Op 11 februari 1990 werd Nelson Mandela vrijgelaten. Dat was het begin van het einde van de racistische Apartheidsstaat in Zuid-Afrika. De blanke overheersing en onderdrukking in dat land werden in 1994, na vrije democratische verkiezingen, definitief bij het vuilnis gezet. Dat betekende een groot bevrijdingsfeest voor het overgrote deel van de Zuid-Afrikaanse bevolking en dat feest werd wereldwijd meegevierd. Een kleine mokkende minderheid van racistische Apartheidsaanhangers bleef achter. In Zuid-Afrika, maar ook in Nederland.
Wie had verwacht dat na de vrije verkiezingen, het presidentschap van Mandela en de successen van de Truth and Reconciliation Commission (1) er twintig jaar later nog aanhangers van Apartheid over zouden zijn kreeg destijds de lachers op zijn hand. Maar toch blijken er nog steeds Apartheidfans over te zijn. En niet alleen in de krochten van onze samenleving.
Maar om die laatste uitspraak direct onderuit te halen: in die krochten gebeurt er natuurlijk ook wel wat. Bijvoorbeeld in kringen van de ‘Heel-Nederlandse actiegroep Voorpost’.
Voorpost heeft vanouds warme belangstelling gehad voor de Apartheidsstaat Zuid-Afrika. In de jaren zeventig en tachtig werd het racistische regime van harte gesteund met propaganda-acties en bijvoorbeeld de import van producten die geproduceerd werden door blanke Zuid-Afrikanen. Zelfs in het hopeloze achterhoedegevecht na de vrijlating van Nelson Mandela dachten mensen uit Voorpost-kringen nog dat het tij gekeerd kon worden. Er zijn in 1994 serieuze plannen geweest om in Zuid-Afrika te gaan vechten om het blanke minderheidsregime aan de macht te houden. Daarvoor werd geprobeerd in de Nederlandse en Vlaamse achterban mensen te werven onder de naam ‘Henri Slegtkamp Vrijwilligers Korps’. Maar initiatieven vanuit de neonazistische Afrikaner Weerstandsbeweging (AWB) om een burgeroorlog te ontketen mislukten faliekant toen een aantal AWB-ers omkwamen in gevechten. Bovendien bleek het Voorpost-initiatief geïnfiltreerd te zijn door de veiligheidsdiensten. Daarna werd al snel niets meer vernomen van het aan Voorpost gelieerde project om in Zuid-Afrika te gaan vechten. Voor zover bekend zijn er ook geen Voorposters daadwerkelijk betrokken geraakt bij de gevechten in Zuid-Afrika.
Ondertussen was het tij niet te keren. De overgang van racistische staat naar democratische samenleving liep, vooral dankzij de verzoenende houding van Nelson Mandela, relatief soepel en geweldloos. Maar niet volgens Voorpost, dat in de jaren daarna de ene rancuneuze actie na de andere bleef voeren. Toen diezelfde Mandela in 1999 een zeldzaam eredoctoraat kreeg uitgereikt van de Universiteit Leiden werden er eerst posters tegen zijn komst geplakt in de stad. Op de dag zelf sprongen twee Voorpost-activisten, Tim Mudde en Jan Koevoet, door de afzettingen met een spandoek ‘Mandela Moordenaar’. Beiden werden gearresteerd. En met dit soort acties gaat men eigenlijk door tot de dag van vandaag. In 2011 demonstreerde Voorposters bij de Zuid-Afrikaanse ambassade tegen anti-blank racisme en verstoorde Voorpost een jaarlijks terugkerende Mandela-lezing in de raadszaal van Den Haag. Bij die laatste actie schreeuwde Voorpost-activist Sjors Remmerswaal het publiek toe dat er te weinig aandacht is voor racisme in Zuid-Afrika dat tegen blanken gericht is. En nog recenter verstoorden enkele Voorpost-activisten de onthulling van een standbeeld van Nelson Mandela. In aanwezigheid van de bejaarde Bisschop Desmond Tutu gooiden enkele Voopost-activisten met rookbommen, strooiden pamfletten en riepen leuzen.
Ook uit een andere groep uit de krochten van de samenleving zijn dergelijke geluiden te horen: de Nederlanders en Vlamingen die behoren tot het netwerk van het Vlaamse Nieuw-Solidaristisch Alternatief (N-SA). Die groep onderhoudt sinds 2010 contacten met racistische Zuid-Afrikanen en organiseert met regelmaat bijeenkomsten en manifestaties met Zuid-Afrikaanse onderwerpen. Zo riepen ze in 2010 op tot een boycot van het Wereldkampioenschap voetbal in Zuid-Afrika tewrijl ze zwaaiden met vlaggen van de neonazistische Afrikaner Weerstandsbeweging en werd in november 2011 een benefietavond georganiseerd in Antwerpen, waar de Nederlandse extreemrechtse zanger Henri Adriaans een optreden gaf. Eind 2012 organiseerden Nederlandse en Vlaamse aanhangers van N-SA, waaronder Eindhovenaar Jeffrey Mathijsen, een manifestatie voor het Haagse Vredespaleis. In de stromende regen protesteerden zij, vergezeld door een paar Zuid-Afrikanen, tegen antiblank racisme in Zuid-Afrika.
In het geval van Voorpost en het N-SA gaat het om extreemrechtse groepen, voor wie het ondersteunen van Zuid-Afrikaanse racisten maar een van de vele agendapunten is. Ten tijde van de Apartheid bestonden er in Nederland ook diverse groeperingen die zich uitsluitend met de ondersteuning van het Zuid-Afrikaanse regime bezig hielden. De grootste en belangrijkste van die organisaties was de Nederlands Zuid-Afrikaanse Werkgemeenschap (NZAW). Dat was in de jaren tachtig een redelijk succesvol verzamelbekken van rechtse, zeer rechtse en extreemrechtse sympathisanten van het Apartheidsregime. Zo konden prominente rechtsextremisten lid zijn, terwijl Kamerleden van CDA, VVD en de kleine christelijke partijen toespraken hielden op NZAW-bijeenkomsten (2). De NZAW voerde in Nederland vooral actie tegen de verschillende boycot-acties en pleitte voor begrip voor het in hun ogen noodzakelijke Apartheidsregime. Na de democratische omwenteling heeft de NZAW zich echter min of meer gewonnen gegeven. Dat is goed te zien aan de aangepaste doelstelling, zie onderstaande afbeeldingen uit 1989 (voor de vrijlating van Mandela) en 1999 (na de vrijlating en verkiezingen).
Was er binnen de NZAW eerst sprake van begrip kweken voor het ‘samenlevingsbeleid’, wat in de praktijk gedwongen rassenscheiding betekende, inmiddels gaat het de vereniging vooral om het kennis nemen van Afrikaanse taal en cultuur. Maar die radicale draai heeft niet iedereen binnen de NZAW gemaakt. Een belangrijk NZAW-lid is Marcel Bas uit Voorschoten. Marcel Bas was in de jaren ’90 jarenlang bestuurslid van de NZAW-jongeren en de NZAW zelf. Daarnaast raakte Bas ook betrokken bij Voorpost-kringen . Die twee interesses wist hij langere tijd met elkaar te combineren. Zo was hij bijvoorbeeld contactpersoon Zuid-Afrika voor een aan Voorpost gelieerde studentenvereniging. Ook hield hij recent nog, in 2010 namens de NZAW een spreekbeurt over Zuid-Afrika bij Voorpost in Den Haag.
Een andere recente activiteit van Marcel Bas is zijn betrokkenheid bij de Orania-beweging. Orania is een Zuid-Afrikaans dorpje dat is opgericht na de vrijlating van Nelson Mandela. In dat dorpje wordt geprobeerd om de Apartheid in zeker zin om te draaien. Met de democratische veranderingen was het duidelijk dat de mogelijkheden om zwarte Zuid-Afrikanen te verbannen uit belangrijke gebieden in Zuid-Afrika ten einde kwam. De oprichters van Orania konden de zwarte bevolking niet meer achter prikkeldraad zetten, wilden zelf niet onder een ANC-regering leven en kozen er voor om in een zelf opgezette raszuivere blanke gemeenschap te gaan wonen. het uiteindelijke doel is om een deel van Zuid-Afrika in handen te krijgen voor dit doel. Maar van veel gebiedsuitbreiding is nog geen sprake geweest. Het stadje bestaat tot op de dag van vandaag en is ideologisch nog steeds gegrondvest op racistische uitgangspunten.
In 2006 bezocht Marcel Bas het stadje voor het eerst, vlak nadat hij zelf een Orania-delegatie in Nederland had ontvangen. In 2010 organiseerde Marcel Bas wederom een bezoek van Orania-vertegenwoordigers aan Nederland. Dat had toen nog weinig succes. De bijeenkomsten werden vooral bezocht door vrienden van Marcel Bas en Voorpost-aanhangers.
Bij een derde bezoek in 2013 van Orania-inwoners lag dat echter anders. de vertegenwoordigers van Orania werden met open arme ontvangen door delegaties van de PVV en de Libertarische Partij.
De PVV-delegatie van Martin Bosma, Raymond de Roon en Harm Beertema ontving een Orania-delegatie in het Tweede Kamergebouw. Daar werd onder andere gesproken over verdere samenwerking. De Orania-delegatie schreef na afloop baie tevrede (heel tevreden) te zijn.
Daags daarvoor had de Libertarische Partij een bijeenkomst met sprekers uit Orania.
De ontvangst door de PVV kwam overigens niet als een grote verrassing. De PVV maakte zich al eerder druk over de blanke inwoners in Zuid-Afrika. Raymond de Roon vroeg de Minister van Buitenlandse Zaken eind 2012 om bij Zuid-Afrika aan te dringen op betere bescherming van de Afrikaners. PVV-Kamerlid Martin Bosma sprak ook al eerder in Het Parool zijn verontwaardiging uit over het einde van de Apartheid: ‘Spijtig dat links Nederland het ANC aan de macht heeft geholpen. Het Afrikaans en het Afrikaner volk zullen waarschijnlijk vernietigd worden. Dankjewel, Ed van Thijn, voor je onbaatzuchtige idealisme.’ Ook bezocht Bosma vorig jaar zelf Zuid-Afrika. Hij was echter niet welkom bij een belangrijke organisatie die opkomt voor de Afrikaner taal. Een probleem voor Martin Bosma bleek namelijk te zijn dat niet alleen blanke Zuid-Afrikaners die taal spreken, maar ook veel Zuid-Afrikaanse moslims. En die zaten niet op de PVV te wachten.
Vermoedelijk houdt de sympathie van extreemrechtse Nederlanders voor het Apartheidsidee nog wel even stand. Ook al is het in de praktijk al zo goed als twintig jaar dood en begraven. Je zou tenslotte ook niet verwachten dat iemand nog achter de ideeën van het Derde Rijk staat. En dat blijft in deze kringen ook onverminderd populair.
NOTEN
(1) – De Truth and Reconciliation Commission was een verzoeningscommissie in het democratische Zuid-Afrika, die de mogelijkheid bood aan zowel pro- als anti-Apartheidsstrijders, om begane misdaden te bekennen en zich te verzoenen met slachtoffers in ruil voor amnestie.
(2) – Onder hen onder andere latere Minsters van Defensie Wim van Eekelen en Eimert van Middelkoop.
Dit artikel is eerder verschenen in Alert!
Gerelateerde artikelen:
Extreem-rechtse actie tegen Nelson Mandela
Anderen over dit onderwerp:
PVV-fractie ontvangt Afrikaner separatisten
