Home » Diversen » Nijmegen Rechtsaf: Protest, confrontatie en intimidatie

Nijmegen Rechtsaf: Protest, confrontatie en intimidatie

Nijmegen Rechtsaf is een actiegroep met een kleine aanhang. Zij weten echter wel veel reuring teweeg te brengen. Ze kenmerken zich door kleine mediagenieke prikacties en proberen op strategische wijze invloed uit te oefenen op de lokale politiek in Nijmegen. Wat hierbij opvalt is dat zowel de media als de lokale politiek vaak niet op de hoogte zijn van het extreemrechtse karakter van de actiegroep die ook intimidatie van politici niet schuwt.

Adé Jansen (links) en Michael Jansen (daar direct naast) met NVU-delegatie bij Voorpost, september 2016 Gent (Screenshot NVU website)
Adé Jansen (links) en Michael Jansen (daar direct naast) met NVU-delegatie bij Voorpost, september 2016 Gent (Screenshot NVU website)

Nijmegen Rechtsaf komt voort uit AZC-Alert, een organisatie die bekendheid kreeg door het organiseren van protesten bij inspraakavonden en gemeenteraadsvergaderingen rondom asielzoekerscentra. Nijmegen Rechtsaf wordt in de publieke opinie gezien als een rechtse vriendenclub, als een groep bezorgde burgers. Het extreemrechtse karakter van de groep krijgt echter onvoldoende aandacht. De dynamiek tussen Nijmegen Rechtsaf en de lokale politiek is in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2018 steeds grimmiger geworden.

Michael Jansen

Kernfiguur bij Nijmegen Rechtsaf is Michael Jansen (1985), in de media beter bekend onder zijn pseudoniem Michel van den Berg. Michael Jansen vertoont zich sinds 2014 binnen het extreemrechtse politieke landschap. Hij houdt dat jaar een eenmansprotest bij een politiebureau in Nijmegen terwijl honderden Nijmegenaren aangifte komen doen tegen de ‘minder Marokkanen’ uitspraak van Wilders.

Later raakt Jansen betrokken bij onder andere de NVU en Pegida. In september 2016 neemt hij met een NVU-delegatie deel aan een demonstratie van Voorpost in Gent. De betrokkenheid met Pegida is vooral terug te zien in veelvuldig bezoek aan Pegida demonstraties en het deelnemen aan een flyeractie van Pegida in Nijmegen. Op dit moment is Michael Jansen naast Nijmegen Rechtsaf actief bij de extreemrechtse actiegroep Identitair Verzet als een van de “meest geharde activisten” en in de functie van van secretaris.

Frieda Jansen-Bastiaans (links) op NVU-demonstratie Maassluis, november 2016
Frieda Jansen-Bastiaans (links) op NVU-demonstratie Maassluis, november 2016

Met Identitair Verzet bezet hij een moskee in aanbouw in Venlo, een islamitische school in Amsterdam en een woning naast door vluchtelingen gekraakte huizen in Amsterdam. Bij deze laatstgenoemde actie was Michael Jansen perswoordvoerder en werkte hij samen met Paul Peters (die eerder in zijn activistische loopbaan een Joodse begraafplaats bekladde) en kopstukken uit de Nederlandse neo-nazi-beweging zoals Willem van Dijk en Tom van den Hoek. Jansen heeft in korte tijd veel vrienden gemaakt in het extreemrechtse milieu.

Andere gangmakers binnen Nijmegen Rechtsaf zijn Adé Jansen (1957) en Frieda Jansen-Bastiaans (1963). Dit koppel is actief bij Nijmegen Rechtsaf en betrokken bij de lokale politiek in Nijmegen, door debatten en lezingen bij te wonen. Adé Jansen heeft een lange geschiedenis binnen georganiseerd (extreem)rechts. In 2002 is hij regiocoördinator voor de LPF in Nijmegen en kandidaat Kamerlid voor deze partij. Twee jaar later staat hij op de lijst voor de Europese verkiezingen voor de extreemrechtse splinter Nieuw Rechts. In 2016 is hij een belangrijke speler bij het militante Demonstranten Tegen Gemeenten. (ter ziele gegaan omdat enkele leden een jarenlange gevangenisstraf uitzitten wegens het gooien van een brandbom naar een moskee in Enschede) In datzelfde jaar zien we Adé en Frieda Jansen op verschillende Pegida demonstraties en worden ze actief bij de nazistische NVU. Samen bezoeken ze sindsdien demonstraties en bijeenkomsten van deze partij en schrijven ze voor het partijblad Wij Europa.

Adé Jansen (links), Erna Bons en Frieda Jansen-Bastiaans (beiden achter DTG-spandoek) op Pegida demonstratie Amsterdam, februari 2016
Adé Jansen (links), Erna Bons en Frieda Jansen-Bastiaans (beiden achter DTG-spandoek) op Pegida demonstratie Amsterdam, februari 2016

Tot slot kan Erna Bons (1955) niet onvermeld blijven, vanwege haar parlementaire ambities. In het verleden was Bons aanwezig bij acties van Pegida. Met Nijmegen Rechtsaf neemt ze tweemaal deel aan pogingen tot het verstoren van debatavonden over Zwarte Piet. Maar Bons wil ook volksvertegenwoordiger worden. Als kandidaat nummer twee van OPA Nijmegen doet ze mee aan de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. OPA, naar eigen zeggen een “PVV-light”, heeft de ex-PVV’er Tineke Poortinga als lijsttrekker. Bons kwam in aanloop naar de verkiezingen in opspraak vanwege haar internetactiviteiten. Van de lijsttrekker diende ze haar extreemrechtse uitingen en scheldpartijen naar BN’ers en politici te wissen.

Protest, confrontatie, intimidatie

Burgerwacht patrouilleert bij Nijmeegse pinautomaten” kopt lokale krant De Gelderlander in februari 2018. Het artikel beschrijft hoe Nijmegen Rechtsaf op plekken die als onveilig te boek staan de wacht houdt bij pinautomaten. Met een klein aantal activisten is Nijmegen Rechtsaf in het centrum van de stad aanwezig “om te doen wat de overheid zou moeten doen.” Mochten ze getuige zijn van een beroving dan “doen we een burgerarrest en leveren de dader uit aan de politie” aldus woordvoerder Michael Jansen. Een dergelijke actie is kenmerkend voor Nijmegen Rechtsaf. Het is een kleine, gemakkelijk uit te voeren actie en heeft een relatief groot media-effect. Tijdens deze actie verspreidde Nijmegen Rechtsaf flyers met een stemadvies voor OPA. Het uitdelen van flyers en voeren van gesprekken doet Nijmegen Rechtsaf “om vertrouwen te winnen van de gemeenschap” aldus Jansen in de krant.

Nijmegen Rechtsaf en Identitair Verzet samen in actie te Nijmegen, maart 2018 (screenshot facebook)
Nijmegen Rechtsaf en Identitair Verzet samen in actie te Nijmegen, maart 2018 (screenshot facebook)

Met dit soort acties probeert Nijmegen Rechtsaf voet aan de grond te krijgen in de lokale politiek. De goedkeurende reactie van burgemeester Bruls, die de actie van deze extreemrechtse actiegroep simpelweg als “een vorm van burgerparticipatie” beschouwt toont aan dat de groep hier deels in slaagt. Het ondersteunen van Erna Bons in haar verkiezingscampagne voor OPA is een andere manier waarop Nijmegen Rechtsaf politieke invloed probeert te verwerven. Tevergeefs, de partij haalt met 886 stemmen bij lange na geen zetel en zal niet als ingang naar de gemeenteraad voor Nijmegen Rechtsaf gaan dienen. Die ingang zal de actiegroep toch zelf moeten vinden, zoals ze begin maart 2018 probeerde door een brief aan alle partijen in de gemeenteraad te sturen. Hierin riep Nijmegen Rechtsaf de bouw van een nieuwe moskee te blokkeren, waarop er een gesprek volgde met de VVD en GroenLinks.

Nijmegen Rechtsaf houdt het echter niet bij ludiek bedoelde acties, nette brieven en gesprekken. In maart 2018, de gemeenteraadsverkiezingen staan voor de deur, komt minister-president Rutte naar de Waalstad om de VVD-campagne te ondersteunen. Nijmegen Rechtsaf houdt samen met Identitair Verzet een “Oprutte!!” spandoekactie tegen dit campagnebezoek. Kort voor deze actie vindt een kilometer of twee verder echter een veel grimmiger actie plaats. Een groep mensen dringt het campagnekantoor van D66 binnen. Er is op dat moment slechts een medewerker aanwezig. De indringers plakken de binnenkant van het campagnekantoor onder met Identitair Verzet stickers. “We komen later nog terug!” laten de actievoerders bij vertrek dreigend weten, waarna ze het pand aan de Augustijnenstraat verlaten.

Michael Jansen (links, direct naast Paul Peters) houdt zich op buiten de Pegida-demonstratie om tegenstanders op te zoeken, november 2017 Nijmegen
Michael Jansen (links, direct naast Paul Peters) houdt zich op buiten de Pegida-demonstratie om tegenstanders op te zoeken, november 2017 Nijmegen. Geheel rechts Erna Bons

Dit was niet de eerste keer dat Identitair Verzet de confrontatie zocht met politieke tegenstanders. In november 2017 demonstreert Pegida in Nijmegen. Activisten van Identitair Verzet en Nijmegen Rechtsaf zijn ook aanwezig. Opvallend genoeg niet als Pegida-demonstranten. “Wij hielden de omgeving van de stoet in de gaten” schrijft Identitair Verzet over deze gezamenlijke acttie. “Opdringerig extreemlinks tuig hielden we op afstand door middel van indringende gesprekken over de vrijheid van demonstreren” vervolgen ze in hun verslag. De actiegroepen staan deze dag in het publiek langs de route van de demonstratie. Hun doel is het zoeken van een confrontatie met linkse demonstranten die zich tegen Pegida keren. De acties tegen de al eerder in dit artikel genoemde debatavonden over Zwarte Piet passen ook binnen dit stramien: Het op straat opzoeken van confrontaties met politieke tegenstanders.

Nijmegen RechtsafEen dieptepunt voor wat betreft dit soort activiteiten van Nijmegen Rechtsaf is de intimidatie van een GroenLinks kandidaat-raadslid. Deze kandidaat was aanwezig op een debatavond over Zwarte Piet, eind 2017. Michael Jansen protesteerde met Nijmegen Rechtsaf tegen deze bijeenkomst, waarna er ongeregeldheden plaatsvonden. Jansen beweert hier een hersenschudding te hebben opgelopen. In maart 2018 treft Jansen dit kandidaat-raadslid opnieuw tijdens een verkiezingsdebat in het stadhuis. De afloop van de Zwarte Piet avond zit Jansen blijkbaar nog hoog. Hij zoekt haar op en scheldt haar uit voor leugenaar. Als de GroenLinks-kandidaat het gesprek wil beëindigen dreigt hij hete koffie over haar heen te gooien. Bij het verlaten van de bijeenkomst begint Jansen op straat nog tegen haar te schreeuwen.

Naast de lokale activiteiten is Nijmegen Rechtsaf ook landelijk actief. Samen met Identitair Verzet zijn leden van Nijmegen Rechtsaf zowel nationaal als internationaal aanwezig bij acties van laatstgenoemde organisatie. Daarnaast vervult Nijmegen Rechtsaf lid Michael Jansen een bestuursfunctie bij de stichting Identitair Verzet en treedt hij op als perswoordvoerder voor deze organisatie. 

Imago Nijmegen Rechtsaf

Bericht Nijmegen Rechtsaf aan NVU, februari 2018
Bericht Nijmegen Rechtsaf aan NVU, februari 2018

Nijmegen Rechtsaf schippert met hun imago. Enerzijds neemt de actiegroep publiekelijk afstand van de NVU als lokale media de band tussen deze twee organisaties benoemen, omdat die partij te extreem zou zijn. Anderzijds staan ze zij-aan-zij met de NVU bij een demonstratie en bestaat de band tussen Nijmegen Rechtsaf-activisten en de NVU simpelweg. Michael Jansen demonstreerde met de NVU en Adé en Frieda Jansen zijn er tot op de dag van vandaag actief. In februari 2018 beweert de NVU dat Nijmegen Rechtsaf spijt heeft van de distantiëring en de NVU gewoon als “een andere rechtse groep” beschouwt.

Wat we zien is een organisatie die zich aan de ene kant als nette gesprekspartner van de gemeentelijke politiek profileert. Aan de andere kant draait Nijmegen Rechtsaf zijn hand niet om voor intimidatie en provocatie en maakt de groep op het gebied van actieve leden en samenwerking met andere organisaties deel uit van de ‘familie’ van extreemrechtse organisaties in Nederland. Als men Nijmegen Rechtsaf ziet als een legitieme gesprekspartner dreigen hun extreemrechtse ideeën en netwerk een voet tussen de deur te krijgen. Nijmegen Rechtsaf kan worden beschouwd als de Nijmeegse dependance van Identitair Verzet, voert radicale acties en herbergt activisten van de NVU. Het is derhalve een verre van nette burgerclub.