Bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021 doet de nieuwe partij “Wij zijn Nederland” mee in een klein aantal kieskringen. Het partijtje is afkomstig uit de extreemrechtse beweging in Nederland en presenteert zichzelf als vertegenwoordiger van de protestbeweging tegen de coronamaatregelen. Diverse kandidaten en ondersteuners hebben een extreemrechtse achtergrond. Op 21 juni 2020 strijkt een… Lees verder
MIDDELBURG – De protestmars in Middelburg tegen de coronamaatregelen verliep afgelopen weekend zonder wanklank. Tegelijkertijd speelden diverse groeperingen die vaak als radicaal-rechts worden gezien een belangrijke rol. Wie waren allemaal aanwezig?
Stickers met hakenkruizen op lantaarnpalen, arrestaties na het roepen van racistische leuzen en een Rotterdamse groep die een linkse actie in Nijmegen verstoort. Voorbeelden van extreemrechts in Rotterdam, of extreemrechtse activisten uit Rotterdam.
Steeds openlijker
De afgelopen decennia heeft het online radicaal- en extreemrechtse landschap een vlucht
genomen. Daarbij worden racistische en dehumaniserende uitingen niet enkel meer onder
een pseudoniem in een hoekje van het internet gedaan op een webforum als Stormfront,
maar steeds openlijker op sociale media gedeeld. Deze factsheet is opgesteld om meer inzicht
te krijgen in deze online wereld en de betekenis voor de offline wereld. De online wereld
vervult hierbij verschillende functies: rekruteren, aandacht genereren, mobiliseren, ideologie
verspreiden, vinden van gelijkgestemden, ideologische rechtvaardiging, trollen en doxing,
ondermijning van sociale cohesie en overheid en vermaak.
Hoewel het online bereik van bekende fysieke (offline) radicaal- en extreemrechtse groepen
relatief klein is en de geweldsdreiging al jaren gering is, is er wel een voortzetting zichtbaar van
een eerder waargenomen ‘dreigcultuur’. Racistische en dehumaniserende berichten worden
niet vanuit grote kanalen verspreid, maar eerder bottom-up door een netwerk van individuele
gebruikers gedeeld. Deze toegenomen racistische commentaren en hate speech dragen bij
aan verdere polarisatie en ondermijning van de sociale cohesie, met name wanneer het gaat
om dehumanisering en het vergroten van de vijandigheid ten aanzien van groepen met een
migratieachtergrond.
Het online landschap is voortdurend in beweging. De informatie in de factsheet is een
momentopname van september 2020. We actualiseren deze factsheet periodiek.
Dankzij een combinatie van toenemende polarisatie, nieuwe internetmogelijkheden en een ideologische vernieuwing van met name extreemrechtse groeperingen is er de afgelopen jaren een opleving van de fenomenen extreemrechts en (in de schaduw) extreemlinks waarneembaar in West-Europa. In Nederland heeft de vluchtelingencrisis (2013-2016) een grote rol gespeeld in deze opleving. Daarnaast is de Zwarte Pieten-discussie, die nu al een paar jaar zeer fel gevoerd wordt, aangegrepen, door zowel extreem- rechts als links, om te spreken van een cultuur-oorlog. De gemeenten Schiedam, Rotterdam, Vlaardingen en Maassluis willen naar aanleiding van deze ontwikkelingen antwoord op de vraag: “Wat zijn op dit moment de gevaren die voortkomen uit politiek extremistisch gedachtegoed binnen de regio, en hoe kunnen de gemeenten daar effectief op inspelen?” Door middel van kwalitatief onderzoek in de regio, gecombineerd met internet- en literatuuronderzoek dat in de periode april-september 2019 verricht is, tracht dit rapport antwoord te geven op deze vraag.
Voor u ligt de actualisering van de ‘factsheet extreemrechts in Nederlandse gemeentes’ uit oktober 2018, waarin een actueel beeld wordt geschetst van de in Nederland actieve extreemrechtse organisaties. Deze factsheet moet inzicht geven in de omvang, regionale spreiding, betekenis en betrokkenheid bij geweldsincidenten van de verschillende extreemrechtse organisaties in Nederland.
De samenstelling van de lijst met organisaties en de gepresenteerde feiten over deze organisaties zijn verzameld in het kader van het Monitorproject Racisme, Antisemitisme en Extreemrechts Geweld in Nederland.
De NCTV heeft over de rechts-extremistische geweldsdreiging gepubliceerd sinds de verschijning van het eerste Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland (DTN) in 2005. Hierbij wordt breed gekeken
naar alle dreigingsontwikkelingen die in potentie kunnen leiden tot terroristisch geweld. De geschiedenis, maar ook de actualiteit, toonden aan dat terroristisch geweld niet beperkt blijft tot
jihadisme. Ook in de Nationale Contraterrorisme Strategie 2016-2020 staat dat rechts-extremisme de bijzondere aandacht heeft van de NCTV.1 Het rechts-extremisme raakte niettemin in de
beeldvorming vaak ondergesneeuwd door het jihadisme. Dit is in belangrijke mate ook begrijpelijk omdat de jihadistische geweldsdreiging, in ieder geval in Nederland, het laatste decennium de
bepalende factor is geweest in het dreigingsbeeld terrorisme.
De NCTV publiceerde om deze reden de laatste jaren ook diverse fenomeenstudies op het vlak van jihadisme (bijvoorbeeld ‘Minderjarigen bij ISIS’ uit 2017). Nieuwe binnenlandse en buitenlandse gebeurtenissen en ontwikkelingen op het vlak van rechts-extremisme en rechts-terrorisme zorgen ervoor dat het fenomeen de laatste jaren aan relevantie heeft gewonnen voor het dreigingsbeeld.