Home » Publicaties » Verwey-Jonker Instituut

Verwey-Jonker Instituut - VJI

Filter

Publicaties

9 resultaten

Rechtsextremisme op sociale mediaplatforms?

Ontwikkelingspaden en handelingsperspectieven
Auteurs:
, , , , ,
Jaar:
2023
Taal:
Aantal blz:
162
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Bevindingen op hoofdlijnen
Dit onderzoek heeft in kaart gebracht wat verschillende ontwikkelingspaden
van rechtsextremistische radicalisering zijn en wat hierbij de rol is van
sociale mediaplatforms, met daarbij specifieke aandacht voor de werking van
aanbevelingsalgoritmen. Ook is gekeken naar de rol van de offline context in
ontwikkelingspaden van rechtsextremistische radicalisering. Op basis van
de bevindingen zijn mogelijke haalbare handelingsperspectieven beschreven
voor de overheid om rechtsextremistische radicalisering via online platforms
te voorkomen.
De belangrijkste bevindingen van het onderzoek zijn de volgende:
z Een groot aantal risicofactoren op individueel-, groeps- en samenle-
vingsniveau dragen bij aan het ontstaan van radicaliseringsprocessen.
Ontwikkelingspaden van radicalisering zijn uiterst complex, waarbij zowel
online als offline factoren een rol spelen en op elkaar inwerken. Om de
invloed van de online context op extremistische overtuigingen te kunnen
begrijpen, dient te worden gekeken naar deze wisselwerking.
z De rol van aanbevelingsalgoritmen bij rechtsextremistische radicalisering
binnen de online context is volgens recent wetenschappelijk onderzoek
beperkt. Persoonlijke keuzen van gebruikers zijn minstens zo belang-
rijk, zoals het delen van links naar extremistische content; het abon-
neren / volgen van bepaalde kanalen op sociale mediaplatforms en op
die manier selectief geconfronteerd worden met meer extreme content;
het ontmoeten van gelijkgestemden in echokamers; en persoonlijk surf/
zoekgedrag. Mensen gaan uit zichzelf op zoek naar extremere content en
voeren hiertoe doelbewust bepaalde zoektermen in, of klikken door op de
meer extreme aanbevelingen.

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Online extreemrechtse radicalisering

Handvatten voor een preventieve aanpak
Auteurs:
, , , ,
Jaar:
2022
Taal:
Aantal blz:
42
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Extreemrechts lijkt bezig aan een voorzichtige opmars in Nederland. Deze
speelt zich met name online af en onderscheidt zich daarom op belangrijke
punten van het ‘traditionele’, op fysieke ontmoetingen geënte extreemrechts.
Er zou zelfs sprake zijn van een “geheel nieuwe generatie rechtsextremisten”
(Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland, nr. 53, 54).
Er zijn meerdere factoren die dit tot een zorgwekkende ontwikkeling maken.
Allereerst kan online radicalisering zich heel snel voltrekken. Vanwege de
anonimiteit die het computerscherm biedt, zijn conversaties binnen chatgroepen
veelal extremer dan in de fysieke sfeer, waarbij nieuwkomers in
dergelijke groepen zich razendsnel conformeren aan de groepsmores – zonder
daarbij te beseffen dat sommige uitspraken voortkomen uit overdrijvingen en/
of stoerdoenerij (Wagenaar, 2021).
Daarnaast biedt het internet toegang tot internationale netwerken, die na
verwijdering vaak weer onder een andere naam opduiken (Hart et al. 2021).
Dit heeft ertoe geleid dat het huidige extreemrechts in Nederland sterk internationaal
georiënteerd is, waarbij vooral de invloed van extreemrechts vanuit
de Verenigde Staten is toegenomen. Dit komt bijvoorbeeld terug in de steun
voor de zogeheten internationale accelerationistische netwerken, waarin wordt
gesproken over zaken zoals het ontketenen van een rassenoorlog door middel
van terroristische aanslagen. Een paar honderd Nederlandse jongeren zouden
onderdeel uitmaken van dergelijke netwerken. De NCTV meldde onlangs dat
het gevaar van een aanslag in Nederland in het geval van extreemrechts met
name in deze hoek schuilt (Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland, nr. 56).

PDF
Download deze publicatie als PDF.

Zevende rapportage racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld in Nederland

INCIDENTEN, AANGIFTES, VERDACHTEN EN AFHANDELING IN 2017
Auteurs:
, , , , ,
Jaar:
2018
Taal:
Aantal blz:
79
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Dit is de zevende rapportage antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld in Nederland. De huidige rapportage doet verslag van deze feiten in het jaar 2017 en de ontwikkelingen ten opzichte van de jaren daarvoor. De rapportage is tot stand gekomen in opdracht van de Anne Frank Stichting. De Anne Frank Stichting beheert het Anne Frank Huis en brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De Stichting stelt zich onder meer ten doel voorlichting te geven en educatieve activiteiten te verzorgen over discriminatie en mensenrechten, ter bevordering van het goed functioneren van een open, pluriforme, democratische samenleving.
Een belangrijk doel van deze rapportage is input leveren voor de educatieve activiteiten van de Anne Frank Stichting. Verder dient het als periodieke rapportage aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 33 t/m 51
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Zesde rapportage racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld in Nederland

INCIDENTEN, AANGIFTES, VERDACHTEN EN AFHANDELING IN 2016
Auteurs:
, , , , ,
Jaar:
2017
Taal:
Aantal blz:
73
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Deze zesde rapportage antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld in Nederland, doet verslag van deze feiten in het jaar 2016, en de ontwikkelingen ten opzichte van de jaren daarvoor. De rapportage is tot stand gekomen in opdracht van de Anne Frank Stichting. De Anne Frank Stichting beheert het Anne Frank Huis en brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De Stichting stelt zich onder meer ten doel voorlichting te geven en educatieve activiteiten te verzorgen over discriminatie en mensenrechten, ter bevordering van het goed functioneren
van een open, pluriforme, democratische samenleving. Een belangrijk doel van deze rapportage is input leveren voor de educatieve activiteiten van de Anne Frank Stichting. Verder dient het als periodieke rapportage aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 35-50
PDF
Download deze publicatie als PDF.

Vijfde rapportage racisme, antisemitisme en extreemrechts geweld in Nederland

INCIDENTEN, AANGIFTES, VERDACHTEN EN AFHANDELING IN 2015
Auteurs:
, , , , ,
Jaar:
2016
Taal:
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In deze rapportage wordt verslag gedaan van antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld in Nederland in het jaar 2015, en de ontwikkelingen ten opzichte van de jaren daarvoor. De rapportage is tot stand gekomen in opdracht van de Anne Frank Stichting. De Anne Frank Stichting beheert het Anne Frank Huis en brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De stichting stelt zich onder meer ten doel voorlichting te geven en educatieve activiteiten te verzorgen over discriminatie en mensenrechten, ter bevordering van het goed functioneren van een open, pluriforme, democratische samenleving. Een belangrijk doel van deze rapportage is input te leveren voor de educatieve activiteiten van de Anne Frank Stichting. Verder dient het als periodieke rapportage aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).

Bijzonderheden: Extreemrechts op blz 42-54
PDF
Download deze publicatie als PDF.
VJI 4e rapport Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie

Vierde rapportage racisme, antisemitisme, en extreemrechts geweld in Nederland

Incidenten, aangiftes, verdachten en afhandeling in 2014
Auteurs:
, , , , , ,
Jaar:
2015
Taal:
Aantal blz:
96
Soort Uitgave:
Beschrijving:

Deze rapportage laat zien dat het aantal racistische en antisemitische incidenten in 2014 is toegenomen ten opzichte van 2013. De verklaring voor de sterke toename van het aantal racistische incidenten is onduidelijk. Een mogelijke verklaring zou een verharding in het politieke en maatschappelijke klimaat kunnen zijn na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2014. Het grote aantal aangiftes tegen Geert Wilders is echter niet meegenomen in deze rapportage. De toename van het aantal antisemitische incidenten is mogelijk te verklaren door de intensivering van het Israëlisch-Palestijns conflict in de zomermaanden van 2014. In die maanden vonden in Nederland meer antisemitische incidenten plaats. Door het kleine aantal incidenten kunnen we hier echter geen conclusies aan verbinden. Tegenover bovengenoemde toename staat een moeilijk te verklaren afname van het aantal racistische en antisemitische scheldincidenten. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat het type scheldwoorden dat wordt gebruikt modegevoelig is, waardoor bepaalde scheldwoorden met antisemitische of racistische connotatie in 2014 minder werden gebruikt.

Drie andere punten vallen op in dit rapport. Het eerste is dat antisemitisch geweld en racistisch geweld plaatsvinden binnen een verschillende dynamiek. Het belangrijkste verschil is de aanleiding: bij antisemitisch geweld waren dit veel vaker antisemitische intenties dan dat bij racistisch geweld racistische intenties de aanleiding waren. Het tweede punt is dat, ondanks de stabiel kleine omvang van extreemrechtse formaties, we met enige terughoudendheid constateren dat het extreemrechts geweld licht lijkt toe te nemen. Het derde punt is dat het Openbaar Ministerie heeft aangegeven vanaf 2015 commune-delicten met discriminatoir aspect in haar registratie mee te nemen. Hierdoor verwachten we in 2016 een sterke verbetering van het inzicht in de afdoening van discriminatie-incidenten.

Bijzonderheden: Extreemrechtse formaties en extreemrechts geweld op blz 39 t/m 50
PDF
Download deze publicatie als PDF.

VJI 3e rapport Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie

Incidenten, aangiftes, verdachten en afhandeling in 2013
Auteurs:
, , , , ,
ISBN:
978-90-5830-662-3
Jaar:
2014
Taal:
Aantal blz:
126
Soort Uitgave:
Beschrijving:

In het navolgende komen alle klassiek extreemrechtse organisaties die in 2013 actief waren in Nederland kort aan de orde. Nederland kent verschillende extreemrechtse groepen. Die onderscheiden zich lang niet allemaal langs ideologische lijnen. Vaker gaat het om groepen die zich van andere groepen onderscheiden door onderlinge ruzies, incompatibilité d’humeur en persoonlijke conflicten. Maar deze verschillende groepen zijn wel in twee ideologische categorieën in te delen. We maken een onderscheid tussen identitaire formaties, die zich vooral beroepen op een Nederlandse identiteit, en neonazi’s, die zich meer richten op de oude nationaalsocialistische idealen van het Derde Rijk. Na de bespreking van de ontwikkelingen rond deze groepen in 2013 geven wij een beredeneerde schatting van het aantal leden van genoemde formaties. Tot slot kijken we kort naar de veranderende interactie in 2013 tussen klassiek extreemrechtse formaties en de Partij voor de Vrijheid (PVV).

Bijzonderheden: Extreemrechtse formaties en extreemrechts geweld blz 51 t/m 68
PDF
Download deze publicatie als PDF.

VJI 2e rapportage Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie in Nederland

Incidenten, aangiftes, verdachten en afhandeling in 2012
Auteurs:
, , , , ,
ISBN:
ISBN 978-90-5830-613-5
Jaar:
2013
Taal:
Aantal blz:
84
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De Anne Frank Stichting beheert het Anne Frank Huis en brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De Stichting stelt zich onder meer ten doel voorlichting te geven en educatieve activiteiten te verzorgen over discriminatie en mensenrechten, ter bevordering van het goed functioneren van een open, pluriforme, democratische samenleving.

Deze rapportage geeft een cijfermatig beeld van de mate waarin antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld in het jaar 2012 voorkwamen in Nederland. Daarnaast worden de trends op deze thema’s tussen 2010 en 2012 weergegeven. Het rapport is onder meer bedoeld als basis voor de educatieve activiteiten van de Anne Frank Stichting. Verder dient het mede als periodieke rapportage aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).
In de periode 2004 – 2010 gaf de Anne Frank Stichting in samenwerking met de Universiteit Leiden de jaarlijkse Monitor Racisme & Extremisme uit. Over 2010 en 2011 is door het Verwey-Jonker Instituut, in opdracht van de Anne Frank Stichting, een andere wijze van dataverzameling en rapportage van antisemitische en racistische incidenten en extreemrechts geweld gehanteerd. Deze werkwijze houdt in dat het cijfermatig beeld in deze rapportage is gebaseerd op gegevens van de Nederlandse politiekorpsen (verzameld in de BVH, de Basis Voorziening Handhaving) en het Openbaar Ministerie (verzameld door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) in OMDATA). Deze werkwijze is grotendeels een continuering van de werkwijze voor de rapportage in 2010 en 2011. Om inhoudelijke redenen zijn echter enkele wijzigingen toegepast. Deze lichten wij toe in paragraaf 1.1 en 2.1.

Lees verder in de rapportage

PDF
Download deze publicatie als PDF.

VJI 1e rapportage Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie in Nederland 2013

Racisme, antisemitisme, extreemrechts geweld en discriminatie in Nederland
Auteurs:
, , , , , ,
ISBN:
978-90-5830-568-8
Jaar:
2013
Taal:
Aantal blz:
94
Soort Uitgave:
Beschrijving:

De onderwerpen racisme, extreemrechts geweld, antisemitisme en discriminatie zijn veelbesproken thema’s in Nederland. Niet voor niets betreft gelijke behandeling en het gelijkheidsbeginsel Artikel 1 van onze Grondwet. Dit toont hoe belangrijk dit thema voor onze samenleving is. Een terugkerende vraag in de maatschappelijke en politieke discussies is: hoe vaak wordt het discriminatieverbod overtreden? In deze monitor is deze vraag kwantitatief uitgewerkt voor de jaren 2010 en 2011. De inhoud is gebaseerd op een nieuwe manier van gegevensverzameling bij de politie, die vergelijkingen met andere gegevensbronnen mogelijk maakt.

Deze rapportage is uitgevoerd in opdracht van de Anne Frank Stichting. Te lezen is hoe vaak de genoemde onderwerpen voorkomen in politieregistraties, met het aantal aangiftes, verdachten en de aard van de incidenten. Ook zijn regionale verschillen in Nederland weergegeven en valt te lezen hoe zaken worden afgehandeld door het Openbaar Ministerie.

Lees verder in de rapportage

PDF
Download deze publicatie als PDF.