Vandaag is de strafzaak tegen Geert Wilders gestart in Amsterdam. Een kleine 300 sympathisanten steunden hem vanmorgen met een manifestatie met spandoeken en protestborden. De vervolging wekt een reactie op bij verschillende rechtsextremisten. Zij zijn solidair met Wilders. In Brussel voerde het extreem rechtse Vlaams Belang actie bij de Nederlandse ambassade. En bij de manifestatie… Lees verder
Toen de Deense tekenaar Kurt Westergaard in 2005 een cartoon maakte van de profeet Mohammed met een bom in zijn tulband, zal hij zich ongetwijfeld geen voorstelling hebben gemaakt van wat die tekening los zou maken. Laat staan dat hij bedacht dat die cartoon zou leiden tot de oprichting van een nieuwe extreemrechtse organisatie in… Lees verder
Handel in extreemrechtse spullen is waarschijnlijk zo oud als de ideeën zelf, maar de afgelopen jaren is er sprake van een flinke groei geweest: Sieraden, T-shirts, cd’s, boeken en propagandamateriaal gaan in grote hoeveelheden over de toonbank. Daarmee voorzien de handelaren in een behoefte van zowel extreemrechts georiënteerde klanten, als van jongeren die actief zijn… Lees verder
Op 25 maart 2006 hebben dissidenten uit de Nationale Alliantie (NA) een nieuwe extreemrechtse partij opgericht. Het initiatief is Nationalistische Volks Beweging gedoopt. De Deense cartoonaffaire stond aan de wieg van deze scheuring. De kring Holland van de NA wilde op internet de confrontatie wel aangaan door antimoslim-cartoons te plaatsen, terwijl het hoofdbestuur veel terughoudender… Lees verder
Op zondag 22 augustus was het gehucht Steenstrate bij Ieper in Vlaanderen het decor van een merkwaardig samenkomen. Een kleine 5.000 nationalisten herdachten op een afgelegen weiland de gevallenen uit de Eerste Wereldoorlog. Dit gebeurt normaliter op de traditionele IJzerbedevaart, nu een week later. Maar de radicalere stroming van de Vlaamse Beweging heeft zich sinds… Lees verder
Eind januari 2004 maakte de Amsterdammer Wim Beaux bekend de Nieuwe Nationale Partij te verlaten en sloot hij zich aan bij de NNP-afsplitsing “Nationale Alliantie”. Daarmee begon Beaux aan zijn vijfde extreemrechtse partij sinds hij in 1980 lid werd van de Centrumpartij. In deze 23 jaar is Beaux’ politieke carrière allesbehalve over rozen gegaan. Vlak na… Lees verder
De Amsterdamse lijst van de NNP geeft een beter beeld van de partij, dan de partij waarschijnlijk lief is. Het gaat om een waslijst van overtuigde anti-semieten, geweldplegers en mensen met criminele antecedenten. De lijst wordt aangevoerd door Hendrik Sybrandy, die ook lijsttrekker is in Leeuwarden. (Zie bij Leeuwarden voor meer informatie over hem). De… Lees verder
Zaterdag 13 januari 2001 werd Henk Ruitenberg voor de tweede keer in zijn politieke carrière verkozen tot voorzitter van een extreem-rechtse partij. Was hij medio jaren negentig nog voorzitter van de CP’86, inmiddels is hij de leider van de NNP. Ruitenberg bracht de extreme vleugel van het Nederlandse fascisten-landschap iets waar grote behoefte aan was:… Lees verder
Hans Janmaat verschijnt de laatste tijd regelmatig in de media. Omdat hij niet meer als gevaar gezien wordt, vinden allerlei televisieprogramma’s het amusant om hem als voormalig enfant terrible van de vaderlandse politiek te portretteren. Inderdaad stellen zijn Centrumdemocraten (CD)niets meer voor. Het laatste partijblad is in oktober 1998 verschenen en na het verkiezingsverlies in… Lees verder
Michiel Alexander Bos (1967) is bijna tien jaar actief op de uiterst rechter flank van de Nederlandse politiek. Hij begon zijn carrière bij de CD en de CP’86 en houdt zich tegenwoordig voornamelijk bezig met het in kaart brengen van zijn politieke tegenstanders. In 1989 is Michiel Bos lid van de CD van Janmaat. Hij… Lees verder
Vandaag moesten de voormalige bestuursleden Wim Beaux (voorzitter) en Marc de Boer (secretaris) van de extreem-rechtse partij Volksnationalisten Nederland (VNN) zich melden bij de politierechter in Den Haag. Het Openbaar Ministerie was van mening dat zij zich schuldig hadden gemaakt aan discriminatie door publicaties op de homepage van de VNN. De politierechter veroordeelde beiden tot… Lees verder
Enige tijd voor de gemeenteraadsverkiezingen van 1998 zijn enkele actieve fascisten besprekingen begonnen over de toekomst van extreem-rechts in Nederland. Betrokken waren onder andere de Volksnationalisten Nederland (VNN), een aantal CD’ers en Voorpost. Ook Wim Vreeswijk van het Nederlands Blok was even van de partij. Enerzijds verwachtte men een ernstig verlies bij de verkiezingen en… Lees verder
Op de lijst staan twaalf kandidaten waarvan de meesten al langer bij de CD rondlopen. Opmerkelijk is dat het huidige Statenlid Wim Elsthout uit Haarlem op de tweede plek staat. De regio Kennemerland is het sterkst vertegenwoordigt op de lijst. Dit heeft ongetwijfeld iets te maken met het succes van de kring Haarlem. Uit Haarlem… Lees verder
Marcel Hoogstra en Marc de Boer Ditmaal een artikel over niet één, maar twee rechts-extremisten. Niet omdat deze heren individueel niet interessant genoeg zouden zijn voor een beschouwing, maar omdat hun beider handel en wandel zo nauw met elkaar verweven is. We hebben het hier over Marcel Hoogstra en Marc de Boer, in extreem-rechtse kringen… Lees verder
Om een overzicht te geven van de geschiedenis van de Yzerbedevaart, moet je eigenlijk een geschiedenis van het Vlaams nationalisme schrijven. Deze gaat terug tot ver in de vorige eeuw. De directe aanleiding voor het begin van de bedevaarten was echter het Vlaamse lijden in de Eerste Wereldoorlog, vandaar dat ik deze historische schets hier… Lees verder
Ravage 3 april 1998 De Gemeenteraadsverkiezingen zijn achter de rug en extreem-rechts is door de gehaktmolen gegaan. Slechts twee zetels werden er behaald: Eén door de CD in Schiedam en één door het Nederlands Blok in Utrecht. Daarnaast zijn er nog enkele lokale politieke partijen met extreem-rechtse sympathieën, maar voorlopig lijkt de strijd gestreden en… Lees verder
Op 22 juli 2011 richtte een Noorse islamofobe rechtsextremist1 een bloedbad aan onder jonge sociaaldemocraten op het eiland Utoya bij Oslo. Er vielen tientallen doden en gewonden. Ook plaatste hij bommen bij Noorse regeringsgebouwen waarbij eveneens doden vielen. De dader handelde uit ideologische motieven: hij wilde een einde maken aan de islamisering van Noorwegen en degenen die hij daarvoor verantwoordelijk hield treffen. Zijn aanslag was politiek van karakter. Hij richtte zich niet alleen tegen een jonge multiculturele generatie en het toekomstige partijkader onder hen, maar evenzeer tegen de instellingen van de Noorse democratie, tegen de basiswaarden van diversiteit en openheid.2 Voor zover bekend verrichtte de schutter zijn daden als eenling. Wel maakt hij in zijn motieven en standpunten deel uit van een breder, vooral virtueel netwerk dat zich richt tegen islam/moslims. Dit blijkt onder meer uit het door hem opgestelde en breed verspreide manifest met zijn vele verwijzingen. Het gaat hier om een islamofobe ideologie die wereldwijd door veel mensen en bewegingen wordt gedeeld en verspreid, vooral via de nieuwe media. Een belangrijk deel van deze (virtuele) beweging wijst niet alleen naar de islam/moslims bij de constructie van een vijandbeeld, maar houdt daarnaast de sociaaldemocratie verantwoordelijk voor de vermeende islamisering van Europa. Deze ideologie komt in verschillende varianten voor. Er zijn extremistische versies, extreme versies en gematigde varianten.
In de vijfde rapportage Monitor racisme en extreem-rechts staan de jaren 2001 en – waar mogelijk – 2002 centraal. De aanslagen op de Verenigde Staten van 11 september 2001 en de moord op Pim Fortuyn op 6 mei 2002 zijn van grote invloed geweest op het totale beeld van deze verslagperiode. Beide gebeurtenissen hebben diepe sporen achtergelaten op de interetnische verhoudingen in Nederland. Deze sporen zijn terug te vinden in de vijfde rapportage. Het gaat om vragen als: stijgt of daalt het aantal racistische gewelddadigheden in Nederland? Welke extreem-rechtse politieke partijen zijn verdwenen en welke daarvoor in de plaats gekomen? Neemt het aantal discriminatiezaken dat bij het Openbaar Ministerie terechtkomt toe of af? En wat voor zaken worden daar aangebracht en in welke mate leiden die tot veroordelingen? Het initiatief tot het project Monitor racisme en extreem-rechts is medio jaren negentig door de Leidse Universiteit genomen. Het monitorproject wordt tegenwoordig gezamenlijk uitgevoerd door de Universiteit Leiden en de Anne Frank Stichting. Deze rapportage kwam tot stand met steun van de Directie Integratie en Coördinatie Minderhedenbeleid van het Ministerie van Justitie.
Lees verder in de monitor
Is er in ons land sprake van toenemend of afnemend racistisch geweld? Hoe is het gesteld met de tolerantie in Nederland? Heeft het lokale beleid tegen horecadiscriminatie succes of houdt het aantal klachten aan? Voor de beantwoording van dit soort vragen is het van groot belang dat er periodiek monitoronderzoek plaatsvindt naar de verschijningsvormen van rassendiscriminatie en extreem-rechts. Dit belang is medio jaren negentig door de Leidse Universiteit onderkend en aldaar is het project Monitor racisme en extreem-rechts ontwikkeld. Thans wordt het project uitgevoerd door de Leidse Universiteit in samenwerking met de Anne Frank Stichting en met steun van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Monitoronderzoek is inmiddels een internationaal erkend instrument voor het waarnemen van racisme en discriminatie, en het ontwikkelen van beleid hiertegen. In 1999 ging in Wenen het Europese Waarnemingscentrum tegen Racisme
en Xenofobie van start. Het Weense waarnemingscentrum tracht via nationale monitorcentra de ontwikkelingen in de Europese Unie te volgen en te analyseren. Het project Monitor racisme en extreem-rechts vormt een belangrijke bron voor toelevering van gegevens aan het Europese waarnemingscentrum. In de Europese richtlijn van 29 juni 2000 voor gelijke behandeling van personen op grond van ras of etnische afstamming is eveneens een monitorbepaling opgenomen: na de totstandkoming van de nationale regelgeving in (uiterlijk) 2003 dient met ingang van 2005 elke vijf jaar verslag gedaan te worden over de effectiviteit van deze nationale maatregelen.
Lees verder in de monitor
With extreme right parties in government in Austria and Italy, and Jean-Marie Le Pen contesting the run-off in the 2002 presidential elections in France, few people will dispute their continuing relevance in the politics of Western Europe. Indeed, ever since the first small electoral successes of parties like the Centrumpartij in the Netherlands or the Front National in France in the early 1980s, the extreme right has been the most discussed group of parties both in and outside of the scholarly community. Thousands of newspaper articles and hundreds of pieces of scholarly work have been devoted to extreme right parties, predominantly describing their history, leaders or electoral successes, as well as proclaiming their danger. Remarkably little serious attention has been devoted to their ideology, however. This aspect of the extreme right has been considered to be known to everyone. The few scholars that did devote attention to the ideology of the contemporary extreme right parties have primarily been concerned with pointing out similarities with the fascist and National Socialist ideologies of the pre-war period. If the similarities were not found, this was often taken as ‘proof ’ that the extreme right hides its (true) ideologies, rather than as a motivation to look in a different direction.
Hoe intolerant zijn de autochtone Nederlanders jegens allochtonen? Al bijna
25 jaar peilt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) de publieke opinie over
allochtonen en publiceert daar geregeld over. Eind jaren tachtig, begin jaren
negentig zien we een lichte verharding van het opinieklimaat, maar volgens het
SCP zijn er over het algemeen weinig veranderingen. Ongeveer 80% van de
bevolking vindt dat autochtonen en allochtonen gelijke behandeling moeten
hebben bij verdelingsvraagstukken, zoals bij huisvesting en werkgelegenheid.
Ongeveer 13% van de autochtone bevolking staat afwijzend tegenover
allochtonen. Ongeveer 50% van de autochtone bevolking is tegen immigratie
gekant.
Wat dit laatste betreft vond het NIPO in 1998 een andere uitkomst:1 niet de
helft, maar driekwart van de autochtone Nederlanders is tegen verdere
immigratie gekant. Er is – volgens het NIPO – een groeiend draagvlak voor
immigratiebeperking terwijl tegelijkertijd het vertrouwen in integratie en
aanpassing van allochtonen afneemt. Het NIPO vond deze trend aan de hand
van opiniepeilingen in de jaren 1993, 1995 en 1998.
Eind 1999 bleek uit ander NIPO-onderzoek dat eenderde van de Nederlanders
gekant is tegen het verlenen van asiel aan politieke of economische
vluchtelingen.2 Tweederde van de Nederlanders ondersteunde wel het beleid
van de overheid om politieke vluchtelingen die in hun eigen land vrezen voor
hun leven asiel te geven. Ongeveer de helft van de ondervraagden vond dat
asielzoekers overlast geven. Verder dacht zo’n veertig procent dat asielzoekers
gemiddeld crimineler zijn dan Nederlanders.
Lees verder in de monitor
Extreem-rechts werd in de verkiezingen van 1998 vrijwel volledig weggevaagd.
Na de gemeenteraadsverkiezingen blijkt extreem-rechts nog 2 van de 88 zetels
te hebben behouden: 1 voor de CD in Rotterdam-Schiedam en 1 voor het
Nederlands Blok in Utrecht. Bij de parlementsverkiezingen van mei verliest de
enige vertegenwoordiger van extreem-rechts de Centrum Democraten zijn drie
zetels. Dit neemt niet weg dat alle extreem-rechtse organisaties genoemd in het
overzicht van 1998 nog steeds bestaan en – de een meer dan de ander – actief
zijn, uitgezonderd CP’86 dat in november 1998 werd verboden.
Dr. J. van Donselaar gaat in zijn derde monitorrapport dat deze maand verschijnt
uitgebreid in op de kaart van extreem-rechts in Nederland. Extreem-rechtse
partijen zijn de Centrumdemocraten, de Nieuwe Nationale Partij (NNP) en het
Nederlands Blok, De CD nam in 1999 aan de Europese verkiezingen deel met
een gecombineerde lijst: de CD/Conservatieve Democraten. De Conservatieve
Democraten was een poging van CD-leider Janmaat om onder een nieuwe naam
de CD weer nieuw leven in te blazen. De NNP probeert met ‘nette’ extreemrechtse
slogans het extreem-rechtse kader onder zich te verenigen. De NNP
ontstond toen na de scheuring binnen CP’86 extreem-rechts uiteen dreigde te
vallen.
Lees verder in het jaaroverzicht
Dit is de tweede rapportage van het project Monitor racisme en extreem-rechts, dat wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het monitor-project heeft twee centrale doelstellingen:
1. monitor racisme en extreem-rechts: het waarnemen van deze verschijnselen in Nederland, alsmede van de overheidsrespons op deze verschijnselen; periodieke rapportage, op twee manieren:
(a) ‘generale rapportage’: een algemene rapportage aan de hand van een vast stramien;
(b) een ‘verdiepingsslag’: rapportage waarin een speciaal onderwerp wordt belicht.
2. De periodiciteit van het project houdt in dat in het ene jaar een generale rapportage verschijnt en in het andere een ‘verdiepingsslag’. De eerste rapportage van 1997 was een generale, waarin het gaat om een breed beeld van de verschijnselen racisme en extreem-rechts in Nederland, alsmede van overheidsreacties daarop. Ook die van het komende jaar (1999) zal een generale rapportage zijn. Deze voorliggende tweede rapportage is gewijd aan een ‘speciaal’ onderwerp: de relatie tussen enerzijds de media en anderzijds racisme en extreemrechts.
Lees verder in de monitor
De extreem-rechtse partijen verliezen bij de gemeenteraadsverkiezingen van
maart 1998 vrijwel al hun zetels. In Rotterdam behoudt de CD 1 zetel en in
Utrecht gaat er één zetel naar het Nederlands Blok. De Centrumdemocraten
doen in 25 gemeenten mee aan de gemeenteraadsverkiezingen. In 1994 deed
de CD in 45 gemeenten mee en haalde toen 77 zetels. Deze zetels werden niet
allemaal bezet; bovendien verloor in die periode de CD ook zetels doordat leden
overstapten naar andere partijen of een eigen fractie oprichtten.
Hoewel de politieke kracht van extreem-rechts verwaarloosbaar is, doen
verschillende leden van de partijen ook in 1977 van zich spreken. Nog steeds
zijn het vooral de buitenlanders die het moeten ontgelden. Sporadisch worden er
antisemitische uitlatingen gedaan. Omdat extreem-rechts het nazi-gedachtegoed
wil uitdragen, is een aantal zaken hieronder toch opgenomen.
Verontrustend is het gebruik van internet door extreem-rechtse groeperingen in
het buitenland. In Nederland zijn racistische uitlatingen weliswaar verboden,
maar zolang dat in andere landen niet ook het geval is, valt er moeilijk tegen
buitenlandse sites, waarop buitenlandse racisten hun ‘materiaal’ aanbieden, op
te treden.
Eén van de personen uit deze hoek die geen blad voor de mond neemt, is
Constant Kusters. CIDI zet een aantal strafzaken tegen hem in gang.
Lees verder in het jaarrapport
Dit is het eerste verslag van het project Monitor racisme en extreem-rechts dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Onder ‘racisme’ worden hier ook verstaan: antisemitisme, rasvooroordeel, vreemdelingenhaat, xenofobie en rasdiscriminatie. De monitorwerkzaamheden zijn niet uitsluitend gericht op uitingen van racisme, maar tevens op de bestrijding van deze verschijnselen.
Het project heeft twee doelstellingen:
1. permanente monitoring van racisme en racismebestrijding
2. een periodieke rapportage over de belangrijkste bevindingen
Het nut van periodieke rapportage is velerlei. Jaarlijks wordt op basis van een vast stramien de balans opgemaakt van de belangrijkste uitingen van racisme en rechtsextremisme, alsmede van de ontwikkeling van strategieën ter bestrijding. De rapportages kunnen door hun systematische en periodieke karakter bijdragen aan accumulatie van kennis en inzichten. Er wordt inzicht verkregen in ontwikkelingen die zich op langere termijn voordoen. Dat geldt niet alleen de achterliggende periode maar ook de toekomst.
De monitor kan bijdragen aan vroegtijdige onderkenning van relevante, nieuwe ontwikkelingen.
De algemene vraagstelling luidt:
1. hoe hebben uitingen van (racistisch) rechts-extremisme zich (in Nederland) ontwikkeld?
2. welke patronen van respons zijn er geweest?
Lees verder in de monitor
De belangrijkste extreemrechtse partijen zijn nog steeds de in het parlement en
gemeenteraden vertegenwoordigde Centrumdemocraten (CD) en CP’86, die
alleen in gemeenteraden vertegenwoordigd is. Na jaren van stilte liet dit jaar ook
de Nederlandse Volks Unie (NVU) weer van zich horen. In CP’86 is een
scheuring ontstaan. De CD en CP’86 hebben enige tijd overwogen te fuseren.
Binnen de CP’86 ontstaat een scheuring. Door het gehele jaar heen vinden er
arrestaties plaats van extreemrechtse aanhangers wegens ordeverstoringen,
geweldpleging, meedoen aan verboden demonstraties en diefstal. Daaronder
bevond zich ook de medewerker van de CD in de Tweede Kamer, C. Rietveld. In
Rotterdam is onenigheid geweest over het gebruik door CP’86 van hun
fractiekamer.
Lees verder in jaroverzicht