De afgelopen jaren keken wij regelmatig naar vertegenwoordigers van de “nieuwe politiek”, om te onderzoeken of er ook sprake was van rechtsextremisten die zich hierbij aansloten. Wij keken naar Leefbaar Nederland, de LPF en allerlei partijtjes die zich hiervan afsplitsten. Het is dus interessant om eens te kijken hoe het er nu mee staat. De gemeenteraadsverkiezingen bieden daar interessante mogelijkheden voor. Er is sprake van vele tientallen nieuwe gezichten die op de kieslijsten staan of die ondersteunen. Staan er weer mensen tussen die voorheen bij extreemrechtse partijen actief waren?
Gezien de veelheid aan lijsten is dit onderzoek nog niet compleet, maar er zijn al wel een aantal interessante bevindingen uit gekomen. Leefbaar Nederland als overkoepelende landelijke partij bestaat niet meer, maar de LPF wel. Deze partij is niet extreemrechts, maar heeft door haar stevige standpunten over immigratie, integratie, criminaliteit en de politiek toch regelmatig een bepaalde aantrekkingskracht op (ex-) rechtsextremisten.
Landelijk?
Als je naar de deelname van de LPF bij deze gemeenteraadsverkiezingen kijkt, wordt het al snel duidelijk dat er eigenlijk geen sprake van een landelijk opererende partij is. De andere partijen uit de Tweede Kamer zijn wel ruim vertegenwoordigd. Zelfs een kleine partij als de SGP doet in meer dan honderd gemeentes mee. Maar de LPF zet een teleurstellende 11 deelnames neer. Hier zitten belangrijke steden als Leeuwarden, Hilversum, Delft, Eindhoven en Den Haag bij. Middelgrote gemeentes als Spijkenisse, Westland en Barneveld. Maar ook kleintjes als het Friese Boarnsterhim, het Gelderse Duiven en Zeewolde in Flevoland worden verblijd met een deelname van de LPF aan hun verkiezingen. Kennelijk heeft de LPF veel minder draagvlak van onderop dan de andere partijen. Ook mist ze zo de voordelen van een brede partij met veel raadsleden. Talent uit de gemeentes stroomt niet door naar de landelijke politiek, en informatie op lokaal niveau over plannen of misstanden stroomt via de partijstructuren niet naar boven. Opvallend is ook dat er bij deze raadsverkiezingen meer zusterpartijen en afsplitsingen van de LPF mee doen, dan echte afdelingen die de partijnaam nog dragen.
De deelname
Maar allereerst de LPF zelf. In de gemeentes Barneveld en Duiven staan enkele opvallende figuren kandidaat. De lijsttrekker in Barneveld is Henk Schattenberg (1951). In 1995 steunde hij de Centrumdemocraten (CD) nog bij hun verkiezingsdeelname in Gelderland. Schattenberg is ook de 5e LPF kandidaat in Duiven. Andersom is de Duivense lijsttrekker Anton Reebergen (1954) kandidaat nummer 5 in Barneveld.
Reebergen was begin jaren tachtig bestuurslid van de rechtse Rooms Katholieke Partij Nederland en stond toen ook kandidaat bij de Tweede Kamerverkiezingen. Vreemder wordt het als er in de jaren negentig een briefje met zijn naam en adres en de opmerking “inlichtingen” gevonden wordt in de administratie van Arnhemse CP’86 activist Constant Kusters. Reebergen woont zelf dan ook nog in Arnhem, maar het is onzeker of zij ook daadwerkelijk contact met elkaar gehad hebben. Een andere opmerkelijke kandidaat in Barneveld is Piet Storm (1934) uit Voorthuizen. Hij stond in 1995 kandidaat voor de CD bij dezelfde verkiezingen die Schattenberg steunde met zijn handtekening in Gelderland. In een brief aan een antifascistische actiegroep in 1998 verklaart Storm de CD geen verwerpelijke partij te vinden, maar toch heeft hij zijn lidmaatschap opgezegd vanwege zijn afkeer van Janmaat. Hij schrijft dat het hem “Siberisch” laat dat hij als fascist gezien wordt, want hij zou een hekel aan “demagogen, communisten en fascisten” hebben. Zijn echtgenote G. Storm-Versteeg steunde zowel de CD in 1995, als nu de LPF met haar handtekening in de verkiezingen.
Den Haag
De lijsttrekker van de LPF in Den Haag is Willem van der Velden (1942). Hij was in 2002 korte tijd Tweede Kamerlid voor de LPF. Voor die tijd was hij voorzitter van de autopartij Nederland Mobiel, waarvan hij de ledenadministratie ook meegenomen zou hebben naar de LPF. In de korte periode van zijn Kamerlidmaatschap liet hij zich adviseren door de omstreden Rien Boiten (1956). Boiten was in de jaren tachtig prominent actief bij de Centrumpartij (CP) en werd hierom in 2001 nog geroyeerd door Leefbaar Nederland en Nederland Mobiel. Van der Velden neemt het op voor Boiten als diens extreemrechtse verleden onthuld wordt. Het afgelopen jaar was Van der Velden actief bij Leefbaar Rotterdam, maar nu hij in Den Haag is gaan wonen is een nieuwe stap in zijn carrière gemaakt.
Eindhoven
In Eindhoven staan er ook enkele omstreden mensen op de LPF lijst. Vooral dat Frans Machiels (1938) op de tweede plek staat valt op. Medio jaren negentig ontstaat er een relletje rond hem als hij ruzie maakt met de wijkraadsfractie waar hij in zit. Die zagen zijn adviseurschap voor de Eindhovense CD fractie namelijk niet zo zitten. Als deze CD fractie zich later omvormt tot Burgerbelang Regio Eindhoven, sluit ook Machiels zich hierbij aan als woordvoerder en bestuurslid. In 1998 is hij zelfs de lijsttrekker van deze partij. En Machiels doet eind 2001 een poging om via Leefbaar Nederland met Pim Fortuyn op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer te komen, maar dat lukt hem niet.
De Eindhovense lijsttrekker van de CD uit 1994 heet Willy Schoonbeek (1939) en hij was oprichter van Burgerbelang Regio Eindhoven en hiervoor in 1998 ook kandidaat. Schoonbeek was in 1995 uit de CD gestapt en geeft zijn onvrede over de deelname van de CD aan de jaarlijkse Yzerbedevaart in Vlaanderen hiervoor als reden. Schoonbeek is in 1998 echter nog niet weg uit de landelijke extreemrechtse politiek. Hij wordt datzelfde jaar nog gezien bij het oprichtingscongres van de NNP. In 2000 duikt hij nog bij een bijeenkomst van het Nederlands Blok op. Opmerkelijk dus dat Schoonbeek nu ook zijn handtekening zet voor de LPF-deelname in Eindhoven. 
Diverse andere handtekeningzetters blijken dezelfde overstap als Machiels en Schoonbeek gemaakt te hebben, van Burgerbelang naar LPF. Maar ook een van de kandidaten is met hen meegekomen. Het gaat hier om Alex Versteegh (1958) uit Eindhoven.
Bovenregionale kandidaat van de LPF Eindhoven is Alexander van Hattem (1983). Hij is al vier jaar erg actief bij de Jonge Fortuynisten en momenteel de landelijke voorzitter van deze semi-jongerenorganisatie van de LPF. Maar af en toe maakt Van Hattem vreemde uitstapjes. Als antifascisten in augustus 2004 een folderactie tegen de radicale Nationale Alliantie in Eindhoven houden, komt Van Hattem stiekem deze mensen op de foto zetten. Verder spreekt hij in mei 2004 een bijeenkomst van de LPF in Almelo toe waar de rechtsextremist Alfred Vierling (1949) ook spreekt. En voor wie dat niet sterk genoeg is doet Alexander van Hattem in april 2003 zelf mee aan een actie van Nieuw Rechts in Tilburg. De huidige lijsttrekker van Nieuw Rechts in Eindhoven, Rene van Gool, organiseerde die actie toen als steun aan een juwelier die een overvaller doodschoot.
Aanverwante partijen
Op diverse plaatsen in het land doen partijtjes mee met mensen die ook bij de LPF actief waren.
In Enschede is een nieuwe partij Burger Vertegenwoordiging Enschede (BVE) opgericht. Lijstrekker Theo de Boer (1948) was in 2004 de voorzitter van de LPF in Overijssel en bezocht toen dezelfde LPF-bijeenkomst in Almelo die hierboven genoemd wordt, met dus Centrumpartij oudgediende Alfred Vierling als spreker. En nog drie andere BVE-kandidaten zijn uit de LPF afkomstig. Ook bij Gemeentebelangen uit Putten staan veel LPF´ers kandidaat.
ONS
In Flevoland heeft de provinciale LPF zich bij de partij ONS Nederland aangesloten en doet mee als ONS Noordoostpolder en ONS Zeewolde. Pikant in Zeewolde is dat de LPF er toch zelf meedoet als concurrent. Diezelfde situatie doet zich voor in Den Haag waar ONS Den Haag met de LPF concurreert. Een van de Haagse ONS kandidaten is Stefan van Goch (1969). Die stond in 1998 nog kandidaat voor de CD in Zoetermeer, en hij steunde Janmaats partij bij de Kamerverkiezingen van dat jaar met een handtekening.
Amsterdam
Ook in Amsterdam bekampen diverse ex-Fortuynisten elkaar op het toneel. Enkelen hebben zich verenigd onder de naam Fortuynistische Volks Partij/Ouderenpartij Noord-Holland. Verder is er natuurlijk de flamboyante lijsttrekker van de autopartij Mokum Mobiel, Gonny van Oudenallen (1957) die bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2003 kandidaat voor de LPF stond. Opmerkelijk is dat ze nu ook nieuwkomer Amsterdam Transparant steunt met een handtekening. Terwijl Van Oudenallen dus lijsttrekster van de concurrent is. Dit Amsterdam Transparant is een zusterpartij van Rotterdam Transparant dat uit Leefbaar Rotterdam voortkomt. Om het circus in Amsterdam compleet te maken doen vader en zoon Henk Bakker natuurlijk weer mee met hun Leefbaar Amsterdam ’92. Ook zij hadden de laatste jaren vrijages met de LPF.
Forza
In Haarlemmermeer ligt de basis voor de LPF-afspliting Forza Nederland, die verder ook nog in het Brabantse Heusden mee doet. Meest opmerkelijk is de steun die Jan Ossewaarde (1928) uit Badhoevedorp aan de partij geeft. Hij zet zijn steunhandtekening in Haarlemmermeer. Ossewaarde is lokaal beroemd om zijn extreemrechtse brieven. Maar ook landelijk en op internet laat hij zich op dit vlak niet onbetuigd.
Heiloo
In het Noord-Hollandse stadje Heiloo doet ex-LPF’er Wladimir van Kiel (1950) mee onder de naam Leefbaar Heiloo. Bij de ondersteuners zitten enkele mensen die voorheen de LPF ook steunden. Wladimir van Kiel was in 2002 actief in de Noord-Hollandse afdeling van de LPF. Hij valt al jaren op door zijn ongenuanceerde epistels op internet en in de ingezonden brieven rubrieken.
Nawijn
In Zoetermeer doet de ex-LPF minister Hilbrand Nawijn met zijn eigen lijst mee. Nawijn viel het laatste jaar vooral op door zijn warme band met Vlaams Belang voorman Filip de Winter met wie hij een studiereis naar Denemarken maakte en een denktank op wilde richten. Nawijn kreeg het zelfs voor elkaar om deze Vlaamse rechtsextremist in het huis van wijlen Pim Fortuyn te ontvangen. Iets wat hem niet in dank werd afgenomen door de andere Kamerleden van de LPF. Inmiddels vormt hij een eenmansfractie in de Kamer. Op de zevende plek van de Lijst Hilbrand Nawijn staat Sander Driessen (1942) uit Zoetermeer. Hij stond in 1994 kandidaat voor de CD van Hans Janmaat in Zoetermeer, maar werd toen niet verkozen, ondanks zijn tweede plek. Kennelijk trekt Nawijns politieke gedrag mensen met een dergelijk verleden aan. Een andere LPF prominent op zijn Zoetermeerse lijst is ex-staatssecretaris Jan Odink.
Rotterdam
De grote stad van het Fortuynisme is natuurlijk Rotterdam. Leefbaar Rotterdam (LR) doet in alle deelraden mee en de LPF heeft het niet aangedurfd zelf een lijst in te dienen in de havenstad. Wel staat LPF-Kamerlid Joost Eerdmans als lijstduwer op de LR-lijst. Een aantal mensen, dat aanvankelijk de LPF afdeling Rotterdam op wilden starten, zit nu toch bij Leefbaar. Wel doen er enkele rechtsextremistische partijen in Rotterdam mee, waaronder Nieuw Rechts. Voorman van Nieuw Rechts is Michiel Smit. Hij was in 2002 nog raadslid van Leefbaar Rotterdam, maar na verloop van tijd werd steeds duidelijk dat hij veel radicaler was, dan de andere raadsleden. Hij kon zijn biezen pakken, maar bleef raadslid met een nieuwe partij. Ook andere Leefbaar Rotterdam-kandidaten hebben wel vrijages met extreemrechts gehad. Zo bezocht een delegatie van hen in januari een bijeenkomst van het Vlaams Belang in Antwerpen. Ook Michiel Smit en Hilbrand Nawijn waren hierbij aanwezig. Diverse LR kandidaten waren betrokken bij de Conservatieven.nl die in januari 2003 aan de Tweede Kamerverkiezingen mee deed, en waar veel extreemrechtse bemoeienis mee was. Maar ondanks dat en de stevige standpunten die er bij Leefbaar Rotterdam geregeld ingenomen worden, zien we hen toch niet als een extreemrechtse partij.
Een ander groepje ex-LR-raadsleden heeft de partij Rotterdam Transparant (RT) opgericht en doen onder die naam nu mee in de stad en één deelraad. RT-Aanvoerder Joop van Heijgen sloot zich aanvankelijk bij Nieuw Rechts aan en ontmoette het Vlaams Blok in 2003 enkele malen. Hij moet over 2004 nog een flink bedrag onkostenvergoedingen terug betalen aan de gemeente, omdat hij ze niet kan verantwoorden. Ook Sjef Siemons was raadslid van LR en zit nu bij Rotterdam Transparant. Hij behoorde tot de uiterst rechtse vleugel van LR en bezocht ook het Vlaams Belang.
Raadsleden
Ten zuiden van Rotterdam ligt Zwijndrecht. Hier zijn de verkozen LPF-raadsleden inmiddels als Algemeen Belang Zwijndrecht actief, en nu ook weer kandidaat bij de raadsverkiezingen onder die nieuwe naam. Datzelfde is ook het geval in Terneuzen waar het LPF raadslid Cees Freeke met een nieuwe partijnaam (Lijst Cees Freeke Terneuzen) mee doet. Diverse LPF’ers volgen zijn overstap.
Toevoeging 5 maart 2006 – Kafka
Eindhoven
In Eindhoven heeft de LPF concurrentie van een nieuwe partij waarin een raadslid van Leefbaar Eindhoven en een voormalig VVD raadslid zitting hebben. De lijsttrekker van dit Liberaal Eindhoven gedoopte initiatief is Paul Verhaegh (1962). Hij zit tot begin 2004 als rechtervleugel van de VVD in de raad. Verhaegh stap dan uit de VVD en vindt ze in Eindhoven veel te links-liberaal. Hij geeft zijn zetel echter niet op, en blijft zitten als onafhankelijk raadslid. In november 2004 scheldt hij de fractievoorzitter van GroenLinks in Eindhoven uit voor “Godvervloekte GroenLinkse huichelaar, dat je bent!!!”, omdat die Theo van Gogh wil herdenken nadat die vermoord is. “Thema’s als vrijheid van meningsuiting en de veiligheid in de rechtstaat horen niet bij GroenLinks thuis. GroenLinks heeft Fortuyn altijd gedemoniseerd en de fractie is tegen preventief fouilleren“, aldus Verhaegh in een toelichting. Hij moet zijn excuses aanbieden en aantal fracties geeft aan het ‘wild om zich heen slaande raadslid’ voortaan te negeren.
Hij heeft wel een kompaan gevonden in Ronald Vliegen (1984) die op de vierde plek van Liberaal Eindhoven staat. Vliegen is sinds 2003 actief bij de LPF en de Jonge Fortuynisten (JF). Een andere jongerenorganisatie, de extreemrechtse Nieuw Nationale Jongeren (NNJ) van de NNP, houdt in 2003 een folderactie in Eindhoven, en wordt daarbij opgepakt door de politie. Ronald Vliegen brengt namens de JF Eindhoven een solidariteitsverklaring uit waarin hij stelt verbolgen te zijn over hun aanhouding. Hij begrijpt niet hoe zij mensen zouden kunnen beledigen door pamfletten te verspreiden met teksten als “Stop de Islamisering van Nederland” en “Eigen volk eerst”. Ook meent hij dat de NNJ op veel sympathie kan rekenen van passerende jongeren. In mei 2005 gaat Ronald Vliegen dan ook zelf te straat op. Met een groepje rechtse activisten van Protest Warrior zoeken ze een linkse demonstratie in Amsterdam op om hen met provocerende borden uit de tent te lokken. De politie moet ingrijpen om de groep te verwijderen en een confrontatie te voorkomen. Ronald Vliegen is de landelijke secretaris van de Jonge Fortuynisten.
Breda
Leefbaar Breda en ONS Nederland zijn elkaar concurrent in Breda. De Leefbaar afdeling van deze Oostbrabantse stad kent ook een aantal ex-LPF’ers.
Tilburg
Hans Smolders uit Tilburg was ook Kamerlid voor de LPF en hielp bij het vangen van Volkert van der G. na de moord op Pim Fortuyn. Na wat omzwervingen langs wat kleine partijtjes doet hij nu met zijn eigen lijst mee in Tilburg. Hij krijgt hierbij steun van enkele ex-LPF’ers, maar heeft zoals Nawijn ook een ex-CD’er op zijn lijst staan. Het gaat om Markus Klijsen (1967) uit Tilburg die in 1995 kandidaat stond voor de CD bij de Brabantse Statenverkiezingen. Hij was in die tijd ook bestuurslid van de kring Tilburg van de CD. Klijsen staat nu op de zestiende plek van de Lijst Smolders Tilburg. Zowel de CD lijst waar Klijsen in 1995 op stond, als de lijst van Smolders die nu in Tilburg mee doet worden ondersteunt door Miriam Elling die mogelijk de partner van Klijsen is.
De Lijst Smolders heeft in Tilburg overigens concurrentie van het TilBurger Belang, dat ook uit de LPF ontsproten is. Onder meer het Statenlid van de LPF in Brabant staat als lijstduwer op deze lijst.
Kobus Kortmann
Zomaar op de 14e plek van een VVD lijst staat hij. In zijn woonplaats Helmond. De 69-jarige Kobus Kortmann (J.A.W.M.J., 1936). Een kleurrijk figuur die al zo’n 30 jaar bij verschillende clubjes actief is. Zo tekende hij in 1975 een felicitatielijst om de fascistische Vlaamse organisatie Were-Di met haar twintigjarige jubileum te feliciteren. Ook was hij in die jaren de voorzitter van de Club van 25. Deze club was een soort Raad van Toezicht van de Nederlandse Volksunie (NVU). Begin jaren tachtig was Kortmann lijsttrekker bij de Tweede Kamerverkiezingen van het christelijk-rechtse partijtje Samen Overleven of Sterven (SOS). In 1982 wordt hij de secretaris van de uiterst rechtse Conservatieve Volkspartij waarvoor hij dan ook de lijsttrekker in Helmond is. In datzelfde jaar deed hij nog enkele afgewezen pogingen om de partijnamen “nieuw rechts” en “rechtse alliantie” bij de Kiesraad te registreren. 
Twintig jaar later, in 2002, duikt zijn naam ineens op bij de Lijst Pim Fortuyn. Hij ondersteunt de partij bij de Kamerverkiezingen en doet een aantal vergeefse gooien naar hoge functies binnen de LPF. Kortmann was kandidaat-voorzitter en zag ook wel wat in een staatssecretariaat. Uiteindelijk moet hij zich tevreden stellen met een plekje in het provinciale bestuur: In juli 2002 wordt hij secretaris van de vereniging LPF- Brabant/Fortuynlijk Brabant. Hij heeft moeite met het uiteenvallen van de LPF, maar steunde begin 2003 toch een van haar afsplitsingen (AVD) bij de Tweede Kamerverkiezingen. En nu heeft hij kennelijk onderdak gevonden bij een meer gevestigde partij, de VVD.
Maastricht
Dan helemaal in het zuiden aangekomen zien we in Maastricht het nieuwe partijtje Us Mestreech meedoen met Pierre Seeverens (1943) als lijsttrekker. Hij was lid van de Limburgse Provinciale Staten namens de LPF, maar zit inmiddels namens “Limburgs Belang” in dat bestuurslichaam. Enkele ex-LPF’ers zijn met hem meegegaan naar zijn nieuwste partij.
Kortom
Het gaat niet zo goed met de Fortuynstroming, allerlei mensen hebben de LPF verlaten en doen onder andere namen mee aan de gemeenteraadsverkiezingen, soms zelfs als concurrent. Diverse rechtsextremisten staan op de lijsten en de landelijke deelname is minimaal.
Terug naar overzicht
