Eind januari 2004 maakte de Amsterdammer Wim Beaux bekend de Nieuwe Nationale Partij te verlaten en sloot hij zich aan bij de NNP-afsplitsing “Nationale Alliantie”. Daarmee begon Beaux aan zijn vijfde extreemrechtse partij sinds hij in 1980 lid werd van de Centrumpartij. In deze 23 jaar is Beaux’ politieke carrière allesbehalve over rozen gegaan. Vlak na… Lees verder
Zaterdag 13 januari 2001 werd Henk Ruitenberg voor de tweede keer in zijn politieke carrière verkozen tot voorzitter van een extreem-rechtse partij. Was hij medio jaren negentig nog voorzitter van de CP’86, inmiddels is hij de leider van de NNP. Ruitenberg bracht de extreme vleugel van het Nederlandse fascisten-landschap iets waar grote behoefte aan was:… Lees verder
Hans Janmaat verschijnt de laatste tijd regelmatig in de media. Omdat hij niet meer als gevaar gezien wordt, vinden allerlei televisieprogramma’s het amusant om hem als voormalig enfant terrible van de vaderlandse politiek te portretteren. Inderdaad stellen zijn Centrumdemocraten (CD)niets meer voor. Het laatste partijblad is in oktober 1998 verschenen en na het verkiezingsverlies in… Lees verder
Enige tijd voor de gemeenteraadsverkiezingen van 1998 zijn enkele actieve fascisten besprekingen begonnen over de toekomst van extreem-rechts in Nederland. Betrokken waren onder andere de Volksnationalisten Nederland (VNN), een aantal CD’ers en Voorpost. Ook Wim Vreeswijk van het Nederlands Blok was even van de partij. Enerzijds verwachtte men een ernstig verlies bij de verkiezingen en… Lees verder
Marcel Rüter is ongetwijfeld één van de meest toonaangevende personen binnen extreem-rechts in Nederland. Des te vreemder dus dat niemand ooit van hem gehoord heeft of enig idee heeft hoe hij er uit ziet. Dit heeft te maken met de andere kant van Rüter. Naast zijn politieke activiteiten heeft hij ook een succesvolle maatschappelijke carrière,… Lees verder
Tibor Rudolf Mudde werd op 23 februari 1965 in Amsterdam geboren. Hij is sinds geruime tijd één van de belangrijkste figuren binnen extreemrechts in Nederland. Als tiener raakt hij verzeild in het extreemrechtse circuit en wordt hij lid van de Nederlandse Volksunie. In 1985 staat hij op de verzendlijst van het Consortium de Levensboom van… Lees verder
In de vijfde rapportage Monitor racisme en extreem-rechts staan de jaren 2001 en – waar mogelijk – 2002 centraal. De aanslagen op de Verenigde Staten van 11 september 2001 en de moord op Pim Fortuyn op 6 mei 2002 zijn van grote invloed geweest op het totale beeld van deze verslagperiode. Beide gebeurtenissen hebben diepe sporen achtergelaten op de interetnische verhoudingen in Nederland. Deze sporen zijn terug te vinden in de vijfde rapportage. Het gaat om vragen als: stijgt of daalt het aantal racistische gewelddadigheden in Nederland? Welke extreem-rechtse politieke partijen zijn verdwenen en welke daarvoor in de plaats gekomen? Neemt het aantal discriminatiezaken dat bij het Openbaar Ministerie terechtkomt toe of af? En wat voor zaken worden daar aangebracht en in welke mate leiden die tot veroordelingen? Het initiatief tot het project Monitor racisme en extreem-rechts is medio jaren negentig door de Leidse Universiteit genomen. Het monitorproject wordt tegenwoordig gezamenlijk uitgevoerd door de Universiteit Leiden en de Anne Frank Stichting. Deze rapportage kwam tot stand met steun van de Directie Integratie en Coördinatie Minderhedenbeleid van het Ministerie van Justitie.
Lees verder in de monitor
Jaarlijks brengt de Anne Frank Stichting en de Universiteit van Leiden de Monitor
racisme en extreem-rechts uit. De vierde rapportage – door Jaap van Donselaar
en Peter Rodrigues – verscheen eind 2001. Het gaat daarbij om alle vormen van
racisme, niet alleen antisemitisme. De onderzoekers constateren een ’toename
van het aantal gewelddadige incidenten en die toename geldt ook in vergelijking
met voorgaande jaren. Het gemiddelde over de laatste vijf jaar is meer dan 300,
terwijl dit vijfjarengemiddelde in de vorige monitorrapportage nog onder de 250
lag’. Het rapport telt over de jaren 1999 en 2000 een totaal aantal incidenten van
respectievelijk 345 en 406. Zij stellen ook een verharding vast: ‘Opmerkelijk in de
jaren 1999 en 2000 is de trend tot een zekere verharding van de
gewelddadigheden, dat wil zeggen: in vergelijking met voorgaande jaren zien we
meer persoonsgericht geweld. Antisemitisch geweld neemt in betekenis
toe…Ook het extreem-rechtse daderschap komt wat meer naar voren dan in de
voorgaande periode, al gaat het getalsmatig om een betrekkelijk klein deel van
het geheel…..Veel voorvallen in de jaren 1999 en 2000 houden op enigerlei wijze
verband met de asielproblematiek. Niet alleen AZC’s zijn nogal eens doelwit van
gewelddadigheden, maar ook individuele asielzoekers’.
Lees verder in het jaaroverzicht
Is er in ons land sprake van toenemend of afnemend racistisch geweld? Hoe is het gesteld met de tolerantie in Nederland? Heeft het lokale beleid tegen horecadiscriminatie succes of houdt het aantal klachten aan? Voor de beantwoording van dit soort vragen is het van groot belang dat er periodiek monitoronderzoek plaatsvindt naar de verschijningsvormen van rassendiscriminatie en extreem-rechts. Dit belang is medio jaren negentig door de Leidse Universiteit onderkend en aldaar is het project Monitor racisme en extreem-rechts ontwikkeld. Thans wordt het project uitgevoerd door de Leidse Universiteit in samenwerking met de Anne Frank Stichting en met steun van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Monitoronderzoek is inmiddels een internationaal erkend instrument voor het waarnemen van racisme en discriminatie, en het ontwikkelen van beleid hiertegen. In 1999 ging in Wenen het Europese Waarnemingscentrum tegen Racisme
en Xenofobie van start. Het Weense waarnemingscentrum tracht via nationale monitorcentra de ontwikkelingen in de Europese Unie te volgen en te analyseren. Het project Monitor racisme en extreem-rechts vormt een belangrijke bron voor toelevering van gegevens aan het Europese waarnemingscentrum. In de Europese richtlijn van 29 juni 2000 voor gelijke behandeling van personen op grond van ras of etnische afstamming is eveneens een monitorbepaling opgenomen: na de totstandkoming van de nationale regelgeving in (uiterlijk) 2003 dient met ingang van 2005 elke vijf jaar verslag gedaan te worden over de effectiviteit van deze nationale maatregelen.
Lees verder in de monitor
The Extreme Right has always been weak and fragmented in the Netherlands. It lacked an
ideological tradition as well as a solid social base. A landowning aristocracy no longer played
a significant role in Dutch politics in the nineteenth century – power had shifted to a patrician
bourgeoisie already in the Dutch Republic (1588-1795). Moreover, the Dutch did not have to
deal with a national question that could have given rise to a nationalist movement with
extremist tendencies. It is true, reactionary anti-democratic forces did emerge in the late
nineteenth century, but they were divided between Liberal, Catholic and Calvinist parties.
Only has survived until today, the Reformed State Party (Staatkundig Gereformeerde Partij ,
SGP). This party has come to accept democracy in practice, but not in theory. It would like to
replace universal suffrage by ‘organic suffrage’, i.e. give the right to vote only to (male)
heads of households.3 However, it is not a nationalist, racist or xenophobic party.4 Since 1925
it has occupied two or three seats in parliament.
Hoe intolerant zijn de autochtone Nederlanders jegens allochtonen? Al bijna
25 jaar peilt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) de publieke opinie over
allochtonen en publiceert daar geregeld over. Eind jaren tachtig, begin jaren
negentig zien we een lichte verharding van het opinieklimaat, maar volgens het
SCP zijn er over het algemeen weinig veranderingen. Ongeveer 80% van de
bevolking vindt dat autochtonen en allochtonen gelijke behandeling moeten
hebben bij verdelingsvraagstukken, zoals bij huisvesting en werkgelegenheid.
Ongeveer 13% van de autochtone bevolking staat afwijzend tegenover
allochtonen. Ongeveer 50% van de autochtone bevolking is tegen immigratie
gekant.
Wat dit laatste betreft vond het NIPO in 1998 een andere uitkomst:1 niet de
helft, maar driekwart van de autochtone Nederlanders is tegen verdere
immigratie gekant. Er is – volgens het NIPO – een groeiend draagvlak voor
immigratiebeperking terwijl tegelijkertijd het vertrouwen in integratie en
aanpassing van allochtonen afneemt. Het NIPO vond deze trend aan de hand
van opiniepeilingen in de jaren 1993, 1995 en 1998.
Eind 1999 bleek uit ander NIPO-onderzoek dat eenderde van de Nederlanders
gekant is tegen het verlenen van asiel aan politieke of economische
vluchtelingen.2 Tweederde van de Nederlanders ondersteunde wel het beleid
van de overheid om politieke vluchtelingen die in hun eigen land vrezen voor
hun leven asiel te geven. Ongeveer de helft van de ondervraagden vond dat
asielzoekers overlast geven. Verder dacht zo’n veertig procent dat asielzoekers
gemiddeld crimineler zijn dan Nederlanders.
Lees verder in de monitor
Dit is de tweede rapportage van het project Monitor racisme en extreem-rechts, dat wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het monitor-project heeft twee centrale doelstellingen:
1. monitor racisme en extreem-rechts: het waarnemen van deze verschijnselen in Nederland, alsmede van de overheidsrespons op deze verschijnselen; periodieke rapportage, op twee manieren:
(a) ‘generale rapportage’: een algemene rapportage aan de hand van een vast stramien;
(b) een ‘verdiepingsslag’: rapportage waarin een speciaal onderwerp wordt belicht.
2. De periodiciteit van het project houdt in dat in het ene jaar een generale rapportage verschijnt en in het andere een ‘verdiepingsslag’. De eerste rapportage van 1997 was een generale, waarin het gaat om een breed beeld van de verschijnselen racisme en extreem-rechts in Nederland, alsmede van overheidsreacties daarop. Ook die van het komende jaar (1999) zal een generale rapportage zijn. Deze voorliggende tweede rapportage is gewijd aan een ‘speciaal’ onderwerp: de relatie tussen enerzijds de media en anderzijds racisme en extreemrechts.
Lees verder in de monitor
Dit is het eerste verslag van het project Monitor racisme en extreem-rechts dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Onder ‘racisme’ worden hier ook verstaan: antisemitisme, rasvooroordeel, vreemdelingenhaat, xenofobie en rasdiscriminatie. De monitorwerkzaamheden zijn niet uitsluitend gericht op uitingen van racisme, maar tevens op de bestrijding van deze verschijnselen.
Het project heeft twee doelstellingen:
1. permanente monitoring van racisme en racismebestrijding
2. een periodieke rapportage over de belangrijkste bevindingen
Het nut van periodieke rapportage is velerlei. Jaarlijks wordt op basis van een vast stramien de balans opgemaakt van de belangrijkste uitingen van racisme en rechtsextremisme, alsmede van de ontwikkeling van strategieën ter bestrijding. De rapportages kunnen door hun systematische en periodieke karakter bijdragen aan accumulatie van kennis en inzichten. Er wordt inzicht verkregen in ontwikkelingen die zich op langere termijn voordoen. Dat geldt niet alleen de achterliggende periode maar ook de toekomst.
De monitor kan bijdragen aan vroegtijdige onderkenning van relevante, nieuwe ontwikkelingen.
De algemene vraagstelling luidt:
1. hoe hebben uitingen van (racistisch) rechts-extremisme zich (in Nederland) ontwikkeld?
2. welke patronen van respons zijn er geweest?
Lees verder in de monitor