Achter de schermen van Venray
Het is begin april 2005 en het Noord-Limburgse stadje Venray krijgt zijn five minutes of fame. Op een zaterdagmiddag wacht een groep jongeren op de aanvang van een Hardcorefeest. Uit deze groep, vergrijpt een aantal zich aan de Turkse moskee. In reactie daarop keert een groep Turkse jongeren zich tegen de “Lonsdalers”. De politie haalt de groepen vrijwel direct uit elkaar, maar een nationale rel is geboren.
In de maanden voorafgaand aan dit relletje is het aantal gewelddadige incidenten waar zogenaamde “Lonsdalejongeren” bij betrokken zijn, in gierende vaart toegenomen. Gewelddadige acties vanuit deze jongerencultuur waren al langer een terugkerend verschijnsel, maar sinds de moord op Theo van Gogh lijkt er geen houden meer aan. Nadat een week voor de gebeurtenissen in Venray, een islamitische basisschool in Uden voor de tweede maal het slachtoffer werd van een brandstichting, was het zaterdagmiddagrelletje de druppel die de emmer deed overlopen. Venray haalde het nationale en zelfs internationale nieuws. En al snel liet ook de politiek van zich horen. In eerste instantie bij monde van de burgemeester die verklaarde dat het relletje veroorzaakt werd door jongeren van buiten Venray. Vervolgens bemoeide ook de landelijke politiek zich ermee. In een vragenuurtje werden de Ministers Donner (Justitie) en Verdonk (Integratie) bestookt over Venray en de problemen rond Lonsdalejongeren. De discussie die dit in de Tweede Kamer opleverde was even opmerkelijk als pijnlijk. Ondanks de zeer ernstige gewelddaden die het afgelopen jaar uit kringen van extreemrechtse jongeren zijn gepleegd (#1), weigerde Minister Verdonk daar ook maar een seconde de ernst van in te zien. Verdonk kenschetste het als “pubergedrag”, verder verweet ze allochtone jongeren een “kort lontje” te hebben. De LPF-fractie maakte het nog bonter en verklaarde onder andere dat “de jongeren die dit doen gewoon baldadig zijn en verder niets met extreem rechts te maken hebben.” en “nadat wij hebben geconstateerd dat in de grote steden veel straten onveilig zijn gemaakt door allochtone bendes, is het begrijpelijk – hoe afkeurenswaardig het ook is – dat men zich daartegen weert in plattelandsgemeenten, die hechte gemeenschappen vormen. (…) Wij hebben te maken met linksextremisme en met moslimextremisme. De reactie daarop, die verfoeilijk is en die ik afkeur, is natuurlijk niet de oorzaak.”
Gelukkig zijn er nog meer mensen die zich over deze problemen buigen. Al snel drong de vraag zich in de media en de landelijke politiek op, in hoeverre dit geweld georganiseerd was. Ook bij de beantwoording van deze vraag speelde Rita Verdonk een opvallende rol. Om beter zicht op de situatie te krijgen ging ze persoonlijk poolshoogte nemen in Venray. Daar sprak ze met jongeren uit de diverse ruziemakende groepen. Na afloop verklaarde ze in Nova (zie videolink, start op minuut 17) dat de jongeren haar niet hadden kunnen overtuigen dat er meer aan de hand was dan een dorpsruzie. Verder zei ze dat ze geen extreemrechtse jongeren had gezien. Opvallend, want Verdonk zat oog in oog met de penningmeester van de Germaanse Jeugd in Nederland, Tom van den Hoek. (Zie foto uit Trouw van 15 april 2005, waarop Tom van den Hoek uiterst rechts staat).

Maar goed, het gebrek aan kennis van Minister Verdonk is natuurlijk nog geen bewijs dat een georganiseerd verband van rechtsextremisten verantwoordelijk gehouden kan worden voor de rel in Venray. Maar er is wel wat meer over te zeggen, namelijk over de betrokkenheid van een groepje dat de regio Noord-Limburg al langer onveilig maakt.
Rond 2001 ontstond er in de regio Gelderland-Zuid en Noord-Limburg een groep met extreemrechtse sympathieën, waarvan de leden elkaar kenden uit het Gabbercircuit. In eerste instantie sloten zij zich aan bij de nazistische organisatie Stormfront Nederland (SFN). In vrij korte tijd waren leden van deze groep verantwoordelijk voor een reeks aan gewelddadige en spraakmakende incidenten. In Boxmeer werd een allochtoon neergestoken, in Grave werd een jongen ernstig mishandeld, in Ravenstein werd geprobeerd een Somalisch gezin aan te rijden, in Tilburg werd een Somalische vrouw met kinderen uitgescholden en bespuugd en in Nijmegen werd een allochtone automobilist aangevallen. In een aantal gevallen werden leden van de groep gearresteerd en soms leidde dat tot een veroordeling.
Na het uit elkaar vallen van SFN in 2002/2003, bleef een deel van deze Gelders-Limburgse tak intact. In 2004 stichtten zij het “Verenigd Nederlands Arisch Broederschap” (VNAB). Kernfiguren in het VNAB waren onder andere Johnboy Willemse uit Ravenstein en Angela de Vos uit Alphen, die in een eerdere periode beiden zijn gearresteerd voor gewelddadigheden van de Gelders-Limburgse SFN-tak.
Bij dit nieuwe VNAB sloot zich in korte tijd een redelijk grote groep jongeren aan, afkomstig uit de Gabberscene in de driehoek Eindhoven-Venlo-Nijmegen. Een van hen was de 19-jarige Tom van den Hoek uit Venray.
Eind 2004 besloot het VNAB zichzelf al weer op te heffen. De leden besloten verder te gaan als de Germaanse Jeugd in Nederland, de jongerenorganisatie van de Nederlandse Volks Unie (NVU). Johnboy Willemse werd voorzitter van deze club en Tom van den Hoek penningmeester. Angela de Vos werd echter geen lid. Zij leek aanvankelijk voor de Nationale Alliantie te kiezen (ze was aanwezig bij een demonstratie van die partij), maar lijkt recent toch een voorkeur voor de NVU te ontwikkelen.

Wat heeft deze geschiedenis met de gebeurtenissen in Venray te maken? Op het eerste gezicht niet veel. Maar voor wie goed kijkt naar de aanwezigen in Venray op de dag van de vechtpartij is er wel degelijk een verband te zien. Want wie liepen er op zaterdag 2 april rond in Venray? Johnboy Willemse en Angela de Vos. Verder zou het verbazen als Tom van den Hoek die dag niet in Venray was. Venray is immers zijn woonplaats en hij is afkomstig uit de Hardcorescene. Of de aanwezigheid van deze personen een verklaring is voor het geweld of zelfs een reden om een organisatie te zien achter de rel is natuurlijk een tweede. Maar het is in ieder geval zinvoller om deze structuur in Venray en omgeving onder de loep te nemen dan om het gebeuren als pubergedrag en baldadigheid weg te zetten.

Noot #1
Een verre van volledig overzicht verscheen in het NRC Handelsblad van 2 april 2005. Opvallende incidenten waren de reeks aan brandstichtingen na de moord op Van Gogh, maar ook een schietpartij in Muiderberg, een schietpartij in Raamsdonksveer en een brandbom in een woonhuis in Stadskanaal.