Volgens eigen zeggen werd Constant Kusters in 1989 actief binnen extreemrechts. Rond deze tijd viert hij dus zijn twintigjarig jubileum. Er zijn nog enkele Nederlandse rechtsextremisten die het twee decennia hebben volgehouden, maar veel zijn het er niet. Waar veel rechtsextremisten na korte of langere tijd afhaken vanwege de onderlinge ruzies, het geroddel en interne… Lees verder
De Nederlands Volksunie doet in Arnhem mee met een lijst van drie kandidaten. Lijsttrekker is partij-voorzitter Constant Kusters. Op de tweede plaats staat Kusters’ jeugdvriend Lodewijk Faber en plaats drie wordt bezet door Kusters’ voetveeg Chris Smit. Constant Kusters is lijsttrekker en voorzitter van de NVU. Begin jaren 90 was hij actief in de kring… Lees verder
De Limburgse NVU-activist Ger Haan (1969) is op 1 juni veroordeeld tot 4½ jaar cel door de rechtbank in Aken. Haan was rond 1998 actief in de NVU en de Duitse JN (Junge Nationaldemokraten) en speelde in de band Kieckers Fünfte Kolonne (#1). In december 1998 schoot hij vijf keer op zijn ex-vriendin, een Keulse… Lees verder
In haar streven om aan de echte politiek deel te gaan nemen heeft het Vlaams Blok de laatste tijd een aantal veren moeten laten. Met name aan de uiterst rechtervleugel van de partij rommelt het flink. Concessies die het Blok doet aan de gevestigde partijen om na de gemeenteraadsverkiezingen in 1999 mee te kunnen regeren… Lees verder
In de vijfde rapportage Monitor racisme en extreem-rechts staan de jaren 2001 en – waar mogelijk – 2002 centraal. De aanslagen op de Verenigde Staten van 11 september 2001 en de moord op Pim Fortuyn op 6 mei 2002 zijn van grote invloed geweest op het totale beeld van deze verslagperiode. Beide gebeurtenissen hebben diepe sporen achtergelaten op de interetnische verhoudingen in Nederland. Deze sporen zijn terug te vinden in de vijfde rapportage. Het gaat om vragen als: stijgt of daalt het aantal racistische gewelddadigheden in Nederland? Welke extreem-rechtse politieke partijen zijn verdwenen en welke daarvoor in de plaats gekomen? Neemt het aantal discriminatiezaken dat bij het Openbaar Ministerie terechtkomt toe of af? En wat voor zaken worden daar aangebracht en in welke mate leiden die tot veroordelingen? Het initiatief tot het project Monitor racisme en extreem-rechts is medio jaren negentig door de Leidse Universiteit genomen. Het monitorproject wordt tegenwoordig gezamenlijk uitgevoerd door de Universiteit Leiden en de Anne Frank Stichting. Deze rapportage kwam tot stand met steun van de Directie Integratie en Coördinatie Minderhedenbeleid van het Ministerie van Justitie.
Lees verder in de monitor
Jaarlijks brengt de Anne Frank Stichting en de Universiteit van Leiden de Monitor
racisme en extreem-rechts uit. De vierde rapportage – door Jaap van Donselaar
en Peter Rodrigues – verscheen eind 2001. Het gaat daarbij om alle vormen van
racisme, niet alleen antisemitisme. De onderzoekers constateren een ’toename
van het aantal gewelddadige incidenten en die toename geldt ook in vergelijking
met voorgaande jaren. Het gemiddelde over de laatste vijf jaar is meer dan 300,
terwijl dit vijfjarengemiddelde in de vorige monitorrapportage nog onder de 250
lag’. Het rapport telt over de jaren 1999 en 2000 een totaal aantal incidenten van
respectievelijk 345 en 406. Zij stellen ook een verharding vast: ‘Opmerkelijk in de
jaren 1999 en 2000 is de trend tot een zekere verharding van de
gewelddadigheden, dat wil zeggen: in vergelijking met voorgaande jaren zien we
meer persoonsgericht geweld. Antisemitisch geweld neemt in betekenis
toe…Ook het extreem-rechtse daderschap komt wat meer naar voren dan in de
voorgaande periode, al gaat het getalsmatig om een betrekkelijk klein deel van
het geheel…..Veel voorvallen in de jaren 1999 en 2000 houden op enigerlei wijze
verband met de asielproblematiek. Niet alleen AZC’s zijn nogal eens doelwit van
gewelddadigheden, maar ook individuele asielzoekers’.
Lees verder in het jaaroverzicht
Is er in ons land sprake van toenemend of afnemend racistisch geweld? Hoe is het gesteld met de tolerantie in Nederland? Heeft het lokale beleid tegen horecadiscriminatie succes of houdt het aantal klachten aan? Voor de beantwoording van dit soort vragen is het van groot belang dat er periodiek monitoronderzoek plaatsvindt naar de verschijningsvormen van rassendiscriminatie en extreem-rechts. Dit belang is medio jaren negentig door de Leidse Universiteit onderkend en aldaar is het project Monitor racisme en extreem-rechts ontwikkeld. Thans wordt het project uitgevoerd door de Leidse Universiteit in samenwerking met de Anne Frank Stichting en met steun van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Monitoronderzoek is inmiddels een internationaal erkend instrument voor het waarnemen van racisme en discriminatie, en het ontwikkelen van beleid hiertegen. In 1999 ging in Wenen het Europese Waarnemingscentrum tegen Racisme
en Xenofobie van start. Het Weense waarnemingscentrum tracht via nationale monitorcentra de ontwikkelingen in de Europese Unie te volgen en te analyseren. Het project Monitor racisme en extreem-rechts vormt een belangrijke bron voor toelevering van gegevens aan het Europese waarnemingscentrum. In de Europese richtlijn van 29 juni 2000 voor gelijke behandeling van personen op grond van ras of etnische afstamming is eveneens een monitorbepaling opgenomen: na de totstandkoming van de nationale regelgeving in (uiterlijk) 2003 dient met ingang van 2005 elke vijf jaar verslag gedaan te worden over de effectiviteit van deze nationale maatregelen.
Lees verder in de monitor
In de kaart van extreem-rechts in Nederland is in vergelijking met 1999 niet veel
veranderd. De wereld van extreem-rechts is verdeeld in politieke partijen,
organisaties en groeperingen.
Partijen zijn de Centrumdemocraten, de Nieuwe Nationale Partij (NNP) en het
Nederlands Blok. De NNP is het meest actief en probeert met ‘nette’ slogans
aanwas te vinden. De NNP ontstond toen na de scheuring binnen CP’86
extreem-rechts uiteen dreigde te vallen.
Organisaties zijn Voorpost en het Landelijk Actieplatform voor Nationalistische
Studenten (LANS). In Voorpost zijn vooral ex-leden van CP’86, zoals Marcel
Ruter, Tim Mudde, Marc de Boer en Marc Hoogstra, actief. CP’86 werd in 1998
verboden.
Neo-nazi groepen zijn het Actiefront Nationale Socialisten (ANS), de
Fundamentalistische Arbeiderspartij (FAP) en de Nederlandse Volks Unie (NVU,
het Nationaal Offensief en de nieuwe loot aan de stam: het Stormfront. Het
Nationaal Offensief bestaat overigens nauwelijks nog. De meest bekende neonazi
in Nederland is nog steeds Constant Kusters.
Lees verder in het jaaroverzicht
Hoe intolerant zijn de autochtone Nederlanders jegens allochtonen? Al bijna
25 jaar peilt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) de publieke opinie over
allochtonen en publiceert daar geregeld over. Eind jaren tachtig, begin jaren
negentig zien we een lichte verharding van het opinieklimaat, maar volgens het
SCP zijn er over het algemeen weinig veranderingen. Ongeveer 80% van de
bevolking vindt dat autochtonen en allochtonen gelijke behandeling moeten
hebben bij verdelingsvraagstukken, zoals bij huisvesting en werkgelegenheid.
Ongeveer 13% van de autochtone bevolking staat afwijzend tegenover
allochtonen. Ongeveer 50% van de autochtone bevolking is tegen immigratie
gekant.
Wat dit laatste betreft vond het NIPO in 1998 een andere uitkomst:1 niet de
helft, maar driekwart van de autochtone Nederlanders is tegen verdere
immigratie gekant. Er is – volgens het NIPO – een groeiend draagvlak voor
immigratiebeperking terwijl tegelijkertijd het vertrouwen in integratie en
aanpassing van allochtonen afneemt. Het NIPO vond deze trend aan de hand
van opiniepeilingen in de jaren 1993, 1995 en 1998.
Eind 1999 bleek uit ander NIPO-onderzoek dat eenderde van de Nederlanders
gekant is tegen het verlenen van asiel aan politieke of economische
vluchtelingen.2 Tweederde van de Nederlanders ondersteunde wel het beleid
van de overheid om politieke vluchtelingen die in hun eigen land vrezen voor
hun leven asiel te geven. Ongeveer de helft van de ondervraagden vond dat
asielzoekers overlast geven. Verder dacht zo’n veertig procent dat asielzoekers
gemiddeld crimineler zijn dan Nederlanders.
Lees verder in de monitor
Extreem-rechts werd in de verkiezingen van 1998 vrijwel volledig weggevaagd.
Na de gemeenteraadsverkiezingen blijkt extreem-rechts nog 2 van de 88 zetels
te hebben behouden: 1 voor de CD in Rotterdam-Schiedam en 1 voor het
Nederlands Blok in Utrecht. Bij de parlementsverkiezingen van mei verliest de
enige vertegenwoordiger van extreem-rechts de Centrum Democraten zijn drie
zetels. Dit neemt niet weg dat alle extreem-rechtse organisaties genoemd in het
overzicht van 1998 nog steeds bestaan en – de een meer dan de ander – actief
zijn, uitgezonderd CP’86 dat in november 1998 werd verboden.
Dr. J. van Donselaar gaat in zijn derde monitorrapport dat deze maand verschijnt
uitgebreid in op de kaart van extreem-rechts in Nederland. Extreem-rechtse
partijen zijn de Centrumdemocraten, de Nieuwe Nationale Partij (NNP) en het
Nederlands Blok, De CD nam in 1999 aan de Europese verkiezingen deel met
een gecombineerde lijst: de CD/Conservatieve Democraten. De Conservatieve
Democraten was een poging van CD-leider Janmaat om onder een nieuwe naam
de CD weer nieuw leven in te blazen. De NNP probeert met ‘nette’ extreemrechtse
slogans het extreem-rechtse kader onder zich te verenigen. De NNP
ontstond toen na de scheuring binnen CP’86 extreem-rechts uiteen dreigde te
vallen.
Lees verder in het jaaroverzicht
2.1 Extreem rechts
Na het echec bij de verkiezingen voor de gemeenteraden en de Tweede Kamer heeft extreem rechts zich slechts sporadisch gemanifesteerd. Informeel overleg van bestuursleden van verschillende partijen, bedoeld om de krachten te bundelen en uiteindelijk te komen tot de vorming van een nieuwe partij, leidde door onderling wantrouwen niet tot overeenstemming. Er zijn geen aanwijzingen dat de Centrum Partij ‘86, na verboden te zijn verklaard en ontbonden, haar activiteiten in het geheim voortzet.
Neo-nazi’s in ons land zijn georganiseerd in het Aktiefront Nationale Socialisten, de FAP-arbeiderspartij en de Nederlandse Volksunie. Het gaat om kleine groepen zonder kader, die slechts in naam verschillen en feitelijk één geheel vormen. De drie leiders functioneren als driemanschap, dat frequent contact onderhoudt met geestverwanten in België en Duitsland. De gemiddeld zeer jeugdige achterban kent verloop en omvat per saldo nog steeds niet meer dan enkele tientallen personen, die overwegend inactief zijn. De verwachting is dat extreem rechtse groeperingen in Nederland voorlopig een randverschijnsel zullen zijn, gelet op de animositeit tussen de organisaties, hun bouwvallige structuren en de gebleken weerstand in de samenleving tegen het gedachtegoed.
Lees verder in het jaarverslag
Dit is de tweede rapportage van het project Monitor racisme en extreem-rechts, dat wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het monitor-project heeft twee centrale doelstellingen:
1. monitor racisme en extreem-rechts: het waarnemen van deze verschijnselen in Nederland, alsmede van de overheidsrespons op deze verschijnselen; periodieke rapportage, op twee manieren:
(a) ‘generale rapportage’: een algemene rapportage aan de hand van een vast stramien;
(b) een ‘verdiepingsslag’: rapportage waarin een speciaal onderwerp wordt belicht.
2. De periodiciteit van het project houdt in dat in het ene jaar een generale rapportage verschijnt en in het andere een ‘verdiepingsslag’. De eerste rapportage van 1997 was een generale, waarin het gaat om een breed beeld van de verschijnselen racisme en extreem-rechts in Nederland, alsmede van overheidsreacties daarop. Ook die van het komende jaar (1999) zal een generale rapportage zijn. Deze voorliggende tweede rapportage is gewijd aan een ‘speciaal’ onderwerp: de relatie tussen enerzijds de media en anderzijds racisme en extreemrechts.
Lees verder in de monitor
2.1.1 Extreem rechts
Extreem rechtse organisaties hebben in 1997 minder vaak -via demonstraties of anderszins- de openbaarheid gezocht dan in 1996. Ook in dat jaar was al sprake van een afname van het aantal publieke acties vergeleken met 1995.
De Centrum Partij ’86 (CP’86), restant van de NVP/CP’86 die eind 1996 uiteen viel, is in 1997 onmiskenbaar in neo-nazistisch vaarwater geraakt. De belangrijkste bestuursleden van de partij namen enkele keren deel aan samenkomsten en demonstraties van neo-nazi’s in België en Denemarken. Zij werken samen met geestverwanten van de FAP-arbeiderspartij, de Nederlandse Volksunie en het Aktiefront Nationale Socialisten en onderhouden regelmatig contact met gelijkgezinden in België en Duitsland. CP’86 is gebrekkig georganiseerd en telt niet meer dan enkele tientallen leden, die voornamelijk woonachtig zijn in het Rijnmondgebied. Het totaal aantal georganiseerde neo-nazi’s in ons land in en buiten CP’86 wordt geschat op minder dan vijftig.
Lees verder in het jaarverslag
Dit is het eerste verslag van het project Monitor racisme en extreem-rechts dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Onder ‘racisme’ worden hier ook verstaan: antisemitisme, rasvooroordeel, vreemdelingenhaat, xenofobie en rasdiscriminatie. De monitorwerkzaamheden zijn niet uitsluitend gericht op uitingen van racisme, maar tevens op de bestrijding van deze verschijnselen.
Het project heeft twee doelstellingen:
1. permanente monitoring van racisme en racismebestrijding
2. een periodieke rapportage over de belangrijkste bevindingen
Het nut van periodieke rapportage is velerlei. Jaarlijks wordt op basis van een vast stramien de balans opgemaakt van de belangrijkste uitingen van racisme en rechtsextremisme, alsmede van de ontwikkeling van strategieën ter bestrijding. De rapportages kunnen door hun systematische en periodieke karakter bijdragen aan accumulatie van kennis en inzichten. Er wordt inzicht verkregen in ontwikkelingen die zich op langere termijn voordoen. Dat geldt niet alleen de achterliggende periode maar ook de toekomst.
De monitor kan bijdragen aan vroegtijdige onderkenning van relevante, nieuwe ontwikkelingen.
De algemene vraagstelling luidt:
1. hoe hebben uitingen van (racistisch) rechts-extremisme zich (in Nederland) ontwikkeld?
2. welke patronen van respons zijn er geweest?
Lees verder in de monitor
2.1.1 Racisme en geweld legen allochtonen
In opdracht van de BVD verrichtten twee wetenschappelijke onderzoeksinstellingen onderzoek naar de oorzaken van racisme en anti-allochtoon geweld in Nederland.
Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie bestudeerde op basis van dossieranalyse de aard en omvang van dergelijk geweld in 1994 en deed onderzoek naar de motieven van daders.
Het Willem Pompe Instituut voor Strafrechtswetenschappen van de Universiteit van Utrecht verrichtte participerende observatie order jongeren om racistische tendensen binnen jeugdculturen te kunnen vaststellen. De resultaten van beide onderzoeken zijn in mei 1997 bekend gemaakt.
Parallel aan deze onderzoeken registreert de BVD geweldsincidenten gericht tegen leden van etnische minderheidsgroepen. Hoewel het beschikbare statistische materiaal onvolledig is, lijkt de constatering gerechtvaardigd dat het aantal incidenten, in vergelijking met 1995, niet of nauwelijks is toegenomen. Wellicht bestaat er verband met de teruggang van extreem-rechts, zoals deze blijkt uit verkiezingsresultaten en de afname van het ledental. Deze ontwikkeling is ook waarneembaar in Duitsland. Daar is een spectaculaire afname van het aantal incidenten geconstateerd.
Lees verder in het jaarverslag
2. 1.1 Racisme en anti-allochtoon geweld
Teneinde een beter inzicht te krijgen in de achterliggende oorzaken van racisme en anti-allochtoon geweld in Nederland, is aan twee wetenschappelijke instellingen een onderzoeksopdracht gegeven. Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie bestudeert op basis van dossieranalyse en gespreksrondes de motieven van daders van racistisch geweld.
Een onderzoek van het Willem Pompe Instituut voor Strafrechtswetenschappen van de Universiteit van Utrecht richt zich door middel van participerende observatie op de achtergronden van racistische agressie door jongeren. Beide onderzoeken zijn inmiddels van start gegaan en hebben een beleidsondersteunend karakter. Voor beide onderzoeken zijn begeleidingscommissies ingesteld, waarin de in Nederland aanwezige deskundigheid is vertegenwoordigd.
Lees verder in het jaarverslag