Naast Utrecht wilde het Nederlands Blok ook in Friesland mee gaan doen. De beoogde lijsttrekker Hendrik Sybrandy kreeg zijn zaakjes echter niet op tijd rond. Met grote moeite wist hij uiteindelijk 28 ondersteuningsverklaringen te verzamelen, twee te weinig dus. Daarnaast verzuimden twee kandidaten een schriftelijke verklaring af te leggen waarin zij akkoord gingen met hun kandidatuur. Door al de consternatie hierover leverde Sybrandy de lijst ook nog eens tien minuten te laat in. De Kiesraad heeft de lijst hierop afgekeurd en het Blok doet nu dus niet mee in Friesland.
Omdat we toch zo’n volledig mogelijk beeld willen schetsen van deze partij (ze doen immers nog wel mee in Utrecht) zullen we hier toch de meest interessante kandidaten en handtekeningzetters behandelen.
De lijsttrekker zou dus Hendrik Sybrandy (1972) uit Leeuwarden geweest zijn. Hij is zeker vanaf 1994 zeer actief voor het Nederlands Blok. Sybrandy staat kandidaat bij verkiezingen, doet mee aan partij-acties, zit in de redactie van het partijblad en wordt voorzitter van de noordelijke afdeling. Vorig jaar zou hij lijsttrekker voor het Blok in Leeuwarden zijn. Toen lukte het hem ook niet om zijn papieren rond te krijgen en werd de lijst eveneens afgekeurd. De jonge Fries heeft grote bewondering voor het Front National (FN) uit Frankrijk. Als de gemeente Breda in 1997 de stedenband met de Franse stad Orange in de ijskast zet (er is daar een FN-burgemeester geïnstalleerd die een extreem-rechts beleid voert) stuurt Sybrandy hen een boze brief. Hij zegt deze brief mede namens het FN te schrijven en noemt zichzelf ‘activist voor het FN in Nederland’. Hij prijst het gemeentebestuur in Orange en noemt hun beleid een verademing. Breda moet dus niet kinderachtig doen en de stedenband weer herstellen. Ook is Sybrandy trots op de partijband met het Vlaams Blok.
De volgende naam die we op de lijst tegenkomen is die van Wilhelmus Johannes Geurts (1947) uit Leeuwarden. Ook hij had vorig jaar kandidaat voor het Blok in Leeuwarden willen worden, maar de lijst werd dus afgekeurd. Geurts heeft een lange staat van dienst in extreem-rechtse kringen. Hij wordt in november 1989 gearresteerd wegens het verspreiden van racistische CP’86-pamfletten. Later wordt hij hier wegens procedurefouten voor vrijgesproken. Geurts staat bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1990 kandidaat voor de CP’86 in Almere, maar zonder succes. Begin juni van dat jaar is hij aanwezig op het Pinksterkamp van Voorpost in de Ardennen. Hij spreekt daar namens het partijbestuur van de CP’86 de aanwezigen toe met onder andere de uitspraak ‘De gigantische toeloop van buitenlanders is niet een zaak die op zichzelf staat, maar is hun poging onze biologische identiteit te vervlakken, en dus te vernietigen!’. Geurts is in die tijd namens de CP’86 aanwezig bij besprekingen met de CD een Voorpost om tot een betere samenwerking te komen. Op 1 augustus van dat jaar wordt hij officieel CP’86-secretaris. Een functie die hij ruim een jaar zal bekleden.
Op 1 november 1991 wordt er in Drachten een woning van asielzoekers in brand gestoken. Geurts, die daar dan nog vlak in de buurt woont, wordt gearresteerd en bij een huiszoeking worden lappen en een jerrycan met dieselolie aangetroffen. Later verklaart hij dat hij de olie wilde gebruiken om z’n schutting te impregneren, en in de buurt rondgelopen heeft om zijn hond uit te laten. Omdat er verder geen bewijs is wordt hij vrijgesproken.
Eind december 1991 richt Geurts met Egbert Perée (de huidige NNP-voorzitter) en K. Briegér het Democratisch Alternatief Nederland (DAN) op, als een soort afscheiding van de CP’86. Deze afscheiding is echter maar schijn want alle belangrijke betrokkenen blijven lid van de CP’86. Geurts is in september 1992 als DAN-vertegenwoordiger aanwezig op een fusiebespreking met de CP’86, de CD en het Nederlands Blok onder leiding van het Vlaams Blok. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1994 staat hij plotseling weer kandidaat voor de CP’86 in Leeuwarden. Geurts is tot zeker april 1995 lid van deze partij. Ook opmerkelijk is dat hij vorig jaar een ondersteunende handtekening zette voor de populistische pro-autopartij Nederland Mobiel.
Erg verrassend is het om Sybren Hartmans (1930) op de kandidatenlijst aan te treffen. Hij woont in het dorpje Drachtstercompagnie, vlak boven Drachten. In 1970 stond Hartmans ook al eens kandidaat bij de Statenverkiezingen in Friesland. Toen echter voor het rechtse splinterpartijtje ‘Binding Rechts’, een afsplitsing van de Boerenpartij. In 1981 staat hij kandidaat voor de Tweede Kamerverkiezingen voor de radicale Nederlandse Volksunie (NVU). Ook zou hij lid van de Viking Jeugd geweest zijn, een fascistische jongerenorganisatie. Hartmans stond in 1995 op een adressenlijst van de CP’86.
Emil Dröge (1941) uit Leeuwarden heeft bij diverse partijen gezeten. In 1990 steunde hij het extreem-rechtse Appèl Bestrijding Criminaliteit (ABC)(1) dat in de Leeuwarder raad gekozen wilde worden. In 1991 staat Dröge voor de CD kandidaat voor de Friese Staten en in 1994 voor de CP’86 in Leeuwarden. In 1995 herhaalt hij zijn statenkandidatuur maar nu voor het Nederlands Blok. Hij werd nimmer gekozen. Ook hij stond vorig jaar op de afgekeurde Blok-lijst.
Ondersteuners
Ook bij de ondersteuners zitten enkele personen door wie je een bepaald beeld van het karakter van de partij krijgt. Een partij is immers, naast het officiële gezicht, vooral een optelsom van alle betrokkenen.
Anne Albertsma (1952) uit Leeuwarden is zeker tot april 1995 lid van de CP’86. Volgens geruchten is hij in 1982 ook lid van de oude Centrumpartij en zou daar geïntroduceerd zijn door oud-SS’er Johan Sopar. In 1986 duikt zijn naam op bij de Centrumpartij wanneer hij een handtekening op een verkiezingslijst zet. Het is onduidelijk of hij al die tijd lid is gebleven. In ieder geval is hij in 1984 en 1985 actief voor de Viking Jeugd Nederland en zou hij zelfs penningmeester zijn geweest.
Op 1 maart 1985 doet de politie een inval bij hem en neemt een grote hoeveelheid nazi-propaganda in beslag. Hij wordt hierbij gearresteerd en bekent materiaal voor dreigbrieven geleverd te hebben. Deze dreigbrieven werden aan linkse politici in Friesland verstuurd.
Op 24 juni 1987 moet Albertsma voor de rechter verschijnen wegens het verspreiden van nazi-propaganda en het bedreigen van een oud-verzetsman in 1983. Ook Johan Sopar is in het publiek aanwezig. De dreigbrieven waren ondertekend met: ‘NSDAP-gau/Drachten’. Ook had Albertsma NSDAP/AO-stickers en het blad NS-Kampruf van deze Amerikaanse fascistische organisatie in bezit. Hij wordt veroordeeld tot vier maanden voorwaardelijke celstraf en betaling van 1000,- aan het Auschwitz-comité.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1990 in Leeuwarden zet Albertsma zijn handtekening op de ondersteuningslijst van het ABC. Vier jaar later doet hij dit nogmaals, maar dan voor de CP’86.
Oud-Indiëstrijder Tjitze C. Steensma (1925) staat bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1990 kandidaat in Leeuwarden voor het ABC, maar zonder resultaat. In 1991 is hij lid van het Steunverlenend Comité van de Nederlands Kroatische Werkgemeenschap dat huurlingen naar de burgeroorlog in Joegoslavië stuurt. In dat jaar steunt hij de CD bij de verkiezingen door de ondersteuningslijst te tekenen. In 1994 doet hij hetzelfde, maar dan voor de CP’86 en in 1995 opnieuw voor een andere partij, het Nederlands Blok. Steensma is tot zeker augustus 1995 abonnee van het partijblad van de CP’86. Hij is dus tegelijkertijd betrokken bij twee partijen die elkaars bloed wel kunnen drinken. Vorig jaar was zijn handtekening ook al te vinden op de afgekeurde Nederlands Blok-lijst en zijn woonplaats Leeuwarden.
De volgende ex-CP’86’er uit Leeuwarden is Klaas G. Postmus (1930). Hij is een oude rot in extreem-rechtse kringen. Al in november 1982 meldt hij zich aan bij de Centrumpartij en in 1984 is hij lid van het hoofdbestuur al ontkent hij zijn lidmaatschap stellig. In verband met zijn werk bij de Leeuwarder parketpolitie is dit namelijk nogal omstreden. Onder druk van de ‘linkse actiemaffia’ en van zijn gezin zegt hij zijn bestuursfunctie op. Vanaf 1990 tot eind 1993 staat hij te boek als erelid van het ABC van Douwe van der Bos. Wanneer hij in 1990 afscheid neemt van de parketpolitie in Leeuwarden nodigt hij het bestuur van het ABC uit bij zijn afscheidsreceptie. In dezelfde tijd duikt hij ook bij de CD op als hij de kandidatenlijst voor de Provinciale Statenverkiezing in Friesland van 1991 voor deze partij inlevert. De CD is waarschijnlijk toch ook niet precies wat hij zoekt, want in 1994 blijkt hij al geruime tijd bij de CP’86 te zitten met het erg lage lidmaatschapsnummer 106. Ook zet hij zijn handtekening op diverse verkiezingslijsten. Toch houdt hij het bij de CP’86 ook niet lang uit want in januari 1995 stopt zijn lidmaatschap. Enkele maanden later ondersteunt hij het Nederlands Blok bij de Provinciale Statenverkiezingen in Friesland. En dat doet hij nu en ook vorig jaar weer.
Martinus L. Kracht (1938) is tot vorig jaar zeker vier jaar actief bij de CD. Hij is voorzitter van de kring Friesland en had regelmatig contact met Janmaat. In 1995 was hij CD-kandidaat voor de Friese Staten. In zijn woonplaats Harlingen voert hij in 1997 actie tegen de komst van een asielzoekerscentrum. Hiervoor verspreid hij met zijn geestverwanten een grote hoeveelheid CD-folders.
Vorig jaar zette Wiebe van de Veen (1936) ook al zijn handtekening voor het Nederlands Blok. Daarvoor was hij actief bij de CD. In 1991 en 1995 stond hij voor deze partij kandidaat bij de Statenverkiezingen en in 1994 is hij de lijsttrekker in Leeuwarden. Als er in 1995 een demonstratie in Leeuwarden is van een groep Indië-veteranen, deelt Van de Veen CD-pamfletten uit. Hij dacht waarschijnlijk wel een afzetmarkt te vinden onder de demonstranten. Mede-organisator van deze betoging tegen een schrijver die het KNIL had aangeklaagd was immers het extreem-rechtse Oud-Strijders Legioen (OSL). Van de Veen was echter niet welkom en taaide weer af.
#1. Dit ABC was toen nog geen Nederlands Blok-stichting, maar een onafhankelijke pressiegroep onder leiding van Douwe van der Bos. Oorspronkelijk was het vanuit het OSL opgezet en langzamerhand raakte het ABC in steeds extremer vaarwater. Inmiddels is het tot een werknaam van het Blok vervallen. Men verspreidt onder deze naam tendentieuze enquêtes, onder andere ook in Leeuwarden.
Terug naar overzicht
