ARNHEM – Er zijn uitingen en activiteiten van extreemrechts zichtbaar in Arnhem. Maar dat leidt niet tot een ‘urgent veiligheidsprobleem’. Dat blijkt uit onderzoek van de gemeente in het kader van de radicaliseringsaanpak.
In een groeiend aantal westerse landen is een nieuwe extreemrechtse beweging actief waarbij alles draait om identiteit en cultuur. Wat willen deze jonge witte ‘hipsternazi’s’ precies, en hoeveel invloed hebben ze? Twaalf vragen over de identitaire beweging.
Op YouTube krijgen gebruikers vaak filmpjes gesuggereerd die net iets extremer zijn dan ze zelf bekeken. De Volkskrant en De Correspondent onderzochten kanalen, video’s en reacties en ontdekten hoe dat ertoe kan leiden dat gebruikers steeds rechtser en radicaler worden.
Voor nieuw rechts is mei ’68 zowel een afzetpunt als een inspiratiebron. Met dezelfde tactieken als de ‘soixante-huitards’ strijdt een coalitie van ongure stromingen voor een rechtse revolutie die de Europese beschaving moet redden.
Ik snap de aantrekkingskracht van Erkenbrand en alt-rechts veel beter na het bekijken van het YouTube-oeuvre van The Golden One
“Het witte ras delft het onderspit. Een paar jaar geleden had ik gezegd ‘wat maakt het uit als iedereen mooi lichtbruin is?’ maar nu niet meer”, zegt Danny (41). Danny voelt zich verbonden met de alt-rightstroming: een beweging die de laatste weken veel is genoemd in combinatie met berichten over de demonstraties in Charlottesville in de VS, waar ook neonazi’s en Ku Klux Klan-leden meeliepen.
Some of the most prominent members of the so-called “alt-right”, the white nationalist movement that helped propel Donald Trump to the presidency, gathered in Washington DC on Saturday to plot how the movement can “start influencing policy and culture” under the Trump administration.
In Washington D.C. organiseren extreemrechtse groepen die zich “alt-right” noemen een bijeenkomst om te vieren dat Donald Trump president wordt namens de Republikeinse Partij. Uit Nederland zijn hier drie mannen van Erkenbrand bij aanwezig. Op deze conferentie zijn ook sprekers als Kevin MacDonald, Richard Spencer en de voormalige BNP’er Matthew Tait. Deelnemers brengen de Hitlergroet en roepen “Hail Trump, hail our people, hail victory!” (“hail victory” in het Duits is: “sieg heil“).
Dankzij een combinatie van toenemende polarisatie, nieuwe internetmogelijkheden en een ideologische vernieuwing van met name extreemrechtse groeperingen is er de afgelopen jaren een opleving van de fenomenen extreemrechts en (in de schaduw) extreemlinks waarneembaar in West-Europa. In Nederland heeft de vluchtelingencrisis (2013-2016) een grote rol gespeeld in deze opleving. Daarnaast is de Zwarte Pieten-discussie, die nu al een paar jaar zeer fel gevoerd wordt, aangegrepen, door zowel extreem- rechts als links, om te spreken van een cultuur-oorlog. De gemeenten Schiedam, Rotterdam, Vlaardingen en Maassluis willen naar aanleiding van deze ontwikkelingen antwoord op de vraag: “Wat zijn op dit moment de gevaren die voortkomen uit politiek extremistisch gedachtegoed binnen de regio, en hoe kunnen de gemeenten daar effectief op inspelen?” Door middel van kwalitatief onderzoek in de regio, gecombineerd met internet- en literatuuronderzoek dat in de periode april-september 2019 verricht is, tracht dit rapport antwoord te geven op deze vraag.
Dit rapport is een quickscan van de gemeente Arnhem naar extreemrechts. Dit onderzoek maakt
duidelijk in welke vormen extreemrechts zich al dan niet manifesteert in Arnhem (zowel online als
offline). Aanleiding voor dit onderzoek zijn twee recente ontwikkelingen die een reactie van extreemrechtse actoren teweeg hebben gebracht (en eventueel in de toekomst kunnen brengen): de aanhouding van een aantal terrorisme verdachten (2018) en het openen van een AZC (2016). Dit
onderzoek is een kwalitatief onderzoek met een deel literatuurstudie en een deel antropologisch
veldonderzoek. Belangrijk om hierbij te vermelden is dat dit geen diepgaand onderzoek naar dit
fenomeen is (verspreid over een langere onderzoeksperiode). Het is wel een eerste aanzet om inzicht te krijgen in welke extreemrechtse actoren aanwezig zijn in Arnhem en in welke mate zij actief zijn.
De NCTV heeft over de rechts-extremistische geweldsdreiging gepubliceerd sinds de verschijning van het eerste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) in 2005. Hierbij wordt breed gekeken
naar alle dreigingsontwikkelingen die in potentie kunnen leiden tot terroristisch geweld. De geschiedenis, maar ook de actualiteit, toonden aan dat terroristisch geweld niet beperkt blijft tot
jihadisme. Ook in de Nationale Contraterrorisme Strategie 2016-2020 staat dat rechts-extremisme de bijzondere aandacht heeft van de NCTV.1 Het rechts-extremisme raakte niettemin in de
beeldvorming vaak ondergesneeuwd door het jihadisme. Dit is in belangrijke mate ook begrijpelijk omdat de jihadistische geweldsdreiging, in ieder geval in Nederland, het laatste decennium de
bepalende factor is geweest in het dreigingsbeeld terrorisme.
De NCTV publiceerde om deze reden de laatste jaren ook diverse fenomeenstudies op het vlak van jihadisme (bijvoorbeeld ‘Minderjarigen bij ISIS’ uit 2017). Nieuwe binnenlandse en buitenlandse gebeurtenissen en ontwikkelingen op het vlak van rechts-extremisme en rechts-terrorisme zorgen ervoor dat het fenomeen de laatste jaren aan relevantie heeft gewonnen voor het dreigingsbeeld.