Ongeveer dertig jaar geleden startte de extreemrechtse carrière van de Sassenheimse activist Tim Mudde (1965). Van skinhead bij Jongeren Front Nederland ontwikkelde hij zich tot gangmaker en ideoloog van nieuw rechts in Nederland. Mudde is echter geen louter theoretische ideoloog. Hij is een man van de daad met zijn voeten in de modder. Hij zat… Lees verder
Met het verschijnen van de eerste uitgave van het tijdschrift Alert! in 1997 verscheen ook de eerste ‘Onder de Loep’, het artikel dat onderzoeksgroep Kafka verzorgt. Na 15 jaar en bijna 60 afleveringen is het tijd voor een terugblik. Een kritische terugblik: hebben we het al die tijd gedaan zoals we wilden? Hadden de artikelen… Lees verder
De omgang van extreemrechts met het internet is niet van vandaag of gisteren. Midden jaren negentig, toen het internet langzaam toegankelijk werd voor een breed publiek, raakten in diverse landen rechtsextremisten actief op het internet. Wat ze er precies mee moesten was nog niet duidelijk, maar het was nieuw, hip en leek een handig medium… Lees verder
Op 18 maart zal er in Amsterdam een demonstratie plaatsvinden tegen de opkomst van extreem-rechtse partijen tijdens de Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen. Eind januari verstuurde het Forum voor Democratie een tweet, waarin ze linkse partijen verweten het debat uit de weg te gaan en een extreem-links monsterverbond te sluiten met onder andere antifascisten (Antifa).1 Na een publiek debat van enkele dagen besloten verschillende partijen zich terug te trekken uit het initiatief.
Het was echter de Partij voor de Dieren die dat besluit als eerste nam. De Amsterdamse lijsttrekker Johnas van Lammeren tweette dat de PvdD tegen racisme is, maar niet zal demonstreren tegen legitieme democratische partijen.2
De onderwerpen racisme, extreemrechts geweld, antisemitisme en discriminatie zijn veelbesproken thema’s in Nederland. Niet voor niets betreft gelijke behandeling en het gelijkheidsbeginsel Artikel 1 van onze Grondwet. Dit toont hoe belangrijk dit thema voor onze samenleving is. Een terugkerende vraag in de maatschappelijke en politieke discussies is: hoe vaak wordt het discriminatieverbod overtreden? In deze monitor is deze vraag kwantitatief uitgewerkt voor de jaren 2010 en 2011. De inhoud is gebaseerd op een nieuwe manier van gegevensverzameling bij de politie, die vergelijkingen met andere gegevensbronnen mogelijk maakt.
Deze rapportage is uitgevoerd in opdracht van de Anne Frank Stichting. Te lezen is hoe vaak de genoemde onderwerpen voorkomen in politieregistraties, met het aantal aangiftes, verdachten en de aard van de incidenten. Ook zijn regionale verschillen in Nederland weergegeven en valt te lezen hoe zaken worden afgehandeld door het Openbaar Ministerie.
Lees verder in de rapportage
Op 22 juli 2011 richtte een Noorse islamofobe rechtsextremist1 een bloedbad aan onder jonge sociaaldemocraten op het eiland Utoya bij Oslo. Er vielen tientallen doden en gewonden. Ook plaatste hij bommen bij Noorse regeringsgebouwen waarbij eveneens doden vielen. De dader handelde uit ideologische motieven: hij wilde een einde maken aan de islamisering van Noorwegen en degenen die hij daarvoor verantwoordelijk hield treffen. Zijn aanslag was politiek van karakter. Hij richtte zich niet alleen tegen een jonge multiculturele generatie en het toekomstige partijkader onder hen, maar evenzeer tegen de instellingen van de Noorse democratie, tegen de basiswaarden van diversiteit en openheid.2 Voor zover bekend verrichtte de schutter zijn daden als eenling. Wel maakt hij in zijn motieven en standpunten deel uit van een breder, vooral virtueel netwerk dat zich richt tegen islam/moslims. Dit blijkt onder meer uit het door hem opgestelde en breed verspreide manifest met zijn vele verwijzingen. Het gaat hier om een islamofobe ideologie die wereldwijd door veel mensen en bewegingen wordt gedeeld en verspreid, vooral via de nieuwe media. Een belangrijk deel van deze (virtuele) beweging wijst niet alleen naar de islam/moslims bij de constructie van een vijandbeeld, maar houdt daarnaast de sociaaldemocratie verantwoordelijk voor de vermeende islamisering van Europa. Deze ideologie komt in verschillende varianten voor. Er zijn extremistische versies, extreme versies en gematigde varianten.
Dienen politici zich voor hun uitspraken over etnische of religieuze
minderheidsgroepen voor de rechter te verantwoorden? Of dient deze
verantwoording zich uitsluitend in het publieke debat te voltrekken?
Deze vraag kan ook worden opgeworpen voor tekenaars van spotprenten,
columnisten of cabaretiers. Het gaat hier om een belangrijke maatschappelijke
kwestie: waar eindigt de grens van de vrije meningsuiting
en begint die van het verbod op discriminatie?
Die grens is niet statisch, maar afhankelijk van tijd, plaats en omstandigheden.
In Nederland speelt deze botsing van grondrechten nadrukkelijk
bij de juridische vervolging van pvv-voorman Geert Wilders. Begin
2010 is die vervolging door het Gerechtshof Amsterdam bevolen. De
rechtszaak is van groot belang voor het vaststellen van de grens tussen
beide grondrechten in Nederland, maar is niet allesbepalend. Eveneens
speelt mee dat Nederland zich aan internationale mensenrechtenverdragen
heeft gecommitteerd en zich dient te houden aan het Grondrechtenhandvest
van de Europese Unie.
Verwant aan deze discussie is het zoeken naar en vaststellen van de
grens tussen slachtoffer en dader bij incidenten waarin racisme of discriminatie
een rol speelt. In de praktijk van alledag blijkt rolwisseling
gemakkelijk te kunnen plaatsvinden. Moslims kunnen slachtoffer zijn
van islamofoob geweld, maar radicale moslims kunnen tevens dader zijn
van terroristische misdrijven. Soms plegen extreemrechtse jongeren geweld,
doordat zij vroeger slachtoffer zijn geweest van allochtoon geweld.
In het eerdergenoemde voorbeeld van Geert Wilders geldt deze dubbele
rol in het bijzonder. Als verdachte van onder meer haatzaaien tegen moslims
is hij tevens slachtoffer van bedreigingen tegen zijn persoon die een
al jarenlang durende 24-uursbeveiliging noodzakelijk maken.
Lees verder in de monitor
Radicalisering en Polarisatie
Naast deze illegale acties hebben de meest voorkomende incidenten in deze DTN-periode een legaal karakter, waarbij een enkele keer een schermutseling is ontstaan tussen demonstrerende dierenrechtenactivisten van links- en rechtsextremistische signatuur.