Hans Janmaat verschijnt de laatste tijd regelmatig in de media. Omdat hij niet meer als gevaar gezien wordt, vinden allerlei televisieprogramma’s het amusant om hem als voormalig enfant terrible van de vaderlandse politiek te portretteren.
Inderdaad stellen zijn Centrumdemocraten (CD)niets meer voor. Het laatste partijblad is in oktober 1998 verschenen en na het verkiezingsverlies in 1999 sloeg de apathie bij de CD’ers flink toe. Vanuit Den Haag verstuurde men nog wat ledenwervingsbrieven naar plaatsen waar enige beroering was ontstaan over toekomstige asielzoekersopvang (Kollum, Elst). Maar verder is er van enige partijactiviteit nauwelijks sprake. De drie ex-kamerleden van de CD, Hans Janmaat, zijn vrouw Wil Schuurman en de Haarlemmer Wim Elsthout genieten momenteel van hun riante wachtgeldregeling. En om geld lijkt het ook vooral te draaien bij de CD. Eventueel nieuw geworven leden dragen hun contributie af, maar horen vervolgens weinig meer van de partij.
In maart van dit jaar stuurt Janmaat alle (ex-) CD-leden nog een oproep om “de contributie die in al die jaren nooit verhoogd is” te voldoen. Ook voegt hij er aan toe dat alle actieve leden binnenkort voor vergaderingen zullen worden uitgenodigd. Dit zullen kleine vergaderingen worden, of het moet zo zijn dat allerlei “actieve leden” zich nu nog angstvallig rustig houden. Het lijkt er meer op dat de rechtse activisten zich bij een andere partij beter thuis voelen.
Nieuwe partij
De mensen van de Nieuwe Nationale Partij (NNP) zijn duidelijk actiever met hun extreem-rechtse politiek bezig. Vanaf het ledencongres in november 1999 is men flink aan het folderen in allerlei steden. Zij richten zich bewust op plaatsen waar mogelijk beroering over een gepland asielzoekerscentrum kan ontstaan. Hiernaast geeft de NNP met enige regelmaat het partijblad Barricade en een Nieuwsbrief uit en zijn er om de paar maanden partijbijeenkomsten die meestal door enkele tientallen leden bezocht worden.
Voor de laatst gehouden “informatie en kaderdag” in februari wist men twee opmerkelijk sprekers te strikken. De eerste was Tjerk Bakker van de Stichting Slachtoffers van Geweld uit Den Haag. Dit is één van de vele clubjes tegen zinloos geweld die de laatste tijd het levenslicht zien. De NNP probeert de wervingsmogelijkheden van de maatschappelijke onvrede over zinloos geweld hiermee uit te buiten. Tjerk Bakker was in 1997 nog bezig met het opzetten van de Politieke Volkspartij waarmee hij zich tegen het asielbeleid verzette en verkondigde destijds dat Nederland vol was.
De andere spreker op deze NNP-bijeenkomst was Wim Koetsier, de voorzitter van de Verenigingskerk (Moonsekte) in Nederland.
NNP studiedag 26 februari 2000 met vlnr. Wim Koetsier, Marcel Hoogstra, Tjerk Bakker en Hendrik SybrandyLokale activiteiten
Onlangs is de afdeling IJmond van de Centrumdemocraten (Velsen, Beverwijk) grotendeels naar de NNP overgestapt. Het voormalige Velsense CD-raadslid Jolanda van den Broek is tot voorzitster van deze NNP-afdeling gekozen en men verspreidde al enige NNP-folders en stickers. De voorzitter van het restant van de IJmondse CD, Cor Schorel, beweert dat hij zich niet bij de NNP aangesloten heeft. Hij bezoekt echter wel allerlei NNP-bijeenkomsten en is medewerker van het blaadje “Noord Nieuws” van NNP-secretaris Hendrik Sybrandy. In dit blaadje wordt Schorel bovendien ook nog eens bedankt voor het vervaardigen van “schitterende visitekaartjes voor de Friese kringleiding van de NNP”. Van enige betrokkenheid kun je dus wel spreken.
NNP en de Waffen-SS
In de november-uitgave van Noord Nieuws staat overigens een interessant Duits gedicht. Het is volgens het bijschrift afkomstig van twee dames op leeftijd (een Friezin en een Gelderse) en gaat over “gestolen eer” en “ongebroken trots”. In Noord Nieuws is de titel boven het gedicht echter weggelaten. De reden hiervoor ligt mogelijk in het schokkende karakter van deze titel. We troffen dit gedicht namelijk al eens eerder aan, maar dan inclusief de titel “Für die Soldaten der Waffen-SS”, in het blad Consortium de Levensboom van de Gelderse dame op leeftijd Florrie Rost van Tonningen. Een opmerkelijke redactionele keuze van NNP-secretaris Sybrandy.
Naast het uitgeven van dit regionale blaadje waren de Friese NNP’ers actief met het verspreiden van partijmateriaal in Leeuwarden, Kollum, Slochteren en Berlikum. In de laatste drie plaatsen is een asielzoekerscentrum (AZC) gepland. In het Brabantse Veghel had de NNP in december vorig jaar een folderactie gepland. Een dringend verzoek van de burgemeester, die de folderploeg op de koffie vroeg, deed hen hun actie staken. Ook in grotere steden als Rotterdam en Amsterdam wordt flink gefolderd.
In Amsterdam gebeurt dit op initiatief van Wim Beaux, voorzitter van de Amsterdamse afdeling en uitgever van het blaadje “De Nationale Amsterdammer”. Beaux was eerder voorzitter van de CP’86 en haar opvolger de Volksnationalisten Nederland (VNN). In de tijd dat de VNN haar naam in NNP veranderde vertrok hij als voorzitter, maar bleef wel actief.
Wim BeauxNet als de CD vroeger verstuurt de NNP de laatste tijd ook folders per post naar willekeurige adressen. De NNP maakt bij deze folderactiviteiten vooral gebruik van de folder ‘Nederland Multi-Crimineel?’ Over de tekst op de folder is goed nagedacht, zodat deze niet strafbaar is.
Onlangs introduceerde de NNP een gelikte vakantiefolder met een Amerikaanse fotomodel erop. Deze folder gaat niet over buitenlanders of asielzoekers maar is gericht op het behouden van de Nederlandse identiteit.
Volgens eigen zeggen is de partij flink aan het groeien. Vlak na de oprichting in 1998 sprak men over 150 leden, en in maart 2000 noemt de partijsecretaris een getal van 500 leden. Het is onduidelijk of dit hoge getal klopt, maar de partij heeft “in verband met de groei van het aantal NNP-leden” tot een reorganisatie besloten en het land in vier regio’s ingedeeld. Regio Noord omvat Friesland, Groningen, Drenthe en de Noord-Oostpolder. Contactpersoon is Hendrik Sybrandy die ook het landelijke secretariaat bemant. Regio Oost bestaat uit Gelderland, Overijssel en Flevoland. Henk Ruitenberg is hier het contactpersoon. Voor regio Zuid is nieuwkomer Dennis de Laat verantwoordelijk voor de provincies Limburg, Brabant en Zeeland. Onder West vallen Noord en Zuid-Holland en Utrecht. Wim Beaux neemt het secretariaat van de regio West voor zijn rekening.
Partijtop
In de top van de NNP zijn sinds de oprichting in 1998 ook enkele wisselingen geweest. Er werd gestart met Egbert Perée (voorzitter), Gerard de Wit (secretaris) en John van der Steen (penningmeester). In november 1999 verruilde De Wit zijn secretarisfunctie voor het penningmeesterschap en werd Hendrik Sybrandy de nieuwe secretaris. De aftredende penningmeester John van der Steen kwam een maand later te overlijden. Hij was eerder gemeenteraads- en statenlid voor de CD en vanaf 1991 actief geweest in fascistische kringen.
Ook voorzitter Egbert Perée heeft aangegeven om in de tweede helft van 2000 af te zullen treden. Hij wordt dan 76 jaar en is dus niet echt een wervend gezicht meer voor een nieuwe partij. Voor deze functie van voorzitter zou Henk Ruitenberg kandidaat kunnen worden. Ruitenberg is eind mei, op het partijcongres van de NNP, benoemd tot plaatsvervangend voorzitter: Perée blijft voorlopig op papier partijvoorzitter, maar zijn taken zullen uitgevoerd worden door Ruitenberg. Deze vreemd ogende U-bochtconstructie is gekozen omdat Henk Ruitenberg in het verleden ook voorzitter is geweest van de CP’86. Alles dat de schijn wekt dat de NNP een voortzetting van de verboden CP’86 is moet immers vermeden worden. Hoewel de NNP qua ideeëngoed en personele bezetting in de top bijna geheel uit de CP’86 afkomstig is, wordt geprobeerd om de juridische hardheid van deze voortzetting te ondergraven.
Voortzetting van een verboden partij is namelijk niet toegestaan en wanneer de NNP te veel gaat lijken op de oude CP’86, zou de partij verboden kunnen worden. Met de promotie van Ruitenberg is een flinke stap in die richting gezet.
Achter deze bestuurlijke schermen opereert nog altijd Marcel Hoogstra als één van de belangrijkste krachten binnen de partij. Hij is hoofdredacteur van het partijblad Barricade, partijadviseur en regelt allerlei bijeenkomsten. Zijn eeuwige metgezel Marc de Boer zegt de NNP verlaten te hebben, maar hij is achter de schermen nog steeds actief en regelmatig aanwezig op partijbijeenkomsten. Mogelijk speelt de nog altijd lopende strafzaak tegen Marc de Boer (en Wim Beaux) een rol in deze distantiering. Deze zaak gaat over discriminatie in pamfletten en op internet door de Volksnationalisten Nederland (VNN), de voorloper van de NNP. De Boer was destijds bestuurslid van de VNN. Ook dit proces kan een verbod dichterbij brengen: wanneer allerlei top-NNP’ers nu wegens discriminatie veroordeeld worden wordt het voor justitie steeds aantrekkelijker om de NNP als CP’86-kloon te brandmerken.
Volgens de NVU’ers Joop Glimmerveen en Constant Kusters zijn Hoogstra en De Boer nog altijd actief bij de Ku Klux Klan. In de jaren negentig gingen deze geruchten ook al en zouden de heren de KKK vervolgens hebben verlaten. Glimmerveen verklaarde echter tegenover de Nieuwe Revu dat Hoogstra en De Boer bij de Europese KKK zitten die veel in Duitsland bij elkaar komt. Hoogstra ontkent en spreekt van een lastercampagne van zijn tegenstanders.
Leden CP’86 in NNP
Behalve CD’ers hebben ook verschillende ex-leden van de CP’86 onderdak gevonden bij de NNP. Hieronder zijn de al genoemde CP’86-prominenten Henk Ruitenberg en Wim Beaux die bestuursfuncties in de NNP hebben ingenomen. NNP-voorzitter Egbert Perée was tot begin jaren negentig secretaris van het hoofdbestuur van de CP’86 en stond in 1995 nog als erelid geboekt. Marcel Hoogstra en Marc de Boer die achter de NNP-schermen actief zijn waren beiden gemeenteraadslid voor de CP’86 en De Boer was in de tijd voor het uiteenvallen van de partij nog landelijk secretaris. Ook in de lagere echelons blijken oud-leden van de verboden partij in de NNP actief te zijn. Zo stond Johan van de Sande uit Breda kandidaat bij de enige verkiezingen waar de NNP tot nu toe aan mee gedaan heeft en was Ronald van der Wal uit Gelderland aanwezig bij diverse congressen van de NNP. In Vlissingen verspreidt Janny Bom-Jurgens NNP-pamfletten en is ze contactpersoon. Alle drie hebben ze een CP’86-verleden.
NNP in de Tweede Kamer?
De NNP is van plan om in de toekomst aan verkiezingen mee te gaan doen en zegt het geld er al voor gereserveerd te hebben. Als ze daarnaast echt 500 leden hebben, zoals ze zelf beweren, en die leden en hun partners of vrienden ook hun naam bekend willen maken door hun handtekening onder de NNP-lijst te zetten, zouden ze in theorie aan Tweede Kamerverkiezingen mee kunnen doen. Het is dan echter de vraag of de partij wel stemmen zal trekken. De meeste potentiële extreem-rechtse kiezers kennen Janmaat en de CD nog wel, maar van de NNP heeft vrijwel niemand gehoord. Een paar foldertjes en acties zullen hier niet veel aan kunnen veranderen en de toekomst ziet er dus niet echt succesvol uit voor de NNP.Eerst komen er echter nog gemeenteraadsverkiezingen. Naar verwachting zal de NNP enkele steden uitkiezen waar extreem-rechts in het verleden goed gescoord heeft. Maar mogelijk zullen ook lokale afdelingen in hun eigen gemeente kunnen besluiten mee te gaan doen. Aan de eisen voor deelname zal men mogelijk wel kunnen voldoen, maar opnieuw kan je je dan afvragen of de NNP wel bekend genoeg is bij de kiezers. En als er dan al iemand verkozen wordt kun je je vervolgens afvragen wat daar dan het doel van is: vier jaar lang gemeenteraadsvergoedingen naar een geïsoleerde racist die grotendeels afwezig zal zijn? Of misschien wel halverwege weer opstapt en niet opgevolgd wordt? En ook al blijft men aan, de politieke invloed zal nihil blijven.
Maar ook al is de politieke invloed minimaal, de maatschappelijke onrust en invloed is wel een belangrijke factor. Als een rechts-extremist zoveel stemmen krijgt dat er zitting in een politiek lichaam genomen kan worden, ervaren veel mensen, vooral uit minderheidsgroepen, dat als een bedreiging en een alarmerend signaal. Mensen uit hun omgeving hebben met zo’n stem immers stelling tegen hun aanwezigheid genomen en extreem-rechts een officieel platform gegeven voor haar racisme en xenofobie. Ook ziet de extreem-rechtse kiezer haar opvattingen gelegitimeerd en bevestigd doordat een volksvertegenwoordiger verkozen is, met alle mogelijke gevolgen van dien.