De rechtsextremist Anders Breivik heeft in Noorwegen een bomaanslag gepleegd en tientallen mensen vermoord. In een manifest waar hij zijn daad toelicht verwijst Breivik verschillende keren naar de politieke situatie in Nederland. Volgens de AIVD bestaat er weinig dreiging vanuit de Nederlandse extreemrechtse hoek. Is die constatering juist?
Het vermoorden van (redelijk willekeurig gekozen) mensen of het plegen van grote bomaanslagen vanuit een extreemrechts motief zijn zeldzame gebeurtenissen, maar komen wel voor. In het in 2010 verschenen rapport ‘Afkalvend front, blijvend beladen: Extreemrechts en rechts-extremisme in Nederland’ van de Algemene Inlichtingen en Veiligheids Dienst (AIVD) wordt gesteld dat er onder rechtsextremisten een fascinatie bestaat voor wapens en dat sommige vormen van geweld worden verheerlijkt. De AIVD stelt echter dat het bezit van wapens vooral een grote symbolische waarde heeft binnen de extreemrechtse scene in Nederland. “Dit betekent niet dat kan worden uitgesloten dat eenlingen vanuit een extreemrechtse of rechts-extremistische inspiratie of motief geweld kunnen gebruiken.” waarschuwt de veiligheidsdienst dan weer echter.
De Noorse aanslag wordt in bepaalde delen van de extreemrechtse beweging toegejuicht. Er bestaan in Nederland personen en organisaties die terroristisch geweld als een legitiem en noodzakelijk middel beschouwen om hun politieke doelen te verwezenlijken. Een deel van deze mensen heeft de beschikking over vuurwapens. Anderen verspreiden informatie die moet aanzetten tot het plegen van aanslagen. In dit artikel volgt een inkijkje in een deel van deze afgesloten wereld.
“Ik heb mezelf moeten dwingen beslissingen te nemen, en daarbij vastgesteld dat ik in een oorlog verwikkeld ben geraakt” schrijft Sebastian Sportiello (1985) in 2007 op Holland Hardcore, een extreemrechts forum. “Terwijl onze burgerlijke wereld instort”, vervolgt hij “moeten de vijand bang maken, zorgen dat het geïsoleerd raakt en dan aanvallen.” Sportiello wil “het volk bewapenen”, “militaire acties ondernemen en het aantal overbevolkingslagen zuiveren”.
Sebastian Sportiello is een man uit Dronten en sinds 2006 actief bij verschillende extreemrechtse actiegroepen in Nederland. Zijn bloeddorstige toon naar politieke tegenstanders, buitenlanders en joden is van het begin af aan een opvallende eigenschap van zijn boodschappen. Sportiello heeft een strafblad vanwege mishandeling. Mogelijk is dat een van de redenen waarom Sportiello naar eigen zeggen niet wordt toegelaten tot de keuring van de Koninklijke Nederlandse Schutters Associatie (KNSA). De problemen die Sportiello ervaart om op een legale manier met vuurwapens om te leren gaan weerhouden hem er niet van zijn eigen gang, getuige zijn onderstaande foto.
“Lone Wolf is naar mijn idee op dit moment het beste wat je kan doen” schrijft een man (1988) uit Almere op het forum van Blood & Honour (B&H). Deze man is sinds 2006 actief als rechtsextremist en brengt het tweede jaar van deze carrière bijna geheel door in detentie. Samen met een groep geestverwanten heeft hij in en om zijn woonplaats verschillende brandstichtingen gepleegd bij islamitische doelwitten en woningen van politieke tegenstanders. Zijn lange gevangenisstraf heeft echter niet het gewenste resocialiserende effect. Zijn negatieve ervaringen met samenwerken in een groep en de houding van bepaalde groepsleden ten opzichte van de politie heeft hem waarschijnlijk doen besluiten voortaan acties als individu uit te gaan voeren. De man gaat na zijn detentie experimenteren met het in elkaar zetten van krachtige pijpbommen die zouden moeten worden ingezet tegen het CIDI (Centrum Informatie en Documentatie Israel) en diens woordvoerder Ronnie Naftaniel. Zijn lidmaatschap bij de schietsportvereniging De Flevoschutters heeft hij na zijn veroordeling naar eigen zeggen verloren. Wanneer de eerder genoemde Sebastian Sportiello klaagt over de aandacht die aan de moordpartij van Tristan van der Vlis wordt besteed, omdat dit zijn kansen op een schietvergunning verkleint reageert hij instemmend. “Dankzij dit soort mensen wordt veel verpest, des al niet te min er zijn andere wegen om bij bepaalde voorwerpen te geraken.” weet hij te vertellen. Om vervolgens zijn antwoord af te sluiten met de kreet “Wapens zullen nooit verdwijnen uit de normale mens zijn handen. Zij zorgen daar voor het volk ter vergemakkelijking met name voor de revolutie!”.
De man uit Almere zoekt inspiratie en informatie voor zijn politieke strijd bij de nazistische terreurorganisatie Combat 18 (C18), de militante tak van de B&H beweging. Sinds 1997 heeft C18 ook een afdeling in Nederland. Tot nog toe is deze Nederlandse tak twee keer in verband gebracht met (grootschalig) wapenbezit. In 2002, nadat Fortuyn is vermoord trekt deze groep de bijzondere aandacht van de AIVD. Zij zijn bezig met het verzamelen van adressen van linkse politici en willen gewelddadige acties tegen hen ondernemen. Wanneer Ed Polman (1973), de (toenmalig) leider van C18 telefoneert met de extreemrechtse wapenhandelaar Maarten van Mil (1965) over een onduidelijke handel, duurt het niet lang voor hij samen met een aantal andere mensen uit zijn groep wordt gearresteerd. Polman wordt aan de tand gevoeld over de bedreigingen aan het adres van onder meer Ad Melkert, die een doorgeladen pistool kreeg opgestuurd. Maar de arrestatie leidt uiteindelijk niet tot een strafzaak. Wanneer een arrestatieteam van de politie in maart 2007 de woning van een ander prominent C18-lid, Arris de Bruin (1981) binnenvalt wordt hier een aanzienlijke hoeveelheid wapentuig aangetroffen. Vuurwapens, munitie, kogelvrije vesten, een machinegeweer en verschillende spijkerbommen worden in beslag genomen. In het opsporingsonderzoek blijkt De Bruin zelfs bezig te zijn geweest met aankoop van een bazooka en dat er door verschillende personen met de wapens is getraind op de Maasvlakte.
In 2009 verspreidt Ruud Hermans (1984) uit Venlo via het internet in samenwerking met C18 een tijdschrift “voor verzet tegen de samenleving” met de naam Ragnarok. In de eenmalige uitgave staan hoofdstukken met de titels “Introductie tot explosieven” en “Survivalpsychologie”. Hermans, die kort na de publicatie van dit tijdschrift is verhuisd naar de Zweedse havenstad Pitea blijkt al sinds hij twintig is extreemrechtse terreurideeën te koesteren. Op een website opperde hij in 2004 het plan “een groep extreemlinkse mensen te gijzelen en de uitzetting van alle buitenlanders te eisen”. Een plan dat als puberaal en naïef kan worden bestempeld, en dat mogelijk ook is. Maar wel een plan van een man die zich in de daarop volgende jaren oriënteert op de gewapende politieke strijd, beweert over vuurwapens te beschikken en zegt vechtsporttrainingen in Zweden te organiseren en daar politieke tegenstanders aanvalt.
Een andere publicatie van C18 in Nederland is de Nederlandse vertaling van het manifest “The Way Forward”. Dit manifest is geschreven door de Noorse C18 voorman Eric Blücher, onder zijn pseudoniem Max Hammer en roept op tot het voeren van een gewapende strijd. Blücher was eerst actief in de neonaziscène in Noorwegen, daarna in Engeland en zover bekend nu in Zweden. Zijn manifest is te lezen op de Nederlandse website van C18 waar het wordt aangeprezen als “een boek dat de beweging zal voorbereiden op de komende jaren – de jaren waarin wij voor totale blanke overheersing zullen zorgen!” Dit boekje is online gezet door Arnoud Kuipers (1990) uit Zaltbommel. Kuipers is sinds 2006 actief in de extreemrechtse beweging, waarin hij opvalt wegens zijn militante gedrag en uitspraken. Op een C18 forum roept hij onder zijn pseudoniem Syphor op tot “lone-wolf” acties. Kuipers is aanwezig op verschillende nazistische bijeenkomsten en demonstraties en binnen- en buitenland. Zijn ambitieuze houding levert hem een leidende positie op binnen C18 Nederland. Begin 2010 verkoopt Kuipers nazipropaganda en gevechtsdolken via zijn webwinkel Enemy Of The State.
Een ander boek dat via Nederlandse extreemrechtse websites wordt verspreid is “The Turner Diaries”. In 1978 publiceert de Amerikaanse neonazi William Pierce dit fictieve dagboek in romanvorm, waar de gewapende strijd tegen “het systeem” wordt beschreven. Een bekende neonazi die zich liet inspireren door The Turner Diaries is Timothy McVeigh (1968-2001), alias de Oklahoma Bomber. McVeigh werd in een klap beroemd met zijn aanslag op een overheidsgebouw in 1995. De manier waarop deze aanslag plaats vond komt in grote lijnen overeen met de manier waarop in The Turner Diaries een FBI gebouw wordt opgeblazen. Bij de aanslag kwamen 168 mensen om het leven. In extreemrechtse kringen heeft McVeigh inmiddels een heldenstatus gekregen. De aanslagen van Breivik, en de vorm van het document waarmee hij de aanslagen opeist vertonen ook overeenkomsten met het boek van Pierce. Op het Nederlandstalige deel van het neonazistische internetforum Stormfront is een vertaling van The Turner Diaries gepubliceerd.
Rene Bijkerk (1969) is een man uit Nijkerkerveen die vanaf 2005 actief is in de extreemrechtse beweging. Hij oriënteert zich hierbij op neonazistische organisaties zoals de Nationale Alliantie, Blood & Honour en op het verspreiden van extreemrechtse muziek. De bijdrages van Bijkerk op verschillende extreemrechtse fora bieden een aardig inzicht in zijn visie op het bedrijven van politiek. Als reactie op een nieuwsbericht dat op het extreemrechtse forum Theudisk is geplaatst, waarin wordt gewaarschuwd voor radicale moslims, stelt Bijkerk lid te zijn van een schietsportvereniging en samen met een groep oudere nationalisten een berggebied in Polen ter beschikking te hebben.
In 2009 roept Bijkerk de (veelal jongere) gebruikers van een forum dat zich ‘Erwache’ noemt op geen geld uit te geven extreemrechtse stickers, maar dit te besteden aan het verwerven van een goede gevechtsuitrusting en –training. Daarnaast stelt hij dat activisten zich moeten ontdoen van extreemrechtse symboliek en een extremistisch uiterlijk. Voorts stelt hij verschillende Lone wolf acties te hebben uitgevoerd. Waarschijnlijk vertaalt Bijkerk zijn nachtelijke graffiti acties waarbij hij nazi symbolen plaatst als Lone wolf acties.
Hendrik Noordhoek (1966) uit het Zeeuwse dorp Kloetinge is sinds het begin van de jaren ‘90 actief in de extreemrechtse beweging bij onder meer de CP’86, het Vlaams Blok en Voorpost. Al snel ontpopt Noordhoek zich tot ideoloog en schrijver van (intellectuele) opinieartikelen. Hij schrijft voor verschillende Vlaamse en Nederlandse tijdschriften. In 2003 registreert hij zich op het internetforum Stormfront onder de schuilnaam Cicero. In zes jaar tijd plaats hij ruim 6000 berichten die vaak bol staan van het antisemitisme. In april 2007 raadt Noordhoek de Stormfronters aan militaire ervaring op te doen in het leger, voor het “toekomstige nationalistische leger”. Zelf had hij eerder al aangegeven bij een schietvereniging te schieten. Noordhoek vindt dat Britse nationaalsocialisten de IRA voor 100% zouden moeten steunen. In 2009 wordt Noordhoek vanwege zijn bijdragen op deze website veroordeeld tot een werkstraf van 120 uur wegens discriminatie en bedreiging. Tijdens de rechtszaak blijkt dat Noordhoek nog geen strafblad had, maar wel een vuurwapen (met vergunning). Daarnaast stelt de advocaat dat Noordhoek een eenvoudige tuinder met een gezin is. Een timide man die in het verleden is opgenomen in een psychiatrische kliniek. Of de combinatie van deze veroordeling, een psychiatrische achtergrond en het oproepen ervaring op te doen voor een toekomstig nationalistisch leger heeft geleid tot het intrekken van de wapenvergunning is ons niet bekend.
Richard van der Plas (1961) uit het Friese Blija kan met een gerust hart een extreemrechtse veteraan genoemd worden. Hij werd bekend als raadslid van de Centrumdemocraten en activist van het Aktiefront Nationale Socialisten. Maar waar hij vooral mee bekend werd waren zijn criminele activiteiten en wapenbezit. Van der Plas heeft een strafblad met handel in harddrugs, gijzeling van personen, fraude, verboden wapenbezit en mishandeling. In de jaren ’90 bezoekt hij zeer regelmatig de schietvereniging Lisse in Amsterdam Noord. Dit was een vereniging waar uitsluitend extreemrechte personen lid van waren. Veel extreemrechtse activisten houden het na een aantal jaar voor gezien. De personen die het langer volhouden worden na verloop van jaren soms wat milder en minder extreem. Bij Van der Plas is hier geen sprake van. Wanneer in de periode rond 2001/2002 bepaalde Nederlandse afdelingen van Blood & Honour (B&H) opnieuw worden opgericht speelt Van der Plas hier een belangrijke rol in. B&H is op dat moment een landelijke organisatie voor naziskinheads, die zichzelf associeert met geweld, wapens en trainingen. Van der Plas maakt deel uit van een gemotiveerd kader en het heeft een flinke aanhang onder jongeren. Persoonlijk raakt hij in deze periode niet in de problemen met vuurwapenbezit maar een ander kaderlid wel. B&H is inmiddels sterk in omvang afgenomen, maar de radicaliteit van Van der Plas en zijn oriëntatie op gewapend verzet blijft bestaan. Een dag na de aanslagen in Noorwegen reageert hij op de opmerking dat de slachtoffers van Breivik slechte mensen zijn en linkse idioten zijn. “goed samengevat, zachte heelmeesters maken stinkende wonden.”, aldus Richard van der Plas.
Volgens de AIVD bestaat er weinig dreiging vanuit de Nederlandse extreemrechtse hoek. Uit dit artikel blijkt dat het risico op gewapende extreemrechtse acties aanwezig is. De ervaring leert dat terroristisch gemotiveerd geweld vanuit de huidige extreemrechtse beweging in Nederland niet wordt toegepast. Dat sluit echter niet uit dat een eenling of een groepering hier toch toe over zal gaan. Rechtse krachten in het politieke debat stellen dat er geen traditionele oplossingen bestaan voor de vermeende crisis die moslims samen met sociaaldemocraten veroorzaken. Deze analyse kan door extreemrechtse groepen en individuen worden opgevat als legitimatie voor het gebruik van geweld.
