Home » Politieke partijen » Centrumdemocraten » Centrum democraten?

Centrum democraten?

In 1999 deden de Centrumdemocraten van Hans Janmaat voor het laatst mee aan de verkiezingen. Bij de Provinciale Statenverkiezingen verloren ze in dat jaar al hun zetels. Enkele maanden later probeerde de CD het nog een keer tijdens de Europese verkiezingen, maar ook dat liep op een fiasco uit. Een jaar eerder waren bij de gemeenteraadsverkiezingen op een na alle raadszetels al verloren gegaan.

Hans Janmaat

Dit alles zorgde ervoor dat Janmaat zijn politieke carrière tot een abrupt einde kwam. Hij leverde het archief van de CD in bij het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis en ging met pensioen. In juni 2002 overleed hij. Daarmee kwam twintig jaar “Centrumstroming” tot een einde, een slechte reputatie en een archiefkast met papier achterlatend voor de historici.

Tot aan de raadsverkiezingen van 2006. In twee steden blijken erfgenamen van Janmaat onder de naam “CD” mee te dingen naar een zetel.

Arnhem
In Arnhem doet de “Gelderse CD” mee onder leiding van ex-gemeenteraadslid Henny Selhorst (1951). Selhorst heeft een naam hoog te houden als plaatselijk volksvertegenwoordiger. Hij zat al eens in de Arnhemse gemeenteraad voor de CD van 1994 tot en met 1998. Een deel van deze periode zat hij echter gevangen vanwege zijn activiteiten als drugsdealer. In 1999 wist hij nogmaals de krant te halen toen hij bij verslaafden ondersteunende handtekeningen voor de CD kocht met heroïne en cocaïne.

Inmiddels is het Selhorst weer gelukt om zichzelf in opspraak te brengen. In de aanloop naar de raadsverkiezingen in Arnhem kocht hij ook dit keer ondersteunende handtekeningen bij daklozen. De Arnhemse burgemeester heeft inmiddels aangifte gedaan tegen deze praktijk gedaan. Dat het bij de Gelderse CD om een lege huls gaat, met amper kader of achterban, blijkt ook bij bestudering van de kandidatenlijst en de lijst met ondersteuners.

Kandidaten
Selhorst zelf is vanzelfsprekend lijstaanvoerder. Zijn reden voor deelname is duidelijk. In zijn vorige zittingsperiode was hij grotendeels afwezig en zei verder geen woord (in vier jaar tijd sprak hij in de raad zeven woorden, waarvan er zes bij de installatie van de raad). Het was ook lastig voor Selhorst om aanwezig te zijn. In zijn raadsperiode werd hij tweemaal veroordeeld voor handel in harddrugs. Hij kreeg straffen van 6 en 18 maanden cel. Gevraagd naar een verklaring om desondanks in de raad te blijven, gaf hij als reden dat het hem een netto-inkomen van ƒ 1.500,- opleverde. In 1998 werd hij niet herkozen. In 2002 deed hij een poging de partijnaam “Leefbaar Arnhem”over te nemen.
Saillant detail is dat Selhorst met de huidige verkiezingsdeelname in de wielen rijdt van de Nederlandse Volksunie met lijstaanvoerder Constant Kusters. Kusters is hier razend om en geeft regelmatig af op de “drugsdealer” Selhorst. Des te opmerkelijker, omdat Kusters in 1994 Selhorst’s eerste fractieassistent zou worden, maar dat ging niet door.

Op de tweede plek van de Gelderse CD staat Tom Worm (1951) die ook een verleden in de oude CD heeft. Hij was de fractieassistent van Selhorst in de Arnhemse gemeenteraad in de jaren negentig en was tot 1999 ook bij verkiezingen kandidaat. Ook Worms strafblad is niet leeg, in 1986 kreeg hij anderhalf jaar celstraf wegens het verduisteren van drieënhalve ton (in guldens) wegens oplichting en verduistering bij een bijstandstichting voor buitenlandse werknemers. Tijdens het assisteren van Selhorst gaat Worm opnieuw in de fout. Hij bestelde allerlei apparatuur via de telefoonrekening van de fractiekamer op het gemeentehuis. De gemeente Arnhem doet hierom in 1997 aangifte tegen hem.

Er zijn nog twee andere ex-CD’ers betrokken bij Selhorst verkiezingsplannen, maar het gros is toch onbekend. Volgens de gemeente Arnhem komt een flink deel daarvan uit de onderkant van de maatschappij. Mogelijk zijn ze dus betaald voor een krabbeltje.

Amsterdam
Toen in 1998 de CD veroordeeld was wegens racistische propaganda, stichtte Janmaat de “Conservatieve Democraten” voor het geval de oorspronkelijke CD in verdere juridische problemen zou komen. Janmaat zelf nam geen zitting in het bestuur, om eventuele vervolging lastiger te maken. Uiteindelijk bleek deze manoeuvre nergens voor nodig, aangezien de CD verder niet werd vervolgd.
De Conservatieve Democraten bleef echter wel bestaan als officiële vereniging. In 2002 en 2003 vinden er plotseling een aantal bestuurswisselingen plaats. Bijna alle bestuursleden verdwijnen, alleen het Haarlemse ex-raadslid Wim Elsthout en zijn schoonvader Jan Gilles blijven over. In 2005 verlaat Jan Gilles het bestuur en maakt plaats voor de echtgenote van Wim Elsthout. Verder werd Ruud Enthoven, voormalig raadslid uit Amsterdam, bestuurslid.
In september plaatst Enthoven advertenties op internet, waarin hij oud-leden van de CD oproept om contact op te nemen voor deelname aan de raadsverkiezingen in Amsterdam.

De kandidatenlijst
Veel meer dan de Gelderse CD lijkt de Amsterdamse CD op een opvolger van Janmaats opgeheven partij. Zowel onder de kandidaten als de handtekeningzetters staan mensen die vroeger hetzelfde vaker voor de oude CD deden. In ieder geval dertien van hen waren voorheen betrokken bij de Centrumdemocraten. En omdat er in Amsterdam niet onder daklozen geronseld is er ook een veel helderder beeld van een soort partijstructuur.

De Amsterdammer Ruud Enthoven (1949) is dus de lijsttrekker. Hij was er al gemeenteraadslid voor de CD in de periode 1994-1998, maar heeft toen maar weinig indruk gemaakt. Eigenlijk vooral in negatieve zin met gure uitspraken over illegalen en stellingen over allochtone peuters. In 1998 probeert hij het weer als lijsttrekker, maar wordt dan niet herkozen, zoals vrijwel al zijn CD collegae in het land.

Hierna wordt het angstvallig stil rond zijn politieke carrière. Die startte in 1991 bij de CD, want in dat jaar staat Enthoven voor het eerst kandidaat voor de Provinciale Statenverkiezingen in Noord-Holland. In 1992 werd hij penningmeester voor de kring Amsterdam en in 1994 werd hij dus gekozen in de Amsterdamse gemeenteraad. Enthoven is uit het semi-criminele circuit afkomstig. In de jaren zeventig was hij werkzaam in de horeca en had toen de helft van zijn medewerkers zwart in dienst. Ook kreeg hij diverse malen een proces-verbaal wegens het discrimineren van zijn klanten. Later is hij veroordeeld wegens wapenhandel en in 1994 zou hij nog steeds wapens leveren aan taxichauffeurs, horecaondernemers en sigarenwinkeliers. Hij was ook bevriend met de neonazi Richard van der Plas die actief was in het criminele circuit.

De nummer twee in Amsterdam is het voormalige Tweede Kamerlid Wim Elsthout (1963) uit Haarlem. Hij is al zo’n 23 jaar actief binnen extreemrechts en voordat hij in 1987 bij de CD actief werd, was hij bij de Centrumpartij (CP) betrokken. Elsthout was in de jaren negentig altijd één van de trouwste steunpilaren van Hans Janmaat. Nadat een andere CD’er in 1997 komt te overlijden, volgt Elsthout hem voor een half jaartje op naast het echtpaar Janmaat in de Tweede Kamer. Want na 1997 volgt het, voor de CD, rampzalige jaar 1998. Dan verdwijnt Elsthout zowel uit de Haarlemse gemeenteraad als uit de Tweede Kamer. Een jaartje later verliest hij ook zijn zetel in de Noord-Hollandse Provinciale Staten. Gelukkig voor hem krijgt hij voor de maanden in Den Haag nog twee jaar wachtgeld ter waarde van zo’n 250.000 gulden. Hij kan er een mooi nieuw huis van kopen. In 2004 is Elsthout actief bij Nieuw Rechts van Michiel Smit. Hij tracht een Haarlemse afdeling op te zetten en roept ex-CD’ers op zijn voorbeeld te volgen. Elsthout staat namens NR kandidaat in Europa en doet mee aan een demonstratie en bezoekt wat bijeenkomsten. Kennelijk is de vriendschap toch ergens bekoelt, want het afgelopen jaar laat Elsthout zich niet meer bij Nieuw Rechts zien.

Op de derde plaats in Amsterdam staat de heer Cor van Vale (1946) uit Amsterdam Zuid Oost en op de achtste plek Bram van Dijke (1962) uit Amstelveen. Beiden stonden het afgelopen decennium al vier keer eerder kandidaat voor de CD. Lijstduwster is Adèle Gilles (1965) uit Haarlem. Zij is de echtgenote van Wim Elsthout, maar kent zelf ook een carrière van 20 jaar bij Centrumpartij en CD. Momenteel is ze de officiële secretaris van de Conservatieve Democraten.

Zoals al gezegd komen een aantal handtekeningzetters van nu ook uit de oude CD. De meest opvallende onder hen is toch wel Peter Hebing (1938). Voor het gemak citeren we uit een artikel dat Kafka in 1999 over de deelname van de CD aan de Provinciale verkiezingen in Noord Holland schreef: “Hebing stond in 1998 op de Amsterdamse kandidatenlijst. In 1992 stuurt hij een bijzonder verwarde brief rond. Hierin eist hij het aftreden van Beatrix, waarmee volgens hem elke Nederlander zijn nationaliteit verliest. Dit heeft Beatrix te danken aan het feit dat “wat uw buitenlanders betrefd waar men hun heil in zien door hen sistematic de dienst te laten uitmaken en door ze de beste woonomstandig heden en beter banen te bieden en ze in uw gezag te zetten zo dat zij nu maar eens de dienst uitmaken dat u alle uw zelfbeschikingsrecht heeft verspeelt! Zo luid de Vloek van Deuteronomium 12.” waarna we nog vergast worden op een stapel Bijbel-citaten. Hebing bedient zich van de titel “HM. MR.” dat volgens hem zoveel betekent als “Preciesie Juridisch Leider Algemeen Meester in de Rechten Hoogste Majesteit”.
Maar ook na 1999 is het niet gedaan met de schrijfsels van Hebing. In 2001 stuurt hij nog een krankzinnige brief aan AFA. Ook hierin moet Beatrix weer aftreden en de hele overheid worden ontbonden, de veroordeling tegen “Jan Maat” vernietigd verklaard worden, en hijzelf tot koning gekroond worden. Ter illustratie zet hij zijn foto erbij met het onderschrift “de koning van Israël”.

Conclusie
Hoewel het natuurlijk nooit valt uit te sluiten dat mensen met antibuitenlander sentimenten op de naam CD afkomen, is de kans toch klein dat er zetels gehaald worden. Vooral in Arnhem is de publiciteit rondom Selhorst weer erg negatief vanwege het ronselen onder daklozen. Ook nemen mensen met serieuzere extreemrechtse opvattingen hem niet serieus. Zij zullen hun heil eerder bij de NVU zoeken. In Amsterdam is er niet zo’n radicaal alternatief. Daar zijn de Conservatieve Democraten de meest rechtse optie. Toch is er wel degelijk concurrentie op de rechterflank in Amsterdam. De populistische marktjongens van Leefbaar Amsterdam ’92 doen weer mee en zelfs de Fortuynistische stroming is dit jaar met twee partijtjes in Amsterdam vertegenwoordigd. Ondanks dat Amsterdam een grote stad is met daardoor een iets lagere kiesdrempel (er zijn immers meer zetels te vergeven) is de kans toch erg klein dat Enthoven een tweede periode als raadslid in Amsterdam kan gaan vervullen.

Terug naar overzicht