Blood & Honour (B&H) is een netwerk van nazistische organisaties dat zijn oorsprong kent in de Engelse nazi-muziek-scene van de jaren ’70 en ’80. Zij houden bezig met het verspreiden van nazi-ideologie. Gebruik van geweld wordt als gewenst en legitiem beschouwd. Vanaf de oprichting van Blood & Honour in Engeland waren er eind jaren tachtig al contacten met Nederlandse extreemrechtse skinheads. Begin jaren negentig was er voor het eerst een Nederlandse afdeling actief, ‘Hou Kontakt’. Deze organisatie zorgde met een eigen blaadje en concerten voor een netwerk van extreemrechtse skinheads in Nederland. Medio jaren negentig verdween ‘Hou Kontakt’. Vanaf 2001 zijn er verschillende afdelingen in Nederland actief.
Deze tekst is onderdeel van onderzoeksresultaten kwartaal 1 ’23 Bewapend met gitaar en een breed repertoire aan allerlei covers van extreemrechtse bands speelt Flatlander op vrijdag 24 en zaterdag 25 februari twee concerten in Finland. Flatlander is het alter ego van Harm-Jan Smit uit Finsterwolde die zijn proefperiode als ‘Prospect of the Nation’ goed heeft… Lees verder
Deze week werd bekend dat in mei een extreemrechtse terreurverdachte is gearresteerd. Een 43-jarige man uit Gelderland zou een aanslag op moslims hebben voorbereid. Wie is deze man? Bij welke organisaties was hij actief? En is de terreurdreiging uit extreemrechtse hoek serieus te nemen? ‘Bom schematische tekening’, ‘loop uitboren’ en ‘hitman’. Zomaar een aantal zoekopdrachten… Lees verder
Plotseling zijn ze er, via een opgehangen spandoek, door een persbericht, middels een nachtelijke prikactie. En weg zijn ze weer. De actiegroep Identitair Verzet bestaat inmiddels al anderhalf jaar en weet regelmatig de kranten te halen. En dat allemaal zonder zichzelf te laten zien. Wat is dat eigenlijk, Identitair Verzet? Wie zitten daar achter? Identitair… Lees verder
De langst bestaande extreemrechtse partij van Nederland, de Nederlandse Volks-Unie (NVU), doet in drie gemeentes mee aan de gemeenteraadsverkiezingen in 2014. Dat is bepaald niet voor het eerst, maar verrast misschien wel enigszins. Verrassend, omdat de partij sinds haar oprichting in 1971 met regelmaat heeft meegedaan aan verkiezingen zonder ook maar één keer een zetel… Lees verder
een blik op de PVV-demonstratie van Wilders op 21 september 2013 Onlangs ging Geert Wilders samenwerkingsverbanden aan met een aantal Europese partijen, met zeer extremistische denkbeelden, een antisemitische achterban en een geschiedenis van geweld en nazisme. De vraag is of die internationale koerswijziging ook een effect heeft op zijn Nederlandse achterban. De demonstratie van de… Lees verder
In maart 2012 schreven wij over een aantal verschillende pogingen van extreemrechts om betrokken te raken bij de JOVD, de jongerenorganisatie van de VVD. Wij concludeerden dat die infiltraties nooit echt effectief zijn geweest en dat de JOVD zijn best doet om dergelijke figuren te weren. Of de Brabantse neonazi Tom Beune dat artikel heeft… Lees verder
Op woensdag 17 juli zijn in drie landen verschillende woningen, kantoren en gevangeniscellen van neonazi’s door de politie doorzocht. Zij worden verdacht van het vormen van een terroristisch netwerk dat als doel heeft het politieke systeem van de Bondsrepubliek Duitsland met geweld aan te vallen. Een van de verdachten is een jonge Nederlandse activist uit… Lees verder
Met het verschijnen van de eerste uitgave van het tijdschrift Alert! in 1997 verscheen ook de eerste ‘Onder de Loep’, het artikel dat onderzoeksgroep Kafka verzorgt. Na 15 jaar en bijna 60 afleveringen is het tijd voor een terugblik. Een kritische terugblik: hebben we het al die tijd gedaan zoals we wilden? Hadden de artikelen… Lees verder
Extreemrechts en wapens, dat lijkt een bijzonder ongelukkige, zo niet levensgevaarlijke combinatie. Vooral nu de Noorse massamoordenaar Anders Breivik en de Duitse seriemoordenaars van de Nationalsozialistische Untergrund (NSU) laten zien waar gewapende rechtsextremisten toe in staat zijn. En toch lijkt de Nederlandse overheid in de vorm van politie en AIVD het wapenbezit van Nederlandse rechtsextremisten… Lees verder
Op 18 oktober 2011 is een aantal leden van het Noord-Hollandse Ulfhednar gearresteerd vanwege het bezit van vuurwapens. Ulfhednar is een voortzetting van Blood & Honour, afdeling Westland. Na de arrestaties is door de politie in twee woningen een inval verricht. Ulfhednar wordt gevormd door een groep vrienden uit de omgeving van Alkmaar, die sinds… Lees verder
In het verleden hebben we verschillende keren aandacht gegeven aan Nederlandse Blood & Honour-afdelingen. Ook deze keer weer aandacht voor een Blood & Honour-groep. Het betreft dit keer het naziclubje ‘Ulfhednar’. Om de mogelijke verwarring direct maar de kop in te drukken, het gaat hier niet om een echt nieuw clubje, ondanks de nieuwe naam…. Lees verder
De rechtsextremist Anders Breivik heeft in Noorwegen een bomaanslag gepleegd en tientallen mensen vermoord. In een manifest waar hij zijn daad toelicht verwijst Breivik verschillende keren naar de politieke situatie in Nederland. Volgens de AIVD bestaat er weinig dreiging vanuit de Nederlandse extreemrechtse hoek. Is die constatering juist? Het vermoorden van (redelijk willekeurig gekozen) mensen… Lees verder
In dit artikel gaan we terugblikken op het afgelopen decennium. De reden daarvoor is dat er naar onze mening momenteel sprake is van een overgangsperiode, misschien zelfs wel het einde van een tijdperk. Bepaalde organisaties staan op het punt te verdwijnen, veel extreemrechtse activisten zijn de afgelopen periode afgehaakt. Tegelijkertijd is er een partij in… Lees verder
Combat 18 Nederland (C18 Nederland) is een onbekende, kleine en schimmige organisatie die in 1997 is opgericht. In navolging van C18 Engeland, waar de oorsprong van deze organisatie ligt probeert een wisselende groep Nederlanders het gedachtegoed van deze nazistische terreurorganisatie uit te dragen. Eén persoon vormt de rode draad, en de focus van C18 wisselt…. Lees verder
Extremisten en het leger is een gevoelige combinatie. De opleiding tot gediplomeerd vechtjas, toegang tot wapens en mogelijke toegang tot staatsgeheimen zijn zaken waarvan je liever niet zou zien dat de gemiddelde nazi daar toegang tot heeft. Het is goed voorstelbaar dat defensie daar hetzelfde over denkt. Daarnaast is het ook maar helemaal de vraag… Lees verder
Het is goed gebruik bij extreemrechtse organisaties om met enige regelmaat te scheuren. Zo vond er onlangs weer een scheuring plaats binnen de Nationale Alliantie. Een actieve groep leden uit Zeeland nam de benen en richtte vervolgens een nieuwe club op, de “Dietse Kameraden”. Het eerste dat opvalt aan de Dietse Kameraden is het familiale… Lees verder
De internationale organisatie van nazistische skinheads “Blood & Honour” (B&H) is in Nederland een vrijwel onbekende organisatie. Dat is niet voor niets. In tegenstelling tot in veel andere landen, is B&H hier tot voor kort nooit uit de verf gekomen. Daarnaast hebben de pogingen om tot een Nederlandse B&H-tak te komen altijd in het semi-ondergrondse… Lees verder
Volgens een aloude traditie binnen extreemrechts is de Nationale Alliantie voortgekomen uit een afsplitsing van een andere extreemrechtse partij. Jan Teijn, NNP-lid en deelraadslid in Rotterdam Feijenoord, kreeg in het voorjaar van 2003 ruzie met de partijvoorzitter van de NNP. Aanleiding daarvoor was het verdelen van geld en Teyn’s handel in neonazistische cd’s. Deze ruzie… Lees verder
Op zaterdag 5 juni 2004 was Den Haag het toneel van een tweetal demonstraties. Rond het Malieveld demonstreerden zo’n 70 neonazi’s van de NVU en rond Het Plein keerden zo’n 300 betogers van de Anti-Fascistische Actie (AFA) zich hiertegen. De NVU-mars zelf leek op het eerste gezicht op een herhaling van een eerder ritueel. Onder… Lees verder
Daags voor de kerstdagen beleefde Leiden een Actie van AFA tegen Brigade M. Doel was de regionale band Brigade M, die oefent in een door de gemeente gesubsidieerde ruimte. Ook deze avond had de band de oefenruimte besproken, maar konden enkele tientallen antifascisten met een blokkade voorkomen dat de band de oefenruimte kon betreden. Wat… Lees verder
Persbericht AFA 22 december 2002 Geen oefenruimte voor fascisten! Vandaag hebben wij, zo’n 30 activisten van Anti-Fascistische Aktie (AFA) Nederland, voorkomen dat de fascistische band Brigade M gebruik kon maken van de oefenruimten van het Muziekhuis aan de Middelstegracht in Leiden. Op het moment dat de leden van Brigade M het Muziekhuis wilden betreden, blokkeerden… Lees verder
De jongerenorganisatie van Forum voor Democratie (FvD), de partij van de Nederlandse stokebrand Thierry Baudet, heeft het eerste nummer van haar blad De Dissident gepubliceerd
De voorbije IJzerwake mag dan al de IJzerwake zijn met het minste aantal deelnemers op twintig edities, dat binnen- en buitenlands neonazi’s er naartoe trekken blijft de gewoonte.
Die Hammerskins sind eine der ältesten und beständigsten Neonazi-Organisationen in Deutschland. Das seit über 30 Jahren bestehende Netzwerk versteht sich als eine „Bruderschaft“ und „Elite“ der Neonazi-Szene. Ihre straffe Organisation ist Teil einer international eingeschworenen Gemeinschaft, die sich «Hammerskin Nation» (HSN) nennt und von Europa in die USA bis nach Neuseeland reicht. Ihr Wirkungsbereich ist umfassend, ihre Mitglieder sind treibende Kräfte innerhalb der militanten Neonazi-Szene.
Am 18.04. sollte ein vom Verein Bifroest organisiertes Konzert mit der Band Cirith Gorgor im Cafe Trauma stattfinden. Der Sänger ist Adrian van der Wal, alias Adri Pestus. Er ist zudem Mitbegründer und Sänger der National-Socialist-Hardcore Band Blindfolded, die dem Hammerskin-Netzwerks zuzurechnen war. Der Gitarrist von Blindfolded, Harm-Jan Smit, ist aktiver Hammerskin; der zweite Sänger, Marcel Flink, ist dem Hammerskin Supporter-Umfeld der Crew 38 zuzurechnen.
Im Jahr 2012 gründete sich die Neonaziorganisation «Combat 18» („Kampfgruppe Adolf Hitler“) Deutschland. «Combat 18» (C18) Deutschland ist die „autorisierte“ deutsche Division eines internationalen Netzwerks von C18-Gruppen, die sich als eine weltweite Bruderschaft verstehen und organisatorisch und sozial eng verbunden sind.
De man die dreigde met aanslagen op asielzoekers om ‘zijn nichtje uit Kampen te wreken’ blijkt een bekende neonazi. De ultra-rechtse Michael L. (42) uit Hoorn zit sinds vrijdagavond vast nadat hij via zijn twitteraccount @WaffenSS88 had gedreigd met aanslagen op asielzoekers. Hij wilde daarmee zijn nichtje uit Kampen wreken, die vorige week het slachtoffer zou zijn geworden van het zedenmisdrijf door een inwoner uit het AZC in Dronten.
Soldiers of Odin staat sinds dit weekend volop in de belangstelling. Zondag droeg de groep naar eigen zeggen een asielzoeker over aan de politie. Hij zou vrouwen hebben lastig gevallen. Wie zijn de Nederlandse ‘Soldaten van Odin’?
Seit November 2014 finden in Deutschland wöchentliche PEGIDA-Demonstrationen statt. PEGIDA ist ein deutsches Akronym für Patriotische Europäer gegen die Islamisierung des Abendlandes. Migranten, Muslime, Politiker und die Presse werden durch deren Aktivisten massiv kritisiert, die sich selber als harmlose, besorgte Bürger betrachten. Worin besteht der niederländische Beitrag zu diesen Veranstaltungen? Wer ist Ed aus Holland, der als PEGIDA-Teilnehmer bereits häufig das Wort ergriffen hat? Wie ist sein Verhältnis zu Geert Wilders und welche Rolle spielen niederländische Neonazis in diesem Zusammenhang? Kurzum: wie sauber ist PEGIDA eigentlich?
De medestander van Geert Wilders bij de rechtse Duitse burgerbeweging Pegida handelt in ploertendoders, vlindermessen en honkbalknuppels.
Blood & Honour (B&H) heeft op deze datum in hun activiteitenagenda staan: “Netherlands, speakers & ballads”.
Een sporthal in Heudicourt-sous-les-Cotes bij Lac de Madine in Noord-Oost Frankrijk is het decor van een Hammerskin muziekfestival met meer dan duizend neonazi’s, waaronder ook Nederlanders. Het motto van de bijeenkomst is “Defend Europe“. Er zijn nazibands als Blitzkrieg, Division Germania, Fortress en Squadron. Er staat ook een Nederlands telefoonnummer bij als contactnummer. Dit festival wordt ondersteund door het Blood & Honour-netwerk.
De neonazi Michael Lemmers uit Hoorn komt in Alkmaar voor de rechter wegens het dreigen met een aanslag tegen een asielzoeker. Hij was in september 2016 gearresteerd en was kwaad over het verkrachten van zijn nichtje in Kampen. Hij poseerde met een echt lijkend airsoft geweer van een vriend uit Kampen op een foto en plaatste teksten online zoals “Blood & Honour“, “Waffen SS 88“, “kom in actie voor die parasieten, die onze vrouwen verkrachten“, “white power” en hij plaatste er hakenkruisen bij. De rechter geeft hem kleine voorwaardelijke werkstraf.
Zaterdagavond wordt er een neonaziconcert “Rocktoberfest” met circa zesduizend bezoekers georganiseerd in Alt Sankt Johann in Zwitserland. Hier zijn heel veel Skinheads aanwezig. De bezoekers komen uit Duitsland, Nederland en Rusland. Het initiatief hiervoor komt uit kringen rondom Blood & Honour. Er spelen Duitse bands als Stahlgewitter, Frontalkraft en Confident of Victory. Een Zwitserse band heet Amok. Uit Nederland zijn Willem van Dijk en Tom van den Hoek hierbij.
De rechtsextremist Michael Lemmers uit Hoorn wordt deze avond opgepakt. Hij is een ex-lid van de radicale partij CP’86. Hij dreigde op internet met een aanslag op asielzoekers. Lemmers zegt familie te zijn van het meisje dat vorig weekend in Kampen door een asielzoeker werd aangerand. Hij sprak over een vergeldingsactie en poseerde met een geweer. Bij zijn berichten staat bovendien “Blood & Honour“. Het vuurwapen waarmee hij poseert is van een vriend uit Kampen en het gaat een airsoftgeweer. In december 2016 volgt een strafzaak tegen hem.
Blood & Honour Hongarije organiseert een “Day of Honour” in Székesfehérvár. Op 13 februari is er elders een tweede dag met dezelfde naam. Een paar honderd neonazi’s marcheren vandaag door de hoofdstraat naar een belangrijke kerk. Dit is medegeorganiseerd door The Army of Outlaws (Betyársereg), The New Hungarian Guard (Új Magyar Gárda) en de Youth Movement of Sixty-four Counties (HVIM). Er zijn enkele leden van Blood & Honour Nederland aanwezig. In de avond treden er enkele bands op.
In huiskamerkroeg De Nationalist in Ravenstein organiseert Johnboy Willemse een kroegavond. Op gepubliceerde foto is te zien dat er een shirt van Blood & Honour aan de wand hangt. Het partijblad Wij Europa van de NVU ligt er op tafel. Er is een busje uit de provincie Groningen gekomen met onder meer Martin van de Grind.
Blood & Honour Hongarije organiseert haar jaarlijkse Day of Honour in Boedapest. Er is een delegatie van Blood & Honour Nederland bij aanwezig. Het gaat hier om een gedenkdag voor gevallen Duitse en Hongaarse soldaten in de slag op Boedapest in de Tweede Wereldoorlog. Blood & Honour Nederland is hier aanwezig omdat hierbij ook de 5e SS Panzerdivisie Wiking gevochten heeft. Daar zaten veel Nederlanders in. Op de vrijdagavond de 6e februari is er een welkomstfeest in de vorm van een balladenavond. Ze vertrekken met twee bussen naar het plaatsje Dég, ongeveer anderhalf uur rijden van Boedapest. Hier staat het monument voor de 1e SS Panzerdivizie Leibstandarte Adolf Hitler en de 12e SS Panzerdivisie Hitlerjugend. Omdat de Hongaarse justitie alle twintig herdenkingen door extreemrechts in heel Boedapest verboden heeft, lukt het ze niet een kasteel te bereiken waar aanvankelijk de herdenking zou zijn.
In de agenda van Blood & Honour Nederland staat: “UK ISD Memorial 2014”. Het gaat dus om een Ian Stuart Donaldson-herdenking in Groot-Brittannië van Blood & Honour. Het is een evenement over twee dagen, de 19e en 20e september. Er treden allerlei extreemrechtse bands op met namen als Hate Machine, Redneck 28 en Whitelaw. Er zijn tussen de 400 en 500 deelnemers, veelal Skinheads. De British Movement is aanwezig met een kraampje met politiek materiaal.
In het dorpje Oltingue in de Franse Elzas organiseert de Duitse afdeling van Blood & Honour een concert voor circa tweehonderd neonazi’s. De hoofdact is de naziband Oidoxie uit Dortmund. Duitse antifascisten zeggen dat de Nederlander Patrick de Bruin voor financiële ondersteuning zorgt en het contact legt met de Amerikaanse neonaziband Blue Eyed Devils, die ook komt spelen.
In Hongarije organiseert de nationale afdeling van Blood & Honour hun jaarlijkse viering van de Dag van Eer (Becsület Napja). Er staan ongeveer zeshonderd geüniformeerde neonazi’s met vlaggen en spandoeken op een plein in Boedapest. Er is een delegatie van Blood & Honour Nederland aanwezig met hun eigen spandoek. Ze zijn vrijdag al aanwezig op het welkomstfeest.
Bij een B&H-concert in Groß Berßen in de Duitse regio Emsland, zijn ook Nederlanders uit Winschoten aanwezig.
Enkele mensen van B&H Nederland zijn vandaag aanwezig op de herdenking van de overleden B&H-voorman Ian Stuart Donaldson in Engeland.
Een skinheadconcert in het dorpje Herenthout in de provincie Antwerpen met de extreemrechtse Canadese RAC-band Légitime Violence als headliner. Andere bands zijn de skinheads van The Pride uit Brugge en The Firm uit Rotterdam. Antifascisten vermoeden dat het hier om een Ian Stuart Donaldson herdenking gaat. Deze Britse voorman van Blood & Honour overleed in september 1993. Hier zouden dan aanhangers van dit netwerk heen willen komen. Ook mensen van de N-SA, de Autonome Nationalisten Vlaanderen en Nation tonen interesse. Er komen mensen uit Nederland, Duitsland, Frankrijk, Canada en natuurlijk België.
Een afvaardiging van B&H-Nederland is vandaag met het clubspandoek aanwezig op de “Day of Honour” van het B&H-netwerk in Boedapest, Hongarije.
21 en 22 september. In Groot-Brittannië organiseert Blood & Honour een tweedaags herdenkingsfestival voor hun overleden oprichter Ian Stuart Donaldson. Er treden veel nazibands op. Een groep Nederlandse leden van Blood & Honour is aanwezig.
B&H Nederland heeft haar Duitse geestverwanten van B&H Deutschland ontvangen op een informele bijeenkomst in Nederland.
Bij een punkfestival in Amsterdam worden diverse naziskins geweigerd op grond van racistische uitingen op hun kleding en in tatoeages. Er zijn extreemrechtse skinheads uit Nederland, België en Engeland, onder meer uit B&H kringen. Een groepje naziskinheads dat op grond van dit beleid niet geweigerd kon worden raakt binnen verwikkeld in een vechtpartij met antifascistische skinheads.
Een aantal Nederlandse B&H activisten is in Boedapest, Hongarije aanwezig bij een evenement met de naam “European Unity”. Hier treden naziskinheadbands op uit Duitsland, Hongarije en de USA zoals Bound for Glory.
Een Kameraadschaps- en Familiedag van B&H Vlaanderen/RVF in Duffel, regio Antwerpen, België. Hier waren ook deelnemers uit Frankrijk en Nederland aanwezig uit deze politieke kringen.
In kringen van Blood & Honour Nederland gaat een oproep rond om vandaag deel te nemen aan de “Day of Honour” demonstratie en activiteiten die Blood & Honour Hongarije in Boedapest organiseert. Hier gaat jaarlijks een delegatie uit Nederland heen.
De afgelopen jaren heeft het extremistische landschap in Nederland zich sterk ontwikkeld. Waar in de publieke beeldvorming de nadruk lang heeft gelegen op het jihadisme, zijn de laatste jaren andere vormen van extremisme sterker op de voorgrond getreden. Sinds de uitbraak van de coronapandemie in 2019 zijn toenemende verharding en verdeeldheid van het maatschappelijke en politieke debat zichtbaar. Antioverheidssentimenten worden explicieter publiekelijk geuit, bijvoorbeeld in relatie tot het corona- en stikstofbeleid. Bovendien lijken meer mensen online te radicaliseren onder invloed van complotdenkers en/of radicaal- en extreemrechtse groeperingen.
(…)
De rechts-extremistische dreiging ontleed
Om belangrijke ontwikkelingen en incidenten in het huidige
Nederlandse rechts-extremistische landschap te kunnen duiden
kan een indeling in drie categorieën worden gemaakt,
namelijk: het klassiek rechts-extremisme (waaronder het
neonazisme), het intellectueel rechts-extremisme (bijvoorbeeld
Erkenbrand) en het accelerationisme. Klassieke neonazistische
organisaties zoals Blood & Honour, Combat 18 en Racial
Volunteer Force lijken momenteel nauwelijks een rol van
betekenis te spelen in Nederland en het intellectueel rechts extremisme is het laatste half jaar weinig in beeld gekomen.
In eerdere DTN’s is al aandacht besteed aan het
accelerationisme, dat in relatief korte tijd vanuit de Verenigde
Staten ook in andere westerse landen wortel heeft geschoten.
Aanhangers van deze rechts-extremistische ideologie
verheerlijken en rechtvaardigen terroristisch geweld om zo
versneld een rassenoorlog te ontketenen. Hierdoor willen zij
chaos creëren en het huidige politieke bestel vervangen door
een witte (nationaalsocialistische) etnostaat. Binnen het rechts extremistische spectrum in Nederland gaat de meeste
geweldsdreiging uit van deze beweging. Het gaat om een paar
honderd Nederlandse jongeren die zich op heimelijke
online communicatieplatforms begeven waar het
accelerationistische gedachtegoed wordt gepropageerd. De
inschatting blijft dat van enkelen een geweldsdreiging kan
uitgaan. Daarbij moet vooral rekening worden gehouden met
kleine tot middelgrote aanslagen met reguliere
aanslagmiddelen, zoals steek- en vuurwapens en explosieven.
Gezien de psychosociale problemen waar verschillende
accelerationisten mee worstelen, hun jeugdigheid en de lage
organisatiegraad is het wel de vraag in hoeverre zij
daadwerkelijk in staat zijn een aanslag met enige complexiteit
voor te bereiden en uit te voeren.
Eerder strafrechtelijk onderzoek naar The Base in Nederland
leidde eind 2020 tot de arrestatie en later tot de veroordeling
van twee jonge mannen. In december 2021 veroordeelde de
rechtbank in Rotterdam deze mannen van 20 en 21 jaar voor
deelname aan een terroristische organisatie en opruiing tot een
Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 56
22
terroristisch misdrijf. Beiden kregen 24 maanden
gevangenisstraf, waarvan 18 maanden voorwaardelijk, en een
taakstraf. De 21-jarige man werd vrijgesproken van het
voorbereiden van een terroristisch misdrijf. Hij stelde in een
chatroom dat hij een document zou bezitten met daarin de
fietsroutes van premier Rutte. Een dergelijk document is echter
niet in zijn bezit aangetroffen. De 21-jarige man zou eind
november 2020 beginnen aan een opleiding binnen defensie,
hetgeen door zijn arrestatie is verhinderd. Na de arrestaties
van eind 2020 zijn er geen arrestaties meer verricht van jonge
Nederlandse accelerationisten.
De laatste maanden valt op dat de verschillen tussen de
uiteenlopende groepen binnen de brede rechts-extremistische
online scène eerder worden toegedekt dan uitvergroot zolang
de kern of het ultieme doel van het rechts-extremistische
gedachtegoed maar overeind blijft, namelijk de witte
wereldheerschappij.
De rechts-extremistische beweging in Nederland die al jaren
offline beperkt zichtbaar was, is ook ten tijde van de
coronamaatregelen maar beperkt in staat geweest om effectief
in te spelen op de onvrede over het coronabeleid. Het anti overheidsnarratief van een onderdrukkende overheid sluit
echter goed aan bij de rechts-extremistische complottheorie
dat de Joodse/linkse elite de Nederlandse traditie, cultuur, ras
en taal niet zou beschermen. Hierdoor is er wel meer
verwevenheid ontstaan tussen anti-overheidsextremisten en
rechts-extremistische aanhangers en weet men elkaar
voornamelijk online te vinden. Tijdens coronaprotesten was er
al sprake van enige vermenging met rechts-extremisten.
Interesse vanuit rechts-extremistische hoek voor
vuurwapens
De politie doet onderzoek naar strafbare online uitingen van
leden en beheerders van accelerationistische accounts en
chatgroepen. In deze kringen blijkt een grote fascinatie voor
allerlei wapens te bestaan. Op woensdag 9 februari 2022 werd
na een ambtsbericht van de AIVD een 33-jarige verdachte in
Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 56
23
Zeeland aangehouden vanwege het beschikken over een 3D geprint semi-automatisch vuurwapen. De man deed online
verscheidene rechts-extremistische en racistische uitingen en
was ook in bezit van rechts-extremistische vlaggen en andere
memorabilia. Deze aanhouding lijkt daarmee een illustratie van
de waarneming dat rechts-extremistische personen steeds
vaker geïnteresseerd zijn in 3D-geprinte vuurwapens. Dit is
zorgelijk omdat dit de drempel tot het daadwerkelijk plegen
van (terroristisch) geweld kan verlagen. De Landelijke Eenheid
van de Politie voert op dit moment een breder onderzoek uit
naar 3D-geprinte vuurwapens in Nederland, die voornamelijk
voorkomen binnen het (niet-ideologische) criminele circuit. Bij
de politie komen verscheidene signalen binnen dat subjecten
binnen het rechts-extremistische landschap lid zijn of proberen
te worden van een schietvereniging of anderszins interesse
hebben in wapens en in het trainen ermee.
Zorgen om aantrekkingskracht van de krijgsmacht op
rechts-extremistische jongeren
De MIVD constateerde in zijn jaarverslag in 2020 dat sommige
rechts-extremistische jongeren in Nederland het aantrekkelijk
vinden om te werken voor de krijgsmacht. De eerder
genoemde 21-jarige man lijkt daar een nieuw voorbeeld van te
zijn. Radicalisering binnen elementen van de krijgsmacht is
risicovol, vooral gelet op de toegang tot en de training met
wapens. In het buitenland waren er de laatste jaren diverse
voorbeelden van defensiemedewerkers die radicaliseerden en
geweld toepasten of daarmee dreigden. De aantrekkingskracht
van de krijgsmacht op rechts-extremistische jongeren is te
verklaren. Zo is de externe presentatie van accelerationistische
groepen erg militaristisch geïnspireerd. Waarden en normen die
binnen de krijgsmacht gelden, zoals kameraadschap, moed en
trouw, staan ook bij veel rechts-extremisten hoog in aanzien.
Ook is er binnen delen van de rechts-extremistische beweging
een sterke affiniteit met wapens. Een relatief nieuw fenomeen
is dat in accelerationistische online netwerken wordt
geadviseerd het defensieapparaat te benutten voor het opdoen
van gevechts- en wapenvaardigheden om zich fysiek voor te
bereiden op een eventuele (eind)strijd. De aanwas van de
Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 56
24
rechts-extremistische beweging is vaak heel jong. Het zijn
personen die hun beroepskeuze voor de toekomst nog moeten
maken en deze gemakkelijk kunnen laten beïnvloeden door
rechts-extremistisch sentiment.
Vooralsnog weinig animo rechts-extremisten om te
vertrekken naar Oekraïne
Kort nadat Rusland eind februari 2022 Oekraïne militair
aanviel, kondigde de Oekraïense president Zelensky aan dat er
een ‘vreemdelingenlegioen’ opgezet zou worden. Al snel waren
er volgens de Oekraïense ambassade in Den Haag ruim 200
aanmeldingen uit Nederland, zowel van mensen met een
Oekraïense of Poolse achtergrond als van autochtone
Nederlanders, onder wie veteranen. Omdat deze groep
mogelijk gevechtstraining op kan gaan doen, kunnen er
veiligheidsrisico’s (vooral binnen eigen persoonlijke
levenssfeer) optreden als zij terugkomen. Vanwege het niet extremistische karakter van het officiële Oekraïense
‘vreemdelingenlegioen’ is het onwaarschijnlijk dat deelname
hieraan vanuit CT-perspectief risico’s voor Nederland met zich
mee zal brengen. Er bestaat echter ook een risico dat de oorlog
in Oekraïne aantrekkingskracht kan uitoefenen op rechts extremisten in Nederland. Dit zou geen nieuw fenomeen zijn.
Tussen 2014 en 2021 vochten volgens wetenschappers enkele
Nederlandse rechts-extremisten in Oekraïne, sommigen bij de
Oekraïense, anderen bij de separatistische/Russische
strijdgroepen. Eventueel zouden deelnemers aan het
gewelddadige conflict terecht kunnen komen bij rechts extremistische eenheden. Bij terugkeer in Nederland zouden zij
een risico kunnen vormen voor de nationale veiligheid.
Vooralsnog is het echter onwaarschijnlijk dat grote aantallen
rechts-extremisten naar het oorlogsgebied zullen vertrekken.
Bij de meeste rechts-extremisten in Nederland lijkt namelijk op
dit moment de bereidheid om naar Oekraïne te gaan te
ontbreken.
Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland 56
25
Internationale ontwikkelingen rechts-extremisme
Verwevenheid rechts-extremistische groepen en anti overheidsgroepen in het buitenland
In Canada, Spanje, Ierland, Australië, het Verenigd Koninkrijk
en Duitsland hebben veiligheid- en inlichtingendiensten een
grote verwevenheid van het coronaverzet met rechts extremistische organisaties vastgesteld. Meer dan in Nederland
verloopt het protest op gewelddadige wijze. Een paar
voorbeelden uit andere landen illustreren de gewelddadige
polarisatie die in de afgelopen DTN-periode rond het
coronaverzet zichtbaar is geworden. Eind 2021 raakten in New
York rechts-extremisten tijdens antivaccinatie-bijeenkomsten
slaags met tegendemonstranten. In oktober 2021 namen
Italiaanse neofascisten en demonstranten in Rome deel aan
een massaprotest tegen vaccins dat ontaardde in geweld en
een poging om het kantoor van de premier te bestormen. In
hetzelfde land hebben rechts-extremisten na een betoging
tegen de coronapas het hoofdkwartier van een vakbond
vernield. In België werd de rechts-extremistische
instrumentalisering van de coronaprotesten merkbaar toen er
tijdens protesten in Brussel tegen de maatregelen eind 2021 en
begin 2022 rellen uitbraken.
(…)
Tijdens een fakkelprotest tegen het coronabeleid
op 12 januari 2022 in Utrecht was sprake van een
gewelddadige confrontatie vanuit een groepje antifascisten die
zich keerden tegen anti-coronamaatregelendemonstranten,
onder wie personen verbonden aan de extreemrechtse
splinterpartij NVU.
In het voorjaar van 2021 is de actieve aanhang van georganiseerd extreemrechts bij voortduring klein en versnipperd, het aantal uitgevoerde acties bescheiden en de geweldsdreiging minimaal. Op internet is recent echter sprake van een veranderde dynamiek rond extreemrechts, die nieuwe
dreigingen met zich mee brengt. Daarnaast is er sinds enkele jaren een vermindering te
zien van de maatschappelijke en politieke weerstand tegen extreemrechts, extreemrechtse
opinies en organisaties.
Steeds openlijker
De afgelopen decennia heeft het online radicaal- en extreemrechtse landschap een vlucht genomen. Daarbij worden racistische en dehumaniserende uitingen niet enkel meer onder een pseudoniem in een hoekje van het internet gedaan op een webforum als Stormfront, maar steeds openlijker op sociale media gedeeld. Deze factsheet is opgesteld om meer inzicht te krijgen in deze online wereld en de betekenis voor de offline wereld. De online wereld vervult hierbij verschillende functies: rekruteren, aandacht genereren, mobiliseren, ideologie verspreiden, vinden van gelijkgestemden, ideologische rechtvaardiging, trollen en doxing, ondermijning van sociale cohesie en overheid en vermaak. Hoewel het online bereik van bekende fysieke (offline) radicaal- en extreemrechtse groepen relatief klein is en de geweldsdreiging al jaren gering is, is er wel een voortzetting zichtbaar van een eerder waargenomen ‘dreigcultuur’. Racistische en dehumaniserende berichten worden niet vanuit grote kanalen verspreid, maar eerder bottom-up door een netwerk van individuele gebruikers gedeeld. Deze toegenomen racistische commentaren en hate speech dragen bij aan verdere polarisatie en ondermijning van de sociale cohesie, met name wanneer het gaat om dehumanisering en het vergroten van de vijandigheid ten aanzien van groepen met een migratieachtergrond. Het online landschap is voortdurend in beweging. De informatie in de factsheet is een momentopname van september 2020. We actualiseren deze factsheet periodiek.
In the Netherlands, several convictions were pronounced in relation to right-wing terrorism. One defendant, for example, was convicted by a court of appeal for preparing to commit murder with terrorist intent, illegal possession of a weapon and ammunition, with the intent to commit a terrorist offence or of preparing or facilitating such an offence. He was associated with a Facebook profile of the group Anti-Terreur Brigade (ATB, ‘Anti-Terror Brigade’) that the court considered a right-wing extremist association, within which violence against Muslims was considered justified and people were trained to use violence. This group also discussed actions against left-wing extremists. According to the defendant, he was the administrator of the group’s Facebook page and partly responsible for the communication on the page. He also actively recruited new members for the group, based, among other things, on their willingness to efight against Muslimsf. The defendant also possessed a firearm, which he stated in a chat conversation was suitable for shooting left-wing protagonists. The court sentenced the defendant to three years’ imprisonment, partially suspended for 12 months, with a probation period of three years.
Hungarian right-wing extremist organisations often consist of a hard core of five to ten people and highly fluctuating membership. They maintain connections primarily in neighbouring countries, but also with like-minded groups in other EU Member States, including Germany, Italy, the Netherlands and the UK. In Hungary, right-wing extremist organisations focus on organising rallies and ‘marches’ to mark anniversaries of historical events. During such events, behaviour, symbols and chanting disparaging political, religious or ethnic minorities has been observed. For example, it has been reported that neo-Nazis from different parts of Europe gather each February in Budapest to mark what they call the ‘Day of Honour’. Music and concerts play a key role in providing coherence to and propagating neo-Nazi groups across Europe. The Oi! and ‘Rock against Communism’ (RAC) music genres are reported to be one of the main unifying elements. With their aggressiveness, they constitute one of the vectors of expression of neo-Nazi or skinhead groups and pose as an ‘underground’ culture. Right-wing extremist groups try to circumvent bans in one country by organising or attending meetings or concerts in other countries. In Belgium, for example, these concerts can bring together several dozens or even several hundred participants and also attract neo-Nazi audiences from abroad, including Germany, Hungary,the Netherlands, Sweden and the UK.
Dit rapport is een quickscan van de gemeente Arnhem naar extreemrechts. Dit onderzoek maakt
duidelijk in welke vormen extreemrechts zich al dan niet manifesteert in Arnhem (zowel online als
offline). Aanleiding voor dit onderzoek zijn twee recente ontwikkelingen die een reactie van extreemrechtse actoren teweeg hebben gebracht (en eventueel in de toekomst kunnen brengen): de aanhouding van een aantal terrorisme verdachten (2018) en het openen van een AZC (2016). Dit
onderzoek is een kwalitatief onderzoek met een deel literatuurstudie en een deel antropologisch
veldonderzoek. Belangrijk om hierbij te vermelden is dat dit geen diepgaand onderzoek naar dit
fenomeen is (verspreid over een langere onderzoeksperiode). Het is wel een eerste aanzet om inzicht te krijgen in welke extreemrechtse actoren aanwezig zijn in Arnhem en in welke mate zij actief zijn.
Voor u ligt de actualisering van de ‘factsheet extreemrechts in Nederlandse gemeentes’ uit oktober 2018, waarin een actueel beeld wordt geschetst van de in Nederland actieve extreemrechtse organisaties. Deze factsheet moet inzicht geven in de omvang, regionale spreiding, betekenis en betrokkenheid bij geweldsincidenten van de verschillende extreemrechtse organisaties in Nederland.
De samenstelling van de lijst met organisaties en de gepresenteerde feiten over deze organisaties zijn verzameld in het kader van het Monitorproject Racisme, Antisemitisme en Extreemrechts Geweld in Nederland.
De NCTV heeft over de rechts-extremistische geweldsdreiging gepubliceerd sinds de verschijning van het eerste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) in 2005. Hierbij wordt breed gekeken
naar alle dreigingsontwikkelingen die in potentie kunnen leiden tot terroristisch geweld. De geschiedenis, maar ook de actualiteit, toonden aan dat terroristisch geweld niet beperkt blijft tot
jihadisme. Ook in de Nationale Contraterrorisme Strategie 2016-2020 staat dat rechts-extremisme de bijzondere aandacht heeft van de NCTV.1 Het rechts-extremisme raakte niettemin in de
beeldvorming vaak ondergesneeuwd door het jihadisme. Dit is in belangrijke mate ook begrijpelijk omdat de jihadistische geweldsdreiging, in ieder geval in Nederland, het laatste decennium de
bepalende factor is geweest in het dreigingsbeeld terrorisme.
De NCTV publiceerde om deze reden de laatste jaren ook diverse fenomeenstudies op het vlak van jihadisme (bijvoorbeeld ‘Minderjarigen bij ISIS’ uit 2017). Nieuwe binnenlandse en buitenlandse gebeurtenissen en ontwikkelingen op het vlak van rechts-extremisme en rechts-terrorisme zorgen ervoor dat het fenomeen de laatste jaren aan relevantie heeft gewonnen voor het dreigingsbeeld.
Dit onderzoeksverslag gaat over risico en bescherming in verband met discriminatoire incidenten bij moskeeën. Uit het boek ‘Islamofobie en Discriminatie’1 kwam al naar voren dat het bredere beeld van toenemende islamofobie in Nederland samenging met het vaker voorkomen van geweld en incidenten bij moskeeën. Het aantal geregistreerde gevallen liet een continuïteit zien met periodes waarin het piekte, afhankelijk van de omstandigheden. Dit was bijvoorbeeld het geval na de aanslagen op het WTC in New York op 11 september 2001 en na de moord op van Gogh in november 2004. In 2014 werden voor het eerst moskeeën zelf gevraagd naar hun ervaringen op dit gebied.2 Gecombineerd met de gegevens uit andere bronnen hadden we hiermee weliswaar geen compleet maar wel een aannemelijk beeld over discriminatoire agressie en geweld tegen moskeeën in Nederland. Dit beeld is samengevat als volgt. Van de naar schatting 475 moskeeën in Nederland heeft meer dan een derde (39 %) in de afgelopen tien jaar te maken gehad met één of vaak meerdere voorvallen van discriminatoire agressie en geweld. Vernieling, bekladding met discriminatoire leuzen, (pogingen tot) brandstichting, dreigbrieven en het ophangen van een varkenskop behoren tot de meest voorkomende incidenten. Een deel van deze moskeeën maakte zulke incidenten
minstens jaarlijks of zelfs vaker mee. 30% van de moskeeën heeft geen voorvallen van discriminatoire agressie en geweld meegemaakt. Van 29% van de moskeeën is niet bekend of zij dit soort ervaringen hebben gehad.
Dit rapport bevat een drietal studies naar de hiervoor genoemde vraagstelling, uitgevoerd door Nederlandse, Deense en Britse onderzoekers. De drie onderzoeksgroepen kozen elk een eigen accent. Het Nederlandse rapport focust vooral op de interacties tussen ouders en kinderen, het Deense rapport zoomt in op de ontwikkeling van jongeren en de manier waarop die wordt beïnvloed door personen en organisaties die de jongeren voor hun ideologie proberen te winnen, terwijl het Britse rapport het radicaliseringsproces situeert tegen de achtergrond van de sociale en politieke context. De interviews maken duidelijk dat er geen lineair pad loopt van bepaalde gezinstypen of opvoedingspraktijken naar radicalisering. In een enkel geval slechts wijzen de geïnterviewden het gezin aan als de belangrijkste bron van radicalisering en deradicalisering. Wat dat laatste betreft: eigen keuze (‘agency’), gevangenisstraf en studie werden daartoe als belangrijkste aanleiding gezien. Het feit dat het gezin door vrijwel niemand als directe oorzaak van radicalisering werd genoemd neemt niet weg dat in veel gesprekken melding werd gemaakt van allerlei problemen die zich in de gezinssfeer afspeelden. In ongeveer twee derde van de gezinnen was sprake van scheiding, een afwezige vader, gebrek aan emotionele steun, psychiatrische problematiek, ziekte of dood; in een aantal gezinnen was sprake van geweld en mishandeling. We concluderen dat dergelijke omstandigheden het radicaliseringsproces op zichzelf niet verklaren, maar daar wel een vruchtbare grond voor kunnen vormen. De woede die jongeren bijvoorbeeld kunnen voelen over de rol die hun (afwezige) vader in de opvoeding speelde –of juist niet speelde- kan hen extra gevoelig maken voor recrutering door extremistische organisaties. Maar het lijkt erop dat er ook altijd andere factoren in het spel moeten zijn, zoals het gevoel van vernedering of teleurstelling in de instituties van de samenleving. Ofschoon elk van de verhalen die in dit project zijn opgetekend uniek is, juist in het complexe samenspel van factoren en omstandigheden, tekenen zich toch een paar routes náár en ván radicalisering af die gemeenschappelijke elementen bevatten. In dit rapport worden deze routes ideaaltypische ‘journey’s’ genoemd, een serie transities die jongeren doorlopen in hun ontwikkeling van kind naar volwassenheid waarbij doorgaans heel wat navigatie-hulp vereist is. Deze journey’s moeten niet gezien worden als vaste patronen waar elke radicale jongere per definitie in past, maar als een poging tot ordening van de complexe werkelijkheid die voor elke jongere weer anders in elkaar zit.
In het rapport ‘Monitor Moslim Discriminatie’ brengt Dr. Ineke van der Valk gegevens bijeen over de stand van zaken rond islamofobie en de discriminatie van moslims. Het aantal meldingen bij antidiscriminatie voorzieningen en de politie is laag, er verschijnen weinig berichten over in de media maar onderzoek naar discriminatie van moslims toont hoge waarden van zowel ervaren discriminatie als objectief gemeten discriminatie door de jaren heen.
Ineke van der Valk maakte voor het onderzoek gebruik van nationaal en internationaal onderzoek, data van antidiscriminatie-organisaties en uitkomsten van eigen empirisch onderzoek. Met name discriminatoire incidenten bij moskeeën en de situatie in het middelbaar onderwijs stonden in het onderzoek centraal.
This paper has been prepared by the Institute for Strategic Dialogue as a background briefing for the European Policy Planners’ Network on Countering Polarisation and Radicalisation (PPN). It aims to provide an overview of recent developments in far-right extremism across Europe, highlight case studies of projects seeking to combat this threat, and offer practical lessons learned for policy makers and frontline workers.
4.4 Rechts-extremisme
Uit het AIVD-onderzoek naar rechts-extremisme is gebleken dat de versplintering, fragmentatie en onderlinge onenigheid onder Nederlandse rechts-extremisten in 2012 verder heeft doorgezet. Er blijft nog wel een klein aantal rechts-extremisten actief, die vooral aan sociale activiteiten deelnemen zonder direct ideologisch doel.
De acties van de Duitse autoriteiten tegen verschillende Duitse rechts-extremistische groeperingen, zoals de Kameradschaft Aachener Land (KAL), hebben onder Nederlandse rechtsextremisten nauwelijks tot reacties geleid. Dit valt op omdat velen van hen goede vriendschappelijke contacten met Duitse kameraden onderhouden en deel hebben genomen aan activiteiten die door de KAL werden georganiseerd.
Lees verder in het jaarverslag
De onderwerpen racisme, extreemrechts geweld, antisemitisme en discriminatie zijn veelbesproken thema’s in Nederland. Niet voor niets betreft gelijke behandeling en het gelijkheidsbeginsel Artikel 1 van onze Grondwet. Dit toont hoe belangrijk dit thema voor onze samenleving is. Een terugkerende vraag in de maatschappelijke en politieke discussies is: hoe vaak wordt het discriminatieverbod overtreden? In deze monitor is deze vraag kwantitatief uitgewerkt voor de jaren 2010 en 2011. De inhoud is gebaseerd op een nieuwe manier van gegevensverzameling bij de politie, die vergelijkingen met andere gegevensbronnen mogelijk maakt.
Deze rapportage is uitgevoerd in opdracht van de Anne Frank Stichting. Te lezen is hoe vaak de genoemde onderwerpen voorkomen in politieregistraties, met het aantal aangiftes, verdachten en de aard van de incidenten. Ook zijn regionale verschillen in Nederland weergegeven en valt te lezen hoe zaken worden afgehandeld door het Openbaar Ministerie.
Lees verder in de rapportage
Op 22 juli 2011 richtte een Noorse islamofobe rechtsextremist1 een bloedbad aan onder jonge sociaaldemocraten op het eiland Utoya bij Oslo. Er vielen tientallen doden en gewonden. Ook plaatste hij bommen bij Noorse regeringsgebouwen waarbij eveneens doden vielen. De dader handelde uit ideologische motieven: hij wilde een einde maken aan de islamisering van Noorwegen en degenen die hij daarvoor verantwoordelijk hield treffen. Zijn aanslag was politiek van karakter. Hij richtte zich niet alleen tegen een jonge multiculturele generatie en het toekomstige partijkader onder hen, maar evenzeer tegen de instellingen van de Noorse democratie, tegen de basiswaarden van diversiteit en openheid.2 Voor zover bekend verrichtte de schutter zijn daden als eenling. Wel maakt hij in zijn motieven en standpunten deel uit van een breder, vooral virtueel netwerk dat zich richt tegen islam/moslims. Dit blijkt onder meer uit het door hem opgestelde en breed verspreide manifest met zijn vele verwijzingen. Het gaat hier om een islamofobe ideologie die wereldwijd door veel mensen en bewegingen wordt gedeeld en verspreid, vooral via de nieuwe media. Een belangrijk deel van deze (virtuele) beweging wijst niet alleen naar de islam/moslims bij de constructie van een vijandbeeld, maar houdt daarnaast de sociaaldemocratie verantwoordelijk voor de vermeende islamisering van Europa. Deze ideologie komt in verschillende varianten voor. Er zijn extremistische versies, extreme versies en gematigde varianten.
In the public discourse dominating the Netherlands after 1945, anti-Semitism and racism – two of the basic elements of (“classical”) right-wing extremism – have tended to be seen as uncharacteristic of Dutch society.1According to many experts, this is attributed to Dutch experiences in the Second World War, as the Netherlands saw the largest percentage of national Jewish populations in Europe killed, after Poland. A guilt complex related to Dutch behaviour during the War has led to what is often called “the basic consensus” on what is “bad” and “good” in Dutch society.
Tot een aantal jaar geleden was weinig bekend over radicalisering in de gemeente
Rotterdam. In 2005 start het programma Meedoen of Achterblijven; het Rotterdamse
actieprogramma tegen radicalisering (waarbij de aandacht vooral is komen te liggen
bij islamitische radicalisering). Gelijktijdig start een centraal informatiepunt: het InformatieSchakelPunt Radicalisering (ISPR)1. Dit informatiepunt brengt – naast de politie
die ook informatie en inlichtingen over extremisme en radicalisering in de regio verzamelt
– signalen van radicalisering en extremisme bijeen vanuit gemeentelijke diensten,
deelgemeenten, aan de overheid gelieerde instellingen en eerstelijnswerkers.
Voor de gemeenten binnen de regio Rotterdam-Rijnmond is extreemrechts geen
nieuw verschijnsel. Het ISPR brengt jaarlijks een rapportage uit met een actueel
beeld van aard en omvang van radicalisering, waaronder extreemrechts.
Dienen politici zich voor hun uitspraken over etnische of religieuze
minderheidsgroepen voor de rechter te verantwoorden? Of dient deze
verantwoording zich uitsluitend in het publieke debat te voltrekken?
Deze vraag kan ook worden opgeworpen voor tekenaars van spotprenten,
columnisten of cabaretiers. Het gaat hier om een belangrijke maatschappelijke
kwestie: waar eindigt de grens van de vrije meningsuiting
en begint die van het verbod op discriminatie?
Die grens is niet statisch, maar afhankelijk van tijd, plaats en omstandigheden.
In Nederland speelt deze botsing van grondrechten nadrukkelijk
bij de juridische vervolging van pvv-voorman Geert Wilders. Begin
2010 is die vervolging door het Gerechtshof Amsterdam bevolen. De
rechtszaak is van groot belang voor het vaststellen van de grens tussen
beide grondrechten in Nederland, maar is niet allesbepalend. Eveneens
speelt mee dat Nederland zich aan internationale mensenrechtenverdragen
heeft gecommitteerd en zich dient te houden aan het Grondrechtenhandvest
van de Europese Unie.
Verwant aan deze discussie is het zoeken naar en vaststellen van de
grens tussen slachtoffer en dader bij incidenten waarin racisme of discriminatie
een rol speelt. In de praktijk van alledag blijkt rolwisseling
gemakkelijk te kunnen plaatsvinden. Moslims kunnen slachtoffer zijn
van islamofoob geweld, maar radicale moslims kunnen tevens dader zijn
van terroristische misdrijven. Soms plegen extreemrechtse jongeren geweld,
doordat zij vroeger slachtoffer zijn geweest van allochtoon geweld.
In het eerdergenoemde voorbeeld van Geert Wilders geldt deze dubbele
rol in het bijzonder. Als verdachte van onder meer haatzaaien tegen moslims
is hij tevens slachtoffer van bedreigingen tegen zijn persoon die een
al jarenlang durende 24-uursbeveiliging noodzakelijk maken.
Lees verder in de monitor
Het onderzoek naar extreemrechts en rechts-extremisme in Nederland is het langstlopende onderzoek van de AIVD en zijn voorgangers. In deze publicatie presenteert de AIVD de huidige stand van zaken in Nederland op basis van de resultaten van dat onderzoek.
Het onderzoek van de AIVD laat zien dat de dreiging van extreemrechts en rechts-extremisme
tegen de democratische rechtsorde in Nederland gering is. De beweging wordt gekenmerkt door een kleine achterban, onderlinge onenigheid en persoonlijke animositeit, ideologische
verschillen van inzicht en organisatorische fragmentatie. Niettemin is de dreiging die
aan extreemrechts en rechts-extremisme wordt toegeschreven vaak veel groter. Er
bestaat een verschil tussen de feitelijke en de veronderstelde dreiging.
Deze publicatie beschrijft de feitelijke dreiging van extreemrechts en rechts-extremisme
in Nederland, en de dreigingen die daarmee samenhangen, zoals die uit onderzoek van de AIVD zijn gebleken. Het is een van de middelen die de AIVD inzet om samenleving,
politiek en bestuur te informeren zodat deze kunnen komen tot een respons op de dreiging die recht doet aan de aard, ernst en omvang ervan.
Lees verder in de publicatie
Sinds de tweede helft van de jaren negentig ontwikkelt het internet zich in een rap tempo. Voor een ieder die dat wil is het mogelijk om aangesloten te worden op het world wide web. De snelle technische ontwikkelingen zijn sinds de oprichting in 1997 ook van invloed (geweest) op de werkzaamheden van het Meldpunt Discriminatie Internet (MDI). In de beginjaren ontving het MDI slechts enkele meldingen, de afgelopen jaren lag dat aantal ver boven de duizend. Uit deze meldingen is over de jaren heen een aantal trends waarneembaar. Eén daarvan is een snelle toename van het aantal meldingen van discriminatie op interactief internet, zoals discussiefora
en interactieve weblogs. Een tweede trend is een overminderd hoog aantal strafbare uitingen op extreemrechtse websites. Deze bevinding wordt ondersteund door een recent rapport van de Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie van de Raad van Europa (ECRI), waaruit blijkt dat in Nederland de voornaamste groei van rechtsextremisme, met name onder jongeren, plaatsvindt in apolitieke bewegingen die informeel, hoofdzakelijk via digitale communicatie-middelen, zijn georganiseerd. Deze gegevens hebben het MDI ertoe bewogen onderzoek te doen naar de omvang en de aard van extreemrechts op het Nederlandse deel van het internet, met als focus de discriminerende uitingen op deze websites.
Lees verder in de publicatie
In fullcolour laten Alert! en Kafka zien wat voor symboliek er in en op kleding door extreemrechtse jongeren in Nederland gebruikt wordt en door middel van welke woorden en getallencombinaties zij naar de buitenwereld en elkaar communiceren dat zij er racistische denkbeelden op na houden. Ook achtergrond als de geschiedenis van skinheads in Nederland, de opkomst van gabbers en nog veel meer. Een must voor iedereen die professioneel of vrijwillig bezig is met deze jongeren. De brochure is april 2008 in een herziene editie verschenen.
Dit is het verslag van een onderzoek naar de identiteit van Lonsdale-jongeren in de gemeente Werkendam. Aanleiding tot dit onderzoek zijn de structurele klachten van discriminatie en extreemrechtse uitingen door jongeren uit deze gemeente. Het onderzoek is tot stand gekomen in samenwerking met Bureau Discriminatiezaken Midden en West Brabant en Palet, steunpunt voor multiculturele ontwikkeling in Noord-Brabant. In het onderzoek is getracht inzicht te krijgen in de identiteit van Lonsdale-jongeren. Identiteit wordt geconstrueerd op uiteenlopende manieren en door uiteenlopende betrokkenen. Het bestaat uit ascriptieve en zelfascriptieve aspecten, dat wil zeggen de identiteit die mensen respectievelijk aan anderen en aan zichzelf toekennen. In dit onderzoek zijn dan ook beide aspecten onderzocht. Hiervoor is een kwalitatief onderzoek uitgevoerd, waarbij gebruik is gemaakt van data-triangulatie. Data verkregen uit documenten, observaties en interviews zijn gecombineerd gebruikt om de centrale onderzoeksvraag te beantwoorden.
Er zijn in totaal 66 krantenartikelen geanalyseerd om te onderzoeken welk beeld kranten hebben van de identiteit van Lonsdale-jongeren. Hieruit is naar voren gekomen dat de kranten een stereotype beeld van Lonsdalers construeren, dat wordt aangepast in meer extreme of meer gematigde zin afhankelijk van de sociaal-maatschappelijke context. Het stereotype beeld is dat Lonsdale-jongeren negatieve denkbeelden hebben over allochtonen en dat ze zich door hen bedreigd voelen. Daarnaast worden de Lonsdalers extreemrechtse sympathieën en nationalistische gevoelens toegeschreven.
Met de Monitor Racisme & Extremisme wordt beoogd uiteenlopende vormen van racisme, extremisme en antisemitisme — en reacties op deze verschijnselen — te
volgen en daarover periodiek te rapporteren. Allereerst wordt er gekeken naar de verschijnselen: op welke wijze doen racisme, extremisme en antisemitisme zich in de Nederlandse samenleving voor. Hierbij kan worden gekeken naar de uitingsvorm, bijvoorbeeld politiek georganiseerd racisme, en naar de uitsluitingsvorm, bijvoorbeeld horecadiscriminatie. Sommige verschijnselen beperken zich naar hun aard niet tot het Nederlandse territoir, zoals discriminatie via het internet. In dergelijke gevallen wordt de extraterritoriale context meegenomen. Vast patroon in het monitoronderzoek is dat geprobeerd wordt zo goed als mogelijk verschillende soorten slachtoffers en daders te identificeren. Deze exercitie kan betrekking hebben op zowel autochtonen als allochtonen, waaronder laatstgenoemden zich weer laten opdelen in diverse minderheidsgroepen. De respons op racisme, extremisme en antisemitisme kan verschillend van aard zijn, van educatief tot juridisch. Veelal is de aard van de respons afhankelijk van de verschijningsvorm van de discriminatie, de categorie slachtoffers en de achtergrond van de daders. Bovendien kunnen sommige vormen van respons naast elkaar functioneren of elkaar zelfs versterken. Het periodiek monitoren van de verschijnselen, de slachtoffers, de daders en de respons dient meerdere doelen. Op deze wijze wordt getracht een bijdrage te leveren aan het inzicht in de bestrijding van racisme, extremisme en antisemitisme. Bovendien vindt accumulatie van kennis plaats door de vaste systematiek en de periodiciteit van het onderzoek. Tot slot wordt ook een beeld verkregen van ontwikkelingen op de lange termijn en worden op basis van ervaringen uit het verleden suggesties gedaan voor oplossingen in de toekomst.
Lees verder in de monitor
CIDI ontvangt ondermeer via Kafka zeven meldingen over een uitgebrachte Hitlergroet. De Regiopolitie Amsterdam-Amstelland meldt dat in mei een jongen de Hitlergroet brengt en daarbij “Heil” roept in de richting van het Anne Frank Huis. Dezelfde jongen brengt later (o.a. bij Homomonument, de Dam) wederom een aantal keer de Hitlergroet. De jongen maakt deel uit van een groep die als geheel wordt aangehouden. Op 4 mei wordt tijdens de dodenherdenking in een Fries dorp in een jongerencentrum “Heil Hitler” geroepen.
Lees verder in jaaroverzicht
Jaarlijks verschijnt de Monitor racisme en extreem-rechts van de Anne Frank Stichting en de Universiteit van Leiden. De rapporteurs Jaap van Donselaar en Peter Rodrigues constateren dat de hoeveelheid gewelddadige racistische incidenten in het jaar 2001 opmerkelijke is afgenomen: 317 gewelddadige incidenten in 2001 tegen 406 in 2000 en 345 in 1999. Cijfers over 2002 zijn in de genoemde monitor nog niet opgenomen. Het jaarverslag van de AIVD besteedt ook aandacht aan uitingen van extreemrechtse groeperingen in Nederland. De AIVD zegt hierover het volgende: ‘Extreemrechts draagt antidemocratische opvattingen uit en verzet zich tegen de instroom en integratie van allochtonen in de Nederlandse samenleving. Op dit moment moet extreem-rechts in Nederland niet in staat worden geacht het voortbestaan van de democratische rechtsorde in ernstige mate te bedreigen. Wel blijven extreemrechtse acties schadelijk voor de interetnische verhoudingen binnen de Nederlandse samenleving’.
Lees verder in het jaaroverzicht
In de vijfde rapportage Monitor racisme en extreem-rechts staan de jaren 2001 en – waar mogelijk – 2002 centraal. De aanslagen op de Verenigde Staten van 11 september 2001 en de moord op Pim Fortuyn op 6 mei 2002 zijn van grote invloed geweest op het totale beeld van deze verslagperiode. Beide gebeurtenissen hebben diepe sporen achtergelaten op de interetnische verhoudingen in Nederland. Deze sporen zijn terug te vinden in de vijfde rapportage. Het gaat om vragen als: stijgt of daalt het aantal racistische gewelddadigheden in Nederland? Welke extreem-rechtse politieke partijen zijn verdwenen en welke daarvoor in de plaats gekomen? Neemt het aantal discriminatiezaken dat bij het Openbaar Ministerie terechtkomt toe of af? En wat voor zaken worden daar aangebracht en in welke mate leiden die tot veroordelingen? Het initiatief tot het project Monitor racisme en extreem-rechts is medio jaren negentig door de Leidse Universiteit genomen. Het monitorproject wordt tegenwoordig gezamenlijk uitgevoerd door de Universiteit Leiden en de Anne Frank Stichting. Deze rapportage kwam tot stand met steun van de Directie Integratie en Coördinatie Minderhedenbeleid van het Ministerie van Justitie.
Lees verder in de monitor