafismus) uit Duitsland.

ID-verzet heeft in deze DTNperiode gekozen voor het tijdelijk bezetten van islamitische objecten, zoals de salafistische Cornelius Hagaschool en een moskee in aanbouw in Venlo. ID-Verzet blijft echter, anders dan andere identitaire groepen in Europa, beperkt in omvang. Ook blijven er zorgen over Erkenbrand. De groepering werkt online en offline aan het verder uitbreiden van het aantal volgelingen van hun racialistische leer.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 7
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Discriminatie-cijfers in 2016

Een rapport over registraties van discriminatie-incidenten door de politie, en meldingen bij antidiscriminatievoorzieningen en andere organisaties in Nederland
Auteurs:
, ,
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
79
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit is de tweede editie van het landelijke rapport over discriminatie, waarin de cijfers van de politie en de antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s) samen worden gepresenteerd. Daarnaast zijn in de analyse ook de gegevens betrokken van andere organisaties die discriminatiemeldingen registreren, zoals de meldpunten voor discriminatie op het internet (MDI en MiND) en het College voor de Rechten van de Mens dat verzoeken om een oordeel ontvangt over situaties die als discriminatie zijn ervaren. Ook gegevens van het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), het nationale meldpunt ‘Meld Islamofobie’ en Transgender Netwerk Nederland (TNN) zijn in het rapport opgenomen.

Bijzonderheden: Met aandacht voor extreemrechts op blz 9 - 11, 33
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Strafbare discriminatie in beeld Openbaar Ministerie 2016

Auteur:
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
45
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In dit rapport worden discriminatiezaken beschreven die in 2016 hebben gespeeld bij het Openbaar Ministerie (OM). De aanpak van discriminatie is van groot belang en een speerpunt van het OM. Discriminatie kan niet worden geaccepteerd in een democratische samenleving waarin iedereen gelijk is en de mensenrechten worden nageleefd. Het strafrecht is één van de middelen om discriminatie aan te pakken: met een vervolging kan een krachtig signaal aan de samenleving worden gegeven dat discriminatie niet wordt getolereerd. Met het in beeld brengen van  discriminatiezaken wordt inzicht gegeven in de aanpak van discriminatie door het OM.

Bijzonderheden: Met aandacht voor Pegida op blz 8 en de NVU op blz 23
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 45

Auteur:
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
10
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Behalve de jihadistische dreiging is er in diverse westerse landen ook sprake van geweldsdreiging uit rechts-terroristische hoek. De aanslag op 19 juni 2017 op moskeegangers in Londen is hiervan waarschijnlijk een voorbeeld. In Nederland zijn er geen aanwijzingen voor rechts-terrorisme. Het is echter mogelijk dat ook hier een aanslag plaatsvindt uit deze hoek.

(…)

De focus van extreemrechtse en rechts-extremistische actievoerders in Nederland blijft gericht op acties tegen de islam, moslims, asielzoekers en politieke tegenstanders. Het aantal acties en demonstraties, waarbij extreemrechtse groeperingen betrokken zijn, is sinds midden 2016 wel afgenomen. De groei in aanhang en steun, die extreemrechtse formaties in de periode 2015-2016 doormaakten, lijkt niet structureel van aard. De meest voor de hand liggende verklaring hiervoor is dat het aantal asielzoekers sinds die periode sterk is teruggelopen en daarmee de voedingsbodem voor activiteiten. Niettemin blijven extreemrechtse groepen demonstraties houden. Rechts-extremisten blijven zich ook op intimiderende wijze uiten over politieke tegenstanders. Hoewel het beeld van rechts-extremisme veel continuïteit vertoont, zijn er mogelijk nieuwe tendensen. Zo zijn er aanwijzingen dat rechts-extremistische groepen zich meer gaan toeleggen op het zoeken van de gewelddadige confrontatie met links-extremistische groepen. Gelet op het feit dat links-extremisten al langer de gewelddadige confrontatie zoeken met rechts-extremisten, kan de nieuwe focus vanuit rechts-extremistische groepen de kans op gewelddadige confrontaties tussen beide groepen vergroten. Verder zijn er op dit moment in Nederland geen aanwijzingen voor rechts-terrorisme. De veroordeling van personen voor terrorisme die in februari 2016 een brandbom hebben gegooid naar een moskee in Enschede laat echter zien dat deze dreiging zich ook in Nederland kan voordoen.

Bijzonderheden: Extreemrechts vnl op blz 7
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Monitor antisemitische incidenten in Nederland 2016

Auteur:
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
48
Soort Uitgave:
Beschrijving:

CIDI registreerde in 2016 109 antisemitische incidenten in Nederland, tegenover 126 in 2015. In meer Europese landen, bijvoorbeeld in Frankrijk, is een daling geconstateerd. Deze cijfers zijn echter hoger dan vóór 2014, met 171 incidenten een piekjaar in verband met de oorlog in Gaza. CIDI is verheugd over de daling, maar wijst tegelijk op de volgende twee punten: Na twee jaar is het aantal meldingen nog hoger dan in het ‘normale jaar’ 2013, toen heeft CIDI 100 incidenten geteld. Bovendien is de daling voor een groot deel toe te schrijven aan het dalen van het aantal scheld-email-berichten (van 12 in 2015 naar 7 in 2016); dit medium lijkt vervangen te worden door sociale media, waarover CIDI steeds meer meldingen ontvangt. Sociale media hebben steeds meer invloed op de publieke opinie en het maatschappelijk veld. Daarom heeft CIDI besloten met ingang van 2017 incidenten op internet die op personen gericht zijn ook mee te nemen in de Monitor Antisemitische Incidenten.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 34
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Woonwagenbewoner zoekt standplaats

Een onderzoek naar de betrouwbaarheid van de overheid voor woonwagenbewoners
Auteurs:
, , , ,
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
51
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Handelt de Nederlandse overheid, centraal en decentraal, vanuit het perspectief van de woonwagenbewoners, betrouwbaar in het borgen van hun mensenrechten, en meer in het bijzonder het recht op een eigen culturele identiteit?

Via een meldpunt voor woonwagenbewoners ontving de Nationale ombudsman de meldingen van totaal 112 woonwagenbewoners. Hun boodschap was vrijwel steeds dezelfde: er is een tekort aan standplaatsen. Woonwagenbewoners signaleren zowel een absolute afname (het aantal standplaatsen in een gemeente neemt af, bijvoorbeeld als gevolg van een uitsterfbeleid) als een relatieve afname (de populatie woonwagenbewoners neemt toe terwijl het aantal standplaatsen niet uitbreidt).

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Factsheet Extreemrechts in Nederlandse Gemeentes

Update Maart 2017
Auteurs:
,
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
42
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Voor u ligt de actualisering van de ‘factsheet extreemrechts in Nederlandse gemeentes’ uit maart 2017, waarin een actueel beeld wordt geschetst van de in Nederland actieve extreemrechtse organisaties. Deze factsheet moet inzicht geven in de omvang, regionale spreiding, betekenis en betrokkenheid bij geweldsincidenten van de verschillende extreemrechtse organisaties in Nederland. De samenstelling van de lijst met organisaties en de gepresenteerde feiten over deze organisaties zijn verzameld in het kader van het Monitorproject Racisme, Antisemitisme en Extreemrechts Geweld in Nederland.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

MIVD Jaarverslag 2016

Auteur:
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
50
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Rechts-extremisme binnen de defensieorganisatie kan de interne veiligheid van de krijgsmacht ondermijnen. Hierbij kan worden gedacht aan bijvoorbeeld interne onrust als gevolg van discriminatie van militairen, waardoor zowel de hiërarchische structuur binnen een eenheid als de onderlinge samenwerking (met name in een missiegebied  van cruciaal belang) onder druk kan komen te staan. Ook in 2016 is de dreiging gering gebleken, maar het blijft van belang personen of groepen binnen de defensieorganisatie, die het rechts-extremistische gedachtegoed aanhangen dan wel (actief) steun verlenen aan rechts-extremistische partijen en organisaties, tijdig te onderkennen.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 36
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 44

Auteur:
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
10
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Voorstelbaarheid rechts-terrorisme
Hoewel jihadisme de bepalende dreigingsrichting is voor Nederland, zijn nieuwe aanslagen uit rechts-terroristische hoek eveneens voorstelbaar, mede gelet op de stroom van haat jegens moslims en asielzoekers die vooral op het internet waarneembaar is. Er zijn echter geen aanwijzingen voor nieuwe aanslagen uit deze hoek. De afgelopen DTN-periode werden voor het eerst in de Nederlandse rechtsgeschiedenis personen met een rechts-extremistische achtergrond voor terrorisme veroordeeld. In februari 2016 werd door hen een brandbom gegooid naar een moskee in Enschede. De voorstelbare dreiging uit deze hoek komt hoofdzakelijk van gewelddadige eenlingen of kleine, snel geradicaliseerde groepjes.

(…)

Rechts -terrorisme en links-terrorisme
Diverse westerse landen hebben te kampen met een significante dreiging vanuit rechts-terroristische hoek. Hierbij zijn asielzoekers, moslims en joden de meest gekozen doelwitten. De aanslag op een islamitisch cultureel centrum in Quebec in januari 2017 door een 27-jarige man kostte aan zes personen het leven. De aanslag in Canada illustreert dat ernstige geweldsdreiging vanuit rechts-terroristische hoek vooral komt van (ongekende) gewelddadige eenlingen. Binnen het rechts-terrorisme is een aanslag door een eenling een klassieke modus operandi die vooral in de VS actief wordt aangemoedigd.

(…)

5. Extremisme, radicalisering en polarisatie
Extreemrechts (activisme, binnen de wet) en rechts-extremisme (buitenwettelijk)
De laatste jaren zijn de pijlen van extreemrechtse en rechts-extremistische groepen en personen in Nederland vooral gericht op de islam en moslims, asielzoekers en ideologische
tegenstanders. Deze focus wordt in belangrijke mate bepaald door de toename van het aantal asielzoekers in 2015 en de structurele terroristische dreiging van jihadisten. Gelet op de stroom van haat tegen moslims en asielzoekers die vooral op het internet waarneembaar is, blijft er een omvangrijke voedingsbodem bestaan voor potentieel nieuw geweld door eenlingen of door kleine, snel geradicaliseerde groepjes zoals de groep die een aanslag pleegde op een moskee in Enschede (februari 2016).
In aanloop naar de Sinterklaasintocht in Maassluis op 12 november 2016 was er informatie dat rechts-extremisten de gewelddadige confrontatie wilden zoeken met extreemlinkse en anti-Zwarte Piet actievoerders. Opvallend is tevens de oprichting van de xenofoob-nationalistische groepering Erkenbrand. Deze groepering tracht mee te liften op het succes van de alt-right beweging in de Verenigde Staten. Voor het eerst in decennia is daarmee in Nederland een extreemrechtse groepering actief waarvan een groot aantal sympathisanten hoger opgeleid is. In sommige gevallen lijkt de dreiging uit deze hoek soms groter dan die daadwerkelijk is. De eerder aangekondigde burgerwachten zoals die van Soldiers of Odin of DSDA zijn niet tot nauwelijks actief in de openbare ruimte. Wel zijn zij op het internet actief aanwezig, waar diverse personen openlijk instemmen met hun denkbeelden.

(…)

Polarisatie
De verkiezingsperiode is zonder grote incidenten verlopen. Deze periode was op voorhand risicovol omdat er, bovenop het gepolariseerde klimaat, sprake kon zijn van verhit publiek en politiek debat waarbij het gevoel kan ontstaan dat gewelddadige actie vereist is om een gepercipieerd gevaar te stoppen. Dit laatste heeft zich niet voorgedaan in de verkiezingsperiode. Veel van de heftige debatten in Nederland centreren zich rondom de islam, Turkije, de Europese Unie en de nieuw aangetreden Amerikaanse regering.
In aanloop naar de verkiezingen in Nederland viel in de afgelopen DTN-periode kritiek op de uitspraak in de rechtszaak tegen PVV-voorman Wilders op. Wilders werd in december 2016 schuldig bevonden aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie. De uitspraak leidde op sociale media tot felle debatten tussen voor- en tegenstanders van de
veroordeling. Het op voorhand uitsluiten van partijen als mogelijke regeringscoalitiepartner, leidde in aanloop naar de verkiezingen eveneens tot veel debat tussen voor- en tegenstanders. Tegenstanders beschouwen deze uitsluiting als ondemocratisch. Een andere trend is de populariteit van populistische partijen in verschillende westerse landen die zeer kritisch staan tegenover de islam en migranten. Het al genoemde inreisverbod van de nieuwe Amerikaanse regering was aanleiding voor demonstraties, onrust en angstgevoelens onder verschillende groepen Nederlanders, onder wie moslims. Gewelddadige incidenten met mogelijk een anti-moslimmotief bij moskeeën en islamitische scholen
voeden deze onrust verder.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 4, 7 en 8
PDF
Download deze publicatie als PDF.

MiND jaarverslag 2016

Auteur:
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
13
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Het afgelopen jaar is er 1.459 keer melding gedaan van discriminatie op internet. Dat blijkt uit de jaarverslagen van de meldpunten MDI en MiND. Hiervan zijn 918 meldingen gedaan bij MiND. In meer dan de helft van de gevallen gaat het om uitingen op sociale media. Met ingang van dit jaar heeft het MDI de meldingsafhandeling overgedragen aan MiND. Hiermee is er met MiND nu één landelijk meldpunt voor discriminatie op internet.

Bijzonderheden: Extreemrechtse organisaties en personen worden niet benoemd in het verslag.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Monitor Moslimdiscriminatie 3e rapportage

Online beeldvorming over moslims en islam
Auteur:
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
188
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Uitkomsten van onderzoek laten steeds opnieuw in vele varianten en toonaarden zien dat de islam en moslims in Nederland maar moeilijk geaccepteerd worden. Dat komt onder meer naar voren in de resultaten van onderzoek naar discriminatie-ervaringen van Turks-Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse jongeren en in de uitkomsten van onderzoek naar de mate van acceptatie van moslims. Veel jonge mensen van Turkse of Marokkaanse achtergrond hebben het gevoel niet bij de Nederlandse samenleving te horen. Ze voelen zich buitengesloten en afgewezen. Ze worden niet gezien als individuen, maar als Turken, Marokkanen of moslims d.w.z. als een afwijkende groep. Ze voelen zich anders behandeld op
vele terreinen van het dagelijks leven. Ze voelen zich vertekend weergegeven in de pers. Veel jonge mannen hebben te maken met etnische profilering door de politie. Zij noemen het ongunstige klimaat ten opzichte van etnische minderheden als de voornaamste reden waarom ze zich steeds meer identificeren met hun gemeenschap van herkomst en met hun geloof. Bij elkaar genomen geven de resultaten van de studie waarin dit naar voren komt een duidelijke indicatie dat ervaringen van discriminatie een rode draad vormen in het leven van deze jongeren. Eén zo’n vorm van discriminatie is islamofobie. Islamofobie manifesteert zich op verschillende terreinen en in veel sectoren van de samenleving, in ronduit gewelddadige praktijken en in gewone intermenselijke communicatie.

Bijzonderheden: Hoofdstuk twee gaat over moslimdiscriminatie in de politiek. Er wordt een overzicht gegeven van extreemrechtse groepen die zich in de onderzoeksperiode actief inzetten om moslims te discrimineren.
PDF
Download deze publicatie als PDF.
aivd

AIVD jaarverslag 2016

Auteur:
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
13
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Het aantal activiteiten op dit terrein vanuit nationalistische hoek nam af ten opzichte van 2015. Wel kwam op sociale media het fenomeen ‘burgerwachten’ op die bereid zouden zijn om vermeende overlast rond asielzoekerscentra tegen te gaan. Dit heeft zich niet vertaald naar ‘de straat’. Op sociale media ontstond een polemiek over Zwarte Piet, waarbij in sommige gevallen sprake was van bedreiging. Rond sinterklaasfestiviteiten dreigden hardhandige confrontaties. In enkele gevallen kwam het tot een handgemeen tussen extreemrechtse
individuen en personen die zich verzetten tegen Zwarte Piet als symbool van het slavernijverleden en kolonisering.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 8. Bijzonder weinig informatie in dit rapport. De enige terroristische aanslag in 2016 (In februari uitgevoerd door vijf mannen van Demonstranten Tegen Gemeenten, Enschede) wordt niet benoemd. Ondanks hun veroordeling tot vier jaar cel wegens 'terrorisme'.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

De rechtsstaat, een quickscan

De partijprogramma's voor de verkiezingen 2017 rechtsstatelijk?
Auteurs:
,
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
32
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Nederland is een democratie. Nederland is ook een rechtsstaat. Het doel van de rechtsstaat is om burgers te beschermen tegen machtsmisbruik van de overheid. In een rechtsstaat moet de overheid zich, net als de burgers, aan de wet houden. Zij mag de rechten en vrijheden van de burgers in het land niet zomaar beperken of afpakken, ook niet als ze democratisch is gekozen. De politie mag niet zomaar iemands huis binnentreden of iemand in de cel zetten. In een democratische rechtsstaat heeft iedereen het recht zijn mening te uiten binnen de grenzen van de wet. Wat die grenzen in een concreet geval precies zijn, bepaalt alleen de onafhankelijke en onpartijdige rechter. Een politieke meerderheid mag nooit de rechten van minderheden zonder meer beperken.
Aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 doen 28 partijen mee. Veel van die partijen hebben in een verkiezingsprogramma opgeschreven wat hun plannen zijn2. Het is belangrijk dat kiezers kunnen weten wat die plannen betekenen voor het rechtsstatelijke fundament van onze democratie. De rechtsstaat is nooit vanzelfsprekend en versterking ervan begint met bewustwording. Daartoe dient dit rapport.

Bijzonderheden: PVV op blz 26 en 27. Voor Nederland op 29.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Discriminatie-cijfers in 2015

Een rapport over registraties van discriminatie-incidenten door de politie, en meldingen bij antidiscriminatievoorzieningen en andere organisaties in Nederland
Auteurs:
, ,
Jaar:
2016
Taal:
Aantal blz:
76
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit rapport behandelt door de politie geregistreerde discriminatie-incidenten en meldingen van discriminatie bij antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s) in Nederland in 2015. Voor het eerst zijn de registraties van deze organisaties landelijk in dit jaarrapport van de Nationale Politie samengevoegd, aangevuld met data van onder meer de meldpunten voor discriminatie op internet en het College voor de Rechten van de Mens. Hiermee geeft dit rapport een zo compleet mogelijk beeld van ontwikkelingen in de omvang en aard van gedocumenteerde discriminatie-incidenten en -ervaringen.

Bijzonderheden: Met aandacht voor extreemrechts op blz 9 (NVU en Identitair Verzet) en blz 15 & 66 (PVV).
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Factsheet Extreemrechts in Nederlandse Gemeentes

Auteurs:
,
Jaar:
2016
Taal:
Aantal blz:
34
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Voor u ligt de eerste actualisering van de ‘factsheet extreemrechts in Nederlandse gemeentes’, waarin een actueel beeld wordt geschetst van de in Nederland actieve extreemrechtse organisaties. Deze factsheet moet inzicht geven in de omvang, regionale spreiding, betekenis en betrok- kenheid bij geweldsincidenten van de  verschillende extreemrechtse organisaties in Nederland. De samenstelling van de lijst met organisaties en de gepresenteerde feiten over deze organisaties zijn verza- meld in het kader van het Monitorproject Racisme, Antisemitisme en Extreemrechts Geweld in Nederland . De keuze om bepaalde organisaties wel en niet op te nemen volgt de defnitie en afbakening die binnen dat project wordt gehanteerd. Deze factsheet is in opdracht van de Expertise-unit Sociale Stabiliteit (ESS)  van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geschreven. De verant- woordelijkheid voor de inhoud ligt bij de auteur.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

MDI jaarverslag 2015

Auteur:
Jaar:
2016
Taal:
Aantal blz:
22
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De verschuiving van discriminatie die wij de afgelopen jaren noteerden van het ‘oude internet’ (webfora, blogs, websites) naar de Social media (Facebook, Twitter, Youtube/Google) is zo goed als compleet. Het grootste aantal meldingen gaat over de Social media.  Gedurende 2015 kregen wij minder meldingen binnen dan verwacht. Een factor is hierbij dat de meldingsbereidheid terug lijkt te lopen. Ook het feit dat onze collega’s van MIND meldingen behandelen heeft waarschijnlijk te maken met de terugloop in meldingen bij het MDI. Toch werden er 1007 uitingen bij ons gemeld. Kijkend naar het soort meldingen dan zien we dat er aanmerkelijk meer meldingen zijn gedaan over discriminatie van moslims, anti-zwart racisme en overige afkomt of nationaliteit (vluchtelingen) en minder over antisemitisme.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Vijfde rapportage racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld in Nederland

INCIDENTEN, AANGIFTES, VERDACHTEN EN AFHANDELING IN 2015
Auteurs:
, , , , ,
Jaar:
2016
Taal:
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In deze rapportage wordt verslag gedaan van antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld in Nederland in het jaar 2015, en de ontwikkelingen ten opzichte van de jaren daarvoor. De rapportage is tot stand gekomen in opdracht van de Anne Frank Stichting. De Anne Frank Stichting beheert het Anne Frank Huis en brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De stichting stelt zich onder meer ten doel voorlichting te geven en educatieve activiteiten te verzorgen over discriminatie en mensenrechten, ter bevordering van het goed functioneren van een open, pluriforme, democratische samenleving. Een belangrijk doel van deze rapportage is input te leveren voor de educatieve activiteiten van de Anne Frank Stichting. Verder dient het als periodieke rapportage aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 42-54
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 43

Auteur:
Jaar:
2016
Taal:
Aantal blz:
8
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Ook bleek opnieuw dat rechtsextremistische ideologie als inspiratie kan dienen. De terrorist die in München 9 mensen doodde, handelde naar voorbeeld van de Noorse extreemrechtse terrorist Anders Breivik.
(…)
In het huidige gepolariseerde klimaat rond de thema’s islam, asiel, integratie, Europa en Turkije bestaat er daarnaast een kans op gewelddadige incidenten van extreemrechts en extreemlinks. In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017 is hogere polarisatie voorstelbaar in Nederland. In campagnetijd is er ook meer dan anders het risico van een mogelijke gewelddaad door een eenling.
(…)
De aanslag in München in juli 2016 laat zien dat ook rechtsextremistisch gedachte goed individuele aanslagplegers kan inspireren. In Nederland is het afgelopen jaar een opleving te zien van extreemrechtse denkbeelden, mede door het gepolariseerde debat over onder meer islam en asielzoekers. Extreemrechts geïnspireerde gewelddaden, zoals eerder dit jaar in Enschede, blijven daarmee in Nederland voorstelbaar.
(…)
Daarnaast kunnen er meer aanslagen worden gepleegd door individuen die als ‘lone actor’ dan wel met enige logistieke steun van ISIS-leden handelen. ISIS slaagt erin met minimale inspanning maximaal geweld en angst in Europa te veroorzaken. Het  ´merk ´ ISIS profiteert daarbij zelfs van niet-jihadistische aanslagen. De aanslag in München in juli 2016 werd door een rechtsextremist gepleegd. Het publiek vatte de aanslag aanvankelijk op als het zoveelste jihadistisch geïnspireerde geweldsincident
(…)
Extreemrechts en rechts-extremisme
Door het teruglopen van het aantal asielzoekers krijgt extreemrechts in Nederland minder gelegenheid voor actie. Ernstige gewelddadige gebeurtenissen van rechtsextremistische signatuur – zoals de brandbomaanslag in februari 2016 op een moskee in Enschede – hebben de afgelopen periode niet plaatsgevonden. Wel vonden er nog steeds bekladdingen en vernielingen plaats bij asielzoekerscentra en bij huizen van statushouders. Het teruglopen van actie betekent echter niet dat de afkeer van vluchtelingen en moslims daadwerkelijk is verdwenen in Nederland, integendeel. De haat tegen de islam, vluchtelingen en de Nederlandse politiek is nog steeds volop zichtbaar, vooral op het internet. Ook in real life sprongen sommige acties in het oog. In het vorige DTN werd al geschreven over de oprichting van burgerwachten met een extreemrechtse achtergrond. De afgelopen periode werd ook de Nederlandse versie van Soldiers of Odin opgericht. Leden van deze zogenoemde burgerwacht maakten in juli 2016 jacht op een vluchteling die in Winschoten vrouwen lastig zou hebben gevallen. Extreemrechts gemotiveerde ernstige geweldsdreiging kan vooral komen uit de hoek van ongekende gewelddadige eenlingen, zoals bleek bij de terroristische aanslag in München in juli door een volger van Anders Breivik. In tijden van heftige polarisatie in de maatschappij kunnen gewelddadige eenlingen zich gesterkt voelen om een (terroristische) geweldsdaad te begaan.
(…)
Hoewel confrontatiegeweld niet de ernstige vormen kent als in Duitsland zien we dit fenomeen het laatste jaar ook weer meer in Nederland. Hierbij speelt vooral extreemlinks een actieve rol. De focus lag het afgelopen jaar op het verstoren en onmogelijk maken van demonstraties van de anti-islamgroep ‘Pegida Nederland’, waar vaak rechts-extremisten op af komen. Links-extremisten pogen bij deze tegendemonstraties geweld uit te lokken en schromen de inzet van vuurwerk of rookbommen niet.

Bijzonderheden: Extreemrechts grotendeels op blz 6
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 42

Auteur:
Jaar:
2016
Taal:
Aantal blz:
9
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Over extreemrechts: De eerste helft van 2016 kende minder heftig verlopen inspraakavonden over de opvang van asielzoekers dan het vierde kwartaal van 2015. Daaraan kan, gezien de afname in het aantal asielaanvragen in de eerste maanden van 2016, echter niet de conclusie verbonden worden dat er minder verzet is tegen de opvang van asielzoekers dan in de vorige DTNperiode. De strijd tegen de (radicale) islam en de komst van vluchtelingen blijft ook het hoofdthema van extreemrechtse groeperingen in Nederland. Doorgaans blijven de acties van extreemrechtse groepen binnen de grenzen van de wet. Uitzondering hierop is de terroristische aanslag op de moskee in Enschede in februari 2016. In deze zaak is inmiddels een aantal arrestaties verricht. In hoeverre de verdachten handelden als groepering of als los verband is nog onduidelijk. Gedurende deze periode werd ook een aantal nieuwe extreemrechtse groeperingen opgericht. Een opvallende ontwikkeling daarbij is de oprichting van ‘burgerpatrouilles’ naar Scandinavisch voorbeeld. Hoeveel navolging dergelijke initiatieven krijgen, zal nog moeten blijken. Enkele groeperingen bestonden door interne onenigheid maar kort. Hoewel extreemrechts na jarenlange relatieve inactiviteit weer in beweging is, blijven klassieke problemen voor deze ideologische hoek bestaan, zoals gebrek aan samenhang en gebrek aan leiderschap. Dit weerhoudt extreemrechts ervan om gezamenlijk op te trekken bij demonstraties of acties, zoals bij extreemlinks in Nederland wél gebeurt. Het tij blijft echter gunstig voor deze groepen. Daarmee blijft het risico van succesvolle uitbreiding bestaan.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 7
PDF
Download deze publicatie als PDF.

FORGOTTEN WOMEN: The impact of Islamophobia on Muslim women in the Netherlands

Auteurs:
,
Jaar:
2016
Taal:
Aantal blz:
68
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Forgotten women: the impact of Islamophobia on Muslim women
ENAR’s project “Forgotten Women: the impact of Islamophobia on Muslim women” aims to
document the disproportionate impact of Islamophobia on women and to strengthen alliances
between the anti-racism and feminist movements in order to better address the intersectional
discrimination affecting Muslim women or those perceived as such. It has taken place between 2015
and 2016 in 8 countries, chosen to get a representative picture of the situation of Muslim women in
the European Union: Belgium, Denmark, France, Germany, Italy, Netherlands, Sweden and the
United Kingdom.
The aim of the report on the Netherlands is to gain insight into the unique experiences of Muslim
women with Islamophobia in the Netherlands, particularly in the context of employment and racist
speech and violence. Therefore the main questions that guide this report are:
1) What is the labour market position of Muslim women?
2) How does labour market discrimination affect Muslim women?
3) To what extent are Muslim women protected against labour market discrimination under
(inter)national legal provisions and through existing policies?
4) What are the recent developments in racist speech and violence against Muslims and how do
these affect Muslim women?
5) To what extent are Muslim women protected against racist speech and violence under
(inter)national legal provisions and through existing policies?
An estimated 80% of Muslims in the Netherlands have a Turkish, Moroccan, Afghani, Iraqi, Iranian or
Somali background.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Islamofobie in zicht

Auteur:
Jaar:
2016
Taal:
Aantal blz:
60
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Discriminatie ondermijnt de cohesie in de samenleving en belemmert individuen in hun ontwikkeling. De wetgever heeft dan ook duidelijke bepalingen tegen discriminatie in de wet opgenomen. Sterker nog, het eerste artikel van onze Grondwet is het non-discriminatiebeginsel. Ook is discriminatie strafbaar gesteld. Discriminatie tegengaan vergt een brede inzet. Ook SPIOR zet zich in tegen discriminatie, op iedere grond, vanuit haar eigen rol en expertise. Daarbij is er specifieke aandacht voor uitsluiting en discriminatie van moslims, waarvan wij in ons werk steeds meer signalen krijgen. Met name sinds de aanslagen van 9/11 en latere gebeurtenissen, zoals de moord op Theo van Gogh en recent nog de aanslagen op Charlie Hebdo, in Parijs en Brussel, ervaren veel moslims een klimaat van angst, wantrouwen, haat en discriminatie jegens de islam en moslims. Dit wordt vaak aangeduid met de term ‘islamofobie’.

Bijzonderheden: Op blz 33 en 34 over Pegida en PVV vriendenclub.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

AIVD jaarverslag 2015

Auteur:
Jaar:
2016
Taal:
Aantal blz:
44
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Opmerking Kafka bij analyse AIVD over Pegida

De AIVD kan vanuit de mogelijkheden die ze heeft goed onderzoek doen naar rechtsextremisme in Nederland. Toch leidt dit onderzoek soms tot slechte analyses. Het duiden van de anti-islamitische protestbeweging Pegida is een voorbeeld van zo’n slechte (want een-dimensionale) analyse.

Volgens de AIVD wordt Pegida ongevraagd bijgestaan door rechtsextremisten, die uit zijn op confrontaties met antifascistische tegendemonstranten. Deze tegendemonstranten brengen Pegida in een negatief daglicht door foto’s van deze rechtsextremisten te verspreiden. De AIVD wekt op basis van deze analyse de suggestie dat Pegida geen extreemrechtse organisatie is.

De dienst slaat hier mee de plank mis omdat het voorbij gaat aan een aantal feiten die Pegida Nederland wel degelijk in de extreemrechtse hoek plaatsen.

– Pegida Nederland komt onder meer voort uit de Dutch Defense League. Een extreemrechtse organisatie die zich keert tegen ‘de EU, Islamisering en Sharia in Nederland’ en daarbij samenwerkt met verschillende andere extreemrechtse personen en organisaties.

– Vanaf de allereerste demonstratie werkt Pegida Nederland samen met activisten van extreemrechtse organisaties, die onderdeel uitmaken van de Pegida-organisatie. Aanvankelijk was dat Identitair Verzet, later Voorpost. Ook met de organisaties Demonstranten Tegen Gemeenten en het Nederlands Verbond gaat Pegida allianties aan.

– Een van de oprichters van Pegida Nederland betoogt in haar speech op de eerste demonstratie moslims te haten en te verachten. Ze doet vervolgens een ongebruikelijke stap door naar biologische verklaringen te zoeken voor haar ideeën over moslims. Ongebruikelijk, omdat biologische theorieën normaal gesproken het domein zijn van overtuigde neonazi’s. Het verbaast dan ook niet dat het Openbaar Ministerie een dag na het protest aankondigde om te onderzoeken of deze uitingen strafbaar zijn. Deze oprichtster is nog steeds actief bij Pegida.

– Pegida Nederland keert zich tegen de Islam en tegen migratie en plaatst zich door de gehanteerde toon en inhoud in het extreemrechtse spectrum. Dat een groot deel van de extreemrechtse beweging zich positief associeert met Pegida wekt dan ook geen verbazing, ze delen immers een politieke agenda. De aanwezigheid van het Pegida Nederland kader op een Voorpost demonstratie op 21 april 2016 in Middelburg valt buiten het onderzoeksgebied van de AIVD analyse over het jaar 2015. Maar het bevestigt wel het beeld van Pegida als extreemrechtse organisatie.

Bovenstaande feiten geven een completer beeld over Pegida dan de AIVD biedt. Er is geen sprake van een ongevraagde bemoeienis van extreemrechts met Pegida. Pegida is momenteel een belangrijke speler binnen de extreemrechtse beweging in Nederland.

Bijzonderheden: Rechtsextremisme op blz 29 en 30
PDF
Download deze publicatie als PDF.

CIDI Monitor antisemitische incidenten in Nederland 2015

Auteurs:
,
Jaar:
2016
Taal:
Aantal blz:
44
Soort Uitgave:
Beschrijving:

7 maart
In een ‘Nazikroeg’ in de gemeente Oss (Ravenstijn) wordt geld ingezameld voor de herdenking van dode SS’ers. In een bericht op Facebook schrijft de uitbater dat er een pot voor giften zal staan voor een bloemstuk om “gevallen Duitse kameraden te eren”.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 29 en 30
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Incidenten bij moskeeën: risico en bescherming

Auteur:
Jaar:
2016
Taal:
Aantal blz:
66
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit onderzoeksverslag gaat over risico en bescherming in verband met discriminatoire incidenten bij moskeeën. Uit het boek ‘Islamofobie en Discriminatie’1 kwam al naar voren dat het bredere beeld van toenemende islamofobie in Nederland samenging met het vaker voorkomen van geweld en incidenten bij moskeeën. Het aantal geregistreerde gevallen liet een continuïteit zien met periodes waarin het piekte, afhankelijk van de omstandigheden. Dit was bijvoorbeeld het geval na de aanslagen op het WTC in New York op 11 september 2001 en na de moord op van Gogh in november 2004. In 2014 werden voor het eerst moskeeën zelf gevraagd naar hun ervaringen op dit gebied.2 Gecombineerd met de gegevens uit andere bronnen hadden we hiermee weliswaar geen compleet maar wel een aannemelijk beeld over discriminatoire agressie en geweld tegen moskeeën in Nederland. Dit beeld is samengevat als volgt. Van de naar schatting 475  moskeeën in Nederland heeft meer dan een derde (39 %) in de afgelopen tien jaar te maken gehad met één of vaak meerdere voorvallen van discriminatoire agressie en geweld. Vernieling, bekladding met discriminatoire leuzen, (pogingen tot) brandstichting, dreigbrieven en het ophangen van een varkenskop behoren tot de meest voorkomende incidenten. Een deel van deze moskeeën maakte zulke incidenten
minstens jaarlijks of zelfs vaker mee. 30% van de moskeeën heeft geen voorvallen van discriminatoire agressie en geweld meegemaakt. Van 29% van de moskeeën is niet bekend of zij dit soort ervaringen hebben gehad.

Bijzonderheden: Dit onderzoek maakt deel uit van het project Monitor Islamofobie. Extreemrechts op blz 25 - 37
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Meld Islamofobie Jaarrapport 2015

Auteurs:
, ,
Jaar:
2016
Taal:
Aantal blz:
32
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In diverse onderzoeken 1 en rapporten 2 is geconstateerd dat structurele cijfers over islamofobie ontbreken in Nederland, omdat islamofobie -onder andere- nog niet overal een aparte registratiecategorie is. De vraag of cijfers een toe- of afname laten zien van islamofobie en welke ontwikkelingen zich voordoen op dit vlak laat zich hierdoor niet makkelijk beantwoorden. Meld Islamofobie heeft zich ten tijde van de oprichting ten doel gesteld om deze hiaat op te vullen. Om dit doel te bereiken, streeft Meld Islamofobie ernaar om islamofobe incidenten structureel te verzamelen en te analyseren teneinde het probleem beter in kaart te brengen.

Bijzonderheden: Over extreemrechts onder meer op blz 5 (N.S.B.), 16 (PVV), 21 (Pegida), 25 (Identitair Verzet),
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 41

Auteur:
Jaar:
2016
Taal:
Aantal blz:
8
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Over extreemrechts:
Zorgelijk is de toename van het aantal bedreigingen, intimiderende acties en geweldsincidenten, dat plaatsvindt rond de intense maatschappelijke discussie over asielzoekers, migranten en islam in Nederland. Die incidenten treffen vooral bestuurders, migranten en pleitbezorgers van opvang van asielzoekers, evenals objecten als opvangcentra en moskeeën.
Op 26 februari werd in Enschede brand gesticht bij een moskee waar op dat moment personen aanwezig waren. In dat kader is een persoon gearresteerd op verdenking van het medeplegen van een poging tot brandstichting met terroristisch oogmerk.
Dergelijke geweldsincidenten en bedreigingen vergroten gevoelens van onveiligheid onder verschillende bevolkingsgroepen en kunnen daarnaast het democratisch proces op lokaal niveau ondermijnen. (…) Voor de dreiging vanuit links- en rechts-extremisme blijven, zoals in DTN40 al geconstateerd, de ontwikkelingen rond de vluchtelingencrisis beeldbepalend.

De door PVV-leider Geert Wilders geïntroduceerde hashtag #kominverzet (of een afgeleide daarvan) wordt vaak gebruikt in de online mobilisatie van alle groepen tegenstanders. De naam en beeltenis van Wilders, die stelt alleen geweldloos verzet voor te staan, worden misbruikt door extremisten die verder gaan dan vreedzaam verzet. Zo werd in december het huis van een Somalisch gezin in Pannerden bekogeld met vuurwerk en werd er een pamflet opgehangen met racistische teksten met daarbij een foto van Wilders.

Om hun zorgen kracht bij te zetten worden extreemlinkse en –rechtse personen en groepen steeds actiever rond het thema asiel/islam. Daarmee is het reëel dat hernieuwde gewelddadige confrontaties tussen beide kampen plaatsvinden. Ook kunnen deze groepen of personen verder radicaliseren en kiezen voor meer buitenwettelijke modus operandi.

Binnen extreemrechtse groeperingen en individuen zet de verschuiving van ‘klassiek’ (neonazistisch) extreemrechts naar anti-islam(isme), die sinds anderhalf jaar waarneembaar is, door. De jihadistische dreiging gecombineerd met de grote asielstroom naar Europa biedt georganiseerde extreemrechtse groepen in Nederland de kans om die anti-islamsentimenten, naast kritiek op de Europese samenwerking, onder de aandacht te brengen van een breder publiek dan hun klassieke achterban.
Vooralsnog slaagt georganiseerd extreemrechts er echter niet in om landelijk grote groepen te mobiliseren. De rechts-extremistische partij Nederlandse Volks Unie (NVU) verspreidt voornamelijk propaganda. Ook andere rechts-extreme groepen proberen hun aanhang te vergroten. De intensivering van aantal en aard van incidenten rond moskeeën, AZC’s, inspraakavonden en dergelijke is zorgelijk, ook omdat het lokale democratisch proces onder druk wordt gezet door intimidatie en bedreigingen. Daarnaast kunnen deze gebeurtenissen voor anderen de drempel om ook geweld te gaan gebruiken verlagen. Op 26 februari werd in Enschede brand gesticht bij een moskee waar op dat moment personen aanwezig waren. In dat kader is een persoon gearresteerd op verdenking van het medeplegen van een poging tot brandstichting met terroristisch oogmerk. Onderzoek zal moeten uitwijzen wat de achtergrond en motieven van de man zijn. Indien inderdaad sprake is van een terroristisch oogmerk dan is het de eerste keer dat in Nederland een (mislukte) terroristische aanslag plaats vond gericht op migranten of moslims. Meer van dergelijke incidenten kunnen niet worden uitgesloten.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 7 en 8
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Meld Islamofobie

RAPPORT PERIODE JANUARI – JUNI 2015
Auteurs:
,
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
18
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In dit rapport presenteert Meld Islamofobie!1 de eerste bevindingen die betrekking hebben op de periode januari tot en met juni 2015. Om patronen of trends te kunnen beschrijven, heeft het meldpunt de meldingen niet alleen op systematische wijze verzameld, maar ook geanalyseerd. Door deze werkwijze is het mogelijk om voorlopige antwoorden te geven op vragen zoals: wie zijn de slachtoffers en wie zijn de daders van islamofobie? Waar komen de meeste meldingen vandaan? Om wat voor soort incidenten gaat het en onder welke omstandigheden vinden deze plaats? Hoe vaak doen mensen aangifte en hoe reageert de politie op deze meldingen? Voordat deze vragen beantwoord worden, wordt in het kort het ontstaan van dit meldpunt beschreven, de werkwijze en de gehanteerde definitie van islamofobie.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 11 en 14
PDF
Download deze publicatie als PDF.
VJI 4e rapport Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie

Vierde rapportage racisme, antisemitisme, en extreemrechts geweld in Nederland

Incidenten, aangiftes, verdachten en afhandeling in 2014
Auteurs:
, , , , , ,
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
96
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Deze rapportage laat zien dat het aantal racistische en antisemitische incidenten in 2014 is toegenomen ten opzichte van 2013. De verklaring voor de sterke toename van het aantal racistische incidenten is onduidelijk. Een mogelijke verklaring zou een verharding in het politieke en maatschappelijke klimaat kunnen zijn na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014. Het grote aantal aangiftes tegen Geert Wilders is echter niet meegenomen in deze rapportage. De toename van het aantal antisemitische incidenten is mogelijk te verklaren door de intensivering van het Israëlisch-Palestijns conflict in de zomermaanden van 2014. In die maanden vonden in Nederland meer antisemitische incidenten plaats. Door het kleine aantal incidenten kunnen we hier echter geen conclusies aan verbinden. Tegenover bovengenoemde toename staat een moeilijk te verklaren afname van het aantal racistische en antisemitische scheldincidenten. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat het type scheldwoorden dat wordt gebruikt modegevoelig is, waardoor bepaalde scheldwoorden met antisemitische of racistische connotatie in 2014 minder werden gebruikt.

Drie andere punten vallen op in dit rapport. Het eerste is dat antisemitisch geweld en racistisch geweld plaatsvinden binnen een verschillende dynamiek. Het belangrijkste verschil is de aanleiding: bij antisemitisch geweld waren dit veel vaker antisemitische intenties dan dat bij racistisch geweld racistische intenties de aanleiding waren. Het tweede punt is dat, ondanks de stabiel kleine omvang van extreemrechtse formaties, we met enige terughoudendheid constateren dat het extreemrechts geweld licht lijkt toe te nemen. Het derde punt is dat het Openbaar Ministerie heeft aangegeven vanaf 2015 commune-delicten met discriminatoir aspect in haar registratie mee te nemen. Hierdoor verwachten we in 2016 een sterke verbetering van het inzicht in de afdoening van discriminatie-incidenten.

Bijzonderheden: Extreemrechtse formaties en extreemrechts geweld op blz 39 t/m 50
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Formers & families

Transitional journeys in and out of extremisms in the United Kingdom, Denmark and The Netherlands
Auteurs:
, , , ,
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
104
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit rapport bevat een drietal studies naar de hiervoor genoemde vraagstelling, uitgevoerd door Nederlandse, Deense en Britse onderzoekers. De drie onderzoeksgroepen kozen elk een eigen accent. Het Nederlandse rapport focust vooral op de interacties tussen ouders en kinderen, het Deense rapport zoomt in op de ontwikkeling van jongeren en de manier waarop die wordt beïnvloed door personen en organisaties die de jongeren voor hun ideologie proberen te winnen, terwijl het Britse rapport het radicaliseringsproces situeert tegen de achtergrond van de sociale en politieke context. De interviews maken duidelijk dat er geen lineair pad loopt van bepaalde gezinstypen of opvoedingspraktijken naar radicalisering. In een enkel geval slechts wijzen de geïnterviewden het gezin aan als de belangrijkste bron van radicalisering en deradicalisering. Wat dat laatste betreft: eigen keuze (‘agency’), gevangenisstraf en studie werden daartoe als belangrijkste aanleiding gezien. Het feit dat het gezin door vrijwel niemand als directe oorzaak van radicalisering werd genoemd neemt niet weg dat in veel gesprekken melding werd gemaakt van allerlei problemen die zich in de gezinssfeer afspeelden. In ongeveer twee derde van de gezinnen was sprake van scheiding, een afwezige vader, gebrek aan emotionele steun, psychiatrische problematiek, ziekte of dood; in een aantal gezinnen was sprake van geweld en mishandeling. We concluderen dat dergelijke omstandigheden het radicaliseringsproces op zichzelf niet verklaren, maar daar wel een vruchtbare grond voor kunnen vormen. De woede die jongeren bijvoorbeeld kunnen voelen over de rol die hun (afwezige) vader in de opvoeding speelde –of juist niet speelde- kan hen extra gevoelig maken voor recrutering door extremistische organisaties. Maar het lijkt erop dat er ook altijd andere factoren in het spel moeten zijn, zoals het gevoel van vernedering of teleurstelling in de instituties van de samenleving. Ofschoon elk van de verhalen die in dit project zijn opgetekend uniek is, juist in het complexe samenspel van factoren en omstandigheden, tekenen zich toch een paar routes náár en ván radicalisering af die gemeenschappelijke elementen bevatten. In dit rapport worden deze routes ideaaltypische ‘journey’s’ genoemd, een serie transities die jongeren doorlopen in hun ontwikkeling van kind naar volwassenheid waarbij doorgaans heel wat navigatie-hulp vereist is. Deze journey’s moeten niet gezien worden als vaste patronen waar elke radicale jongere per definitie in past, maar als een poging tot ordening van de complexe werkelijkheid die voor elke jongere weer anders in elkaar zit.

Bijzonderheden: Blz 24 tot 40 is het deel van het rapport dat op Nederland is gericht. Het Nederlandse rapport focust vooral op de interacties tussen ouders en kinderen.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 40

Auteur:
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
5
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Radicalisering en extremisme
Voor de dreiging vanuit links- en rechts-extremisme zijn de nieuwe omstandigheden met
betrekking tot de vluchtelingencrisis relevant. Al enige tijd trachten extreemrechtse groeperingen
zoals de NVU en Identitair Verzet in te spelen op levende sentimenten tegen moslims en
asielzoekers. De voedingsbodem voor extremisme neemt toe gelet op de onvrede die bij veel
mensen bestaat over de grote instroom van vluchtelingen in Nederland. Ook nemen de uitingen
ervan toe. Er zijn in Nederland diverse bekladdingen geweest bij opvanglocaties voor vluchtelingen,
waarbij in sommige gevallen extreemrechtse symboliek werd gebruikt. Verschillende
burgemeesters, wethouders en raadsleden werden bedreigd om zo de komst van een azc tegen te
gaan. Dit kan de lokale democratische besluitvorming ondermijnen. In Woerden is in oktober een
sporthal die dienst deed als gemeentelijke noodopvang door twintig mensen aangevallen. Daarbij is
met vuurwerk gegooid. Een dergelijk zwaar incident bij een opvanglocatie is in Nederland de
laatste jaren niet voorgekomen. Ondanks dat er in de casus Woerden geen aanwijzingen zijn dat er
betrokkenheid is geweest vanuit extremistische organisaties, kan de actie als extremistisch worden
gekwalificeerd, gelet op het politieke motief en de impliciete geweldsdreiging die ervan uitging.
Dergelijk anti-asielzoekersextremisme vanuit kleine groepen is moeilijk te voorzien omdat het niet
gaat om personen of groepen die al bij veiligheidsorganisaties in beeld zijn. Van structurele
gewelddadigheden tegen asielzoekerscentra is in Nederland vooralsnog echter geen sprake, in
tegenstelling tot Duitsland waar het aantal geweldsincidenten bij azc’s ten opzichte van dezelfde
periode vorig jaar verdubbelde tot 340 in de maanden januari-augustus 2015. Voor terroristisch
geweld uit extreemrechtse hoek zoals de aanslag op de Keulse burgemeesterskandidaat Henriette
Reker, zijn in Nederland geen aanwijzingen. Gezien de emoties die de komst van asielzoekers bij
delen van de bevolking oproept, kan een gewelddadige actie door een eenling ook in Nederland
niet worden uitgesloten. Het is daarom van belang ontwikkelingen in deze hoek scherp in de gaten
te houden, gelet op meer onbestemde sympathieën bij enkelen op het internet voor het steunen en
het plegen van geweld tegen asielzoekers, moslims of minderheden.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 4
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Actualisatie Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 39

Auteur:
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
3
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Ook de dreiging vanuit links- en rechts-extremisme is op hoofdlijnen gelijk aan het geschetste beeld in het DTN39. Hoewel op sociale media veel xenofobe uitingen te lezen zijn die zich met name richten tegen moslims en asielzoekers, vertaalt zich dit vooralsnog niet in fysiek geweld tegen deze groepen. Dit in tegenstelling tot Duitsland waar nog steeds veel brandstichtingen plaatsvinden bij gebouwen waar asielzoekers worden gehuisvest. Wel vond er op 4 juli in Gouda een bezetting van de locatie van een geplande moskee plaats door de extreemrechtse groep Identitair Verzet. Enkele raadsleden in die plaats voelden zich door deze actiegroep geïntimideerd in aanloop naar een stemming over de bouw van de moskee.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 3
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 39

Auteur:
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
5
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Diverse extreemrechtse en anti-islamitische groeperingen trachten in Nederland demonstraties te organiseren en daarbij veel deelnemers te trekken. Dit verloopt tot op heden zonder veel succes. Groeperingen als Pro Patria en Pegida Nederland kondigden demonstraties aan tegen respectievelijk de komst van de ‘megamoskee’ in Gouda en ‘de islamisering van Nederland’, maar annuleerden deze later. De rechts-extremistische partij de Nederlandse Volks-Unie (NVU) was wel in staat om een demonstratie in Nederland te organiseren en mensen te trekken. Ondanks dat het aantal extreemrechtse incidenten in Nederland beperkt is, zijn er online wel veel extreme antimoslimsentimenten te vinden naast antisemitische teksten. Deze sentimenten lijken de laatste maanden in hardvochtigheid en aantal toe te nemen. Dit heeft tevens geleid tot vijandige tegenreacties op het internet uit vooral extreemlinkse hoek. Ook jegens vluchtelingen en vreemdelingen zijn er veel xenofobe teksten te lezen op internet wat vervolgens leidt tot verhit debat over de toelaatbaarheid van zulke uitingen. Hoewel deze uitingen soms (verkapte) dreigementen bevatten, leiden ze tot op heden niet tot daadwerkelijke actie in de fysieke wereld.
Waar buurland Duitsland kampt met een sterke toename van geweld door rechts-extremisten tegen asielzoekers en zelfs een mogelijke dreiging van rechts-terrorisme, zijn er in Nederland nauwelijks geweldsincidenten.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 5
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Monitor Moslimdiscriminatie

Auteur:
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
131
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In het rapport ‘Monitor Moslim Discriminatie’ brengt Dr. Ineke van der Valk gegevens bijeen over de stand van zaken rond islamofobie en de discriminatie van moslims. Het aantal meldingen bij antidiscriminatie voorzieningen en de politie is laag, er verschijnen weinig berichten over in de media maar onderzoek naar discriminatie van moslims toont hoge waarden van zowel ervaren discriminatie als objectief gemeten discriminatie door de jaren heen.

Ineke van der Valk maakte voor het onderzoek gebruik van nationaal en internationaal onderzoek, data van antidiscriminatie-organisaties en uitkomsten van eigen empirisch onderzoek. Met name discriminatoire incidenten bij moskeeën en de situatie in het middelbaar onderwijs stonden in het onderzoek centraal.

Bijzonderheden: In hoofdstuk 4 staat de PVV centraal. Daarnaast wordt hier ingegaan op de groeiende rol van extreemrechtse groepen.
PDF
Download deze publicatie als PDF.

AIVD jaarverslag 2014

Auteur:
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
44
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In 2014 was Identitair Verzet de drijvende kracht achter de nieuwe gelegenheidsorganisatie Pro Patria, die in augustus in de Haagse Schilderswijk in aanraking kwam met sympathisanten van ISIS, maar ook met antifascisten en handhavers van de openbare orde. Een deel van deze rechts-extremisten stelt zich op als anti-islamisten en heeft ook deelgenomen aan soortgelijke betogingen in Duitsland. De AIVD voorziet een verschuiving van ‘klassiek’ rechtsextremisme naar anti-islami(s)tisch verzet, gepaard met groeiende actiebereidheid in kringen van Identitair Verzet en Pro Patria. Eind december 2014 is Pegida-Nederland opgericht, maar slechts (nog) als Facebook- en Twitterinitiatief.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 33
PDF
Download deze publicatie als PDF.

MIVD jaarverslag 2014

Auteur:
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
73
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Rechts-extremisme binnen de Defensieorganisatie kan de interne veiligheid van de krijgsmacht in gevaar brengen. Ondanks dat de dreiging in Nederland vanuit rechts-extremisme net als voorgaande jaren gering is, blijft het voor de MIVD van belang personen of groepen binnen de Defensieorganisatie die het rechts-extremistische gedachtegoed aanhangen, dan wel (actief ) steun verlenen aan rechts-extremistische partijen en organisaties, tijdig te onderkennen. Om deze reden onderzoekt de MIVD alle ontvangen meldingen die te relateren zijn aan (mogelijk) rechts- extremisme nader en neemt indien nodig actie.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 44
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 38

Auteur:
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
4
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Zichtbaar is dat diverse extreemrechtse groeperingen die al langer actie voeren tegen de ‘islamisering van Nederland’, de terroristische aanslagen in Parijs en Kopenhagen aangrijpen voor een verdere aanwakkering van de sentimenten en intensivering van acties. De extreemrechtse actiegroep Identitair (ID-)Verzet bezette op zaterdag 7 februari in Leiden korte tijd een moskee in aanbouw. De groep liet via de eigen Facebookpagina weten dat de actie het begin is van ‘een serie verzetsdaden tegen de islamisering van Nederland’. Ook het collectief Pro Patria, dat wil opkomen voor de ‘vrijheden van Nederlanders’ en pleit voor een hardere aanpak van jihadgangers en hun sympathisanten, blijft actief. Ook dit kan tegenreacties van diverse aard en omvang uitlokken. Hoewel noch van ID-verzet, noch van Pro Patria geweldsdreiging uitgaat, zorgen hun acties voor onrust en angst onder Nederlandse moslims.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 3 en 4
PDF
Download deze publicatie als PDF.

MDI Jaarverslag 2014

Auteur:
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
20
Soort Uitgave:
Beschrijving:

2014 werd gekenmerkt door drie kwesties: Zwarte Piet, de Israël-Gaza oorlog en Jihad/IS.
Elk van deze issues was goed voor reacties op het Nederlandse gedeelte van internet, reacties die helaas nogal eens van discriminerende aard waren. Vooral in de kwestie ‘Zwarte Piet’ lieten velen (vooral ‘witte Nederlanders’) zich behoorlijk gaan maar ook bij commentaar op de oorlog tussen Israël en Gaza spatte de agressie en haat regelmatig van het beeldscherm. Het aparte onderzoek dat het MDI hiernaar deed is te vinden op onze website.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

CIDI Monitor antisemitische incidenten in Nederland 2014

Auteurs:
,
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
57
Soort Uitgave:
Beschrijving:

CIDI publiceert sinds 1983 jaarlijks een overzicht van antisemitische incidenten in Nederland. In dit rapport wordt antisemitisme gedefinieerd als: Joden anders behandelen dan andere mensen, en vooral je vijandig opstellen jegens Joden op grond van vooroordelen. Antisemitische incidenten betreffen gebeurtenissen ingegeven door een vooroordeel of haat ten opzichte van de Joodse of vermeende Joodse identiteit van het slachtoffer. In het geval van ‘hatespeech’, dus mondelinge of schriftelijke uitingen tegen Joden, is de vraag of er daadwerkelijk iets beledigends wordt gezegd over Joden het voornaamste criterium om te onderscheiden of iets antisemitisch is. ‘Pure’ Israelkritiek, hoe rabiaat ook, valt daar niet onder, tenzij er óók iets beledigends wordt gezegd over Joden of Israeli’s als bevolkingsgroep.

Lees verder in de monitor

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 40
PDF
Download deze publicatie als PDF.

MiND jaarverslag 2014

Auteur:
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
9
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Het meldpunt voor internet discriminatie MiND ontving in 2014 ruim 22% meer meldingen dan het jaar daarvoor. De medewerkers van MiND verwerkten 305 meldingen over discriminatie op internet. Deze stijging is onder andere te verklaren door de verontwaardiging in de samenleving rondom het thema discriminatie in het afgelopen jaar.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

MiND jaarverslag 2013

Auteur:
Jaar:
2014
Taal:
Aantal blz:
10
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Sinds 1 januari 2013 is MiNDNederland (kortweg MiND) actief. Het meldpunt voor strafbare discriminatie op internet is opgezet op initiatief van de ministeries van Veiligheid enJustitie en Sociale Zaken en Werkgelegenheid. MiND biedt een voorziening voor de Nederlandse bevolking waar discriminerende uitingen op het internet gemeld kunnen worden.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

VJI 3e rapport Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie

Incidenten, aangiftes, verdachten en afhandeling in 2013
Auteurs:
, , , , ,
ISBN:
978-90-5830-662-3
Jaar:
2014
Taal:
Aantal blz:
126
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In het navolgende komen alle klassiek extreemrechtse organisaties die in 2013 actief waren in Nederland kort aan de orde. Nederland kent verschillende extreemrechtse groepen. Die onderscheiden zich lang niet allemaal langs ideologische lijnen. Vaker gaat het om groepen die zich van andere groepen onderscheiden door onderlinge ruzies, incompatibilité d’humeur en persoonlijke conflicten. Maar deze verschillende groepen zijn wel in twee ideologische categorieën in te delen. We maken een onderscheid tussen identitaire formaties, die zich vooral beroepen op een Nederlandse identiteit, en neonazi’s, die zich meer richten op de oude nationaalsocialistische idealen van het Derde Rijk. Na de bespreking van de ontwikkelingen rond deze groepen in 2013 geven wij een beredeneerde schatting van het aantal leden van genoemde formaties. Tot slot kijken we kort naar de veranderende interactie in 2013 tussen klassiek extreemrechtse formaties en de Partij voor de Vrijheid (PVV).

Bijzonderheden: Extreemrechtse formaties en extreemrechts geweld blz 51 t/m 68
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Moskeebestuurders aan het woord

Voorlopig verslag van een onderzoek naar agressie tegen moskeeën
Auteur:
Jaar:
2014
Taal:
Aantal blz:
18
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Er zijn in Nederland naar schatting ongeveer 450 – 475 moskeeën voor de rond 850.000 burgers van islamitische afkomst, waaronder 38% Turken en 31% Marokkanen.1 Rond de 40% van deze burgers bezoekt naar schatting daadwerkelijk de moskee.2 De moskee wordt relatief minder bezocht door vrouwen en door hoger opgeleide moslims. De helft van de moskeeën wordt beheerd door Turkse organisaties: ISN (Diyanet): 143, Süleymanli’s: 48, Milli Görüs: 25. Een derde van de moskeeën in Nederland wordt beheerd door Marokkaanse besturen en 10% door Surinaamse: 41 Soenni en 11 Ahmadijjia. Het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) is de landelijke koepel van moskee organisaties die namens hen de officiële gesprekspartner is van de Nederlandse overheid. Bijna de helft van alle moskeeën is te vinden in de Randstad waar relatief veel moslims wonen. Veel moskeeën zijn van oudsher gevestigd in gebouwen die voorheen een andere functie hadden zoals een bedrijfsruimte, schoolgebouw of kerk. De kerken willen echter niet langer dat hun gebouw een moskee wordt.3 De Nederlandse moskeeën vervullen verschillende functies. Er wordt gebeden en ze dienen als ontmoetingsplek waar bovendien allerlei sociale activiteiten plaats vinden, van taallessen tot huiswerkbegeleiding en educatieve activiteiten voor vrouwen. De moskeeën nemen steeds vaker deel aan het publieke debat en ze organiseren steeds vaker sociale activiteiten. Dat gebeurt door ongeveer twee derde van de moskeeën, die meestal een jong bestuur hebben en veel jonge bezoekers.4 Vooral deze moskeeën dragen belangrijk bij aan integratieprocessen van moslims in de samenleving. In geld uitgedrukt vertegenwoordigt de sociale bijdrage van de moskeeën in de vorm van vrijwilligerswerk naar schatting 150 miljoen euro per jaar.5

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Populist parties in Europe

Auteur:
Jaar:
2014
Taal:
Aantal blz:
43
Soort Uitgave:
Beschrijving:

It is hard to open a newspaper nowadays without being confronted by populism. In relation to the European Parliament elections in May 2014, it is reasonable to write a few words about populist parties in Europe and take a deeper look at their historical backgrounds. The influence of populist parties is growing. They are mobilising the masses who are concerned about the European financial and fiscal crisis, which has created insecurity and doubt about the existing political systems and social organizations. These are usually presented as corrupted and elitist without any sense to listen to the wishes of the common people. The EU is seen as an open window for immigrants who are threatening national cultures and safety. The most important point was balancing the literature; some authors see populists as a threat to democratic states and others describe them as a challenge to the existing political structures and systems. Here, the focus is on relevant, actively participating, populist political parties that are involved in political developments and events in selected countries: France-National Front, Netherlands-Party for Freedom and Socialist Party, United Kingdom-UK Independence Party, Sweden-Sweden Democrats, Finland-The Finns, Denmark-Danish People’s Party and Norway-Progress Party.

Bijzonderheden: About the Netherlands: page 12-15
PDF
Download deze publicatie als PDF.

European Union Terrorism Situation and Trend Report

Auteur:
ISBN:
978-92-95078-87-1
Jaar:
2014
Taal:
Aantal blz:
60
Soort Uitgave:
Beschrijving:

For the period of 2013 no attacks classified as right-wing terrorism were reported by European Union (EU) Member States. However, a series of terrorist attacks in the UK were motivated by right-wing extremist ideology. Between April and July 2013, a Ukrainian national carried out four terrorist attacks. The offender stabbed to death an elderly Muslim male and detonated three improvised explosive devices (IEDs) at mosques in the West Midlands area. The campaign started within a few days of the individual’s arrival in the UK in April 2013. Subsequent enquiries uncovered no links to other right-wing extremist groups or individuals based in the UK; he arrived in the UK already radicalised.

The Netherlands reported that more and more issues that were traditionally left-wing activist activities have been adopted by right-wing activists. As well as anti-capitalism, anti-globalism and animal rights, right-wing extremists have now also engaged in campaigning against genetically modified food.

Bijzonderheden: Right-wing terrorism: See page 39-41
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Countering Far Right Extremism

Auteurs:
,
Jaar:
2014
Taal:
Aantal blz:
20
Soort Uitgave:
Beschrijving:

This paper has been prepared by the Institute for Strategic Dialogue as a background briefing for the European Policy Planners’ Network on Countering Polarisation and Radicalisation (PPN). It aims to provide an overview of recent developments in far-right extremism across Europe, highlight case studies of projects seeking to combat this threat, and offer practical lessons learned for policy makers and frontline workers.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Available On Demand

Demand for Right-Wing Extremism is on the rise in Europe
Auteur:
Uitgever:
Jaar:
2014
Taal:
Aantal blz:
10
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In the Netherlands, between 2009 and 2013 prejudice, anti-establishment attitudes and rightwing
value orientation, all increased, but only marginally. We don’t know yet how much PVV can
capitalize on this, as the exit polls suggests worse performance than previously expected.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 36

Auteur:
Jaar:
2014
Taal:
Aantal blz:
7
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dreigingsniveau

Minder zichtbaar in de media, maar relevant voor de terroristische dreiging is het besef dat terroristische aanslagen niet alleen uit jihadistische hoek komen. Zo waren er in de Verenigde Staten (VS) en het Verenigd Koninkrijk (VK) nieuwe voorbeelden van gewelddadige eenlingen uit extreemrechtse hoek. Voor een
dergelijke aanslag zijn in Nederland op dit moment geen aanwijzingen.

Gewelddadige radicalisering en polarisatie

Al een decennium zijn extreemrechtse en rechts-extremistische actievoerders niet in staat grote groepen te mobiliseren voor hun activiteiten. Diverse extreemrechtse groepen probeerden niettemin actuele zaken voor eigen gewin te kapitaliseren. Extreemrechts speelde met het aankondigen van demonstraties in op maatschappelijke polarisatie (zie hieronder), gebeurtenissen in Deurne en de voorwaardelijke invrijheidstelling van Volkert van der G.

Lees verder in de Samenvatting Dreigingsbeeld

Bijzonderheden: Extreem-rechts blz 2 en 6
PDF
Download deze publicatie als PDF.

MDI Jaarverslag 2013

Auteurs:
, ,
Jaar:
2014
Taal:
Aantal blz:
23
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Voor u ligt het MDI jaarverslag 2013. Wij zijn verheugd dat het ons gelukt is om ook 2013 ons werk te blijven doen. 15 jaar subsidierelatie met de overheid kwam helaas dit jaar vanwege bezuinigingen bij de ministeries ten einde. Hoewel het tegengaan van alle vormen van discriminatie op Internet (en daarbuiten) belangrijker is dan ooit, is het anti-discriminatie beleid in Nederland de afgelopen jaren aan erosie onderhevig, wat zich uit in het sluiten van instellingen op ons terrein en desinteresse bij bestuur, politici en beleidsmakers. Dit brengt niet alleen schade toe aan discriminatie-bestrijding maar zet ook een verkeerde toon richting de samenleving. Voorbeelden daarvan zijn de inertie die aan de dag werd gelegd bij de kwestie van antisemitische uitingen gedaan door Turkse jongeren in Arnhem, de vreemde reacties op het (terecht) kritische rapport van de Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie (ECRI) over Nederland (PvdA fractievoorzitter Samson vroeg zich af waar Europa zich mee bemoeit en noemde het rapport ‘zwak’, D66 fractieleider Pechtold distantieerde zich in grote mate van het rapport) en last but not least de lethargie over de discriminerende ‘grappen’ van Gordon, Daphne Bunskoek en Jack Spijkerman in de media. Een lethargie die vreemd genoeg geheel verdween bij de kritiek op het Sinterklaasfeest vanwege de Zwarte Piet; een hausse van onverbloemd anti-zwart racisme was het resultaat. Men is gewoon niet in staat om voortvarend om te gaan met discriminatie en hate-crimes. De ‘verassende’ conclusie dat antisemitisme en homohaat ook uit minderheidsgroeperingen komt
geeft eerder aanleiding tot opluchting (‘zie je wel, zij doen het ook’) dan tot zorg. De afdeling MDI van Stichting Magenta is een van de slachtoffers van het ‘nieuwe denken’ dat is neergedaald over Nederland. Bovendien heeft foutieve publiciteit over sluiting van het MDI ervoor gezorgd dat het aantal meldingen in 2013 daalde.

Lees verder in het jaarverslag

PDF
Download deze publicatie als PDF.

MIVD jaarverslag 2013

Auteur:
Jaar:
2014
Taal:
Aantal blz:
54
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Rechts-extremisme binnen de defensieorganisatie kan de interne veiligheid van de krijgsmacht in gevaar brengen. Voor de MIVD is het daarom van belang personen of groepen binnen de defensieorganisatie die het rechts-extremistische gedachtegoed aanhangen, dan wel (actief ) steun verlenen aan rechts-extremistische partijen en organisaties, tijdig te onderkennen. De MIVD heeft op alle ontvangen meldingen die te relateren waren aan (mogelijk) rechts-extremisme nader onderzoek verricht en indien nodig actie ondernomen.

Bijzonderheden: Extreem rechts blz 27
PDF
Download deze publicatie als PDF.

CIDI Monitor Antisemitische incidenten in Nederland 2013

Auteurs:
,
Jaar:
2014
Taal:
Aantal blz:
45
Soort Uitgave:
Beschrijving:

– CIDI registreerde 147 antisemitische incidenten in 2013 tegen 114 in 2012
– Het totale aantal gemelde incidenten is gestegen met 33 incidenten
– Fysiek geweld en bedreiging daalden samen van 6 naar 4 incidenten
– Scheldpartijen en lastigvallen op straat zijn ten opzichte van 2012 met 50%
gestegen, dit aantal incidenten steeg van 14 in 2012, naar 21 incidenten in 2013.
– Incidenten met bekenden (buren, collega’s, medeleerlingen) stegen van 16
incidenten in 2012 naar 27 in 2013. De stijging in de categorieën werk (+5) en school
(+6) verklaart de toename.
– Alle soorten ‘Real Life’-incidenten samen stegen van 35 in 2012 naar 42 in 2013.
– Schriftelijke uitingen zijn ten opzichte van 2012 met ruim 30% gestegen van 44
uitlatingen in 2012 naar 60 uitlatingen in 2013. Deze stijging is deels veroorzaakt
door de stijging in gemelde uitingen op Twitter.
– Het aantal vernielingen en bekladdingen van zowel Joodse als overige doelen is
afgenomen van 14 incidenten in 2012 naar 10 in 2013.
– Het aantal incidenten in de categorie sport nam dit jaar af van 13 in 2012 naar 6
incidenten in 2013.

Lees verder in de monitor

PDF
Download deze publicatie als PDF.

AIVD jaarverslag 2013

Auteur:
Jaar:
2014
Taal:
Aantal blz:
44
Soort Uitgave:
Beschrijving:

3.4.4 Rechts-extremisme

Er zijn in 2013 geen grootschalige rechts-extremistische evenementen geweest. Enkele bekende rechts-extremisten gebruikten de demonstratie van de PVV tegen het kabinet in september 2013 om aandacht te trekken voor hun eigen groepering. De nieuwe actiegroep Identitair Verzet, die voornamelijk bestaat uit oude bekenden uit extreemrechtse hoek, is met enkele acties in de publiciteit gekomen. Het rechts-extremisme in Nederland blijft een verschijnsel in de marge.

Bijzonderheden: Extreem rechts blz 27 en 28
PDF
Download deze publicatie als PDF.

ECRI-rapport over Nederland

vierde monitoringcyclus
Auteur:
Jaar:
2013
Taal:
Aantal blz:
78
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Het Openbaar Ministerie heeft nieuwe, gedetailleerde richtlijnen opgesteld voor onder andere de benoeming van regionale officieren van justitie en politiefunctionarissen die zijn gespecialiseerd in de behandeling van misdrijven op het gebied van discriminatie en racisme, en voor de verplichte registratie door de politie van zowel specifieke als algemene racistisch gemotiveerde misdrijven. De politie is gestart met een digitaal regionaal formulier dat slachtoffers (eventueel anoniem) online kunnen invullen om aangifte te doen van zogeheten hate crime. De autoriteiten hebben ook voorlichtingscampagnes gevoerd om slachtoffers aan te sporen melding te doen van incidenten waarbij sprake is van discriminatie en schending van gelijke rechten.

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 45 t/m 46
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Exposing the Demagogues

Right-wing and National Populist Parties in Europe
Auteurs:
, , , , ,
ISBN:
978-930632-26-1
Jaar:
2013
Taal:
Aantal blz:
422
Soort Uitgave:
Beschrijving:

The European financial and—partly stemming from this—fiscal crisis is the most severe economic crisis to have occurred since the 1920s. As with every crisis of such dimensions, it has created insecurity and doubt about the existing political systems and institutional arrangements. These concerns are being exploited by nationalistic parties and the virulent media, and are solely focused on the national political arena. National selfinterest and prejudices against European neighbours and fellow European citizens are increasing: southern Europeans are portrayed as averse to work and unwilling to reform, northern Europeans as lacking solidarity. Abusive comparisons with Fascism have even been made.

The boost to populist parties and the receptivity of the public to their messages have been facilitated by the current crisis. The magnitude of the electoral gains that populist parties have been able to acquire due to their anti-European slogans and programmes is surprising and worrying. They succeed by delivering apparently straightforward solutions, which are often derived from national interest, to what are actually complex political problems—solutions that have persuasive power amongst a broad audience. This kind of nationalist and anti-European rhetoric endangers not only economic prosperity, but also democracy.

Bijzonderheden: Geert Wilders and the Party for Freedom in the Netherlands: A Political Entrepreneur in the Polder: page 187-203
PDF
Download deze publicatie als PDF.

CIDI Monitor antisemitische incidenten in Nederland 2012

Auteurs:
, ,
Jaar:
2013
Taal:
Aantal blz:
39
Soort Uitgave:
Beschrijving:

CIDI publiceert sinds 1983 jaarlijks een overzicht van antisemitische incidenten in Nederland. In dit rapport wordt antisemitisme gedefinieerd als: Joden anders behandelen dan andere mensen, en met name je vijandig opstellen jegens Joden op grond van vooroordelen. Antisemitische incidenten betreffen gebeurtenissen ingegeven door een vooroordeel of haat ten opzichte van de Joodse identiteit van het slachtoffer. Deze monitor hanteert een doorzichtig en consistent registratiesysteem en geeft daardoor een overzicht van de ontwikkelingen van het antisemitisme in Nederland door de jaren heen. De rapportage is niet alleen belangrijk om aan te geven in hoeverre het aantal incidenten is toe- dan wel afgenomen, maar laat ook zien op welke punten er beleid ontwikkeld dient te worden.
De gerapporteerde incidenten zijn gemeld bij CIDI of een van de twee grote antidiscriminatiebureaus, dat in Amsterdam of Radar in de omgeving Rotterdam. Bij meldingen bij die laatste twee bureaus worden doublures zorgvuldig voorkomen. Ook hierbij telt CIDI elk incident slechts eenmaal, ongeacht het aantal meldingen hierover.

Lees verder in monitor

PDF
Download deze publicatie als PDF.

VJI 2e rapportage Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie in Nederland

Incidenten, aangiftes, verdachten en afhandeling in 2012
Auteurs:
, , , , ,
ISBN:
ISBN 978-90-5830-613-5
Jaar:
2013
Taal:
Aantal blz:
84
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De Anne Frank Stichting beheert het Anne Frank Huis en brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De Stichting stelt zich onder meer ten doel voorlichting te geven en educatieve activiteiten te verzorgen over discriminatie en mensenrechten, ter bevordering van het goed functioneren van een open, pluriforme, democratische samenleving.

Deze rapportage geeft een cijfermatig beeld van de mate waarin antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld in het jaar 2012 voorkwamen in Nederland. Daarnaast worden de trends op deze thema’s tussen 2010 en 2012 weergegeven. Het rapport is onder meer bedoeld als basis voor de educatieve activiteiten van de Anne Frank Stichting. Verder dient het mede als periodieke rapportage aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).
In de periode 2004 – 2010 gaf de Anne Frank Stichting in samenwerking met de Universiteit Leiden de jaarlijkse Monitor Racisme & Extremisme uit. Over 2010 en 2011 is door het Verwey-Jonker Instituut, in opdracht van de Anne Frank Stichting, een andere wijze van dataverzameling en rapportage van antisemitische en racistische incidenten en extreemrechts geweld gehanteerd. Deze werkwijze houdt in dat het cijfermatig beeld in deze rapportage is gebaseerd op gegevens van de Nederlandse politiekorpsen (verzameld in de BVH, de Basis Voorziening Handhaving) en het Openbaar Ministerie (verzameld door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) in OMDATA). Deze werkwijze is grotendeels een continuering van de werkwijze voor de rapportage in 2010 en 2011. Om inhoudelijke redenen zijn echter enkele wijzigingen toegepast. Deze lichten wij toe in paragraaf 1.1 en 2.1.

Lees verder in de rapportage

PDF
Download deze publicatie als PDF.

MDI Jaarverslag 2012

Auteurs:
, ,
Jaar:
2013
Taal:
Aantal blz:
24
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Na 15 jaar het werk van het MDI te hebben ondersteund, hebben de Ministeries van Veiligheid en Justitie en Sociale Zaken en Werkgelegenheid besloten om uit bezuinigingsoverwegingen de financiering van het MDI per 31 december 2012 te beëindigen. Dat is te betreuren en ons inziens onverstandig. De ministeries willen dat het behandelen van meldingen over discriminatie op Internet wordt gedaan door de Stichting M, een organisatie die telefonische anonieme klachten over misdaad in de samenleving aan de politie doorgeeft. Wij betwijfelen ten zeerste of de stichting M qua taakstelling, expertise en middelen in staat is om de meldingen van discriminatoire uitingen op Internet op eenzelfde adequate en zorgvuldige wijze af te handelen als het MDI. Discriminatie op Internet (en daarbuiten) is een flink probleem dat door de huidige economische situatie alleen maar zal toenemen. Gezien het grote maatschappelijk belang van een goede meldingsafhandeling heeft de Stichting Magenta besloten om het MDI te continueren. Ondertussen is er alternatieve financiering gevonden, worden er zoals gewoonlijk meldingen behandeld en aangiftes gedaan en is het voor ons ‘business as usual’. Onze werkrelaties met het Openbaar Ministerie/LECD, de politie, andere diensten en de Anti-Discriminatie Voorzieningen functioneren zoals tevoren. Daarnaast zullen wij onze werkzaamheden verbreden.

Lees verder in het jaarverslag

PDF
Download deze publicatie als PDF.

MIVD jaarverslag 2012

Auteur:
Jaar:
2013
Taal:
Aantal blz:
66
Soort Uitgave:
Beschrijving:

• Rechts-extremisme
De MIVD heeft onderzoek verricht naar alle meldingen gerelateerd aan rechts-extremistische uitingen of gedragingen. Rechtsextremisme binnen de Defensieorganisatie kan de paraatheid en veiligheid van de krijgsmacht in gevaar brengen. Om deze reden is het van belang personen of groepen die het rechtsextremistische gedachtegoed aanhangen, dan wel (actief ) steun verlenen aan rechtsextremistische partijen en organisaties, tijdig te onderkennen.

Bijzonderheden: Extreem rechts blz 26
PDF
Download deze publicatie als PDF.

AIVD jaarverslag 2012

Auteur:
Jaar:
2013
Taal:
Aantal blz:
83
Soort Uitgave:
Beschrijving:

4.4 Rechts-extremisme
Uit het AIVD-onderzoek naar rechts-extremisme is gebleken dat de versplintering, fragmentatie en onderlinge onenigheid onder Nederlandse rechts-extremisten in 2012 verder heeft doorgezet. Er blijft nog wel een klein aantal rechts-extremisten actief, die vooral aan sociale activiteiten deelnemen zonder direct ideologisch doel.

De acties van de Duitse autoriteiten tegen verschillende Duitse rechts-extremistische groeperingen, zoals de Kameradschaft Aachener Land (KAL), hebben onder Nederlandse rechtsextremisten nauwelijks tot reacties geleid. Dit valt op omdat velen van hen goede vriendschappelijke contacten met Duitse kameraden onderhouden en deel hebben genomen aan activiteiten die door de KAL werden georganiseerd.

Lees verder in het jaarverslag

Bijzonderheden: Extreem rechts blz 32 en 33
PDF
Download deze publicatie als PDF.

VJI 1e rapportage Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie in Nederland 2013

Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie in Nederland
Auteurs:
, , , , , ,
ISBN:
978-90-5830-568-8
Jaar:
2013
Taal:
Aantal blz:
94
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De onderwerpen racisme, extreemrechts geweld, antisemitisme en discriminatie zijn veelbesproken thema’s in Nederland. Niet voor niets betreft gelijke behandeling en het gelijkheidsbeginsel Artikel 1 van onze Grondwet. Dit toont hoe belangrijk dit thema voor onze samenleving is. Een terugkerende vraag in de maatschappelijke en politieke discussies is: hoe vaak wordt het discriminatieverbod overtreden? In deze monitor is deze vraag kwantitatief uitgewerkt voor de jaren 2010 en 2011. De inhoud is gebaseerd op een nieuwe manier van gegevensverzameling bij de politie, die vergelijkingen met andere gegevensbronnen mogelijk maakt.

Deze rapportage is uitgevoerd in opdracht van de Anne Frank Stichting. Te lezen is hoe vaak de genoemde onderwerpen voorkomen in politieregistraties, met het aantal aangiftes, verdachten en de aard van de incidenten. Ook zijn regionale verschillen in Nederland weergegeven en valt te lezen hoe zaken worden afgehandeld door het Openbaar Ministerie.

Lees verder in de rapportage

PDF
Download deze publicatie als PDF.

De Rechtsstaat, een Quick Scan

De partijprogramma's voor de verkiezingen 2012 rechtsstatelijk?
Auteur:
Jaar:
2012
Taal:
Aantal blz:
25
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In dit rapport worden de teksten van verkiezingsprogramma’s van tien politieke partijen die
momenteel in de Tweede Kamer zitten en deelnemen aan de verkiezingen op 12 september
2012 voor de Tweede Kamer getoetst op de vraag of zij voldoen aan minimale eisen van
rechtsstatelijkheid. Daarbij werkt de Commissie met een toetsingskader dat uitgaat van de
gedachte dat een rechtsstaat er primair is om burgers tegen overheidswillekeur te beschermen
en in dat kader waarborgen biedt op drie gebieden:

Bijzonderheden: PVV op blz 20 - 22
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Pim Fortuyn The Evolution of a Media Phenomenon

Auteur:
ISBN:
978-90-5335-509-1
Jaar:
2012
Taal:
Aantal blz:
207
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Issues of immigration and the integration of foreigners have become topics of heated debate in the public and political arena in modern European democracies.  According to Koopmans and colleagues (2005: 3) ‘immigration and ethnic relations (…) constitute since the early 1990s the most prominent and controversial fields of political contention in West European polities’. Parallel to this development, support for anti-immigration parties has increased in several Western European countries. Examples are the French National Front, the Austrian Freedom Party and the Flemish Bloc (since 2004 Flemish Interest) in Belgium. The Netherlands is an interesting case in the European context, because the right-wing populist challenge was rather ‘slow in coming’ (Kriesi et al. 2006: 163). A significant electoral performance of the far-right did not take place until 2002 and it had also failed to make any significant impact on the public debate until relatively recently. The Netherlands was therefore for long considered a ‘deviant case’ (Rydgren and Van Holsteyn 2004), just like for example Sweden, as the country met most conditions that according to established theories explain the emergence of far-right parties elsewhere, but these parties still remained relatively unsuccessful.

Bijzonderheden: ACADEMISCH PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad Doctor aan de Vrije Universiteit Amsterdam
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Islamofobie en discriminatie

Auteur:
ISBN:
978 90 8555 058 7
Jaar:
2012
Taal:
Aantal blz:
160
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Op 22 juli 2011 richtte een Noorse islamofobe rechtsextremist1 een bloedbad aan onder jonge sociaaldemocraten op het eiland Utoya bij Oslo. Er vielen tientallen doden en gewonden. Ook plaatste hij bommen bij Noorse regeringsgebouwen waarbij eveneens doden vielen. De dader handelde uit ideologische motieven: hij wilde een einde maken aan de islamisering van Noorwegen en degenen die hij daarvoor verantwoordelijk hield treffen. Zijn aanslag was politiek van karakter. Hij richtte zich niet alleen tegen een jonge multiculturele generatie en het toekomstige partijkader onder hen, maar evenzeer tegen de instellingen van de Noorse democratie, tegen de basiswaarden van diversiteit en openheid.2 Voor zover bekend verrichtte de schutter zijn daden als eenling. Wel maakt hij in zijn motieven en standpunten deel uit van een breder, vooral virtueel netwerk dat zich richt tegen islam/moslims. Dit blijkt onder meer uit het door hem opgestelde en breed verspreide manifest met zijn vele verwijzingen. Het gaat hier om een islamofobe ideologie die wereldwijd door veel mensen en bewegingen wordt gedeeld en verspreid, vooral via de nieuwe media. Een belangrijk deel van deze (virtuele) beweging wijst niet alleen naar de islam/moslims bij de constructie van een vijandbeeld, maar houdt daarnaast de sociaaldemocratie verantwoordelijk voor de vermeende islamisering van Europa. Deze ideologie komt in verschillende varianten voor. Er zijn extremistische versies, extreme versies en gematigde varianten.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

The New Radical Right

Violent and non-violent movements in Europe
Auteurs:
, ,
Uitgever:
Jaar:
2012
Taal:
Aantal blz:
55
Soort Uitgave:
Beschrijving:

The tragic attacks in Norway on 22 July 2011
drew Europe’s gaze to the potential dangers of
the radical right’s growing presence across the
continent, and the increasing legitimisation of
anti-immigration and anti-Islam discourses
within mainstream European politics.
Considered alongside other recent violence in
Germany and Italy, the attacks challenged the
idea that extremism from the right is only a
minor security threat. The pan-European
successes of radical right parties, pervasive harsh
language and violence towards immigrants and
growing transnational networks of right-wing
extremists indicate the increasing need for fresh
analysis and innovative responses on these
issues. There remains, however, a blurred
relationship between violence from the extreme
right and broader trends of Islamophobia and
radical right politics.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

The ‘Counter-Jihad’ movement

The global trend feeding anti-Muslim hatred
Auteurs:
, , , ,
Uitgever:
Jaar:
2012
Taal:
Aantal blz:
120
Soort Uitgave:
Beschrijving:

The report covers the right-wing political parties, who are increasingly using anti-Muslim rhetoric to garner votes. It explores the websites and bloggers who propagate scare stories about Islam. It covers the street gangs, like the English Defence League (EDL), and the like-minded groups they inspire around Europe. It investigates the funders and the foundations which bankroll parts of the movement. Perhaps controversially, it also includes some commentators whose insensible stridency, combined with a degree of credibility within mainstream opinion, help feed the climate of anti-Muslim hatred. Of particular interest, it reveals some inter-connections between the different strands of this movement.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

CIDI Monitor Antisemitische incidenten 2011

Auteurs:
,
Jaar:
2012
Taal:
Aantal blz:
46
Soort Uitgave:
Beschrijving:

CIDI publiceert sinds 1983 jaarlijks een overzicht van antisemitische incidenten in Nederland. Deze monitor hanteert een doorzichtig en consistent registratiesysteem en geeft daardoor een overzicht van de ontwikkelingen van het antisemitisme in Nederland door de jaren heen. De rapportage is niet alleen belangrijk om aan te geven in hoeverre het aantal incidenten is toe- dan wel afgenomen, maar laat ook zien op welke punten er beleid ontwikkeld dient te worden.
Het jaar 2011 was het tweede jaar op rij zonder grote Israelische actie. CIDI registreerde113 antisemitische incidenten in 2011, tegen 124 in 2010. Door deze daling ligt het totale aantal incidenten weer dichter bij het niveau van voor 2009, het jaar waarin de Israelische operatie Cast Lead in veel landen voor een piek zorgde. Dit herstel duurde twee jaar en is ook nu niet volledig. Het was vooral te danken aan een daling in het aantal haatmail-incidenten. Andere, meer directe confrontaties stegen sterk. Hetzelfde beeld geeft Groot Britannië. In andere West-Europese landen als Frankrijk en België was het aantal incidenten al in 2010 terug op of onder het niveau van voor de piek.

Lees verder in monitor

PDF
Download deze publicatie als PDF.

NCTV Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 31

Auteur:
Jaar:
2012
Taal:
Aantal blz:
5
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Internationale dreiging – Europa

Op het gebied van niet-jihadistisch terrorisme leven er in Duitsland zorgen over extreemrechts terrorisme. De overheid houdt er rekening mee dat van het justitiële onderzoek naar de NSU en eventuele ondersteuners een dreigingverhogende werking zou kunnen uitgaan. Neonazistische eenlingen en cellen zouden zich kunnen richten tegen niet-westerse allochtonen, politici, politieagenten, publieke personen en joodse instellingen.

Gewelddadige radicalisering en polarisatie

In de campagneperiode voor de kamerverkiezingen van september 2012 is gebleken dat de thema’s islam, immigratie en integratie veel minder een rol speelden dan bij eerdere verkiezingen in de afgelopen tien jaar. Het is echter nog maar de vraag hoe bestendig dit is. Verder wil de verminderde aandacht voor islamthema’s in politiek en media niet zeggen dat de weerstand bij sommige burgers tegen publieke manifestaties van de religie minder wordt.

Lees verder in de Samenvatting Dreigingsbeeld

Bijzonderheden: Extreem-rechts blz 5
PDF
Download deze publicatie als PDF.

NCTV Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 28

Auteur:
Jaar:
2012
Taal:
Aantal blz:
6
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Radicalisering en polarisatie
Diverse radicale en extremistische bewegingen lieten van zich horen in de afgelopen periode, hoewel grote incidenten uitbleven. Sharia4Holland, de activistische radicale islamistische groep, verstoorde op intimiderende wijze een lezing in ‘De Balie’ te Amsterdam in november 2011. De kleine groep probeert zijn
aanhang te vergroten met een meer provocerende houding, die zijn zuidelijke evenknie Sharia4Belgium ook tentoon spreidt.

Bij de Noord-Hollandse rechtsextremistische groep Vanguard/Ulfhednar werden wapens aangetroffen. De wapens waren waarschijnlijk bedoeld voor doorverkoop, niet voor het plegen van een aanslag.

Bijzonderheden: Extreem-rechts blz 5
PDF
Download deze publicatie als PDF.

MDI Jaarverslag 2011

Auteurs:
, ,
Jaar:
2012
Taal:
Aantal blz:
23
Soort Uitgave:
Beschrijving:

2011 in het kort: In haar 14e jaar ontving het MDI wat minder meldingen dan in 2010, maar het aantal gemelde uitingen steeg, terwijl het aantal aantal uitingen dat als strafbaar werd beoordeeld licht daalde. De grootste categorie van discriminatie in 2011en de grootste stijger was ‘overige afkomst en nationaliteit’ vanwege een groot aantal meldingen (210) gedaan door één persoon over online discriminatie van Polen en andere Midden en Oost Europeanen (MOE-landers). Hierdoor onstaat een vertekend beeld in de statistiek, waardoor de werkelijk grootste categorie, discriminatie van Moslims, pas op de tweede plaats komt en antisemitisme op de derde. Het MDI heeft in 2011 1039 meldingen ontvangen over 1624 unieke uitingen. Het aantal meldingen is daarmee licht gedaald (1174 in 2010) maar het aantal gemelde uitingen is licht gestegen (1572 in 2010). Het aantal uitingen dat door het MDI als strafbaar is beoordeeld, is ook iets gedaald; van 684 in 2010 naar 651 in 2011. Opvallend voor de verslagperiode 2011 is dat steeds minder uitingen van extreem-rechtse websites worden gemeld. Meer en meer wordt online discriminatie bedreven op ‘normale’ websites, discussieforums, nieuwsforums en weblogs. Er lijkt een ‘mainstreaming’plaats te vinden van discriminatie en een steeds grotere acceptatie van discriminerende uitingen. Het onder invloed van de huidige politieke situatie en het maatschappelijk debat verschuiven van de opinie over wat discriminerend is heeft haar weerslag op gerechtelijke uitspraken (o.a. in de zaak Wilders) maar ook op wat het Openbaar Ministerie als ‘haalbaar’ ziet bij eventuele vervolging.

Lees verder in het jaarverslag

PDF
Download deze publicatie als PDF.

MIVD jaarverslag 2011

Auteur:
Jaar:
2012
Taal:
Aantal blz:
53
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Rechts-extremisme
Rechts extremisme binnen de defensieorganisatie kan de paraatheid en veiligheid van de
krijgsmacht in gevaar brengen. Het is daarom belangrijk dat binnen de organisatie personen
of groepen die het rechts-extremistische gedachtegoed aanhangen, dan wel (actief ) steun
verlenen aan rechts-extremistische partijen en organisaties, tijdig worden onderkend. De
MIVD verricht in dit verband onderzoek op basis van ontvangen meldingen die te relateren
zijn aan rechts-extremistische uitingen of gedragingen en onderneemt actie indien nodig.
Ook in 2012 zal de MIVD alle (incident-) meldingen op het gebied van rechts-extremisme
onderzoeken.

Bijzonderheden: Extreem rechts blz 28
PDF
Download deze publicatie als PDF.

AIVD jaarverslag 2011

Auteur:
Jaar:
2012
Taal:
Aantal blz:
64
Soort Uitgave:
Beschrijving:

2.4 Rechts-extremisme

In 2011 zijn geen majeure wijzigingen geconstateerd in het beeld dat is geschetst in de nota Afkalvend front, blijvend beladen van november 2010 over de dreiging die uitgaat van extreemrechts en rechts-extremisme. De dreiging die van het rechts-extremisme uitgaat tegen de democratische rechtsorde in Nederland is gering. Er is sprake van organisatorische
fragmentatie, ideologische verschillen van inzicht en een kleine, vooral op sociaal vriendschappelijke basis georganiseerde achterban.

Ontwikkelingen in 2011

Zoals de aanslagen in Noorwegen door Anders Breivik en de ontdekking van een mogelijk rechts-terroristisch netwerk in Duitsland, de Nationalsozialistischer Untergrund (NSU),
hebben op het Nederlandse rechts-extremisme nauwelijks tot geen invloed gehad. De AIVD heeft geen verbanden geconstateerd tussen Anders Breivik, zijn gedachtegoed en rechts-extremisten in Nederland en evenmin tussen de NSU en rechts-extremisten in Nederland. Deze ontwikkelingen in het buitenland hebben het belang van waakzaamheid op (gewelddadige) uitwassen vanuit een rechts-extremistische ideologie wel onderstreept.

Lees verder in het jaarverslag

Bijzonderheden: Extreem rechts blz 16
PDF
Download deze publicatie als PDF.
geert wilders pvv

De gebroken beloften van Geert Wilders

De politieke keuzes van de PVV sinds het aantreden van de regering-Rutte
Auteur:
Jaar:
2011
Taal:
Aantal blz:
28
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In 2010 toonde de PVV twee gezichten. In aanloop naar de verkiezingen sprak Geert Wilders hardvochtige
taal richting moslims, maar hij sprak ook warme woorden over de hardwerkende burgers. De PVV zou een
sociale partij zijn, die opkomt voor gewone mensen en wil strijden tegen de afbraak van de sociale zekerheid.
Het verkiezingsprogramma van de PVV verwoordde op een aansprekende wijze de gevoelens van veel
mensen in ons land:
‘De Partij voor de Vrijheid zet zich in voor de verdediging van onze verzorgingsstaat. Onze met veel moeite
opgebouwde verzorgingsstaat is een bron van trots. Alleen de PVV komt op voor het behoud van de verzorgingsstaat.
De Partij voor de Vrijheid vecht keihard voor behoud van de AOW op 65 jaar. Voor de PVV is de
handhaving van deze oudedagsvoorziening het enige breekpunt bij de formatie van een kabinet. Daarnaast
wil de PVV een stringent beloningsbeleid voor de (semi) publieke sector, staatsondernemingen en financiële
instellingen met staatssteun. Voor hen geldt de Balkenendenorm als maximumsalaris en de bonuscultuur
moet verdwijnen.’1
Mensen maakten zich zorgen over hun toekomst. Hoe moet het met me als ik mijn baan verlies? Wie zorgt
er voor mij als ik ziek word? Is mijn pensioen nog wel zeker? Wat heeft Geert Wilders met zijn belofte aan de
kiezers gedaan? Wat is daarvan terug te vinden in het akkoord dat hij sloot met VVD en CDA? En welke politieke
keuzes maakt de partij in werkelijkheid? Dat onderzoeken we in dit rapport.
We hebben de verkiezingsbeloften van de PVV vergeleken met het stemgedrag van de partij in de Tweede
Kamer. We hebben in het bijzonder gekeken naar de moties die de PVV wel of niet heeft gesteund, vanaf het
moment dat VVD en CDA met gedoogsteun van de PVV zijn gaan regeren.2 Deze moties zijn uitspraken van de
Kamer over het te voeren beleid en bij uitstek geschikt om politieke beloften te toetsen aan de politieke realiteit.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

AIVD Right-wing extremism and the extreme right in the Netherlands

Auteur:
Jaar:
2011
Taal:
Aantal blz:
24
Soort Uitgave:
Beschrijving:

The investigation into the extreme
right-wing movement and right-wing
extremist movement in the Netherlands is
the longest running investigation by the
AIVD and its predecessors. In this publication
the AIVD presents the current state of
affairs in the Netherlands based on the
results of that investigation.
The AIVD investigation shows that the
threat of right-wing extremism and the
extreme right to the democratic legal order
in the Netherlands is minimal. The
movement is characterised by a small
following, mutual disagreement and
personal animosity, ideologically different
views and organisational fragmentation.
Nonetheless, the threat attributed to
right-wing extremism and the extreme right
is often much more significant. A gap exists
between the actual threat and the perceived
threat.

Lees verder in de publicatie

PDF
Download deze publicatie als PDF.

The ‘radicalization’ of political language

a Tsunami over the Netherlands
Auteurs:
, ,
Jaar:
2011
Taal:
Aantal blz:
21
Soort Uitgave:
Beschrijving:

This article examines the language of the Dutch politician Geert Wilders and his anti-immigrant Party for freedom (PVV) against the yardstick of “extreme right”. Should we consider Wilders who is charged because of hatred against Muslims as a populist or rather an extreme-rightist? The core question of the article is
addressed in a theory section on populism, right-extremism and its (metaphor) style, and an empirical section that tracks the political style and thematic choice of Wilders. The empirical case concerning language use of Geert Wilders includes a metaphor analysis using a metaphor index that is a quantitative view of the
metaphorical power of a text (De Landtsheer 2009).

Bijzonderheden: PAPER TO BE PRESENTED AT THE 6TH ECPR CONFERENCE (REYKJAVIC, ICELAND),
PDF
Download deze publicatie als PDF.

The new face of digital populism

The rise of populism in Europe can be traced through online behaviour...
Auteurs:
, , ,
ISBN:
978-1-906693-86-2
Jaar:
2011
Taal:
Aantal blz:
76
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Over the last decade, populist parties have been growing in strength across Western Europe. These parties are defined by their opposition to immigration and concern for protecting national and European culture, sometimes using the language of human rights and freedom. On economic policy, they are often critical of globalisation and the effects of international capitalism on workers’ rights. This is combined with ‘antiestablishment’ rhetoric and language. Often called ‘populist extremist parties’ or ‘the new right’, these parties do not fit easily into the traditional political divides. Their growth over the past decade has been remarkable. Formerly on the political fringes, these parties now command significant political weight in the parliaments of Austria, Bulgaria, Denmark, Hungary, the Netherlands, Sweden, Latvia and Slovakia, as well as the European Parliament. In some countries, they are the second or third largest party and are seen as necessary members of many conservative coalition governments.
The growth of these movements is mirrored online. Populist parties are adept at using social media to amplify their message, recruit and organise. Indeed, the online social media following on Facebook and elsewhere for many of these groups often dwarfs their formal membership, consisting of tens of thousands of sympathisers and supporters.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Preventing and Countering Far-Right Extremism

Auteurs:
, , , ,
Uitgever:
,
Jaar:
2011
Taal:
Aantal blz:
85
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In the public discourse dominating the Netherlands after 1945, anti-Semitism and racism – two of the basic elements of (“classical”) right-wing extremism – have tended to be seen as uncharacteristic of Dutch society.1According to many experts, this is attributed to Dutch experiences in the Second World War, as the Netherlands saw the largest percentage of national Jewish populations in Europe killed, after Poland. A guilt complex related to Dutch behaviour during the War has led to what is often called “the basic consensus” on what is “bad” and “good” in Dutch society.

Bijzonderheden: About the Netherlands on page 31-41
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Is Europe on the “right” path?

Right-wing extremism and right-wing populism in Europe
Auteurs:
, , , ,
ISBN:
978-3-86872-617-6
Jaar:
2011
Taal:
Aantal blz:
348
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Imagine a pamphlet announcing that the “Muslim Fifth Column is taking over Europe. We will soon be living in Eurabia under sharia law.” Or imagine a pamphlet saying that the “world conspiracy of Jews, this dirty vermin that keeps on returning to pollute our societies, has taken control of the banks and industry again.” In the Netherlands, both pamphlets would provoke public outcry against the authors, since the year is 1989 and we have just stepped out of our time machine to witness the ensuing protest marches and the imminent arrest of the neo-Nazis who distributed these pamphlets. Those were the good old days when the extreme right was small, when mainstream racism and anti-Semitism did not openly exist, and any word or sign of discrimination was immediately attacked by anti-racists, anti-fascist groups and all loyal democrats. In those days, support for the rights of economic immigrants, or guest workers, as they were called back then, was the norm and not the exception. In Western Europe everybody on the left side of the political spectrum had faith in a future of equality and freedom from discrimination, while those on the right who kept silent were branded as racists, or at least apologists. During the 1980s, anti-racist and anti-fascist groups built up considerable popular support, to the extent that anti-racism in the Netherlands became the norm and any dissenting voice was immediately labelled racist or fascist.

Bijzonderheden: Right-wing extremism and populism in the Netherlands: Lessons not learned. Page 123-139
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Fortuyn versus Wilders An Agency-Based Approach to Radical Right Party Building

Auteurs:
,
Jaar:
2011
Taal:
Aantal blz:
21
Soort Uitgave:
Beschrijving:

This article presents an agency-based approach to the success of radical right-wing populist parties. It posits that radical right parties will only experience sustained electoral success when they are built prior to their electoral breakthrough and when they institutionalise rapidly. The process of institutionalisation will progress more quickly when radical right parties have a leader with strong internal leadership qualities and when sufficient attention is paid to the recruitment, training and socialisation of candidates. The argument is illustrated through a comparison between two Dutch radical right parties: the Lijst Pim Fortuyn (LPF) and the Partij Voor de Vrijheid (PVV). The two cases offer a compelling example of learning effects in politics: Geert Wilders (PVV) observed the collapse of the LPF and has avoided making the same mistakes.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Antisemitisemitische incidenten in Nederland 2010

Auteurs:
,
Jaar:
2011
Taal:
Aantal blz:
43
Soort Uitgave:
Beschrijving:

CIDI registreerde in 2010 124 antisemitische incidenten, een substantiële daling (25,7%) ten opzichte van het 2009, toen de Israelische operatie Cast Lead voor een piek zorgde. Het is echter nog beduidend meer dan in het rustiger jaar 2008, met ‘slechts’ 108 incidenten.
Het ontbreken van een lange crisis rond Israel in 2010 heeft een rol gespeeld bij deze daling. Opmerkelijk is echter dat het aantal antisemitische incidenten in Nederland minder daalde dan in andere West-Europese landen. Alleen in Groot Brittannië bleef het aantal incidenten net als in Nederland hoger dan in 2008.
‘Real Life’ –incidenten stegen in 2009 dramatisch naar 61. In 2010 daalden zij weer naar vrijwel het niveau van 2008. Deze abrupte piek geeft aan dat Nederlandse Joden plotseling overvallen kunnen worden door agressie in hun dagelijks leven bij conflicten in het Midden-Oosten. Tegen deze uitbarstingen en het hierdoor stijgende gevoel van onveiligheid dienen betere opsporingsmiddelen (undercover agenten, cameratoezicht) en een lik-op-stuk-beleid te worden ingezet.
Incidenten in de buurt, op school of werk stegen de laatste vier jaar licht maar constant: van 13 in 2007 naar 23 in 2010, een stijging van 77 procent. Deze verontrustende trend valt in 2010 voor het eerst op en is niet toe te schrijven aan ontwikkelingen in het Midden-Oosten. Mogelijk blijft in de privésfeer toch iets hangen van de (te) vele antisemitische uitingen die men vooral op internet ziet.

Lees verder in monitor

PDF
Download deze publicatie als PDF.

NCTV Samenvatting Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 27

Auteur:
Jaar:
2011
Taal:
Aantal blz:
6
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Jihadistische netwerken in Nederland zijn al jaren beperkt in aantal, los georganiseerd, en hebben geen sterke leiders of duidelijke doelen. Bovendien is de weerstand van de Nederlandse bevolking tegen extremistisch en terroristisch geweld in Nederland hoog. Wel heeft de aanslag van Anders Breivik, in juli van dit jaar in Noorwegen, aangetoond dat waakzaamheid is geboden voor terroristisch geweld uit andere ov