De rechtsstaat, een quickscan
De partijprogramma's voor de verkiezingen 2017 rechtsstatelijk?Nederland is een democratie. Nederland is ook een rechtsstaat. Het doel van de rechtsstaat is om burgers te beschermen tegen machtsmisbruik van de overheid. In een rechtsstaat moet de overheid zich, net als de burgers, aan de wet houden. Zij mag de rechten en vrijheden van de burgers in het land niet zomaar beperken of afpakken, ook niet als ze democratisch is gekozen. De politie mag niet zomaar iemands huis binnentreden of iemand in de cel zetten. In een democratische rechtsstaat heeft iedereen het recht zijn mening te uiten binnen de grenzen van de wet. Wat die grenzen in een concreet geval precies zijn, bepaalt alleen de onafhankelijke en onpartijdige rechter. Een politieke meerderheid mag nooit de rechten van minderheden zonder meer beperken.
Aan de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 doen 28 partijen mee. Veel van die partijen hebben in een verkiezingsprogramma opgeschreven wat hun plannen zijn2. Het is belangrijk dat kiezers kunnen weten wat die plannen betekenen voor het rechtsstatelijke fundament van onze democratie. De rechtsstaat is nooit vanzelfsprekend en versterking ervan begint met bewustwording. Daartoe dient dit rapport.