Deze week werd bekend dat in mei een extreemrechtse terreurverdachte is gearresteerd. Een 43-jarige man uit Gelderland zou een aanslag op moslims hebben voorbereid. Wie is deze man? Bij welke organisaties was hij actief? En is de terreurdreiging uit extreemrechtse hoek serieus te nemen? ‘Bom schematische tekening’, ‘loop uitboren’ en ‘hitman’. Zomaar een aantal zoekopdrachten… Lees verder
Het rommelt binnen de PVV Rotterdam. Drie maanden na de voor hen zeer teleurstellend verlopen gemeenteraadsverkiezing in deze stad ontslaat de lijsttrekker twee burgerraadsleden. Uit angst voor associatie met extreemrechts, wordt door hen gesteld. Opmerkelijk, want een half jaar geleden demonstreerde de PVV nog samen met zo goed als alle andere Nederlandse extreemrechtse organisaties. Met… Lees verder
Het was een test liet Edwin Wagensveld, de initiatiefnemer van de eerste Pegida-demonstratie in Nederland, weten. Een test om te zien of Pegida in Nederland aan zou slaan, of er genoeg draagvlak zou zijn en of er een succesvol beeld neergezet kon worden, zoals dat met de Pegida-demonstraties in Duitsland is gelukt. Een analyse van… Lees verder
Bergen op Zoom Lijsttrekker Ton Linssen (1952) van zijn partij Lijst Linssen heeft zich vaak verdedigt. Hij stelt dat zijn partij helemaal niet extreemrechts of racistisch is. Als wethouder werkt Linssen in Bergen op Zoom samen met een brede coalitie met VVD en PvdA. Bij de Lijst Linssen zijn zowel afvallige SP’ers als Wildersfans welkom,… Lees verder
Vijftien jaar gelden was het nieuw, flitsend en modern. Inmiddels beginnen ze tot de rafelranden van het internet te behoren: webfora. Digitale discussieplekken die meestal worden gekenmerkt door een bepaald thema of een bepaald type gebruiker. Inmiddels is die discussiefunctie in veel gevallen vervangen door nieuwe communicatievormen op internet, vooral door sociale media, door nieuwssites… Lees verder
Bij Parlementsverkiezingen presenteren partijen zich doorgaans met gelikte verkiezingsspotjes, veelkleurige promotiefolders met de speerpunten, uitgewerkte partijprogramma’s vol nobele plannen en websites waarop de kandidaten zich van hun beste kant laten zien. De Antifascistische Onderzoeksgroep Kafka keek eens wat beter naar de politici die nu kandidaat staan voor de Tweede Kamerverkiezingen. Daarnaast bekeken we de politieke… Lees verder
Wie wind zaait zal storm oogsten Het zal je maar overkomen. Nadat een doorgedraaide Noor een zware bomaanslag heeft gepleegd en daarna tientallen linkse jongeren heeft doodgeschoten, blijkt hij jouw extreemrechtse club, of jou persoonlijk aan te wijzen als zijn inspiratiebron of geestverwant. Heeft de moslimhaat van Nederlandse rechtsextremisten Anders Breivik geïnspireerd? Nationalistische Organisaties De… Lees verder
De rechtsextremist Anders Breivik heeft in Noorwegen een bomaanslag gepleegd en tientallen mensen vermoord. In een manifest waar hij zijn daad toelicht verwijst Breivik verschillende keren naar de politieke situatie in Nederland. Volgens de AIVD bestaat er weinig dreiging vanuit de Nederlandse extreemrechtse hoek. Is die constatering juist? Het vermoorden van (redelijk willekeurig gekozen) mensen… Lees verder
Na een enorme uiting van haat en geweld richting een linkse politieke partij vanwege de islam proberen we te begrijpen in wat voor kringen Anders Breivik verkeerde en wat hem bezielde. In zijn ruim 1500 pagina’s tellende declaratie verwijst hij regelmatig naar Nederland. Geert Wilders wordt geprezen en Breivik beweert in 2002 met geestverwanten een… Lees verder
Overal in de westerse wereld wordt gewaarschuwd voor rechtsextremistische groepen en eenlingen. Liberale democratieën wereldwijd worstelen met de opkomst van rechtsextremisme. Zembla onderzocht deze wereld voor de uitzending Netwerk van Haat en kwam zo ook de boekenkast van de beweging op het spoor.
Justitie heeft veertien maanden cel, waarvan zes voorwaardelijk, geëist tegen een 41-jarige Dordtenaar vanwege ernstige bedreigingen. De man heeft op YouTube opgeroepen om politici en politieagenten te vermoorden.
Jonge mannen die inloggen op het nazistische Stormfront transformeren in korte tijd van onzekere types tot geharnaste fascisten. Dat doen ze niet alleen maar in een online wereld die is ingericht op radicalisering. De AIVD en de NCTV waarschuwen voor de kans op geweld.
Hij snapt dat zijn online teksten verschrikkelijk overkomen, maar bestrijdt een slecht mens te zijn. Een 40-jarige man uit Dordrecht moest vandaag voor de rechter verschijnen, onder meer omdat hij politici en politieagenten bedreigde op sociale media. Hij zit daarvoor sinds december vast op de terroristenafdeling van de gevangenis in Vught.
Door de dood van zijn hondje knapte er iets in het hoofd van de Dordtse terreurverdachte Floris N. Dat verklaarde de 41-jarige maandag in de extra beveiligde rechtbank van Rotterdam. Hij verscheen daar voor het eerst op verdenking van het voorbereiden van of dreigen met terroristische misdrijven. ,,Ik ben geen slecht mens’’, vertelde hij de rechters vanuit de terroristenafdeling in de gevangenis van Vught.
Twee jonge mannen moeten vandaag voor de rechter komen, omdat ze in verband worden gebracht met The Base, een rechts-extremistische terroristische organisatie. Hun Siege-cultuur roept op tot een rassenoorlog.
Vorige week waarschuwde de NCTV voor de radicalisering van extreemrechts en viruswaanzinnigen. Daarbij werd in het bijzonder gewezen op de rol van de ‘ultraconservatieve’ uitgeverij de Blauwe Tijger. Wat is de Blauwe Tijger voor club?
Uitgeverij De Blauwe Tijger wordt genoemd in het Dreigingsbeeld Terrorisme. Wat is dat voor een bedrijf?
In een rapport over terrorisme waarschuwt terreurbestrijder Pieter-Jaap Aalbersberg voor de „ultraconservatieve” uitgeverij De Blauwe Tijger in Groningen. Drijvende kracht Tom Zwitser achter die uitgeverij noemt dat donderdag „heel intimiderend.”
In de onder-onssfeer van appgroepen bieden leden van jongerenpartijen tegen elkaar op met extreme berichten. Die lekken nogal eens uit – met vergaande consequenties.
Forum voor Democratie heeft drie leden uit de partij gezet omdat zij ‘volstrekt onacceptabele’ whatsappjes hebben gepost in appgroepen van FvD of zijn jongerenbeweging. Drie anderen zijn geschorst, laat de partij weten.
Binnen de JFVD, de jongerenbeweging van Forum voor Democratie, is sprake van ‘rechts-radicaal gedachtengoed’. Dat schrijven bezorgde leden aan het bestuur. In speciale appgroepen worden volgens hen structureel ‘fascistische’ en ‘antisemitische’ uitspraken gedaan. Het hoofdbestuur van FvD stelt een intern onderzoek in naar de kwestie. Ton F. van Dijk kreeg de apps in handen en doet verslag.
Ophef de dag voor Pasen. Thierry Baudet was bij GeenStijl verschenen en jawel, z’n masker viel weer eens af.
De conservatieve filosoof en uitgever Tom Zwitser bereikt met online talkshows en journaals duizenden kijkers. Wie is hij? „Zijn boek laat een eigenzinnig, afgesloten wereldbeeld zien.”
Waar radicaal- en extreemrechtse activisten twintig jaar geleden in een sociaal isolement verkeerden, is dat anno 2020 allang niet meer het geval, schrijft Nikki Sterkenburg, die op dit onderwerp promoveert. Met een nieuw uiterlijk en aangepaste boodschap halen hun standpunten zelfs het parlement. ‘We hebben gewoon gelijk gekregen.’
Laten we gewoon eens héél eerlijk zijn: binnen rechts Nederland lopen een hoop perverse charlatans rond, met ideeën die nog walgelijker zijn dan je ooit voor mogelijk zou houden.
De extreemrechtse activist Ben van der Kooi beweert op Twitter dat hij een bedankbrief van het Forum voor Democratie heeft gekregen, namelijk voor zijn ‘aanwezigheid en bijdragen’.
DEN HAAG – Het Openbaar Ministerie (OM) heeft donderdag 46 dagen celstraf geëist tegen Danny F.. De 28-jarige F. dreigde op internet met een terroristische aanslag na de dood van het Haagse PVV-raadslid Willie Dille.
Het is zover, zegt de wereldvermaarde politieke wetenschapper Cas Mudde (52): radicaal rechts is compleet mainstream geworden. Een gesprek over hoe dat zover is gekomen, en waar we nu staan – van xenofobie tot seksisme. ‘Mensen zoals Thierry Baudet willen een taboebreker zijn, dat getuigt zogezegd van lef.’
Griezelig, hoeveel mensen op Twitter aanslagen op migranten begrijpen en complottheorieën geloven, schrijft de Leidse hoogleraar Leo Lucassen.
De dader van de aanslag in de Amerikaanse grensstad El Paso schreef waarschijnlijk een manifest waarin hij de omstreden samenzweringstheorie van ‘omvolking’ van de witte bevolking als motivatie gebruikte voor de terroristische daad. Ook in Nederland krijgt deze omvolkingstheorie voet aan de grond.
Extreemrechts groeit in Nederland, net als in de VS. Deskundigen vrezen dat ook hier eenlingen naar geweld zullen grijpen. Om dat voor te zijn, willen ze meer onderzoek naar bestrijding van openlijk racisme.
Na de aanslag in El Paso bediscussiëren media het verband tussen extreemrechtse taal en fysiek geweld. Maar die analyse achteraf is te laat, betoogt Noor Labansdochter.
Wie het radicalisme en extremisme in de samenleving wil begrijpen en daarbij alleen op de islam focust, ziet belangrijke oorzaken over het hoofd. Zoals getraumatiseerde jongeren die zich sociaal geïsoleerd voelen.
Rechtzinnige katholieken die zich tegen de secularisering van Nederland keren, vinden een bondgenoot in de ‘cultuurchristenen’ van Forum voor Democratie. De gemeenschappelijke vijanden: islamisering, massa-immigratie en klimaathysterie.
Vier militairen hebben in de afgelopen vijf jaar de krijgsmacht verlaten na extreem-rechtse uitingen of gedragingen. De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) is 21 keer een onderzoek begonnen naar mogelijk extremisme binnen het leger.
Vandaag wordt in de Tweede Kamer een petitie overhandigd om steun te betuigen aan indieners van de zeer omstreden Nashvilleverklaring. In de verklaring staat dat christenen homoseksualiteit moeten afwijzen.
Een etno-nationalist, zo noemde de schutter van Christchurch zichzelf in zijn manifest. Het 73 pagina’s tellende document sluit direct aan bij de online internetcultuur van alt-right, die ook in Nederland aanhangers kent, weet Nikki Sterkenburg, die sinds 2015 onderzoek doet naar de motieven van radicaal- en extreemrechtse activisten in Nederland.
Sommige mensen zeggen dat Wilders, Duk en Baudet dezelfde ideeën verkondigen als extreemrechtse terroristen. Onzin natuurlijk.
Jij ziet het verschil wel, toch?
De ideologieën die ten grondslag liggen aan verschillende uitingen van extremistisch geweld dienen bestreden te worden. Het is daarom legitiem om de verspreiders ervan te wijzen op hun verantwoordelijkheid, betoogt Leo Lucassen.
Racisme – Politici als Baudet en Wilders moeten niet flirten met racistische theorieën. Zo voeden zij gewelddadige extremisten, betoogt
The notorious hate site Stormfront appears to be running on fumes as its former Klansman founder announces the online forum will restrict access to “sustaining members” and take other steps to cut costs.
Don Black, a former Ku Klux Klan member and convicted felon, has complained for years about the costs associated with running the white supremacist forum and threatened to close before, but dwindling donations may finally drive the site out of business, reported Hatewatch.
Cultuur-bolsjewisme als voorbereiding van den Heilstaat!’, kopt het weekblad van de NSB op 8 mei 1935. In alarmistische bewoordingen berichten de Nederlandse nationaal-socialisten dat de communisten aan de poorten staan. Of eigenlijk zijn ze stiekem al binnengeslopen: de democratische landen zijn namelijk ‘doordrenkt’ van het bolsjewisme door de ‘rode kunst’. De socialistische vijand zou zich niet alleen militair voorbereiden op de strijd, maar ook geïnfiltreerd zijn in de culturele sector. Die vervuilen ze met entartete Kunst: ontaarde kunst, gemaakt en gepropageerd door een kleine elite. Alles wat niet voldoet aan het Arische schoonheidsideaal wordt onmiddellijk gebrandmerkt als een product van de bolsjewieken: Bauhaus is Baubolschewismus,Schönbergs atonale muziek is Musikbolschewismus en in de theaterwereld wordt in 1927 de term Kulturbolschewismus gemunt.
Stormfront, het oudste en grootste extreemrechtse internetforum, is na meer dan twintig jaar offline gehaald. Dat meldt persbureau AP. Berichten op de website zouden gelinkt worden aan meer dan honderd moorden. Ook de Noorse neonazi Anders Breivik, die in 2011 77 linkse activisten ombracht, was voor zijn terreurdaad actief op het forum en is er mogelijk zelfs verder geradicaliseerd.
Tijd om een grens te trekken in de rechtse tent.
Het discours op de rechterflank wordt gekaapt door complotdenkers, stelt Joshua Livestro, die in het verleden verschillende van hen een kans gaf op zijn opiniesite Jalta. Tijd om een grens te trekken.
Hij opereert al zeven jaar in de schaduw bij de PVV. Als ghostwriter, speechschrijver, buitenlandsecretaris, fondsenwerver en sparringpartner van Wilders. Wie is de Vlaming Paul Beliën?
‘De media haten ons. Geloof ze niet.’ Geert Wilders voert een trumpiaanse campagne tegen de pers. Tegelijkertijd is er geen politicus die de media voortvarender bespeelt dan hij. Een blik in de trukendoos van een mediafenomeen.
Het bureau in het kantoor van Geert Wilders is bezaaid met kranten, multomappen en rapporten. Aan tafel zitten zes mensen als Wilders zijn telefoon pakt en een foto maakt. Het is begin december. De verkiezingscampagne wordt gepland. „The A-team”, zet Wilders bij de foto op Twitter.
De Noorse massamoordenaar Anders Breivik heeft vandaag weer de Hitlergroet gebracht in de rechtszaal waar zijn hoger beroep wordt behandeld. De rechters buigen zich over de vraag of zijn eenzame opsluiting wel humaan is.
De zeer omstreden Scandinavische burgerwacht Soldiers of Odin heeft in Nederland voet aan de grond gezet. De beweging, die zegt te jagen op asielzoekers die criminele feiten plegen, liet zich dit weekend gelden in Winschoten. PvdA-Kamerlid Ahmed Marcouch stelt Kamervragen over de organisatie.
Ondanks de verzekering van organisator Arie Huisman dat het aangekondigde anti-AZC protest van zaterdag 20 februari op het Raadhuisplein in Ede een ‘vreedzame demonstratie’ moet worden, wordt er op de facebookpagina van het event herhaaldelijk opgeroepen tot geweld, met name naar mensen die zich uitspreken vóór vluchtelingen. Het merendeel van de oproepen tot geweld gebeurt door leden van de DTG (Demonstranten Tegen Gemeenten), die het protest organiseren.
Twee Democratische Congresleden wilden PVV-leider Geert Wilders weren uit de Verenigde Staten (VS) vanwege zijn uitspraken over de islam. Dat blijkt uit een brief die ze vorige week aan de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry hebben geschreven. Wilders is afgelopen vrijdag gearriveerd in de VS om lezingen te geven.
In a letter obtained by Foreign Policy, two Democratic members of Congress are urging President Barack Obama’s administration to ban a Dutch lawmaker from entry into the United States due to his controversial views on Islam.
Via internet verenigt zich een fanschare rondom de Noorse terrorist Anders Breivik. De sleutelfiguur is waarschijnlijk een Nederlander.
De meest fanatieke volgeling van de extreem-rechtse Noorse terrorist Anders Breivik (35) is waarschijnlijk een Nederlander. Dat concludeert het Noorse weekblad Morgenbladet na een jaar lang onderzoek naar de drijvende kracht achter elf Breivik-fansites en socialemedia-kanalen.
In een onbekende plaats wordt een man aangehouden die op internet aangeeft de nieuwe Breivik te zijn en met een hakenkruis en Hitlergroet poseert.
In een café in Sint-Niklaas pakt de politie een aantal mannen op die op 15 november op de Belgische Koningsdag een aanslag zouden willen plegen om het land te ontwrichten. Onder hen is een 23-jarige Nederlander aanwezig uit het Zeeuwse Clinge. Thuis had deze man een manifest van 80 bladzijdes zoals de Noor Breivik ook had geschreven. Het is een warrig, maar bedreigend manifest. Er zouden geen explosieven of wapens aangetroffen zijn. De man maakt een verwarde indruk en is op een psychiatrische afdeling in Brugge geplaatst.
De kinderrechter in Almelo berispt een vijftienjarige jongen uit Nijverdal wegens het verstoren van de rust. De jongen had in augustus 2012 dreigementen geuit via Twitter. Hij zou een aanslag gaan plegen op Texel zoals Breivik dat gedaan had en zou met een Hitlersnor op school gaan verschijnen. Ook dreigde hij met een ‘nekschot’.
Nadat Normaalzanger Benny Jolink een schilderij heeft gepresenteerd waarop PVV-leider Geert Wilders met Adolf Hitler en Breivik afgebeeld wordt, ontvangt hij doodsbedreigingen van de PVV achterban. Vandaag keurt Geert Wilders deze bedreigingen af, maar blijft het schilderij walgelijk vinden.
Een 15-jarige jongen uit Nijverdal twittert vandaag dat hij naar Texel zal gaan om er een aanslag te plegen zoals Breivik gedaan heeft. Hij heeft het verder over het geven van een nekschot en hij wil na de zomer met een Hitlersnor op school te komen. In januari 2013 moet hij hiervoor bij de rechter verschijnen.
Een man mailt een groot aantal Kamerleden de volgende tekst: “Voor wie het nog niet wist: Anders Breivik vermoordde meer dan 75 onschuldige Noren in opdracht van de Mossad, de Israëlische geheime dienst. Dit stelt een zeer vooraanstaande Noorse socioloog en vredesactivist, professor Johan Galthung. Dat Galthung zo zeker is van zijn zaak komt doordat Breivik contacten heeft gehad met de vrijmetselarij, en die organisatie heeft, zoals wij natuurlijk allemaal weten, Joodse roots. Nog even een andere tip: vertrouw met name de Amerikaanse media niet, die is voor 96% in handen van Joden, zo stelt Galthung. En 20% van alle universiteiten in de VS is Joods, net als 70% van alle professoren. En dan nog dit: het was de Joodse invloed die uiteindelijk leidde tot Auschwitz.”
Een 31-jarige man uit Vlijmen wordt opgepakt omdat hij op internet bedreigingen had geuit aan het koningshuis. Hij schreef ook dat hij zich verbonden voelt met Breivik, de Noorse extreemrechtse massamoordenaar. De Vlijmenaar wordt verdacht van verschillende doodsbedreigingen. Hij schreef verder nog dat hij het voorbeeld wil volgen van personen die mensen hadden doodgeschoten in de USA.
(…)
Koranvernielingen zetten Nederland op radar jihadistische organisaties
Mondiale jihadistische organisaties beschouwen Nederland al langer als legitiem doelwit voor een aanslag. Als gevolg van recente koranvernielingen in ons land (zie kader Koranvernielingen in Nederland en Zweden) is Nederland echter nog nadrukkelijker in beeld gekomen. Verscheidene pro-ISIS kanalen hebben via sociale media opgeroepen tot vergeldingsacties tegen westerse landen, waaronder expliciet Zweden en in mindere mate Nederland. Eind januari had een mediaorganisatie verbonden aan ISKP, de Afghaanse tak van ISIS, naar aanleiding van de koranvernielingen dreigementen geuit tegen ‘ongelovigen’. Nederland werd daarin specifiek genoemd als doelwit. In een eind februari 2023 verschenen videoproductie komt de voorman van de anti-islambeweging Pegida in beeld. Ook verscheen in het Engelstalige magazine van ISKP een poster met daarin de Nederlandse en Zweedse vlag verwerkt en de oproep om aanslagen te plegen op onder meer winkels, politieagenten en muziekconcerten.
Het bleken geen loze dreigementen. Begin februari werden in Istanboel twintig personen verbonden aan ISKP gearresteerd wegens aanslagplannen op diplomatieke posten van westerse landen, waaronder het Nederlandse en Zweedse consulaat in Istanboel, en op kerken en synagogen. Turkse media meldden dat de Turkse inlichtingendienst vreesde dat ISKP haar aanhangers in Turkije opdracht had gegeven de aanslagen te plegen als vergelding voor koranvernielingen in Zweden en Nederland. Negen westerse landen, waaronder Nederland, Zweden en de Verenigde Staten, hadden vanwege de spanningen en toegenomen dreiging de week ervoor hun consulaten in Istanboel voor enige tijd gesloten.
Zweden sloot op 11 april uit veiligheidsoverwegingen ook zijn ambassade in de Pakistaanse hoofdstad Islamabad. In Zweden zelf werden op 4 april 2023 vijf mannen aangehouden op verdenking van het voorbereiden van een terroristische aanslag. Volgens de Zweedse veiligheidsdienst hebben de potentiële aanslagplegers banden met internationale ISIS-netwerken via groepen op Facebook. In deze groepen zaten ISIS-strijders en werd geld ingezameld voor de terroristische organisatie. Sinds de koranverbranding van januari zou er in Zweden sprake zijn van meerdere concrete aanslagdreigingen. Uit angst voor nieuwe terroristische aanslagen voerde de Zweedse politie onder andere de beveiliging op van symbolisch belangrijke objecten. In Zweden blijft het dreigingsniveau voorlopig onveranderd op 3 (op een schaal van 5).
Jihadistische organisaties halen vaker expliciet landen aan in hun terroristische propaganda. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat dit niet altijd leidt tot een toename van het aantal aanslagen in die landen. De aanslagdreiging in Istanboel en in Zweden toont net als de aanslagen op de redactie van het satirische tijdschrift Charlie Hebdo evenwel aan dat jihadistische organisaties zich bij hun keuze voor een doelwit kunnen laten leiden door incidenten in het Westen, die door hen opgevat worden als godslastering.
Terroristische groeperingen grijpen de ervaren godslastering bovendien aan om hun terroristische boodschap te versterken en het gebruik van geweld te rechtvaardigen. Op deze manier proberen ze geradicaliseerde individuen in Europa te inspireren tot het plegen van een aanslag zonder daarbij zelf actief voorbereidingen te hoeven treffen. Daders van aanslagen in reactie op ervaren godslastering zijn in de meeste gevallen niet verbonden aan terroristische groeperingen, maar beweren doorgaans te handelen uit persoonlijke overtuiging. Aanslagen uit het verleden tonen aan dat moslims van verschillende religieuze oriëntatie (soennitisch, sjiitisch, salafistisch, soefistisch) vatbaar kunnen zijn voor oproepen tot vergelding, zelfs als die jaren geleden zijn gedaan. Zo stak in augustus 2022 een man de Brits-Indiase schrijver Salman Rushdie meerdere malen tijdens een lezing. De dader had zich mogelijk laten inspireren door het doodsvonnis van Rushdie dat de geestelijk leider van Iran, Ayatollah Khomeini, in 1989 had uitgesproken na publicatie van het werk De Duivelsverzen. Half april 2023 plaatste een islamitische geestelijke in Pakistan op sociale media een hernieuwde oproep om Geert Wilders te doden. Aanleiding hiervoor was de tekenwedstrijd voor Mohammedcartoons die Wilders in 2018 wilde organiseren.
Op korte termijn draagt de jihadistische propaganda, waarin Nederland expliciet wordt genoemd als land dat zich schuldig maakt aan godslastering, bij aan een verhoogde terroristische dreiging tegen ons land en onze belangen in het buitenland. De dreiging tegen Nederlandse doelwitten in landen waar aan ISIS gelieerde cellen reeds actief zijn, is groter dan in Nederland zelf.
Rechts-terrorisme
Geweldsdreiging rechts-terrorisme blijft voorstelbaar
Binnen Nederland komt de voornaamste rechts-extremistische geweldsdreiging van online aanhangers van accelerationistisch en vergelijkbaar rechts-terroristisch gedachtegoed. Het accelerationisme is gebaseerd op de omvolkingstheorie.(1) Aanhangers willen met terroristisch geweld een rassenoorlog bespoedigen, waarmee het huidige politieke bestel kan worden vervangen door een witte etnostaat. Er zijn waarschijnlijk een paar honderd Nederlandstalige aanhangers van deze ideeën. Dit aantal lijkt in het afgelopen jaar niet te zijn toegenomen, maar er is binnen de beweging wel sprake van verloop. Daarnaast trekken meer ervaren deelnemers aan online netwerken zich met een select groepje bekenden terug in besloten appgroepen.
Het Nederlandse rechts-terroristische milieu blijft een lage organisatiegraad kennen. Het gaat met name om vatbare jongens en mannen van dertien tot eind twintig, die vaak een instabiele thuissituatie kennen en soms kampen met psychosociale of psychopathologische problemen. Deze problematiek kan het aangaan van sociale contacten in de fysieke wereld bemoeilijken, waardoor ze op zoek gaan naar digitale aanspraak. Online delen ze een eigen taalgebruik en iconografie, bijvoorbeeld via memes (zie kader Memes als rechts-extremistisch communicatiemiddel).
Nieuwe leden die zich bij onlinegroepen aansluiten halen inspiratie uit ontmantelde organisaties als Atomwaffen Division of The Base, losse extremistische of terroristische tekstfragmenten en de daden van eerdere aanslagplegers. Nederlandse aanhangers van het accelerationisme knippen en plakken vaak stukjes gedachtegoed om hun persoonlijke rechts-terroristische ideologie samen te stellen (zie kader Extremisme onvoorspelbaar door ‘knip-en-plakideologieën’). Sommigen zoeken een passende ideologie bij hun geweldslust. Hun veranderlijke ideologische onderbouwing kan het makkelijker maken om over te stappen van de ene naar de andere onlinegroep, of om van meerdere groepen tegelijkertijd lid te zijn. Omdat uitgewerkte extremistische ideologieën in deze onlinegroepen beperkt aan bod komen, en er vooral oppervlakkige gewelddadige denkbeelden worden gedeeld en aanslagplegers worden geëerd, zijn deze groepen mogelijk toegankelijker voor nieuwe geïnteresseerden.
In Nederland hebben leden uit dit rechts-terroristische onlinemilieu geen terroristische aanslagen gepleegd. Ook wereldwijd blijft het aantal aanslagen uit accelerationistische hoek vooralsnog relatief beperkt, zeker in de afgelopen jaren.
KADER – Rechts-extremistisch geweld in Europa zelden door jongeren
Het meeste rechts-extremistisch geweld binnen Europa is van andere aard dan de aanslagen waarover accelerationisten online fantaseren. Grootschalige of voorbereide aanslagen als in Bratislava in 2022 blijven uitzonderingen. Volgens het Noorse wetenschappelijke onderzoeksbureau C-Rex waren bij de 26 extreemrechtse aanslagen in West-Europa met dodelijke afloop tussen 2015 en 2022 slechts vijf daders jonger dan 25 jaar betrokken, van wie er één minderjarig was. Maarliefst twaalf daders waren boven de veertig. Terwijl met name jongeren online terroristische content verspreiden, zijn de daadwerkelijke aanslagplegers in Europa vaak een stuk ouder.
Op vrijdag 23 december 2022 schoot een Franse man van 69 drie Koerden dood in Parijs. Daarnaast raakten drie personen zwaargewond. Hij verklaarde een ‘pathologische haat’ te hebben jegens buitenlanders en koesterde specifieke wrok tegen de Koerdische gemeenschap. In 2021 verwondde dezelfde man met een sabel ook al enkele mensen bij een vluchtelingenkamp. In afwachting van zijn proces verblijft hij in een psychiatrische instelling. De Franse autoriteiten behandelen de zaak als een haatmisdrijf en niet als terrorisme.
De aanval vertoont overeenkomsten met een aanslag op een migrantencentrum in het Engelse Dover, op 30 oktober 2022. Twee mensen raakten licht gewond nadat een 66-jarige Brit meerdere brandbommen gooide. De man pleegde kort daarna zelfmoord. Ook bij deze aanslag was er waarschijnlijk sprake van psychische of psychosociale problemen. Hoewel deze aanslag aanvankelijk ook niet werd beschouwd als terrorisme, veranderde dat nadat rechts-extremistische berichten van de dader werden aangetroffen op sociale media. Beide aanslagen lijken voort te komen uit een koppeling van diepgewortelde haat tegen buitenlanders of moslims met persoonlijke rancune en tegenslag, negatieve ervaringen met de overheid en soms enkele ideologische componenten.
Het blijft evenwel zorgelijk dat het rechts-terroristische onlinemilieu ook in Nederland aanhangers kent. De aanhangers van dit gedachtegoed, zowel in Nederland als daarbuiten, kunnen zich jarenlang onderdompelen in rabiate content, totdat een los incident hen aanzet tot concreet geweld. Door de internationale ideologische verwevenheid en het online karakter kunnen aanslagen in het ene land potentiële aanslagplegers aan de andere kant van de wereld inspireren tot het plegen van een vergelijkbare daad. De aanslagpleger op een lhbti-bar in Bratislava begin oktober 2022 raakte in eerste instantie geïnspireerd door de aanslag in Christchurch in 2019 en werd door een rechts-terroristische aanslag in het Amerikaanse Buffalo in mei 2022 aangezet om zelf actie te ondernemen. Kopieergedrag wordt binnen het rechts-terroristische onlinemilieu actief gestimuleerd. Dit hoeft niet op korte termijn plaats te vinden: onderzoek toont aan dat rechts-terroristische copycats ruim de tijd kunnen nemen om hun aanslagen te plannen. De daadwerkelijke ideologische, praktische en psychosociale voorbereiding op een aanslag kan lang duren.
In deze monitorrapportage rechtsextremisme wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van het extreemrechtse veld in Nederland in 2020. Dit gebeurt in een longitudinale context, waarbij we de onderzoeksperiode steeds binnen het kader van een langere ontwikkeling plaatsen. Wij besteden eerst aandacht aan definitie en afbakening van het begrip extreemrechts. Vervolgens geven we inzicht in verschijningsvormen en manifestaties van extreemrechts. Ten slotte gaan we in op verschillende vormen van (overheids)respons op het verschijnsel.
Voor de samenstelling van dit overzicht is gebruik gemaakt van open bronnen, in belangrijke mate primaire bronnen: publicaties, websites en andere digitale mediakanalen van extreemrechtse organisaties en hun aanhang, gesprekken met (voormalige) rechtsextremisten en observaties van publieke activiteiten (demonstraties) van deze organisaties. De verzamelde data zijn verder geanalyseerd en ingekaderd met behulp van bestaande literatuur over rechtsextremisme in Nederland en vergeleken en geduid met inzichten van andere waarnemers van het extreemrechtse veld.
Bij de uitzending ‘Netwerk van haat’ van 9 september 2021 heeft Zembla een extreemrechts woordenboek gepubliceerd als hulpmiddel de “taal, tekens en beelden” te kunnen herkennen.
In 2008 heeft Kafka een symboliekbrochure gepubliceerd. Die is hier te vinden.
De laatste jaren zijn er nieuwe vormen van rechts–extremisme ontstaan. Deze zijn veelal
gestoeld op bestaande ideeën, maar zijn ook aangepast aan ontwikkelingen, zoals de
opkomst van het internet. In de vorige publicatie van NTA (‘NTA, De nieuwe generatie
extreemrechts en haar online schaduw’) 1 beschreven we hoe extreemrechts via het internet
zijn boodschap verspreidt en nieuwe mensen bij de ideologie betrekt. In deze publicatie
zoomen we in op de meest extreme stromingen van extreemrechts: de nieuwe generatie
rechts–extremisten. Deze hangen veelal “accelerationisme” aan; het geloof dat als er een
strijd moet komen tegen vijanden, deze beter vandaag dan morgen kan uitbreken.
Aanslagen hebben als doel deze strijd aan te wakkeren.
Hoe ziet extreemrechts er vandaag de dag uit, hoe verhouden de verschillende groeperingen zich tot elkaar en welke ideologieën schuilen erachter? Waar ontmoeten leden elkaar, hoe communiceren zij en welke strategieën gebruiken zij om hun gedachtegoed en idealen te verspreiden? Welke nuances en kanttekeningen zijn hierbij te plaatsen?
De NCTV heeft over de rechts-extremistische geweldsdreiging gepubliceerd sinds de verschijning van het eerste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) in 2005. Hierbij wordt breed gekeken
naar alle dreigingsontwikkelingen die in potentie kunnen leiden tot terroristisch geweld. De geschiedenis, maar ook de actualiteit, toonden aan dat terroristisch geweld niet beperkt blijft tot
jihadisme. Ook in de Nationale Contraterrorisme Strategie 2016-2020 staat dat rechts-extremisme de bijzondere aandacht heeft van de NCTV.1 Het rechts-extremisme raakte niettemin in de
beeldvorming vaak ondergesneeuwd door het jihadisme. Dit is in belangrijke mate ook begrijpelijk omdat de jihadistische geweldsdreiging, in ieder geval in Nederland, het laatste decennium de
bepalende factor is geweest in het dreigingsbeeld terrorisme.
De NCTV publiceerde om deze reden de laatste jaren ook diverse fenomeenstudies op het vlak van jihadisme (bijvoorbeeld ‘Minderjarigen bij ISIS’ uit 2017). Nieuwe binnenlandse en buitenlandse gebeurtenissen en ontwikkelingen op het vlak van rechts-extremisme en rechts-terrorisme zorgen ervoor dat het fenomeen de laatste jaren aan relevantie heeft gewonnen voor het dreigingsbeeld.
Uitkomsten van onderzoek laten steeds opnieuw in vele varianten en toonaarden zien dat de islam en moslims in Nederland maar moeilijk geaccepteerd worden. Dat komt onder meer naar voren in de resultaten van onderzoek naar discriminatie-ervaringen van Turks-Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse jongeren en in de uitkomsten van onderzoek naar de mate van acceptatie van moslims. Veel jonge mensen van Turkse of Marokkaanse achtergrond hebben het gevoel niet bij de Nederlandse samenleving te horen. Ze voelen zich buitengesloten en afgewezen. Ze worden niet gezien als individuen, maar als Turken, Marokkanen of moslims d.w.z. als een afwijkende groep. Ze voelen zich anders behandeld op
vele terreinen van het dagelijks leven. Ze voelen zich vertekend weergegeven in de pers. Veel jonge mannen hebben te maken met etnische profilering door de politie. Zij noemen het ongunstige klimaat ten opzichte van etnische minderheden als de voornaamste reden waarom ze zich steeds meer identificeren met hun gemeenschap van herkomst en met hun geloof. Bij elkaar genomen geven de resultaten van de studie waarin dit naar voren komt een duidelijke indicatie dat ervaringen van discriminatie een rode draad vormen in het leven van deze jongeren. Eén zo’n vorm van discriminatie is islamofobie. Islamofobie manifesteert zich op verschillende terreinen en in veel sectoren van de samenleving, in ronduit gewelddadige praktijken en in gewone intermenselijke communicatie.
Voor u ligt de eerste actualisering van de ‘factsheet extreemrechts in Nederlandse gemeentes’, waarin een actueel beeld wordt geschetst van de in Nederland actieve extreemrechtse organisaties. Deze factsheet moet inzicht geven in de omvang, regionale spreiding, betekenis en betrok- kenheid bij geweldsincidenten van de verschillende extreemrechtse organisaties in Nederland. De samenstelling van de lijst met organisaties en de gepresenteerde feiten over deze organisaties zijn verza- meld in het kader van het Monitorproject Racisme, Antisemitisme en Extreemrechts Geweld in Nederland . De keuze om bepaalde organisaties wel en niet op te nemen volgt de defnitie en afbakening die binnen dat project wordt gehanteerd. Deze factsheet is in opdracht van de Expertise-unit Sociale Stabiliteit (ESS) van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid geschreven. De verant- woordelijkheid voor de inhoud ligt bij de auteur.
Ook bleek opnieuw dat rechtsextremistische ideologie als inspiratie kan dienen. De terrorist die in München 9 mensen doodde, handelde naar voorbeeld van de Noorse extreemrechtse terrorist Anders Breivik.
(…)
In het huidige gepolariseerde klimaat rond de themas islam, asiel, integratie, Europa en Turkije bestaat er daarnaast een kans op gewelddadige incidenten van extreemrechts en extreemlinks. In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017 is hogere polarisatie voorstelbaar in Nederland. In campagnetijd is er ook meer dan anders het risico van een mogelijke gewelddaad door een eenling.
(…)
De aanslag in München in juli 2016 laat zien dat ook rechtsextremistisch gedachte goed individuele aanslagplegers kan inspireren. In Nederland is het afgelopen jaar een opleving te zien van extreemrechtse denkbeelden, mede door het gepolariseerde debat over onder meer islam en asielzoekers. Extreemrechts geïnspireerde gewelddaden, zoals eerder dit jaar in Enschede, blijven daarmee in Nederland voorstelbaar.
(…)
Daarnaast kunnen er meer aanslagen worden gepleegd door individuen die als lone actor dan wel met enige logistieke steun van ISIS-leden handelen. ISIS slaagt erin met minimale inspanning maximaal geweld en angst in Europa te veroorzaken. Het ´merk ´ ISIS profiteert daarbij zelfs van niet-jihadistische aanslagen. De aanslag in München in juli 2016 werd door een rechtsextremist gepleegd. Het publiek vatte de aanslag aanvankelijk op als het zoveelste jihadistisch geïnspireerde geweldsincident
(…)
Extreemrechts en rechts-extremisme
Door het teruglopen van het aantal asielzoekers krijgt extreemrechts in Nederland minder gelegenheid voor actie. Ernstige gewelddadige gebeurtenissen van rechtsextremistische signatuur – zoals de brandbomaanslag in februari 2016 op een moskee in Enschede – hebben de afgelopen periode niet plaatsgevonden. Wel vonden er nog steeds bekladdingen en vernielingen plaats bij asielzoekerscentra en bij huizen van statushouders. Het teruglopen van actie betekent echter niet dat de afkeer van vluchtelingen en moslims daadwerkelijk is verdwenen in Nederland, integendeel. De haat tegen de islam, vluchtelingen en de Nederlandse politiek is nog steeds volop zichtbaar, vooral op het internet. Ook in real life sprongen sommige acties in het oog. In het vorige DTN werd al geschreven over de oprichting van burgerwachten met een extreemrechtse achtergrond. De afgelopen periode werd ook de Nederlandse versie van Soldiers of Odin opgericht. Leden van deze zogenoemde burgerwacht maakten in juli 2016 jacht op een vluchteling die in Winschoten vrouwen lastig zou hebben gevallen. Extreemrechts gemotiveerde ernstige geweldsdreiging kan vooral komen uit de hoek van ongekende gewelddadige eenlingen, zoals bleek bij de terroristische aanslag in München in juli door een volger van Anders Breivik. In tijden van heftige polarisatie in de maatschappij kunnen gewelddadige eenlingen zich gesterkt voelen om een (terroristische) geweldsdaad te begaan.
(…)
Hoewel confrontatiegeweld niet de ernstige vormen kent als in Duitsland zien we dit fenomeen het laatste jaar ook weer meer in Nederland. Hierbij speelt vooral extreemlinks een actieve rol. De focus lag het afgelopen jaar op het verstoren en onmogelijk maken van demonstraties van de anti-islamgroep Pegida Nederland, waar vaak rechts-extremisten op af komen. Links-extremisten pogen bij deze tegendemonstraties geweld uit te lokken en schromen de inzet van vuurwerk of rookbommen niet.
In het rapport ‘Monitor Moslim Discriminatie’ brengt Dr. Ineke van der Valk gegevens bijeen over de stand van zaken rond islamofobie en de discriminatie van moslims. Het aantal meldingen bij antidiscriminatie voorzieningen en de politie is laag, er verschijnen weinig berichten over in de media maar onderzoek naar discriminatie van moslims toont hoge waarden van zowel ervaren discriminatie als objectief gemeten discriminatie door de jaren heen.
Ineke van der Valk maakte voor het onderzoek gebruik van nationaal en internationaal onderzoek, data van antidiscriminatie-organisaties en uitkomsten van eigen empirisch onderzoek. Met name discriminatoire incidenten bij moskeeën en de situatie in het middelbaar onderwijs stonden in het onderzoek centraal.
In het navolgende komen alle klassiek extreemrechtse organisaties die in 2013 actief waren in Nederland kort aan de orde. Nederland kent verschillende extreemrechtse groepen. Die onderscheiden zich lang niet allemaal langs ideologische lijnen. Vaker gaat het om groepen die zich van andere groepen onderscheiden door onderlinge ruzies, incompatibilité d’humeur en persoonlijke conflicten. Maar deze verschillende groepen zijn wel in twee ideologische categorieën in te delen. We maken een onderscheid tussen identitaire formaties, die zich vooral beroepen op een Nederlandse identiteit, en neonazi’s, die zich meer richten op de oude nationaalsocialistische idealen van het Derde Rijk. Na de bespreking van de ontwikkelingen rond deze groepen in 2013 geven wij een beredeneerde schatting van het aantal leden van genoemde formaties. Tot slot kijken we kort naar de veranderende interactie in 2013 tussen klassiek extreemrechtse formaties en de Partij voor de Vrijheid (PVV).
This paper has been prepared by the Institute for Strategic Dialogue as a background briefing for the European Policy Planners’ Network on Countering Polarisation and Radicalisation (PPN). It aims to provide an overview of recent developments in far-right extremism across Europe, highlight case studies of projects seeking to combat this threat, and offer practical lessons learned for policy makers and frontline workers.
De Anne Frank Stichting beheert het Anne Frank Huis en brengt haar levensverhaal wereldwijd onder de aandacht ter bezinning op de gevaren van antisemitisme, racisme en discriminatie en het belang van vrijheid, gelijke rechten en democratie. De Stichting stelt zich onder meer ten doel voorlichting te geven en educatieve activiteiten te verzorgen over discriminatie en mensenrechten, ter bevordering van het goed functioneren van een open, pluriforme, democratische samenleving.
Deze rapportage geeft een cijfermatig beeld van de mate waarin antisemitisme, racisme en extreemrechts geweld in het jaar 2012 voorkwamen in Nederland. Daarnaast worden de trends op deze thema’s tussen 2010 en 2012 weergegeven. Het rapport is onder meer bedoeld als basis voor de educatieve activiteiten van de Anne Frank Stichting. Verder dient het mede als periodieke rapportage aan de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Europese Unie (EU).
In de periode 2004 – 2010 gaf de Anne Frank Stichting in samenwerking met de Universiteit Leiden de jaarlijkse Monitor Racisme & Extremisme uit. Over 2010 en 2011 is door het Verwey-Jonker Instituut, in opdracht van de Anne Frank Stichting, een andere wijze van dataverzameling en rapportage van antisemitische en racistische incidenten en extreemrechts geweld gehanteerd. Deze werkwijze houdt in dat het cijfermatig beeld in deze rapportage is gebaseerd op gegevens van de Nederlandse politiekorpsen (verzameld in de BVH, de Basis Voorziening Handhaving) en het Openbaar Ministerie (verzameld door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) in OMDATA). Deze werkwijze is grotendeels een continuering van de werkwijze voor de rapportage in 2010 en 2011. Om inhoudelijke redenen zijn echter enkele wijzigingen toegepast. Deze lichten wij toe in paragraaf 1.1 en 2.1.
Lees verder in de rapportage
De onderwerpen racisme, extreemrechts geweld, antisemitisme en discriminatie zijn veelbesproken thema’s in Nederland. Niet voor niets betreft gelijke behandeling en het gelijkheidsbeginsel Artikel 1 van onze Grondwet. Dit toont hoe belangrijk dit thema voor onze samenleving is. Een terugkerende vraag in de maatschappelijke en politieke discussies is: hoe vaak wordt het discriminatieverbod overtreden? In deze monitor is deze vraag kwantitatief uitgewerkt voor de jaren 2010 en 2011. De inhoud is gebaseerd op een nieuwe manier van gegevensverzameling bij de politie, die vergelijkingen met andere gegevensbronnen mogelijk maakt.
Deze rapportage is uitgevoerd in opdracht van de Anne Frank Stichting. Te lezen is hoe vaak de genoemde onderwerpen voorkomen in politieregistraties, met het aantal aangiftes, verdachten en de aard van de incidenten. Ook zijn regionale verschillen in Nederland weergegeven en valt te lezen hoe zaken worden afgehandeld door het Openbaar Ministerie.
Lees verder in de rapportage
Er is veel gepsychologiseerd over de Noorse massamoordenaar Anders Breivik, maar vrijwel niemand heeft de moeite genomen zijn hele manifest van bijna een miljoen woorden door te nemen. Mulder deed dat wel. In deze analyse van Breiviks ideologie laat hij zien dat Breivik allesbehalve een gestoorde eenling is. Zijn woorden klinken vaak angstwekkend bekend. Breiviks manifest is een samenhangend en belangrijk verhaal, dat niet genegeerd mag worden. Maar wel gebeurt. Stel dat de daders van de aanslagen van ‘9/11’ zo’n manifest hadden achtergelaten, dan zou er nu nog steeds naar verwezen worden en alles eruit eindeloos geduid worden. Maar met Breiviks pakket is dat niet gebeurd. Dit boekje, een bundeling columns (niet altijd even leesbaar, want na drie keer weet je wel wie Fjordman is) behandelt de voornaamste onderwerpen die Breivik aan de orde stelt. Hij blijkt geen eenling te zijn; de bouwstenen voor zijn ideologie haalde hij van islamofobe websites, die soms zelfs nog verder gaan dan hij zelf. Wat Breivik uniek maakt, is dat hij de daad bij het woord voegde. Breivik en zijn manifest doodzwijgen is een levensgevaarlijke benadering, die nieuwe aanslagen eerder zal uitlokken dan voorkomen, stelt Mulder. Nuttige bundel, met veel details, maar hoe Mulder de naam van Geert Wilders heeft weten te vermijden, een van Breiviks grootste inspiratiebronnen, is tamelijk verbijsterend.
Op 22 juli 2011 richtte een Noorse islamofobe rechtsextremist1 een bloedbad aan onder jonge sociaaldemocraten op het eiland Utoya bij Oslo. Er vielen tientallen doden en gewonden. Ook plaatste hij bommen bij Noorse regeringsgebouwen waarbij eveneens doden vielen. De dader handelde uit ideologische motieven: hij wilde een einde maken aan de islamisering van Noorwegen en degenen die hij daarvoor verantwoordelijk hield treffen. Zijn aanslag was politiek van karakter. Hij richtte zich niet alleen tegen een jonge multiculturele generatie en het toekomstige partijkader onder hen, maar evenzeer tegen de instellingen van de Noorse democratie, tegen de basiswaarden van diversiteit en openheid.2 Voor zover bekend verrichtte de schutter zijn daden als eenling. Wel maakt hij in zijn motieven en standpunten deel uit van een breder, vooral virtueel netwerk dat zich richt tegen islam/moslims. Dit blijkt onder meer uit het door hem opgestelde en breed verspreide manifest met zijn vele verwijzingen. Het gaat hier om een islamofobe ideologie die wereldwijd door veel mensen en bewegingen wordt gedeeld en verspreid, vooral via de nieuwe media. Een belangrijk deel van deze (virtuele) beweging wijst niet alleen naar de islam/moslims bij de constructie van een vijandbeeld, maar houdt daarnaast de sociaaldemocratie verantwoordelijk voor de vermeende islamisering van Europa. Deze ideologie komt in verschillende varianten voor. Er zijn extremistische versies, extreme versies en gematigde varianten.
CIDI publiceert sinds 1983 jaarlijks een overzicht van antisemitische incidenten in Nederland. Deze monitor hanteert een doorzichtig en consistent registratiesysteem en geeft daardoor een overzicht van de ontwikkelingen van het antisemitisme in Nederland door de jaren heen. De rapportage is niet alleen belangrijk om aan te geven in hoeverre het aantal incidenten is toe- dan wel afgenomen, maar laat ook zien op welke punten er beleid ontwikkeld dient te worden.
Het jaar 2011 was het tweede jaar op rij zonder grote Israelische actie. CIDI registreerde113 antisemitische incidenten in 2011, tegen 124 in 2010. Door deze daling ligt het totale aantal incidenten weer dichter bij het niveau van voor 2009, het jaar waarin de Israelische operatie Cast Lead in veel landen voor een piek zorgde. Dit herstel duurde twee jaar en is ook nu niet volledig. Het was vooral te danken aan een daling in het aantal haatmail-incidenten. Andere, meer directe confrontaties stegen sterk. Hetzelfde beeld geeft Groot Britannië. In andere West-Europese landen als Frankrijk en België was het aantal incidenten al in 2010 terug op of onder het niveau van voor de piek.
Lees verder in monitor
2.4 Rechts-extremisme
In 2011 zijn geen majeure wijzigingen geconstateerd in het beeld dat is geschetst in de nota Afkalvend front, blijvend beladen van november 2010 over de dreiging die uitgaat van extreemrechts en rechts-extremisme. De dreiging die van het rechts-extremisme uitgaat tegen de democratische rechtsorde in Nederland is gering. Er is sprake van organisatorische
fragmentatie, ideologische verschillen van inzicht en een kleine, vooral op sociaal vriendschappelijke basis georganiseerde achterban.
Ontwikkelingen in 2011
Zoals de aanslagen in Noorwegen door Anders Breivik en de ontdekking van een mogelijk rechts-terroristisch netwerk in Duitsland, de Nationalsozialistischer Untergrund (NSU),
hebben op het Nederlandse rechts-extremisme nauwelijks tot geen invloed gehad. De AIVD heeft geen verbanden geconstateerd tussen Anders Breivik, zijn gedachtegoed en rechts-extremisten in Nederland en evenmin tussen de NSU en rechts-extremisten in Nederland. Deze ontwikkelingen in het buitenland hebben het belang van waakzaamheid op (gewelddadige) uitwassen vanuit een rechts-extremistische ideologie wel onderstreept.
Lees verder in het jaarverslag
Jihadistische netwerken in Nederland zijn al jaren beperkt in aantal, los georganiseerd, en hebben geen sterke leiders of duidelijke doelen. Bovendien is de weerstand van de Nederlandse bevolking tegen extremistisch en terroristisch geweld in Nederland hoog. Wel heeft de aanslag van Anders Breivik, in juli van dit jaar in Noorwegen, aangetoond dat waakzaamheid is geboden voor terroristisch geweld uit andere overwegingen dan jihadistische. Wat Nederland betreft is dergelijk geweld wel voorstelbaar, maar zijn er geen concrete aanwijzingen voor de voorbereiding van aanslagen.
In andere Europese landen laten gebeurtenissen zien dat een verergerende economische crisis maatschappelijke instabiliteit kan veroorzaken en de kans op ideologisch geïnspireerd geweld kan doen toenemen. Ook worden sommige Europese landen geconfronteerd met geweldsdaden die worden toegeschreven aan extreemrechts. In Nederland zijn voor dergelijke dreigingen nog geen aanwijzingen, maar die zijn daarmee niet op voorhand uit te sluiten